Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 HAZİRAN 2013 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 14 EKONOMİ Öztrak, ‘Bunlar ekonomisini borçla şişiren ve yüksek cari açık veren başbakanları sever’ dedi Ekonomi Servisi CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, yılın ilk çeyreğinde açıklanan büyümeye nisan ayında rekor kıran cari açığın eşlik ettiğini belirterek, açıklanan verilerin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın düşman ilan ettiği “faiz lobisini” sevindirecek rakamlar olduğunu belirtti. Ortaya çıkan cari açığın ve finansman yollarının “AKP iktidarının bu lobilerle nasıl işbirliği içinde olduğunu” açıkça gösterdiğini ileri süren Öztrak, “Faiz lobisi ekonomisini borçla şişiren ve ekonomiye yüksek cari açık verdiren Başbakan ve iktidarları sever. Başbakan eserine bakarsa, şikâyet ettikleri lobilere ekonomiyi nasıl teslim ettiklerini görecektir” dedi. Öztrak şunları vurguladı: Lobinin gözbebeği Dün açıklanan büyüme ve ödemeler dengesi verilerini yorumlayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, “Başbakan eserine bakarsa, şikâyet ettikleri lobilere ekonomiyi nasıl teslim ettiklerini görecektir” dedi. * Büyüme verileri incelendiğinde, vatandaşın borçlandırılarak tükettiği ve tasarrufların düştüğü görülüyor. Başbakan nisan ayında rekor kıran cari açığın finansmanına bir baksın, faiz lobisine ekonomiyi nasıl teslim ettiklerini görür. * Nisan ayında cari açık, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 79.7 ile rekor artış gösterdi, 8.2 milyar dolar oldu. Aynı ay sadece Hazine’nin borç kâğıdına gelen faiz lobisinin sıcak parası 8.9 milyar doları buldu. Bu Türkiye Cumhuriyeti tarihinde tek bir ayda gelen en yüksek sıcak paradır. Nisan ayında finansman kanalından ülkeye gelen her 100 doların 97’si ya “sıcak para” ya da borç, sadece 3’ü doğrudan yatırımdır. * Ekonominin yılın ilk üç ayındaki yüzde 3’lük büyümesi büyük ölçüde iç tüketim ve anormal kamu yatırım artışı ile sağlandı. İlk üç ayda kamu yatırımlarındaki reel artış yüzde 82’yi buldu. Bu, 1998’den bu yana yayımlanan seride en yüksek artışı gösteri Asgari ücrete 30 lira zam geliyor Ekonomi Servisi Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararı çerçevesinde, 1 Temmuz’da asgari ücrete yüzde 4.4 oranında zam yapılacak, asgari ücret net 803.68 TL, brüt 1021.5 TL’ye çıkacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararına göre 1 Temmuz31 Aralık 2013 arasında geçerli olacak asgari ücret, yüzde 4.4’lük zamma göre hesaplanacak. Böylece halen 773.01 TL olan net asgari ücret, 803.68 TL’ye yükselecek. 978.60 TL olan brüt asgari ücret de bin 21.5 TL’ye çıkacak. Asgari ücretle birlikte asgari geçim indirimi de zamlanacak. Halen net 673.28 TL olan 16 yaşından küçüklerin asgari ücreti de 1 Temmuz’dan sonra net 700.73 TL’ye çıkacak. 