Katalog

25 HAZİRAN 2014 ÇARŞAMBA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA SOTHEBY’S’İN LONDRA MÜZAYEDESİNDE KÜLTÜR 15 42. İstanbul Müzik Festivali’nin Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nü alan efsane şef Zubin Mehta: ‘Kültür bütçeleri kısılmamalı’ Evet kendi ülkem Hindistan’dan aldığım için ve benim en çok üstünde durduğum konu, kültürel armoniyi içerdiği için çok önemli. Halen dünyadaki kültüre yatırım üstüne ne düşünüyorsunuz? Dünyanın her yerinde kültür bütçeleri kısıtlanıyor. Ama Almanya örnek alınmalı. Orada devletin kültüre yatırımı giderek artıyor. Sizin ülkenizde de kısıtlamalar söz konusuymuş, operayı, orkestraları kapatacaklarını öğrenince düş kırıklığına uğradım. Ama neyse ki şimdilik dondurulmuş. Düşünün dünyanın her yerinde her gün binlerce müzik çeşidi icra ediliyor. Yalnız klasik müzik değil, rock, hiphop, etnik müzikler, bunlar milyonlarca dinleyicinin ruhunu besliyor. Ben müzikle beslenmemiş bir ülke düşünemiyorum. Sahneden dinleyiciye ulaşan bir mesajdır bu. Bu mesajın ulaşmadığı ülkede siz ruhsal olarak insanları açlığa terk edersiniz. Politikacılar her yerde aynı. Onların kültürel geçmişi yoktur ama kültür adına kararlar verirler. Asıl işin içinde olanlara danışmıyorlar. Bu kısıtlamaları yaparken ülkenin önde gelen sanatçılarını, müzikologlarını toplayıp onların fikrini almalılar. Eğer kendi sanatçınızı kendi ülkenizde değerlendirmezseniz tıpkı üniversite öğrencileri gibi onlar da ülke dışına kaçıp yeni yaşamlar ararlar. Monet’nin ‘Nilüferler’ine 115 milyon TL Kültür Servisi Empresyonist akımın kurucusu Fransız ressam Claude Monet’nin (18401926) “Nilüferler” serisinden bir tablo, Sotheby’s müzayede evinin Londra’da düzenlediği müzayedede 31.7 milyon sterline (yaklaşık 115 milyon TL) alıcı bularak sanatçının müzayedelerde ikinci en yüksek fiyata satılan tablosu oldu. 1872 yılında yaptığı “İzlenim: Gündoğumu” adlı tablosuyla empresyonizm akımını başlatmış olan Monet’nin Giverny’deki bahçesinde yaptığı “Nilüferler” serisinden bir başka tablo, Christie’s müzayede evinin 2008’de Londra’da düzenlediği bir müzayedede 41 milyon sterline (yaklaşık 148 milyon TL) satılmıştı. Sotheby’s’in Londra’da düzenlediği Empresyonist ve Modern Sanat müzayedesinde Piet Mondrian’ın 1927 tarihli “Kırmızı, Mavi ve Grili Kompozisyon” adlı yapıtı ise 15.2 milyon sterline (yaklaşık 55 milyon TL) alıcı buldu. 28. ULUSLARARASI İZMİR FESTİVALİ Frangoulis’in hayali gerçekleşiyor OĞUZ YILDIZ İZMİR 28. Uluslararası İzmir Festivali”nin bugünkü konuğu Mario Frangoulis olacak. İzmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı’nca (İKSEV) düzenlenen ve yaklaşık çeyrek yüzyılı aşan bir zaman diliminde sanatseverleri aralarında Ray Charles, Joan Baez, Sting, Elton John, Chris De Burg gibi birbirinden seçkin isimlerle buluşturan festival, 3 Eylül’e kadar sürecek. Festival 14 Haziran’da “çağımızın dahi müzisyeni” alarak adlandırılan