Katalog

7 MART 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Çift haneye yaklaşan işsizlikte en şanssız kesimi hayata bir türlü atılamayan grup oluşturdu Gençlere gelecek yok İşsiz sayısı TÜİK’in verilerine göre geçen yıl 229 bin kişi artarak 2 milyon 747 bine ulaşırken, DİSKAR gerçek işsizliğin yüzde 16, gerçek genç işsizliğin de yüzde 28 olduğunu açıkladı. Ekonomi Servisi Yıllardır çözülemeyen işsizlikte TÜİK verileri can yakıcı tabloyu gözler önüne serdi. Türkiye’de 2013 yılı işsizlik oranı yüzde 9.7 ile çift haneye yaklaştı. İşsizlik oranı geçen yıl bir önceki yıla göre 0.5 puan artarken işsiz sayısı da 2 milyon 747 bin oldu. 2013’te tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılında bir önceki yıla göre 229 bin kişi artarak 2 milyon 747 bin kişiye ulaştı. 1524 yaş grubundaki genç nüfusta işsizlik oranı da 1.2 puanlık artışla yüzde 18.7 oldu. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0.4 puanlık artışla yüzde 11.5, kırsal yerlerde yüzde 6.1 oldu. Bu verilerle işsizlik Orta Vadeli Plan hedefi olan yüzde 9.5’in de üzerinde kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 2013 sonuçlarına göre, istihdam edilenlerin sayısı önceki yıla göre 703 bin kişi artarak 25.5 milyon kişiye yükseldi. Bu dönemde işgücü artışı da 932 bin kişi oldu. TÜİK verilerine göre söz konusu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 82 bin azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 785 bin arttı. Verilere bakıldığında 2013 yılında istihdam edilenlerin yüzde 23.6’sı tarım, yüzde 19.4’ü sanayi, yüzde 7’si inşaat, yüzde 50’si ise hizmetler sektöründe yer aldı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımın istihdamdaki payının 20122013 yıllarında yüz de 24.6’dan yüzde 23.6’ya gerilediğini, istihdamın yüzde 23.6’sını karşılayan tarımın, Türkiye genelinde işsizliği yüzde 12’den yüzde 9.7’ye düşürerek tek hanede kalmasını sağladığını belirtti. Kaynak İsrafı Ekonomi, kaynakları en verimli şekilde kullanma ilmidir. Seçmenin mantığıdır. Bu özelliği vurgulamak için ekonomiye giriş derslerinde, paranızla elma şekeri de alır yalarsınız ya da kitap alır, tiyatroya gidersiniz gibi alternatif kullanım örnekleri de verilir. Türkiye zaten çok da bol olmayan kaynaklarını, yurtdışından borçlanma yolu ile sağladığı kaynakları da gösteriş yatırımları, mega proje diye sunulan kişisel prestij yatırımları uğruna israf etmiştir, etmektedir. İktisatta alternatif maliyet, yatırımın fayda maliyet oranı, dışsallıklar gibi kavramlar vardır. İktisatçı karar alırken, kaynakları kullanırken, neleri yitiriyorum, kaynakları farklı şekilde kullansaydım neler yapabilirdim, neler kazanabilirdim diye düşünür; sağlanacak faydanın, katlanılan maliyeti karşılayıp karşılayamayacağının hesabını yapar. Yatırımın çevre kirliliği, tarım alanlarının daralması, doğanın yıkımı gibi toplumsal maliyetlerini de dikkate alır. Aynı hizmeti, üretimi farklı hangi almaşık yollarla karşılayabileceğini öngörmeye, almaşık yatırım projeleri geliştirmeye çalışır. Kaynakların en verimli şekilde kullanılabilmesi için tüm bu çalışmaların araştırmaların, hazırlıkların yapılmasının gereğine inanır. Göz boyayıcı kişisel propaganda malzemesi sağlayan, rant yaratan projeler için bu tür hesaplara, kaygılara gerek yoktur. Gösteriş yatırımlarına karşı çıkıldığında, alternatif yollar önerilmeye kalkışıldığında, sistemin kalemşorları hemen davranırlar: “O kafa köprüye, yola, AVM’ye, HES’e karşı çıkan kafa” diye bilimsel(!) yazılar döktürürler. Ne fırsat maliyeti, ne dışsallıklar, ne fayda maliyet oranı, ne almaşık teknik ve yatırımlar konusunda bilgileri ne de düşünmüşlükleri vardır. Tek hedefleri patronun gözüne girerek pay almaktır. Türkiye