16 yaşından küçüklerin halen 839.1 TL olan brüt asgari ücreti de 877.5 TL olacak. Böylece bu gruptakilerin net ücretinde 27.45 TL artış sağlanacak. Sıcak paranın rekor ayı Vatandaş borç batağında yor. Buna karşın özel sektör yatırımlarında yüzde 9.1 gerileme var. * Ailelerin tüketiminde yüzde 3’lük artış görülüyor. Bu sevindirici ama son 1 yıldır baskılanmış bu tüketimin nasıl finanse edildiği de önemli. Ailelerin banka borçlarındaki artış, son bir yılda yüzde 26’ya yaklaştı. * Borçla şişen ekonomi dış ticarete kapalı hizmet sektörüne yarıyor. İlk üç ayda net ihracatın büyümeye katkısı sıfırlandı. İç tasarruflar yeniden düşmeye başladı. AKP ezberini bozmayarak ekonomiyi borçla şişirdi. Bu model Başbakan’ın şikâyet edermiş gibi göründüğü “faiz lobisi” ile işbirliği yaptığının en güzel örneğidir. Faiz lobisi ekonomisini borçla şişiren ve ekonomiye yüksek cari açık verdiren Başbakan ve iktidarları sever. Doların direnişini Merkez de kıramadı Ekonomi Servisi Hü di. Açılan beşinci 50 milkümetin görüşme taleple yon dolarlık döviz satım rine karşın polisin, Gezi ihalesine 126 milyon doParkı’na müdehalesi ile lar teklif gelirken, ortalama uyanan ülkede piyasalar da fiyat 1.8913 lira, tekliflehareketlilikten payını aldı. rin ortalama fiyatı 1.8903 Güne toparlamaya başla lira oldu. Merkez Bankası böyleyan BİST, günün sonunda yeniden yüzde 2’yi aşan ce 5 ihaleyle piyasaya 250 düşüş gösterirken, dolar milyon dolar döviz sattı. İhalelere son yılların en 624 milyon müdehalesine ezi’ye polisin dolar talep karşın siyasilere rahat bir müdahalesi ile uyanan geldi.Türkinefes aldır İstanbul’da borsa yeniden ye Cumhu Merkez madı. Güne düşmeye başladı, Merkez riyet Bankası, dün 1.91 TL’den başlayan do Bankası’nın açtığı 50’şer sabah saatlerinde yaptığı lar, tüm ihalemilyon dolarlık beş lere karşın en ihaleye karşın doların açıklamada, bugünden itifazla 1.89’a ateşi düşmedi. baren gerekli kadar geril görülen gündi. Gün içinde 1.90 civarında seyre lerde gün içinde döviz saden dolara, yükselen fa tım ihaleleri açabileceğini duyurmuştu. Repo ihaleizler eşlik etti. Türkiye Cumhuriyet sinde basit faiz en düşük, Merkez Bankası (TCMB), en yüksek ve ortalamada bir buçuk yıl sonra, gün yüzde 6.00, bileşikte en içinde 4 kez açtığı döviz düşük, en yüksek ve orsatım ihalelerine saat 17.00 talamada yüzde 6.18 olacivarında birini daha ekle rak gerçekleşti. Büyüme, tüketim kaynaklı Ekonomi Servisi TÜİK, bu yılın ilk çeyreğinde ekonominin yüzde 3 büyüdüğünü ve 2013’ün birinci üç aylık döneminde geçen yılın eş dönemine göre GSYH’nın sabit fiyatlarla 28 milyar 75 milyon lira düzeyinde gerçekleştiğini açıkladı. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.7 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH’deki artış oranı da bir önceki döneme göre yüzde 1,6 oldu. Sözkonusu veriler 2012 boyunca Merkez Bankası’nın hedeflediği kontrollü büyümeden kaynaklanan ivme kaybının yerini yavaş tempolu bir toparlanmanın almakta olduğunu gösteriyor. Ana ivme ihracattan değil iç tüketimdeki artıştan geliyor. Yatırımlar zayıf. Kamu sektörünün sabit sermaye yatırımlarının büyümesine katkısı yüzde 2.2 ile şimdiye kadar gözlenen en yüksek noktada. Bu sonuçların beklentilerin üzerinde olduğunu belirten Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, birçok gelişmiş ülkede işsizlik oranları artarken Türiye’de son bir yılda 1 milyon 208 bin kişilik iş yaratıldığını söyledi. Cari açık nisanda zirve yaptı Ekonomi Servisi Cari işlemler açığı Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 79.7 oranında artışla 8.2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Ocak Nisan dönemi ödemeler dengesi verilerine göre yılın ilk 4 ayında cari işlemler açığı yüzde 17.2 artışla 24 milyar 335 milyon dolara ulaştı.