Katalog

28 NİSAN 2013 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 15 I rak Başbakanı El Maliki, 200’den fazla kişinin ölümüne yol açan olayların 5. gününde, şeytani diye nitelediği mezhepçilik rüzgârının komşu bir ülkeden geldiğine dikkat çekerek diğer komşuları da uyardı Mezhep savaşı bu kez Suriye’den geldi ti. Şehrin kontrolünün şimdi kimDış Haberler Servisi ABD (Fotoğraflar: de olduğu bilinmiyor. işgali sonrası kanlı mezhep saREUTERS) vaşlarına sahne olan Irak’ta son eşmerge Kerkük şiddet dalgasında ölenlerin sayıçevresinde sı 200’ü aşarken, Başbakan Nuri Üst düzey bir Kürt yetkili, Kürt el Maliki, ülkedeki mezhep kavgüvenlik güçlerinin militanlara kargasının bu kez komşu Suriye’de şı önlem olarak Kerkük yakınlarına yaşanan iç savaştan kaynaklankonuşlandığını söyledi. Irak Kürdığını söyledi. distanı Peşmerge Bakanlığı’ndan Şiddet olaylarının 5. günü olan Cabbar Yaver, “Kerkük valisiydün silahlı kişiler Bağdat’ın batıle yapılan görüşmeler sonucunda, sındaki iki ayrı saldırıda 5 askeri hem genel olarak hem de özelliköldürdü. Bazı kaynaklar, silahlı le Kerkük çevresine yerleştirilmekişilerce öldürülen sivil kıyafetli sine karar verildi” dedi. askerlerin istihbarat görevlisi olBirleşmiş Milletler Genel Sekduğunu öne sürerken, bazı kaynaklara göre de öldürülenler iz Anbar vilayetine bağlı yerlerde önceki gün binlerce Sünni reteri Ban Kimun’un Irak Özel cuma namazı sonrasında sokaklara dökülerek tekbir getirdi. Temsilcisi Martin Kobler, ülkene ayrılan askerlerdi. nin dönüm noktasında olduğunu Tikrit’in güneyinde de El Kaiplanların olduğunu söyledi. Başbakanlık ofibelirterek liderlere tarihi sorumde karşıtı grubun 5 üyesi öldürüldü. El Kaide’ye karşı kurulan Sahva gü sinden yapılan açıklamada da göstericicile luluk düştüğü uyarısında bulundu. cünün başı, askerleri öldürenlerin teslim re “polisi ve orduyu hedefleyen suçluları Suriye’de Sünni militanların Nusayri Beşedilmemesi durumunda militanlara savaş içlerinden atma” çağrısı yapıldı. şar Esad yönetimine karşı başlattığı isyan Irak güvenlik güçleri Sünnilerin çoğunluk şimdiye kadar 70 bin can aldı. Irak’ta 2006’da açma tehdidinde bulundu. El Maliki, olayların ardından televizyon ta olduğu Anbar vilayetinde akşam 9’la sa zirveye çıkan ŞiiSünni çatışması on binlerdan yayımlanan açıklamasında “bölgedeki bah 4 arasında sokağa çıkma yasağı ilan etti. ce cana mal olmuştu. Bu haftaki şiddet dalÜlkenin özellikle Sünni bölgelerinde gasının bilançosu ise 215 ölüm oldu. başka bir yerde başlayan” mezhep kavgasının “Irak’a döndüğünü” söyledi. “Şey binlerce kişi, kendilerine yapılan ayrımı ayılma riski artıyor tani” diye nitelediği mezhepçilik rüzgârının protesto için sokaklara dökülmüş, başbaEl Maliki’nin Irak için yaptığı açıklama“ülkeden ülkeye geçmek için izne ihtiya kanın istifasını istemişti. Kerkük’e bağcı olmadığını, bir noktada başladığında, lı Hevice’de güvenlik güçlerinin protes yı değerlendiren uzmanlara göre Suriye’deki başka bir yere geçmesinin” kaçınılmaz tolara müdahalesiyle başlayan olaylarda olayların yayılmasından en çok etkilenecek olduğunu dile getiren Başbakan El Mali 53 kişi hayatını kaybetmişti. Sünni mili ülkeler Lübnan ve Ürdün. İsrail ve Türkiki, herkesin kapısını çalan mezhepçiliğin tanlar Hevice’yi protesto için Selahaddin ye de etkilenecek ülkeler arasında gösteriliiçeri girmesi halinde, kimsenin bundan ka vilayetinde Türkmenlerin yaşadığı Süley yor. Ürdün’de 500 binden fazla, Lübnan’da çamayacağını, çünkü arkasında paranın ve manbey şehrinin kontrolünü ele geçirmiş ise yaklaşık 400 bin Suriyeli mülteci var. Siyaseti Değiştiren Kitap 500 Yaşında Floransa’da “Uffizi” müzesinin yanı başında, heykellerin karşılıklı dizildiği