Katalog

16 AĞUSTOS 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Geçen yıl mayısta 2 milyon 272 bin olan işsiz sayısı, bu yıl aynı dönemde 2 milyon 526 bini buldu İşsizlik daha da artacak İnşaatta büyük çöküş: TÜİK mayıs ayı verilerine göre sanayi istihdamındaki artış 14 binle sınırlı kaldı, inşaatta ise 97 bin kişi işini kaybetti. Tarımda çalışan sayısı 80 bin kişi azaldı. ŞEHRİBAN KIRAÇ Cari açık 10 ayın zirvesinde Ekonomi Servisi Cari işlemler hesabı haziranda geçen yılın aynı ayına göre 489 milyon dolar artışla 4 milyar 445 milyon dolar açık verdi. Haziranda cari işlemler açığı 4.4 milyar dolar ile beklentilerden iyi gelirken son aylardaki hızlı artış yavaşladı. Buna karşın yıllıklandırılmış cari açık 53.6 milyar dolar ile 10 ayın zirvesine çıktı. Merkez Bankası OcakHaziran 2013 Ödemeler Dengesi verilerini açıkladı. Buna göre 2013 Haziran ayında “net hata noksan” kaleminde 2 milyar 332 milyon dolarlık kaynağı belirsiz para çıkışı yaşandı. Haziranda yaşanan çıkışın etkisiyle, yılın ilk 6 ayı itibarıyla kaynağı belirsiz para çıkışı 5 milyar 72 milyon dolar düzeyine ulaştı. 20.3 milyar dolar ithalata karşın 13.3 milyar dolar ihracat yapılırken dış ticaret açığı 7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İthalatın güçlü seyretmesinde özellikle son aylarda artışa geçen altın ithalatının etkili olmaya devam ettiği görülüyor. Haziranda 1.8 milyar dolar altın ithalat edilirken yıl başından bu yana ithalat 7 milyar dolara yükseldi. Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, yıl sonuna doğru cari açığın artmasını beklediklerini, 60 milyar dolarlık cari açık beklentilerini koruduklarını belirtti. Bürümcekçi, “Altın ithalatındaki artış sürerse yukarı yönlü revizyon yapabiliriz” diye konuştu. mayısta yüzde 8.8 olarak açıkladığı gerçek işsizlik oranı yüzde 15’e, 2.5 milyon olarak açıklanan işsiz sayısı ise 4.5 milyon kişiye ulaştı. 4.5 milyon işsiz: DİSKAR’a göre TÜİK’in İstihdamsız büyüme: Prof. Dr. Aziz Konukman: AKP döneminde ekonomi istihdamsız büyüyor. Milli gelirdeki artış istihdam yaratmıyor. Bundan sonra ekonomi küçülecek, işsizlik artacak. İşsizlik oranı, geçen yılın mayıs ayına göre yüzde 0.6 puanlık artış gösterdi. Geçen yıl mayıs ayında 2 milyon 272 bin olan işsiz sayısı, bu yıl aynı dönemde 2 milyon 526 bine çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre mayıs ayında işsizlik oranı yüzde 8.8 oldu. Bir önceki ay işsizlik oranı yüzde 9.3 seviyesindeydi. Son yıllarda büyümenin ana sektörlerinden inşaat sektöründeki istihdamda ise dramatik bir düşüş gözlendi. TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması “2013 Mayıs Dönemi Sonuçları”na göre, mayısta mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısında bir önceki döneme göre 71 bin kişilik azalış, işsiz sayısında ise 45 bin kişilik artış görüldü. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0.1 puanlık azalışla yüzde 51.2, istihdam oranı 0.2 puanlık azalışla yüzde 46.3, işsizlik oranı ise 0.2 puanlık artışla yüzde 9.6 seviyesinde gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerde en fazla artış 72 bin kişiyle hizmet sektöründe gerçekleşti. Buna karşın sanayi istihdamındaki artış 14 binle sınırlı kaldı. AKP hükümetinin de övündüğü son yıllardaki büyümenin büyük bölümünün inşaat sektöründen gelmesine karşın bu alandaki istihdamda keskin bir düşüş söz konusu. İnşaat 97 bin kişilik (yüzde 5.6) düşüş kaydetti. 