Ödemeler dengesinde aynı dönemde 44.7 milyar dolarlık sermaye girişi görünüyor. Bunun 2.2 milyar dolarını doğrudan yatırımlar, 2.3 milyar dolarını hisse senedi, 15.8 milyar dolarını tahvilbono girişi oluşturuyor. İlk dört ayda bankaların 15.8 milyar dolar kredi borçlanması gerçekleştirdikleri gözleniyor.Bu veriler, son 12 ay itibariyle 54 milyar dolar düzeyinde bulunan cari açıkta son dönem itibariyle ciddi bir artış eğiliminin başladığını ve bu miktarın yaklaşık yarısının son 4 ayda oluştuğunu gösteriyor. Açık, ağırlıklı olarak tahvil ve hisse senedi girişleriyle finanse ediliyor. Doğrudan yatırım girişi oldukça yetersiz. Ayrıca son günlerdeki tansiyonun devamı halinde tahvil ve hisse senetlerinden çıkışın yoğunlaşması, açığın finansmanını çok sıkıntılı durumlara getirebilecek gibi. G Sayıştay 2011 raporlarını ‘yok’ saydı MAHMUT LICALI ANKARA TBMM’ye gönderilmediği için tartışma konusu olan 2011 yılı denetim raporlarının Sayıştay tarafından “yok hükmünde” sayıldığı ortaya çıktı. 2011 yılı kesin bütçe hesabı ile 2013 yılı bütçesinin kabul edilmesi nedeniyle “hukuki geçerliliğinin kalmadığı” gerekçesiyle TBMM’ye gönderilecek rapor bulunmadığını bildiren Sayıştay, 2011 yılına ağırlık verilmesi durumunda 2012 yılı denetim raporlarının yetişmesinin tehlikeye gireceğine dikkat çekti. TBMM’de muhalefetin sert eleştirilerine karşın 2011 yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Yasası, daha sonra gönderileceği ifade edilen 2011 yılı denetim raporları olmadan kabul edilmişti. Bütçe görüşmelerine damgasını vuran denetim raporlarının 6 ay sonra sümenaltı edildiği ortaya çıktı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesine yanıt veren TBMM Başkanvekili Mehmet Sağlam TBMM ile Sayıştay arasında konuyla ilgili olarak geçen yazışmaları açıkladı. TBMM’ye sunulmayan raporlarla ilgili olarak Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu, yasal süreçleri tamamlanmamış olması nedeniyle Eylül 2012 tarihinde hukuken eksik bulunan raporların görüşülemeyeceği kararını vererek 2011 yılı denetim raporlarını Meclis’e göndermemişti. Geçen süre içerisinde Sayıştay Yasası’yla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi’nde verilen kısmi iptal kararının 2 Nisan 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından TBMM Başkanlığı, 8 Mayıs’ta Sayıştay Başkanlığı’na söz konusu raporların gönderilip gönderilmeyeceğini sordu. Deva, ArGe’yle büyüyor Ekonomi Servisi 27 yüzde 6’sını ArGe’ye 55. yılını kutlayan Deva, cirosunun yüzde 6’sını kişiden oluşan bir ekip a y ı r d ı ğ ı n ı a n l a t a n tarafından kurulan Deva Haas, Holding’in 55. yılı ArGe’ye ayırıyor. Deva Holding Yönetim Kurulu Holding, 1700’ü aşkın vesilesiyle düzenlenen basın Başkanı Haas, üretimin artırılması gerektiğini çalışanı, 15 futbol sahası buluşmasında “Türkiye’de belirterek “Küresel bir oyuncu olmak için büyüklüğündeki tesisleri 20002012 arasında ilaç ve yıllık yaklaşık 500 milyon ithalatı yaklaşık yedi katı bugün ithal edilen ürünleri üretmeliyiz. kutuluk üretim kapasitesiyle oranında arttı. İthal edilen birçok Bu bizim hayalimiz” dedi. 55. yılını kutluyor. Sektörün ürününün Türkiye’de üretilmesini önemli bir oyuncusu olmaktan hedefliyoruz” değerlendirmesini memnuniyet duyduklarını belirten yaptı. Deva Holding Yönetim Kurulu Toplantıda verilen bilgiye göre, Başkanı ve CEO’su Philipp Deva, 2012’yi 419.5 milyon TL’lik Haas, Türkiye’nin ilaçta küresel Türkiye’de ilaç ithalatının, ilaç ciroyla kapattı. 