niçin enerjide dışa bağımlıdır? Türkiye niçin teknoloji ürünü ihraç edememektedir? Türkiye niçin ara mal üretememekte, ithal girdisi kullanmaktadır? Türkiye’de imalat sanayisi niçin montajdan üretim aşamasına geçememektedir? Sanayinin yarattığı katma değerin GSYİH içindeki payı niçin sürekli düşmektedir? Türkiye niçin süreğen cari işlemler açığı vermektedir? Türkiye’nin dış borçları niçin sürekli artmaktadır? İşsizlik oranı niçin bu denli yüksektir? Bu tür sorular listesi uzatılabilir. Bu tür soruların yanıtı aranmazken gösteriş yatırımları ile övünülmekte, oy devşirilmeye çalışılmaktadır. Kafa gerçekten değişmeli, göstermelik işler yerine ülkede enerji, ara ve sermaye malı üreten sanayi dallarına yatırım yapılmalı, ihracatta katma değeri yüksek teknoloji ürünlerinin payı artırılmalıdır. Yoksa övünür, belki oy da devşirilir, ama Türkiye cari işlemler açığını kapatamaz, sınayileşemez, orta gelir düzeyinden kurtulamaz. Ekonomisinin en kırılgan ülkeler listesinin başında yer almasından da kaçınamaz. Türkiye’de dolandırıcılık ne yazık ki sadece maddi alanda değil, hemen her alanda yaygındır. Kaynak kullanımında akılcı davranamadığımız sürece, hem kaynaklarımızı israf ediyor, hem çevre sorunlarını ağırlaştırıyor, yaşam kalitemizi yükseltmek yerine kaliteyi daha da düşürüyoruz. DİSKAR: Resmi işsiz 6 milyon Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü, Türkiye’de gerçek işsiz sayısının 4 milyon 876 bin, gerçek işsizlik oranının da yüzde 16 olduğunu açıkladı. DİSKAR, TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi 2013 sonuçlarını değerlendirdi. Değerlendirmeye göre işgücüne katılanların sayısının son 1 yıl içinde 932 bin kişi arttığı belirtilen raporda, işsiz sayısının 229 bin arttığı vurgulandı. İlave işsizlerin ilave işgücüne oranının yüzde 25 olduğu kaydedilen raporda, “İşinden memnun olmadığı için iş arayanların ve 1 saat olsa bile istihdamda sayılan çaresizlerin ‘yetersiz ve eksik istihdam edilenlerin’ sayısı ise 184 bin kişilik artış kaydetti. 2013 yılında umudu olmadığı için ya da diğer nedenlerle son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve işe başlamaya hazır olduğu halde bu nedenle işsiz sayılmayan ‘umutsuzlar’ da dahil edildiğinde işsizlik oranı yüzde 9.7 değil, yüzde 16; işsiz sayısı da 2 milyon 747 bin değil, 4 milyon 876 bin kişi olarak gerçekleşti” denildi. Çaresizler, umutsuzlar ve resmi işsizlerin toplam sayısının 5 milyon 930 bin olduğu kaydedilen raporda, kadınlar için geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 23 olduğu vurgulandı. Raporda, gençler için işsizlik oranının yüzde 28 olduğu, eksik ve yetersiz istihdam edilenlerle bu oranın yüzde 31’e yükseldiği belirtildi. Tarım tek hanede tuttu KISA... KISA... IMF uyardı IMF, Avro bölgesini düşük enflasyon riskine karşı uyardı. Fon, Avrupa Merkez Bankası’na, deflasyon riskini önlemek için ekonomiyi güçlendirecek adımlar atma çağrısı yaptı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika faizini yüzde 0.25’te tuttu. ECB Başkanı Mario Draghi, enflasyonun uzun süre düşük kalacağını da belirtti. Önce yaşa, sonra AKP’ye takıldılar Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu, bir yıldır hükümetten çözüm beklerken AKP’den ‘oyalama’ taktiği geldi. Emeklilikten vazgeçen hükümet, aylık 42 lira prim karşılığı sağlık hizmeti getiriyor. MUSTAFA ÇAKIR Dolar düştü ANKARA Geçen yıl mart ayında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile görüşen Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu bir yıldır çözüm beklerken AKP’den “oyalama taktiği” geldi. Emekliliğe karşı çıkan AKP, bunun yerine aylık 42 lira prim karşlığı sağlık hizmeti getirmeye hazırlanıyor. Öneriye karşı çıkan platformsa “Bu mevcut uygulamada da var. Biz emeklilik istiyoruz. Emeklilikte sağlık hizmeti zaten ücretsiz olacak” diyerek AKP’ye tepkisini dile getirdi. 