bir yol bulunur: Giotto, Donatello, Leonardo, Michelangelo, Dante, Petrarca, Boccaccio gibi Rönesans’ı yapan tüm dehaların heykeli bu yolda tespih gibi dizilidir. Bu heykeller arasında bana en canlı geleni, Machiavelli’ninkidir. Bir elinde kalın bir kitapla bir sütuna yaslanan, diğer eliyle bilgece sakalını sıvazlayan Niccolo Machiavelli; taştan bir çırpıda fırlayıp konuşacak, yazıldığından beri olay olan “Prens”ini anlatacak gibidir. Önünden her geçişimde “Ah!” derim: “Bir tarihi şahsiyetle söyleşi yapmak fırsatı olsaydı, en çok konuşmak istediğim şahıs Machiavelli olurdu!” “Prens”in yazılışının 500. yıldönümü vesilesiyle Roma’daki sergiye bu yüzden koşa koşa gittim. Sergide geçirdiğim saatler sonunda Machiavelli ile uzun bir sohbet yapmış kadar oldum. “Prens” niye, nasıl yazılmış... Neden bunca değişik biçimlerde yorumlanmış ve neden bu kadar etkili olmuş sorularının yanıtlarını vermeyi amaçlayan sergi salonlarını gezerken “Keşke” dedim içimden “Nazan Ölçer; ‘Prens ve Zamanı: 15132013’ isimli serginin hafifletilmiş ve interaktifleştirilmiş versiyonunu, Sabancı Müzesi için İstanbul’a getirse! Eminim gelmiş geçmiş en ilgi çeken tarihi sergilerden biri olur!” Serginin son bölümündeki “Prens”in dünya dillerindeki çevirileri duvarları kaplıyor. Türkiye’ den “Hükümdar”dan başlayarak dört farklı çeviri örneği koymuşlar. İngilizceye 1640, Almancaya 1714, Rusçaya 1869’da çevrilen eserin Osmanlı Türkçesine de ilk kez bu arada 1900’lerin başında çevrildiği not ediliyor. Rönesans hakkında hızlandırılmış bir kurs etkisi yaratan serginin sırf bu bölümü bile, “Pinokyo” ile beraber dünyada “en çok tanınan ve çevrilen İtalyanca kitap” olma özelliğine sahip “Prens”in etkisini göstermeye yetiyor. Bitişik bölmede “Prens” ve “Machiavelli”nin günümüz “popkültür”ündeki yeri vurgulanmış: Machiavelli logosuyla pazarlanan şaraplar, kartpostallar, pullar, saatler, tişörtler, çizgi romanlar, video oyunları, filmler, reklamlar, her çeşit hediyelik eşyalar... Ne ararsanız burada var... Kültürel içeriği, etkisi, tirajı, çok zengin ticari pazarlaması... Kısaca her yönüyle fenomen bir kitap Prens. Tek kitap için, 500 yıl sonra bir sergi düzenlenmesinin mantığı bundan kaynaklanıyor. Prens, 2013 yılında... 1513’teki güncelliğini koruyor. Serginin adına bu nedenle “Prens ve Zamanı: 15132013” denmiş. Machiavelli; 1513’te Floransalı diplomat dostu Francesco Vettori’ye “Prens”i kaleme alış şeklini şöyle anlatıyor: “Akşamın gelişiyle evime döner çalışma odama girerim; kapıda çamura ve toza bulanmış günlük kıyafetlerimi çıkarır soylu ve salonlara yakışır esvaplarımı üstüme alırım. Düzgün kıyafetlerimle kadim adamların, beni şefkatle karşıladığı huzurlarına çıkar... Utanç duymadan konuşurum. Onlara eylemlerinin sebebini sorduğumda, beni nezaketleri ile cevaplarlar; dört saat boyunca yüreğimde hiç sıkıntı duymam. Her derdi tasayı unuturum, ölümden korkmam. Kendimi tamamıyla onlara veririm. Machiavelli “Prens”i böyle, günde dört saat, dünyayı unutarak yazmış... Eseri kaleme almasına yol açan dürtü; şehir devleti Floransa Cumhuriyeti’nde kâtip olarak çalıştıktan sonra devlet yönetiminde gözlemlediklerini aktarmak ve bu değerlendirmeleriyle yöneticilere yol göstermek olmuş. Bölünmüş ve yozlaşmış Floransa Cumhuriyeti’ni kurtarmak; cumhuriyetin çöküşünü durdurmak temel kaygılarıymış. İlk baskısı 1532 yılında yazarın ölümünün arkasından yapılan “Prens”, başlangıçta Papa’nın onayını almış. Yeni icat edilmiş olan matbaa ve Papalık vizesi sayesinde; ilk baskılar Avrupa’nın entelektüel çevrelerine ve saraylarına hızla yayılmış. Ama heyhat, Protestan reformun kök salmasıyla; kilisenin “Machiavelli” ve kitabı hakkındaki tavrı dönmüş. Vatikan önce kitabı, ardından yazarın kendisini “yasaklılar” listesine almış. 