2012 için net kârını bir oyuncu olması için üretimin ihracatının yaklaşık on katından 34.2 milyon TL olarak açıklayan artırılması gerektiğini belirterek fazla olması gerçeğinden yola Deva’nın aynı zaman dilimindeki “Bugün ithal edilen ürünleri çıkarak planladık” dedi. operasyonel karlılığı ise 63.6 2012’de Deva’nın cirosunun milyon TL oldu. üretmeliyiz. 2013’te, yatırımlarımızı Erdoğan ILO’ya gitmiyor MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) davet ettiği Başbakan Tayyip Erdoğan, Cenevre’deki ILO Konferansı’na katılmayacak. ILO Konferansı Cenevre’de devam ediyor. ILO Genel Müdürü Guy Ryder, mayısta Erdoğan’ı konferansın 17 Haziran’daki hükümet ve devlet başkanlarıyla üst düzey liderlerin katılacağı bölümüne konuşmacı olarak davet etmişti. Ancak Erdoğan konferansa katılmayacak. Konferansa katılmak için Cenevre’ye giden DİSK Genel Başkanı Kani Beko, Erdoğan’ın konferansa katılmama nedeninin Taksim Gezi Parkı eylemleri olduğuna dikkat çekerek, “Hangi yüzle, nasıl bir konuşma yapacak” diye sordu. Beko, Türkiye’de gençlerin, işçilerin, kamu çalışanlarının, köylülerin AKP’ye karşı 10 yıldır biriken öfketepkisinin Taksim Gezi Parkı eylemlerine dönüştüğünü ve dalga dalga tüm alanlara yayıldığını söyledi. Beko, AKP’nin ise eylemlere şiddet kullanarak müdahale ettiğini belirtti. TBMM yazı yazdı ‘2012 raporları yetişmez’ Sayıştay yazısında 2011 yılına ait denetim raporlarının süreçleri tamamlanmadığından tekemmül ettirilemediği ve dolayısıyla TBMM’ye sunulacak herhangi bir raporun bulunmadığı kaydedildi. Sayıştay, TBMM’ye gönderdiği yazıda 2011 yılına ağırlık verilmesi durumunda 2012 yılı denetim raporlarının yetişmesinin tehlikeye gireceğine dikkat çekti. En azından artık demokrasi aldatmacası sona erdi. Yani takke düştü kel göründü. 11 Haziran her açıdan tarihe not düşülecek... Önceki gece Rıdvan Akar’ın Gezi Parkı Belgeseli’ni müthiş duygularla izlerken “Yarın sabah işe gelmeden önce Gezi’ye uğrayayım, oranın havasını yeniden soluyayım” diye düşünmüştüm. Besbelli ki Başbakan da “farklı duygularla” izlemiş belgeseli. Sabahın 7.30’unda yola çıkmak için hazırlanırken geldi ilk haber. Daha birkaç gün önce “Sevgili çocuklar Gezi’de ıhlamur kokuları içinde uyandınız” diye tweet’ler atan İstanbul’un romantik valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun “Sadece meydandaki pankartları kaldırıyoruz. Gezi Parkı ve Taksim’e kesinlikle dokunulmayacak, sizlere asla dokunulmayacak. Bu sabah ve bundan sonra polis kardeşlerinize emanetsiniz” aldatmacası ile başladı “tiyatro”. Sabahın o saatinde tesadüfen oradan geçmekte olan TV’lerin canlı yayınları eşliğinde. Binlerce polis ve onlarca TOMA’nın bir avuç provokatörün attığı molotofları 3.5 saat boyunca engelleyemediklerinin görüntülerini biraz dikkatli izleyen herkes kurmacayı anlardı. Gezi Parkı’nın gençleri ise sessizce bekliyorlardı. Evet 