1524 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı mayısta geçen yılın aynı dönemine oranla 0.7 puanlık artış ile yüzde 16.6 oldu. Kentsel alanda genç işsizlik oranı yüzde 18.8, kırsal alanda yüzde 12.3 düzeyinde belirlendi. Gazi Üniversitesi İktidasi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Aziz Konukman’a göre AKP ekonomisi öteden beri istihdamsız büyüyor. Milli gelirdeki artış istihdam yaratmıyor. Türkiye’nin hâlâ sıcak parayla döndüğüne işaret eden Konukman, faizlerin arttığı, döviz kurunun 1.90 lirayı aştığı bir dönemde hükümetin Orta Vadeli Plan’ının çöktüğünü vurguladı. Türkiye’den sıcak para çıkışının başladığını aktaran Konukman’ın değerlendirmeleri şöyle: * Artık Türkiye’de büyüme eskisi gibi olmayacak. Küçülen ekonomide işsizlik de artacak. AKP döneminde ekonominin büyüdüğü dönemlerde de istihdam, istenilen oranda artmadı. * Ekonomik büyümede aşağı inen rakamlar görürken işsizlik ve enflasyonda çift AKP vurgun yiyecek haneleri göreceğiz. * Önümüzdeki dönem büyüme düşecek, buna bağlı cari açık da düşecek, ancak buradaki açık yine de yüksek kalacak. * Seçime giderken, küçülen bir Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları ekonomi bu hükümetin alışkın olKonfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün duğu bir ekonomi değil. İşte AKP (DİSKAR) raporuna göre TÜİK tarafından esas vurgunu burada yiyecek. Çünyüzde 8.8 olarak açıklanan mayıs kü harcayacak bir şey yok, eğer döneminde gerçek işsizlik oranı yüzde 15’e, harcamaları artırırsa bunun büt2.5 milyon olarak açıklanan işsiz sayısı ise 4.5 çe üzerinde korkunç etkisi olur. milyon kişiye ulaştı. Mayıs dönemi itibarıyla “Ne Bu modelde bir çıkış yok. iş olsa yaparım” diyen kısmi süreli ve yetersiz * Bırakın Orta Vadeistihdam edilenlerin sayısı son 1 yılda 401 bin kişi li Programı hükümetin son arttı. DİSKAR, işsizlik verilerinin işgücüne katılım açıkladığı 10. Kalkınma oranlarındaki artışın yeteri oranda karşılanamaması Planı da çöktü. Ne oldusonucunda ciddi bir biçimde yükseldiğini belirterek ğunu bilmeyen, bunu desöz konusu oranın 2012 döneminde yüzde 8.9 ğerlendiremeyen bir ekoiken Mayıs 2013 döneminde yüzde 9.6 olduğunu nomi yönetimiyle karşı vurguladı. DİSKAR’ın tespitleri şöyle: karşıyayız. 4Kayıt dışı çalışan kadınların sayısı 59 bin kişi Bahçeşehir Üniversiyükseldi. tesi Ekonomik ve Top4 Çalışma çağındaki her üç kadından sadece biri lumsal Araştırmalar ekonomik bir faaliyette çalışmaktadır. Merkezi’ne göre ise 4 5 yılda kadın işsiz sayısı yaklaşık 2’ye katlandı. istihdamdaki artışlar Yüksekokul mezunu işsizlerin çoğunluğunu kadınlar yavaşlayarak devam oluşturuyor. edecek. 