16. yüzyılın ikinci yarısında Machiavelli’yi sansürleyen kilise, sansürü o gün bugün, aleni olarak kaldırmamış. Kiliseyi çileden çıkaran şey, “Prens”in “siyaset”in “özerk önemi” ve “değerini” ortaya çıkarmış olması. Siyaseti, “din” ve “ahlak”tan ayırması; siyasetin... dinahlaktan ayrı dinamiğini, içeriğini ve değerlerini irdelemesi. Başka deyişle.... laik düşüncenin başlangıç noktası Prens. “Laikliğin” yanı sıra ilk “ulus devlet” düşüncesinin de sıfır kilometresi sayılan Machiavelli’nin neden sadece olumsuz çağrışımlarla hatırlandığı ise hâlâ bir muamma. Sergi bu muammaya yanıt olarak kısaca “Machiavellicilik” ile düşünür “Machiavelli”nin nesnelliği arasında ayrım yapmayı öneriyor. “Machiavellicilik”, “Sonuca giden her yol mubahtır” müstehziliğine indirgenebilirken “Machiavelli”nin kendisi; derin, çok yönlü bir Rönesans aydını olarak sunuluyor. “Her musibet, başların zaafından gelir!” diyen Machiavelli’yi çeşitli boyutlarıyla tanıtan bu müthiş sergi keşke Türkiye’ye de gelse... P İlk Türkçe çeviri 20. yüzyılda Y Pinokyo kadar tanınmış Rus bakan yardımcısı uyardı: Kimyasal silahı Irak’taki gibi bahane etmeyin Dış Haberler Servisi ABD Başkanı Barack Obama’dan Suriye’de harekete geçmek için kimyasal silah kullanıldığına dair daha kesin kanıtlara ihtiyaç duyulduğu mesajı gelirken Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, kimyasal silah iddialarının bir dış müdahale için bahane oluşturmaması gerektiğini söyledi. ciddi bir kanıt varsa, gizlenmemeli, derhal sunulmalıdır” dedi. Bogdanov, bu konudaki bilginin uluslararası kriterler çerçevesinde, başka bir amaç gözetilmeksizin çek edilmesi gerektiğini kaydetti ve “Suriye’ye müdahaleye mazeret olarak kullanılmamalıdır” dedi. Lübnan’da Hizbullah’ın El Manar televizyon kanalına konuşan Bogdanov, Irak’a da nükleer silah bahanesiyle müdahalede bulunulduğunu anımsatarak sonunda böyle bir silaha ulaşılamadığını anımsattı. Bazı çevreler, ABD’nin Irak’ta olduğu gibi bu kez müdahale için kimyasal silah mazeretine sığınacağı eleştirisini dile getiriyor. Ülkesinde Suriye konusunda baskı altında olan Obama önceki gün kimyasal silah kullanılmasını “oyunu değiştirecek” adım olarak nitelemekle birlikte, ABD’li yetkililerin sarin açıklamalarına rağmen, ellerinde kesin kanıtlar bulunması gerektiği vurgusu yaptı. Kara Blok, Mursi’ye karşı Tepeden tırnağa siyah kıyafetlere bürünen Kara Blok üyeleri ilk kez ocak ayında ortaya çıkmıştı. (AFP) Dış Haberler Servisi Mısır’da polis, Kahire’de başkanlık sarayı önündeki gösterilerin ardından “Kara Blok” üyesi 12 kişiyi tutukladı. Resmi MENA haber ajansına göre, saraya taş ve molotofkokteyli atan eylemciler, bir polis aracını ateşe verdi. Bunun üzerine polisin, örgütün 12 üyesini tutukladığı kaydedildi. Televizyonda verilen haberlerde gösteriler sırasında 20 kişinin yaralandığı kaydedildi. Tepeden tırnağa siyah kıyafetlere bürünen Kara Blok üyeleri ilk kez Kahire’de ve başka şehirlerde ocak ayında ortaya çıkmıştı. Kara Blok üyeleri kendilerini İslamcı Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi karşıtlarının koruyucusu olarak tanımlıyor. Savcılık iki ay önce örgüt üyelerine terörizm suçlaması getirmişti. Mursi yönetiminin emeklilik yaşını düşürerek eski rejimin devamı olarak görülen 3 binden fazla yargıçtan kurtulmaya yönelik girişimleri, ülkede tansiyonun yükselmesine yol açmıştı. Ebu Tarık (74), şişe, pamuk, bez, kola vb. malzemelerle kimyasal silaha karşı maske yapıyor. (AFP) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ortadoğu temsilcisi olan Bogdanov, Beyrut’ta yaptığı açıklamada, “Eğer Suriye’de kimyasal silah kullanıldığına dair