Katalog

SAYFA CUMHURİYET 30 NİSAN 2014 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ [email protected] Memur maaşı AKP döneminde pul oldu Akan çatısını tamir ettiremeyen, bir haftalık tatile gidemeyen memurların maaşları 2002 yılından bugüne reel olarak yüzde 16.7 eridi. Ekonomi Servisi Türkiye KamuSen ArGe Merkezi’nin yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de son 11 yılda yaşanan ekonomik büyümeye rağmen kamu çalışanlarının bu büyümeden yararlanamadığı ve reel olarak gelirlerinin 2002 yılının bile gerisinde kaldığı belirtildi. Araştırmada, 2002 başlangıç olarak alındığında 2013 sonu itibarıyla son 11 yılda TÜFE’nin toplam yüzde 160.4 arttığı, ülke ekonomisinin de reel olarak yüzde 69 büyüdüğü vurgulandı. Araştırmada, ekonomideki genişlemeyi açıklayan bu iki oran birlikte değerlendirildiğinde, 2002 yılından 2013 sonuna kadar Türkiye ekonomisinin reel olarak yüzde 340.2 oranında genişlediği ve buna rağmen memur maaşlarına yapılan ortalama artışların yüzde 277.1 ile bu oranın oldukça gerisinde kaldığına dikkat çekildi. Konu hakkında değerlendirmelerde bulanan Türkiye KamuSen Genel Başkanı İsmail Koncuk, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in memur maaşlarının 2002’den beri arttığına ilişkin açıklamasına değinerek memur maaşlarının enflasyona yenik düştüğünü, memur, emekli, dar ve sabit gelirlilerin büyümeden pay alamadığını, bu nedenle de gelirlerin reel olarak azaldığını belirtti. Koncuk, “Basında her gün borçlarından dolayı cinnet getiren vatandaşlarımızın haberlerini izliyoruz. Ülkemizde adeta bir sosyal patlama yaşanıyor. Bir yıl içinde ailenin harcamaları 310 TL artarken, 123 TL zamma mahkum edilen memur maaşlarının reel olarak arttığını söylemek abesle iştigaldir” dedi. Hazine Neden Kafa Karıştırıyor? Hazine, dokuz gün sonra açıklama yapmak zorunda kaldı. Niteliği apaçık Hazine garantisi olmasına karşın, büyük altyapı projelerini üstlenen şirketlerin borcunu, “garanti” demeden “ben öderim” diyen yönetmelikten söz ediyorum. 19 Nisan’da yürürlüğe giren ve içeriğini “Kimi kandırıyorsunuz?” başlığıyla bu köşeden duyurduğumuz “Borç Üstlenimi Yönetmeliği” tartışmaları büyüyünce, Hazine “açıklama yapma lüzumunu” hissetmiş. Ne var ki, hepimizin geleceğini doğrudan ilgilendiren konuyla ilgili bu metin, “açıklık” getirmek şöyle dursun, kamuoyunun kafasını büsbütün karıştıran ifadeler içeriyor. Bir kere, beş sayfalık bu metinde, borcu üstlenilecek projeler listelenmiyor. Dahası uzun uzun dolaylı ifadeler kullanılırken bir de “şeffalıktan” bahsediliyor. Metnin en kritik ama bir o kadar da sorunlu kısmı şurası: “Borç üstlenimi, genel bütçe kapsamındaki, kamu idareleri ile özel bütçeli idareler tarafından, 3996 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde YİD (yapişletdevret) modeliyle gerçekleştirilen projeler için uygulanan bir mekanizmadır. KİT’ler ile mahalli idarelerin yapişletdevret modeliyle gerçekleştirecekleri projeleri için borç üstlenim taahhüdü verilmesi mümkün değildir.” HHH Şimdi sırayla gidelim: Şehir hastaneleri, Sağlık Bakanlığı’nın projesi. 