1999’da yürürlüğe giren 4447 sayıProf. Dr. Mehmet Akan lı İşsizlik Sigortası Yasası çıkarılırken bu yasaya eklenen ve işsizlik sigortası ile hiçbir ilgisi olmayan maddelerle sigortalıların çalışma ve emeklilik hakları kökten değiştirildi. Yasa ile emeklilik için istenen süre ve gün şartlarına kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş şartı eklendi. Eklenen bu yaş şartının kademeli olarak 1976’ya kadar geriye dönük uygulanmasına karar verildi. Böylece emeklilikler de 2 yıldan 15 yıla kadar ötelendi. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu’na göre 8 Eylül 19768 Eylül 1999 arasında sigortalı olan erkeklerle 8 Eylül 19818 Eylül 1999 ara sında sigortalı olan kadınların tamamı emeklilikte yaşa takılanların doğal bir üyesi. Sorun nedeniyle 5 milyon yurttaş mağduriyet yaşıyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Platformu Sözcüsü Mehti Bıkmaz, bir yıl önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile görüştüklerini belirterek “14 Mart 2013’te Çalışma Bakanı’yla görüştük. Kendisi ‘Maç oynanırken kural değiştirilmiş. Bu olmaz. Mağduriyet var’ dedi. Açıkçası biz de umutlandık. Umut dağıttı bizlere. Ancak bir yılda bu sorunun çözülmemesi inandırıcı gelmiyor” diye konuştu. Rusya Ukrayna gerginliğinin askeri çatışmaya dönüşmeyeceği yönündeki beklentilerle dolar/TL bir haftanın en düşük seviyesi olan 2.20’nin altını gördü. S&P Türk bankalarını uyardı Ömer Görener Dr. Sait Koca Süleyman Öztürk Tüketici kredileri 2128 Şubat 2014 arasında 120 milyon TL artışla 250.3 milyar TL’ye çıktı. Konut kredileri 101 milyon TL artışla 111.5 milyar TL’ye yükseldi.Taşıt 68 milyon TL azalışla 8.2 milyar TL oldu. Tüketici kredileri arttı Adel’den tanıtım atağı Adel Kalemcilik, 45. yılında 20 noktada perakendeci ve bayileriyle 3 bin 500 çeşit ürünü, 8 binden fazla perakendeciye ulaştıracak. Ekonomi Servisi Maliye Bakanlığı’nda 17 Aralık operasyonu ve sonrası başlayan görevden almalar haf en Geç or. ediy yeni atamalar devam göta Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nde son n ında revden alınan 4 daire başkan ra Mali Suçları Araştırma Kurulu’nda i ata(MASAK) iki daire başkanlığına yen ; göre e erin hab malar yapıldı. Hürriyet’in e Dair de ğü’n ürlü Müd el Milli Emlak Gen AkBaşkanı olarak görev yapan Murat ve iş Erm et Ahm , taş, Turgay Göçmen alın n vde göre a haft en geç in Sadık Şah atan anı Uzm dı. Onların yerine 4 Maliye h ulla Abd ürü Müd el dı. Milli Emlak Gen terKaya’nın Özel Kalem Müdürü ve Def Boz mi Feh an darlık Uzmanı olan Has kurt ise Taşınmaz Geliştirme Dairesi DaBaşkanlığı’na getirildi. Yine MASAK Ma lda kuru ı ayn da ire Başkanlıklarına ü liye uzmanı olarak görev yapan İnön dı. atan n teki Akgün Alp ile Hüseyin Gül Maliye’de yeni operasyon Ekonomi Servisi Türk bankalarına Standard & Poor’s’tan (S&P) uyarı geldi. S&P, cari zayıf yurtiçi ekonomi ve cansız küresel şartlar nedeniyle Türk bankacılık sektörünün fonlama risklerinin ‘yüksek’ten ‘çok yükek’ seviyesine çıktığı uyarısında bulundu. Kuruluş, Bankacılık Sektörü Ülke Riski Değerlendirmesi’nde (BICRA) Türkiye’yi Grup 5’ten Grup 6’ya indirdiğini, BICRA’da yapılan bu değişikliğin Türk bankalarının karşı karşıya olduğu sektör risklerinin arttığı görüşünü yansıttığını belirtti. Kuruluş, sistem genelinde fonlara risklerinin yükseldiğini değerlendirdiklerini, Ekonomi Servisi 600 cari zayıf yurtiçi ekonominin ve cansız bin kişiye istihdam sağlaküresel şartların bu risklerin artmasınyan beyaz et sektörü beş da etkili olduğunu savundu. yıldır büyümesini sürdürüÖte yandan takip ettiği