Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 ŞUBAT 2013 SALI kultur@cumhuriyet.com.tr 16 KÜLTÜR Adalet mercek altında Tiyatro döneminin en çok ilgi toplayan çalışmalarından biri Ümit Denizer’in 2012 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne değer bulunan “Adalet Sizsiniz” oyunu. Yapıt AYSA Prodüksiyon Tiyatrosu tarafından, Perdeci Oyuncuları Rutkay Aziz ve Taner Barlas’ın yorumlarıyla, Metin Deniz’in sahne tasarımı ve giysileriyle sunuluyor. Adaleti gerçekleştirmenin zekâ, emek ve vicdan işi olduğunu biliyoruz. Adalet kotarmada söz sahibi olan güçlerin yargı edimini çarpıklaştırması bireysel vicdanı da kanatıyor. İnsanlığın dünü de bugünü de adaletsizlik örnekleriyle dolup taşıyor. Adalet olgusu işte bu nedenle tiyatronun da konusu. Brecht’in “Kafkas Tebeşir Dairesi” oyununda, bozuk düzenin yoz adalet mekanizması, Azdak karakteri aracılığıyla eleştirinin hedefi yapılırken yine Azdak karakteri, yalnızca bir kez verdiği “doğru karar” nedeniyle adaleti sağlamış bir yargıç olarak “masalsı” boyuta taşınmıyor mu? Belirgin örnekler arasında A. Miller’ın “Cadı Kazanı” da var, “Sacco ve Vanzetti” olayına dayandırılmış oyunlar da... Adaleti sorgulayan oyunlar bizde de az değil. Erhan Gökgücü’nün “Gior Duvar resmi Londra’daki yerinden geçen yıl sökülmüştü İnsanlık tarihi adaletsizlik örnekleriyle dolup taşıyor, adalet olgusu bu nedenle tiyatronun da konusu... dano Bruno”su, Faruk Erem’in “Bir Ceza Avukatının Anıları”, Haluk Işık’ın “Külrengi Sabahlar”ı akla ilk gelenler. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’a verilen idam cezasının toplum vicdanında bıraktığı derin iz birden çok oyunda irdelendi. Dostlar Tiyatrosu’nun yeni “Sivas 93” yapımında, metne eklenen belgeler yoluyla olaya 20 yıl sonrasından (bugünden) bakılıyor ve bu kez mahkeme aşamalarında yansıyan adalet anlayışı da sorgulanıyor. 1970’lerde Anadolu Çocuk Oyunları Kolu (AÇOK) ile çocuk tiyatromuzda çığır açan yazaryönetmenoyun ya da gerçek sanılan”ı sorguladığı için, ikinci bölümde Galileo, Engizisyon Kurulu karşısında bilimsel gerçeği dinsel dogmaların önüne geçirdiği için, üçüncü bölümde de Sacco ve Vanzetti, Amerikan mahkemesi karşısında toplumun esenliğine göz dikmiş kızıl, anarşist göçmenler olarak görüldükleri için neredeyse ırkçı bir tutumla yargılanmaktadır. “Adalet Sizsiniz”, sahne performansının en yalına indirgendiği, söz ağırlıklı bir gösteri. Yargılama kurulları, egemen düzenin uygun gördüğü adalet anlayışının simgesi olarak tekerlekli sandalyelerde taşınan dilsiz/ cansız kuklalarla temsil ediliyor. Metin Deniz’in bu tasarımı gösterinin temel görsel malzemesini oluşturmuş. “Anlatma” üstüne kurulu olan oyunun “canlandırma” bölümleri göstermeci türde oyunculuk gerektiriyor. Giysilerdeki küçük değişimlerle bir kişilikten u Ümit Denizer, 2012 ötekine geçen Aziz ve BarCevdet Kudret Edebiyat cu Ümit Denizer, las, “söz”ün içerdiğini, oyunÖdülü’ne değer bulunan “Adalet Sizsiniz” cu kişi karizmalarını abartmaoyununda adalet ve dan, kolayca aktarıyorlar. “Adalet Sizsiniz” erdem kavramlarını “Adalet Sizsiniz”, ülkeoyununda adalet ve özdeş kılıyor. Adamizdeki yıllar boyu sürüp gierdem kavramlarını letin olmadığı orden, ama adaleti sağlama yotamlarda başka erluna girmeyen davaların kaözdeş kılıyor. Adaletin demlerin etkin varfalarda ve yüreklerde yaratolmadığı ortamlarda lığı olanaksız kılınımış olduğu sıkıntıyı