4 İşsizlik verilerinin olduğundan daha düşük görünmesinin temel nedeni, çalışma süreleri ve ücretli izin hakkının tam olarak kullanılamamasıdır. ‘Ne iş olursa yaparım’ diyenler arttı Turkcell’e AKP’li atandı Ekonomi Servisi Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Turkcell yönetim kurulu üyeliğine Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan ile AKP İzmir İl Başkan Yardımcısı Bekir Pakdemirli’yi atadı. SPK’den yapılan açıklamada, Bostan ve Pakdemirli’nin, “görev süreleri dolmuş ve yerlerine genel kurulca yenileri seçilememiş olan yönetim kurulu üyeliklerine mevzuata uygun üyeler seçilinceye veya kurulca başka üyeler atanıncaya kadar” görev yapacağı belirtildi. Eski bakanlardan Ekrem Pakdemirli’nin oğlu olan Bekir Pakdemirli, 24. dönem milletvekili seçimlerinde AKP’den aday olmuş ancak seçilememişti. Kordsa işçisi grevde AHMET KURT KOCAELİ Tekstil işkolunda süren toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde işveren sendikası ile anlaşma sağlamayan Teksif Sendikası, dün sabah Türkiye genelinde 30 işyerinde 12 bin işçi ile greve çıktı. Teksif’in örgütlü olduğu Kordsa’da 700 işçi greve çıkarken fabrikada üretim tamamen durduruldu. Önceki akşam 19.00’da başlayan ve dün gece saat 02.00’de sonu eren görüşmelerde işveren sendikası verdiği tekliften geri adım atmadı. 1974’ten bu yana ilk kez greve çıkan Kordsa fabrikasında, işçiler yıllarca işveren için yaptıkları fedakârlıkların karşılığını istediklerini söylerken; Şube Başkanı Mustafa Karataş, grevleri başarıya ulaşana kadar mücadelelerini sürdüreceklerini vurguladı. Cisco 4 bin kişiyi işten atacak Ekonomi Servisi ABD’li teknoloji ve altyapı devi Cisco Systems, zorlu ekonomik koşullarla baş etmek için dört bin kişinin işine son vereceğini açıkladı. Şirketin Üst Yöneticisi (CEO) John Chambers, “Şu anda ekonomide gördüğümüz iyileşme bugüne kadarki en istikrarsız iyileşme. Bu şartlar altında 4 bine yakın kişinin işine son vereceğiz” dedi. Şirketten yapılan açıklamada işten çıkarmaların dünya genelinde olacağı, Cisco’nun iş gücünün yüzde 5’ine denk geleceği belirtildi. Cisco’nun hisseleri son üç ayda yüzde 24 değerlenirken, yıl başından bu yana yüzde 34 yükseldi. Açıklamanın ardından şirketin hisseleri ABD borsalarında yüzde 9 değer kaybetti. Türkiye yaşam kalitesinde sonuncu Ekonomi Servisi Ekono mik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) konut, gelir, iş imkânları, toplum, eğitim, çevre, şeffaflık, sağlık, hayat memnuniyeti, güvenlik ve işözel hayat dengesi gibi göstergeleri dikkate alarak oluşturduğu Kaliteli Yaşam Endeksi’nde Türkiye son sırada yer aldı. Endeksin hazırlanmasında kullanılan 11 kri terin tamamı kalitesi endeksinde 34 ülke arasında sonuncu oldu. Türkiye’de insanlar OECD ortalamasından yılda 101 saat fazla çalışırken; kişi başına yıllık gelir ortalamanın yarısı bile etmiyor. göz önüne alındığında Türkiye Brezilya, Şili ve Meksika’nın ardından sonuncu olurken listenin en üst sırasında ise Avustralya yer aldı. OECD, Türkiye’nin son 20 yılda vatandaşlarının yaşam kalitelerini yükseltmek için oldukça dikkat çeken bir çaba sarf ettiğine dikkat çekerken birçok başlıkta diğer ülkelerin gerisinde kaldığını belirtti. Endekse göre; * Türkiye’de kişi başına yıllık ge Türkiye, OECD’nin hazırladığı yaşam lir 10 bin 504 dolar ile OECD ortalaması