HÂL 900 KİŞİ KAYIP Bangladeş’te Batı’nın ünlü markaları için ucuz tekstil üretiminin yapıldığı binanın çökmesi olayıyla ilgili olarak iki patronla iki mühendisin tutuklandığı bildirildi. En az 352 kişinin öldüğü facianın ardından Rana Plaza binasının enkazından 20’den fazla kişi çıkarıldı. Polise göre 900 kişi hâlâ kayıp. (Fotoğraf: REUTERS) İranlı yetkilinin iddiası: ‘Türkiye hazirandan önce Esad’ı devirmek istiyor’ Dış Haberler Servisi İranlı üst düzey bir askeri yetkilinin, haziran ayında İran’da yapılacak seçimler öncesi aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelerin Beşşar Esad’ı devirmeyi planladığını söylediği bildirildi. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’ in yardımcısı ve yüksek askeri danışmanı Tümgeneral Yahya Rahim Safevi, Tahran’da düzenlenen bir anma etkinliğinde yaptığı konuşmada, “İran’ın yeminli düşmanları ABD ve Siyonistler, bazı Arap ülkeleri ve Türkiye, İran’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce Suriye devletini düşürmeyi amaçlıyor. Bu konuda yüklü miktarda para harcayarak binlerce kiralık ve paralı savaşçıyı Suriye’ye gönderdiler” dedi. İran’da cumhurbaşkanlığı seçimleri 14 Haziran’da yapılacak. Safevi, ayrıca Katar ve Suudi Arabistan başta olmak üzere Arap ülkelerinden gelecek paralarla, Ürdün’ün de Suriye karşıtı savaşa sürüklenmek istendiğini dile getirdi. ŞİÖ’de imza tamam Öncelik bölgesel güvenlik BAHADIR SELİM DİLEK n Dış Haberler Servisi Fas’ta 80 yaşında bir kadın, aylık yaklaşık 20 dolar tutarındaki emekli aylığını protesto için başlattığı açlık grevinde 11. günü doldurdu. Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde çalışan eşinden emekli aylığı alan Fatum Cazuli’nin sağlığının kötüleştiği, hastaneye kaldırıldığı belirtildi. Oğlunun açıklamasına göre annesi “Biraz saygı ve adalet istiyorum, bu yüzden açlık grevine gitmeye karar verdim” diye konuştu. 80 yaşında açlık grevinde Laikliğin başlangıcı ANKARA Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e “Bizi Şanghay Beşlisi’ne kat, AB’ye katılımı gözden geçirelim” yönündeki önerisi sonrasında kamuoyunun gündemine gelen Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) en dış halkası olan “diyalog ortaklığı” için mutabakat belgesi ŞİÖ Genel Sekreteri Rus diplomat Dmitri Mezentsev ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu arasında, Kazakistan’ın baş kenti Almatı’da imzalandı. ŞİÖ ile Türkiye arasındaki işbirliğinin öncelikleri, başta “bölgesel güvenlik” ve “terörle mücadele” olacak. Ayrıca Türkiye ve ŞİÖ arasında uyuşturucu kaçakçılığı, organize suçların önlenmesi konularında işbirliğinin geliştirilmesi söz konusu olacak. ŞİÖ’nün 2005’teki zirveden sonra Kırgızistan ile Özbekistan’ın, ABD’den üslerini tahliye etmesini istemiş olması dikkate alındığında, Washington’ın yakın müttefiki olan AKP’nin bu konuda nasıl bir politika belirleneceği bilinmiyor. Dış Haberler Servisi Afganistan’daki Taliban, yabancı askeri üs ve diplomatik bölgelere toplu intihar saldırıları gerçekleştireceğini açıkladı. Örgüt, yeni bahar saldırı kampanyası çerçevesinde “dost ateşinin” de süreceğini ilan etti. İslamcı örgüt, daha önce de benzer tehditler savurmuş, çetin kış aylarından sonra saldırılarda artış yaşanmıştı. Taliban’ın bahar saldırı programı ROMA (AA) İtalya Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano, hükümeti kurma görevi verdiği Enrico Letta’nın, bakanlar kurulu listesini kabul etti. Letta başbakanlığında, merkez solun çatı partisi Demokrat Parti (PD), merkez sağda aynı pozisyondaki Özgürlükçü Halk Partisi (PDL), Mario Monti’nin merkez hareketi ve teknokrat isimlerden oluşan kabinede 7 kadın bakana yer verildi. İtalya’da Letta hükümeti kuruldu