şef Krzysztof Penderecki yönetiminde Varşova Senfoni Orkestrası’nın Efes Antik Tiyatrosu’nun büyülü atmosferinde verdiği konserle başlamıştı. Ardından sanatseverler Celsus Kütüphanesi’nde “Alla Turca, Alla Polacca”, Aya Haralambos Kilisesi’nde de “Amaryllis Quarttet” topluluklarını konserlerini dinleme olanağı bulmuştu. İKSEV Başkanı Filiz Eczacıbaşı Sarper, “Festivalimizle sevgi, dostluk ve barış dolu bir dünya oluşturma çabası içindeyiz. Bugün de ‘Efes’te şarkı söyleme’ hayalini gerçekleştirecek Frangoulis sanatseverlerle buluşacak” dedi. Saat 21.30’da başlayacak ve Şef Lukas Karytinos’un yöneteceği konserde Frangoulis’e Aytül Büyüksaraç eşlik edecek. 42. İstanbul Festivali’nin yaşam boyu başarı ödülü çağımızın efsane şefi Zubin Mehta’ya verildi. Konser öncesi yaptığımız söyleşide ona bir kez daha hayran kaldım. Konuşmamızı da bir orkestrayı yönetircesine şekillendiriyor, müziğe aynı zamanda bir sosyal olgu olarak yaklaşıyordu. 1936’da Bombay’da doğmuş, dünyanın dört bir yanında kabul görmüş ama Hint pasaportunu hiç bırakmamış. İlk müzik derslerini bir keman virtüözü ve Bombay Senfoni Orkestrası’nın kurucusu olan babası Mehli Mehta’dan almış. 1954’te Viyana’ya gidip Hans Swarowsky ile çalışmış. Dünyanın önde gelen belli başlı orkestralarında yıllar boyu şeflik yapmış. Müziği toplumsal bir barış aracı olarak kabul ederek gençleri keşfetmesi, eğitim programları, vakıflar kurması onun ayrıcalıkları. Mehta Müzik Okulu, İsrail Filarmoni’nin bir uzantısı. Shwaram ve Nasıra’da Arap çocuklara da yerel hocalarla müzik eğitimi veren bir proje yürütmekte. “İlk eğitimim evimizin doğal halindeki müzikleri dinleyerek başladı. Sabah uyanıp yatana dek evde müzik vardı. Ya babamın provaları olurdu, ya öğrencileri gelirdi, ya da kötü bir gramofondan Toscanini, Furtwängler gibi büyük ustaların yorumları dinlenirdi. Plakların kalitesi berbattı ama hepsi tarihi kayıtlardı. Viyana’ya geldiğimde ilk kez canlı ve nitelikli bir orkestra dinleyip şok geçirdim. Hem tarihi konserler izledim, hem de efsanevi hocam Swarowsky ile Postromantikleri, 12ton bestecilerini tanıdım. Çünkü kendisi onların öğrencisi olmuştu. Harfi harfine besteciye bağlılığı öğretti bana.” İlk kez hangi orkestrayı yönettiniz? Genç bir şef olarak Viyana’da oturmuş, yaşlı bir şef hastalansa da yerine beni çağırsalar diye bekliyordum. İlk çağrımı Viyana’dan ve Israil’den böyle aldım; hemen ardından ikinci kez, üçüncü kez davet edildim. Bu yıl Israel ile 45 yılım doldu. Viyana ve Berlin’i u ‘Ben müzikle beslenmemiş bir ülke düşünemiyorum. Sahneden dinleyiciye ulaşan bir mesajdır bu. Bu mesajın ulaşmadığı ülkede siz ruhsal olarak insanları açlığa terk edersiniz. Politikacılar her yerde aynı. Onların kültürel geçmişi yoktur ama kültür adına kararlar verirler. Asıl işin içinde olanlara danışmıyorlar. Bu kısıtlamaları yaparken ülkenin önde gelen sanatçılarını, müzikologlarını toplayıp onların fikrini almalılar.’ Evin İlyasoğlu ve Zubin Mehta 52 yıldır yönetiyorum. Ben orkestralarla uzun yıllar kalan bir şefim. Los Angeles, New York da aynı. Böylece aynı topluluk içinden birkaç kuşak yorumcuyu tanıyorsunuz. Viyana Filarmoni’yi ilk yönettiğimde üyeler benim profesörlerimden oluşuyordu. Sonra onların yetiştirdiği, benim okul arkadaşlarımın kuşağı geldi. Şimdi de ilk kuşağın torunları, gençleri yönetiyorum ve onlara da aynı saygıyla yaklaşıyorum. Yıllardır beş kıtanın en önemli salonlarında konserler ve operalar yönetiyorsunuz. Değişik kültürlerin dinleyicileri arasındaki farklar nedir? Orta Avrupa en bilinçli dinleyici, çünkü biz onların atalarının müziğini çalıyoruz. New York’ta Carnegie Hall izleyicisi, Şikago, Los Angeles, çok iyi anlayan dinleyici. Uzak Doğuda kon ser boyunca sessizce alkışlarlar, sonunda bombardıman olurdu. Meğerse önceden gürültü edip müzisyenleri rahatsız etmek istemezlermiş. Saygılı bir dinleyici. 20. ve 21. yüzyıl bestecilerini nasıl değerlendiriyorsunuz? 20. yüzyıl, Stravinski, Hindemith, Schönberg artık klasik oldular. 21. yüzyıla damgasını vuran pek çok besteci var: J. Adams, Kurtag, Penderecki, Berio. İsrail’de de gençler var. Bizler onların yapıtlarını çalmalıyız ki gelecek çağa kalıcı olsunlar. Yeni kuşak şefleri izliyor musunuz? Çok yetenekli şefler var. Amerikan, Alman, İtalyan şefler. Rusya’dan da müthiş şefler yetişiyor. Teknik olarak önceki kuşaktan çok daha nitelikli şefler. Böylece orkestraların da düzeyi yükselmekte. 40 yıl önce çalması çok zor sanılan yapıtlar donanımlı üyelerle artık çok kolay yorumlanıyor. 2013 Tagore Ödülü aldığınız bunca ödül arasında en değerlisi olmalı. n Kültür Servisi 42. İstanbul Müzik Festivali, ölümünün 60. yılında Sait Faik’i, Fazıl Say’a verdiği yeni yapıt siparişiyle bugün saat 21.00’de Burgazada Meydanı’nda hatırlıyor. Özen Yula’nın yazdığı ve sahnelediği, bir edebiyatmüzik buluşması olan eserde tiyatro oyuncularımız Demet Evgar, Songül Öden ve Esra Bezen Bilgin anlatıcı rolünü üstleniyor. Zeynep Halvaşi ile Serenad Bağcan’ın yanı sıra Borusan Quarttet, kanunda Hakan Güngör, kemençede Derya Türkan ve vurmalı çalgılarda Aykut Köselerli Fazıl Say’la sahneyi paylaşacaklar. İstanbul Müzik Festivali’nde bugün n Kültür Servisi Sözcükler dergisinin Temmuz Ağustos 2014 sayısı çıktı. Bu sayıda da dergide Ferit Edgü, Cevat Çapan, Hakan Savaş, Refik Durbaş, Barış Pirhasan, Cemil Kavukçu, Murathan Mungan gibi isimlerin yazıları yer alıyor. Sözcükler dergisi temmuz ağustos sayısı çıktı • Havuz, çocuk havuzubahçesi • Açıkkapalı restaurant, bar • Odalarda: Klima, TV, fön, balkon • Sabah, öğle, akşam açık büfe, ikramlar • Alkolsüz içeceklerimiz LİMİTSİZDİR. • Plaj servisi, AİLE OTELİNİZ, WiFi 12 ADALAR, KELEBEKLER VADİSİ, DALYAN, GÖCEK, JEEP ile SAKLIKENT TURLARINA KATILMA İMKANI T (7 gece 8 gün konaklamalarda geçerlidir) Tel: 0252.616 76 11 12 • www.starotel.com.tr *60 TL AM PANSİYO N PLUS