3. köprü, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) projesi. Körfez geçişi ve otoyolları da KGM projesi. Yukarıdaki alıntıyı esas alırsak; Sağlık Bakanlığı ile KGM genel bütçe kapsamında olduğu için, bu projeler yönetmelik kapsamında... Peki 3. havalimanı? Başbakan’ın verdiği rakamla 45 milyar dolar, ihale rakamıyla da 22.1 milyon Avro olan 3. havalimanı, bir DHMİ projesi. DHMİ ise genel bütçe kapsamında bir kamu idaresi değil. Bir KİT... Hazine’nin açıklamasını, kendi ifadelerine sadık kalarak anlamak isterseniz bu şu anlama geliyor: “Hazine, bir KİT olduğu için DHMİ’nin ihale ettiği 3. havalimanına borç üstlenim taahhüdü vermeyecek.” Gerçekten öyle mi? Keşke öyle olsa... Ama değil. Yine Hazine açıklamasında sık sık atıf yapılan 3996 sayılı YapİşletDevret Kanunu’nda öyle bir madde var ki, dumanı üzerindeki bu açıklamayı hemen tekzip ediyor: “Kredi üstlenimi” başlıklı 11. maddenin A2’si bakın ne diyor: “Genel bütçe dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile bağlı ortaklıklar ve mahalli idareler tarafından gerçekleştirilen yatırım ve hizmetlere yönelik sözleşmelerde sözleşmelerin süresinden önce feshedilerek tesisin ilgili idareler tarafından devralınmasının öngörülmesi halinde, yatırım ve hizmetlerin finansmanı amacıyla temin edilen yurtdışından sağlanan finansmanı ve varsa bu finansmanın teminine yönelik türev ürünlerden kaynaklananlar da dahil olmak üzere mali yükümlülükleri üstlenmeye söz konusu idare yetkilidir. Bu idarenin, özel bütçe kapsamında olması halinde bu yükümlülüklerin ilgili idarenin bağlı olduğu Bakanlığın teklifi üzerine ilgili idare tarafından üstlenilmesine karar vermeye, üstlenime konu mali yükümlülüklerin kapsam, unsur ve ödeme koşullarını belirlemeye ve teyit edilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.” Özeti şu: KİT de olsa, yerel yönetim de olsa, yaptığı yatırım vaktinden önce feshedilirse, yurtdışı kredisini üstlenme yolu sonuna kadar açık. DHMİ, Bakanlar Kurulu’na yazı yazacak. Hükümet de Hazine’ye “üstlen şu borcu” diyecek. Bu kadar. Bunun teknik adının “borç üstlenimi” değil de “yatırım garantisi” olmasının ise büyük bir önemi yok. 3. köprü borcunu üstlenecek bir Hazine’nin, 3. havalimanını üstlenmeyeceğini düşünür müsünüz? Belli ki, “borç üstlenimi” modeli, aslında ne Hazine’nin ne de sorumlu bakan Ali Babacan’ın içine siniyor. Ama bütün projelerin akıbetinin Başbakan’ın iki dudağı arasında olduğu bir “düzen”de, bu kadar kafa karıştırmaya da hiç gerek yoktu. Kredi borcunu üstleneceğiniz projeleri listelemeniz yeterdi. SERBEST PİYASA ALIŞ ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 2.1180 2.9280 3.5600 2.3910 88.40 586.44 Çatalağzı 351 milyon dolara gitti Türkiye’de Cumhuriyet döneminde inşa edilmiş ilk termik santral olan Çatalağzı Termik Santralı’nın özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi 351 milyon dolarla Demir Madencilik verdi. Ekonomi Servisi Türkiye’de Cumhuriyet döneminde inşa edilmiş ilk termik santral olan Çatalağzı Termik Santralı’nın özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi, 351 milyon dolarla Demir Madencilik Petrol Ürünleri Enerji İnşaat Liman Gemi Yat Yapım Turizm Nakliyat Sanayi ve Ticaret AŞ verdi. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndaki ihalenin elemeli turunda Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ elendi. Daha sonra açık artırma görüşmelerine geçildi. İhalede başlangıç tutarı 280 milyon dolar, artırım aralığı 1 milyon dolar olarak belirlendi. Açık artırmadan ilk olarak IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret AŞ, teklif tutarı 300 milyon doları aşınca da Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret AŞ çekildi. Demir Madencilik’in 351 milyon dolar ile en yüksek teklifi sunması üzerine