altı Türk yor.. Toplumda beyaz et dabankasının kredi notlarını teyit eden S&P, bunlardan beşinin tek başıha doğrusu kanatlı eti hakna ayakta kalma kredi profillerini ise kında olumsuz bir algı ve aşağı yönlü revize etti. S&P, tek bayanlış bilgilenme olduğunu şına ayakta kalma kredi profillerinin ve bununla mücadele etmek düşürülmesinde Türk bankalarıamacıyla bir araştırma yapnın karşı karşıya olduğuna inandığı tırdıklarını anlatan Beyaz Et yüksek sekSanayicileri ve Damızlıkçıları tör riskini teBirliği Derneği (BESDBİR) mel aldığını Yönetim Kurulu Başkanı Dr. vurguladı. Beyaz ette büyüme hedefi yüzde 5 Sait Koca, bu yılki ciroyu 13 milyar lira olarak tahmin etti. Geçen yıl 650 milyon dolarlık ihracat yapan sektörde, üretimin geçen yıl 1 milyon 900 bin, tüketimin 1 milyon 585 bin ton, kişi başı tüketimin de 20.7 kilo olduğu bilgisini verdi. Koca, bu yılki üretimin de 2 milyon tonu aşacağını dile getirdi. Koca, sektörde yüzde 5’lik büyüme hedeflendiğini, yeni ihracat pazarı olarak da Japonya ile görüşmelere başlandığını anlattı. BESDBİR Yönetim Kurulu üyesi Bu yıl kanatlı eti tahmini cirosunun 13 milyar lira olacağını tahmin eden sektör, geçen yıl 650 milyon dolarlık ihracat yaptı. Ömer Görener de bu yıl dört araştırma yapacaklarını belirterek ilk araştırmanın ocakta bittiğini söyledi. Türkiye genelinde, 1864 yaş arası 910 kişiyle yapılan araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 60’ı haftada bir ya da daha sık tavuk ürünü tüketiyor.Tavuk etini düzenli tüketenlere sorulan “Son bir yılda tüketim değişti mi” sorusuna katılımcıların yüzde 14’ü eskisine oranla daha çok tükettiği, yüzde 75’i bir değişiklik olmadığı ve yüzde 11’i de daha az tükettiği yanıtını verdi. Ülker’in kârı 188 milyon lirayı aştı Ülker geçen yıl yüzde 13 artışla 188.6 milyon TL net kâr elde etti, şirketin satış gelirleri 2.75 milyar liraya çıktı. Ekonomi Servisi Yıldız Holding bünyesindeki Ülker Bisküvi’nin 2013 dördüncü çeyrek net kârı, faaliyet performansındaki iyileşme ve diğer gelirlerdeki artışın etkisiyle yüzde 152.3 yükselişle 66 milyon lira olurken, şirketin 2013 net kârı yüzde 13 artışla 188.6 milyon lira oldu. Şirketin satış gelirleri de yüzde 17 artışla 2.75 milyar lira olarak gerçekleşti. Ülker, geçen yılın aynı döneminde 2.3 milyar lira satış geliri elde etmişti. 2012’de 224 milyon lira faaliyet kârı elde eden şirketin bu yılın aynı dönemindeki faaliyet kârı ise yüzde 40 artışla 313 milyon lira oldu. Şirketin bu dönemdeki ana ortaklığa dağıtabilir net kârı ise 189 milyon lira olarak gerçekleşti. Şirket, geçen yılın aynı döneminde de 167 milyon lira net kâr etmişti. Ülker Üst Yöneticisi (CEO) Mehmet Tütüncü, “Geçen yıl hem satış hem de kârlılık açısından beklentilerimizin üzerinde gerçekleşti. Sene içinde gerçekleşen blok satış ve bu satışa yatırımcıların gösterdiği teveccüh bizim için ayrı bir motivasyon kaynağı oldu ve daha azimle çalışmamızı sağladı. Likidite ve halka açıklık oranının artması ile birlikte MSCI (Morgan Stanley Capital International) endeksine ve BIST30 endeksine girmeyi başardık” dedi. Japon finans sektöründe bir ilk Ekonomi Servisi Japonya’da erkek egemen finans sektöründe ilk kez bir kadın yönetici başkanlık görevine getirildi. Japonya’nın en büyük aracı kurumu Nomura Holdings, bankacılık grubunun başına 48 yaşındaki Chie Shimpo’nun getirildiğini açıkladı. Buna göre Chimpo, gelecek ay Nomura Trust and Banking’in başkanı olarak görevine başlayacak. Japonya Başbakanı Shinzo Abe, şirketlerin yönetim kurullarına kadınların getirilmesi için çağrıda bulunmuştu. Ülkenin üç büyük bankası olan Mitsubishi UFJ, Sumitomo Mitsui ve Mizuho Financial’dan hiçbirinde üst düzey kadın yönetici bulunmuyor. Mehmet Tütüncü