3.5 saat sürdü polisin Taksim Meydanı’ndaki şovu. Tam o sırada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın grup toplantısındaki konuşması başladı. Yalanlar, En Azından Demokrasi Aldatmacası Sona Erdi çarpıtmalar ve her kesimden her meslekten insana açık tehditler ile sürdürdüğü... Vali, Gezi’deki gençlere meydandaki protestolara katılmadığı için teşekkür ederken, diğer yanda Başbakan’ın televizyon ekranlarında “Meydandakileri ve Gezi’dekileri birbirinden ayırmaya çalışıyorlar. Gezi’dekiler de masum değil. İşgallerine göz yummayacağız” sözlerini sarf ediyordu. Başbakan konuşurken polis komutu aldı ve Gezi’ye gaz bombaları yağdırmaya başladı. Tüm gün sürdü bombalar, gaz atılmadığı zaman ses bombaları ile yüreklere korku saldı. Onlar yaralıları revire taşıyarak ilk yardımı yaparken tam revirin ortasına atılıyordu bombalar. Evet dün o gencecik yüreklere artık asla yok olmayacak öfke ve nefret tohumlarını ekti Başbakan. Oysa inanılmaz bir mizah gücü ile gerçekleştiriyorlardı onlar eylemlerini... Müthiş dayanışma, birlik ruhu, barış ve yardımseverlik Gezi’nin her köşesine sinmişti. Onca kalabalığa karşın tacizin asla olmadığı, eylemin şenliğe dönüştüğü bir park haline gelmişti. Başbakan’ın kini o güzelim parkta mizahı bile susturdu... Evet 11 Haziran günü en azından demokrasi aldatmacası sona erdi. Aynı saatlerde Çağlayan Adliyesi’nde 73 avukat cüppeleri ile polis tarafından tartaklanıyor ve sonra da gözaltına alınıyorlardı. Bugüne kadar askere Ergenekoncu, öğrenciye tinerci, gençlere ayyaş, halka çapulcu diyen Başbakan, Bezmiâlem Valide Sultan Camisi’nin doğruları söyleyen imamına yalancı demeyi, avukatlara terörist muamelesi yapmayı durdurmuyordu. Başbakan aynı öfkeyle işadamlarına, gazetecilere de saldırıyordu. Ve AKP meclisinde ayakta alkışlanıyordu. Ve televizyon kanalları diktatörün konuşmasını ekonomi söylemiyle meşrulaştırıyorlardı... Bunca olay çıkarken ülkenin Cumhurbaşkanı tek bir ses bile çıkarmıyordu. Bu tek adam yönetimi, sivil dikta değil mi şimdi? Bir tek insan durdurulamaz kini ile milleti parçalamaya, bölmeye, birbirine düşürmeye çalışıyor. Bu işin sonu nereye varacak, diye soruyor herkes birbirine. Kimse bilmiyor. Bildiğim tek şey korku ve nefret tohumlarının giderek etrafa yayıldığı... Ve ufukta Erdoğan’ı dizginlecek kimsenin görünmemesi... 1 ABD Doları: 1.0698 Avustralya Doları 5.6162 Danimarka Kronu 0.9289 İsviçre Frangı 6.5828 İsveç Kronu 97.40 Japon Yeni 1.0234 Kanada Doları 5.7751 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3279 ABD Doları 1.5556 ABD Doları SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.8890 2.4390 2.8200 1.9400 85.00 566.00 ALIŞ SATIŞ 1.8740 2.4430 2.8600 1.9600 85.35 579.00 1 Kuveyt D.: 3.5181 ABD Doları GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.47 DÖVİZ MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 12 HAZİRAN 2013 EFEKTİF ALIŞ 1.8930 1.7584 0.33652 2.5135 2.9397 2.0315 0.28634 1.8417 6.5275 0.32697 0.50132 SATIŞ 1.9005 1.7887 0.33920 2.5236 2.9615 2.0507 0.29017 1.8640 6.8143 0.33016 0.50982 ALIŞ 1.8943 1.7665 0.33676 2.5153 2.9418 2.0346 0.28654 1.8485 6.6269 0.32720 0.50511 SATIŞ 1.8977 1.7780 0.33842 2.5198 2.9571 2.0476 0.28950 1.8569 6.7136 0.32940 0.50602