Elektrik Gereçleri Sanayi ve Ticaret AŞ de çekilme kararını açıkladı. Çatalağzı Termik Santralı ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların “varlık satışı” yöntemiyle özelleştirildiği ihaleye kömür sahaları dahil değil. Termik santralın 300 megavatlık kurulu gücü bulunuyor. Çatalağzı çevresinde bugüne kadar birçok termik santral projesi ortaya atıldı. Bunlardan sadece ÇATES A ve ÇATES B projeleri hayata geçirilebildi. Çatalağzı’nda Etibank adına ilk A santralının yapımına 1946’da başlanmış, 1948 devreye alınmış, 1991’de kapatılmıştı. Özelleştirilen iki üniteli B santralı ise 70’li yıllarda yatırım programına alınmış, 80’lerde inşaatına başlanmış, 1989’da birinci, 1991’de ikinci ünitesi devreye alınmıştı. 1946 Etibank’ın, 1970’de TEK’in, 1993’te TEAŞ’ın ve 2001’de EÜAŞ’ın mülkiyetine geçen Çatalağzı, 90’larda özelleştirme kapsamına alınmış, ancak 1999’da yapılan ihalesi iptal edilmişti. Daha sonra bünyesinde yer aldığı EÜAŞ’ın 45 santralı ile birlikte tekrar özelleştirme programına alınmıştı. H amit Demir, 1+1 daire tipinden 4.5 +1’e kadar farklı ihtiyaçlara yanıt veren konut seçenekleri sunan Demir La Vida Projesi’nde özellikle Türk ailelerin bir kattaki dairelerin birleştirilerek 500 m2 daire seçeneğini de talep ettiğini söyledi. Konutta zam kaçınılmaz Ekonomi Servisi Demir İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Hamit Demir, dolar kuruna bağlı olarak inşaat malzemelerinde fiyatların yüzde 30 civarında zamlandığını dolar kuru düşmesine rağmen inşaat maliyetlerinde düşüş yaşanmadığını söyledi. Demir, yüzde 10 kâr marjıyla çalışan inşaat firmalarının mayıs ayından itibaren konutlara zam yapacağını, eylül ve ekim aylarında ise zam oranlarının artacağını ifade etti. Demir İnşaat, yeni projesi Demir La Vida’yı Büyükçekmece’de hayata geçiriyor. Büyükçekmece Gölü kenarında bulunan proje için 20 milyon TL yatırım yapılacak. Proje 2016 sonunda bitirilecek. 42 bin metrekareyi aşan arsa üzerinde 110 bin metrekare inşaat alanına sahip olan projede 62 bin 410 metrekare satılabilir konut alanı, 19 bin 500 metrekare satılabilir ticari alan bulunuyor. 550 adedi kapalı olmak üzere toplam 730 araçlık otopark alanına sahip Demir La Vida Projesi’nde büyüklükleri 61 ile 500 metrekare arasında değişen 449 adet konut yer alıyor. Demir La Vida’da ortalama metrekare fiyatları 3 bin 500 TL, konut fiyatları ise 183 bin TL’den başlıyor. Demir La Vida’nın tanıtımında konuşan Hamit Demir, projede 250 konutun satışını yapacaklarını, ön taleple 50 konutun şimdiye kadar satıldığını anlatarak 2016’ya kadar Demir La Vida ile birlikte 860 milyon TL yatırımla İstanbul Gaziosmanpaşa ve İzmir Gaziemir’de toplam 3 projeyi hayata geçireceklerini ifade etti. Maliye’de 17 Aralık ayarına devam ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Maliye Bakanlığı’nda Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Kilci görevinden alındı. Kilci’nin yerine Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetimi Standartları Kurumu Başkanlığı görevinde bulunun Seyit Ahmet Baş’ın getirileceği öğrenildi. Gelir Politikaları Genel Müdür Yardımcılığı’na ise sürpriz bir şekilde Maliye Bakanı Şimşek’in IMF’den transfer ettiği danışmanı Burcu Aydın getirildi. Maliye Bakanlığı’nda 17 Aralık Rüşvet ve Yolsuzluk Operasyonu ile başlayan görevden almalar devam ediyor. 