olan 23 bin 47 doların yarısı bile etmiyor. * Türkiye’de çalışabilir yaştaki (1564) nüfusun yalnızca yüzde 48’i meslek sahibi. OECD ortalaması ise yüzde 66. * Türkiye’de insanlar OECD ortalaması olan yıllık 1776 saatten daha fazla, yıllık 1877 saat çalışıyor. * İşçilerin yüzde 46’sı çok uzun saatler çalışırken bu oran OECD ortalamasında yüzde 9. * Eğitimde de durum pek parlak değil. Üniversite mezunu olanların oranı yüzde 31, OECD ortalaması ise yüzde 74. * Türkiye’de yaşam süresi ortalama 75 yıl, OECD’de ise 80. * Türkiye’de yaşları 15 ile 64 arasında olan kişilerin yüzde 48’inin paralı bir işi var. OECD ortalaması yüzde 66. Erdemir’de şaşırtan istifa Ekonomi Servisi Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (ERDEMİR) ve İskenderun Demir ve Çelik’in (İSDEMİR) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Osman Tar, şirketlerdeki görevlerinden istifa etti. İstifa haberi Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) gönderilen bir açıklamayla duyuruldu. Açıklamada Tar’ın ayrıca ATAER Holding ve Erdemir Mühendislik Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri gibi ortak şirketlerdeki görevlerinden de ayrıldığı ifade edildi. Tar’ın istifasının grev sonrasına denk gelmesi dikkat çekti. Borsa sert düştü Ekonomi Servisi ABD’den beklentilerden iyi gelen veriler sonrasında yurtiçi ve yurtdışı piyasalarda satışlar hızlandı. BIST 100 endeksi yüzde 2.13 düşüşle 73.987 puandan kapandı. ABD’de açıklanan haftalık işsizlik maaşı başvuruları beklentilerden fazla düştü. ABD’de işsizlik başvuruları 15 binlik düşüş ile 320 bin seviyesine gelirken piyasa beklentisi 335 bine gelmesi yönündeydi. ABD’de Temmuz’da sanayi üretimi yüzde 0.0 olarak açıklandı. ABD 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 2.80 seviyesinin üzerini görürken faizlerdeki yükselişten olumsuz etkilenen banka hisseleri de satış baskısı altında kaldı. Banka hisseleri önceki günkü kapanışa göre yaklaşık yüzde 2.5 oranında değer kaybederken BIST 100 endeksi de yüzde 2.13 düştü. İşlem hacmi 2.3 milyar TL oldu. Gösterge tahvilin faizi 18 baz puan yükselişle 9.33 seviyesine fırladı. BEDAŞ’tan işçilere 4 aşamalı çözüm teklifi İstanbul Haber Servisi DİSK Genel Başkanı Kani Beko, DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, EnerjiSen Genel Başkanı Ali Duman ve CHP Milletvekili Melda Onur işten çıkarılan 540 BEDAŞ işçisinin geri alınması için CengizKolin Limak yöneticileri ile görüştü. DİSK Genel Başkanı Kani Beko, yöneticilerin işten çıkarılan işçilere yönelik 4 aşamalı işe alma ve tazminat ödeme planı sunduğunu, işçilerin bunu değerlendireceğini söyledi. Beko, 1. aşamada işbaşı yapması için çağırılan işçilerin işbaşı yapabileceğini belirterek, “2. ile 3. aşamalarda eylül ve ekimde bir kısım sayaç değişim ve arıza bölümü çalışanı işe alınacak. Son aşamada ise kıdem tazminatını isteyen işçilerin ödemeleri sendika aracılığıyla BEDAŞ’a iletilecek ve talepler derhal karşılanacak” dedi. EnerjiSen üyeleri, 1 Ağustos’ta tazminatsız bir şekilde işten çıkarılan 540 BEDAŞ işçisinin işe geri alınması için dün Taksim Meydanı’ndan BEDAŞ Genel Müdürlüğü önüne yürüdü.