5 yıldır başkanlık görevini yürüten Kilci’nin “paralel” gerekçesiyle değil, “kan değişimi, dinamizm” amacıyla görevden alındığı belirtildi. Kan değişimi gerekçesiyle yapılan görevden almaların devam etmesi bekleniyor. Kilci’nin yeri ne ise Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetimi Standartları Kurumu Başkanlığı görevinde bulunun Seyit Ahmet Baş’ın getirileceği öğrenildi. Baş, 28 Kasım 2011 tarihinden bugüne Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı görevini yürütüyordu. Maliye’de görevden alınan iki daire başkanı ise Fatih Karagöz ile Hakan Boztaş oldu. Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı’nda Grup Başkanı olarak görev yapan Bahattin Akçay ise Genel Müdür Yardımcılığına getirildi. Görevden alınanlar ve Aydın ile Akçay’ın boşalttığı daire başkanlıklarına ise 5 yeni isim atandı. Bunlar, Maliye Uzmanları Murat Üstün ve Hamit Kenan Yıldız; Devlet Gelir Uzmanı Emrullah Töremen; TAPDK Uzmanı Mustafa Cemil Kara, Vergi Müfettişi Cemali Oktay oldu. ‘Aşırı düşük’ teklife onay yolu! MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Kamu İhale Yasası’nın uygulama yönetmelik ve tebliğlerinde kapsamlı değişiklik yapılıyor. Görüş için kurumlara gönderilen taslaklarda dikkat çeken düzenlemeler yer alıyor. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği taslağında eski yönetmeliğin “aşırı düşük” tekliflerle ilgili maddesi değiştiriliyor. “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı yeni maddeye göre, ihale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen yönteme göre “sınır değer” hesaplayacak. Bu değerin altında kalan teklifler ihale komisyonunca “aşırı düşük teklif” olarak tespit edilecek. Komisyon, “yapım yönteminin ekonomik olması; seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar; teklif edilen işin özgünlüğü” gibi konularda “aşırı düşük teklifleri” değerlendirecek. Bu sırada isteklilerin eskisi gibi “yazılı açıklamaların” ayrıca “belgelendirilmesi” istenmeyecek. Ayrıca mevcut yönetmelikte bu değerlendirme yapılırken, “isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgelerin” de dikkate alınması öngörülüyordu. Yeni yönetmelik taslağında bu şart da kaldırılıyor. SATIŞ 2.1220 2.9330 3.5760 2.4070 88.75 595.64 genişliyor Maddenin kapsamı Değerlendirme sonucunda komisyon tarafından reddedilmeyen “aşırı düşük teklifler”, “geçerli teklif” olarak belirlenecek. “İhale dokümanında ihalenin açıklama istenmeksizin en düşük teklif üzerinde bırakılacağına ilişkin düzenleme bulunan ihalelerde, pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde” ise “sınır değerin” altında kaldığı belirlenen teklifler reddedilemeyecek. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde öngörülen değişiklikle, “sınır değer ve aşırı düşük tekliflerle” ilgili maddenin kapsamı da genişletiliyor. “Tekliflerin eşit olması” halinde aranacak kriterlerde değişiyor. Bu durumda, isteklinin net kârzarar, net satış gelirleri oranının yüksekliği, faliyet süresinin uzunluğu gibi kriterlere bakılacak. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ DÖVİZ ALIŞ 2.1180 1.9569 2.9350 3.5556 2.4005 1.9251 7.4883 SATIŞ 2.1218 1.9697 2.9403 3.5742 2.4159 1.9338 7.5863 30 NİSAN 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.1165 1.9479 2.9329 3.5531 2.3969 1.9180 7.3760 SATIŞ 2.1250 1.9815 2.9447 3.5796 2.4195 1.9411 7.7001 0.39255 0.39448 0.39228 0.39539 0.32272 0.32606 0.32249 0.32681 0.35295 0.35532 0.35270 0.35614 0.56473 0.56574 0.56049 0.56998 100 JAPON YENİ 2.0579 2.0715 2.0503 2.0794