yaşayan başka erdemlerin etkin yor böylece. ya da yaşamayan seyirci kitlevarlığı olanaksız kılınıyor leri karşısında sanatçı sorumTek perdelik oyun, suçlananlarluluğunun yerine getirildiği, böylece. la suçlayanları üç önemli bir çalışma. Doğru bir bölümde karşı karyaklaşımla ve doğru zamanlaşıya getiriyor. İlk bölümde Sokrates, mayla kotarıldığı için sahne başarısına Beş Yüzler Meclisi karşısında “doğru imza atıyor. Banksy’nin kayıp eseri müzayedede! Kültür Servisi Ünlü sokak sanatçısı Banksy’nin Londra’da, Kraliçe 2. Elizabeth’in tahta çıkışının 60. yılını ifade eden “Elmas Jübile” kutlamalarından hemen önce duvardan sökülerek yok edilen bir resmi, Amerika’da müzayedede satılacak eserler listesinde yer aldı. Banksy’nin, dikiş makinesinde İngiltere bayrağı diken bir çocuğu resmettiği çalışması, geçen yıl ortadan kaybolmuştu. Eser şimdi, Miami’de bir açık artırmada, 320 bin sterlin ile 452 bin sterlin arası (yaklaşık 900 bin TL ile 1 1 milyon 110 bin TL arası) fiyatla satışa sunuldu. Konuyla ilgili açıklama yapan Londra Belediye Meclis Üyesi Alan Strickland, Banksy’nin kayıp eserinin müzayedede satışa çıkmasının tepki çektiğini belirterek, “İnsanlar şok geçirmiş ve kızmış durumda. Banksy bu eseri bize, Londra’nın her yerinden gelenler tarafından ziyaret edilmesi için vermişti. Şimdi kâr amacı ile satışa sunulması gerçekten üzücü” diye konuştu. Müzayede evi yetkilileri ise, eserin çalındığı iddialarını yalanlayarak, eser satış listesinin kendilerine “tanınmış bir koleksiyoncudan” geldiğini belirtti. n Kültür Servisi Amerikalı ünlü Country şarkıcısı Mindy McCready, şüpheli bir şekilde evinde intihar etti. Daha önce de intihar girişiminde bulunan ve madde bağımlılığı ile ilgili sorunlar yaşayan 37 yaşındaki şarkıcının cesedinin Arkansas’da otopsiye alınacağı açıklandı. İki çocuk annesi McCready, “Guys Do It All The Time” isimli şarkısıyla uzun süre listelerde kalmıştı. Şarkıcının yaklaşık bir ay önce de erkek arkadaşı aynı yerde kendini vurarak intihar etmişti. ÜNLÜ MİMAR ZAHA HADID’DEN İNGİLTERE’DEKİ MİMARLIK DÜNYASINA AĞIR ELEŞTİRİ u Zaha Hadid, özellikle İngiltere’de kadın mimarların büyük ticari projelerin başına geçmesinin çoğu zaman uygun görülmediğini söyledi. ‘Erkek egemen bir dünya’ radakiler çok tutucu” dedi. 2008 yılında Forbes dergisinin Dünyanın En Güçlü 100 Kadını listesinde 69. sırada gösterilen Hadid, kadın mimarların büyük ticari projelerin başına geçmesinin çoğu zaman uygun görülmediğini vurguladı. Son yıllarda MAXXI 21. Yüzyıl Sanatları Ulusal Müzesi (Roma), Guangju Operası (Çin Halk Cumhuriyeti), Evelyn Grace Akademisi (Londra), Haydar Aliyev Kültür Merkezi (Baku) gibi yapılara imza atan Hadid, “Bir kadın olarak çok iyi bir gökdelen yapabileceğimden eminim, gökdelen yalnızca erkek mimarların işi değil” dedi. “Architects’ Journal” dergisinin yaptığı soruşturmada, kadın mimarların üçte ikisi iş yaşamında “sinsice erkek tacizine uğradığını” söylemiş, yüzde 60’ı da inşaat sanayisinde müşterilerin otoritelerini tanımaya yanaşmadığını ileri sürmüştü. Soruşturmada, kadın ve erkek mimarlık öğrencilerinin sayısında eşitlik olmasına karşın nitelikli mimarların yalnızca yüzde 20’sinden biraz fazlasının kadın olduğu ortaya çıkmıştı. Mindy McCready intihar etti KAMİL KÜLTÜR The Tiger Lilies MASARACI l ÇİZİK Kültür Servisi Dünyanın en ünlü kadın mimarı Zaha Hadid, İngiltere’de kadın mimarların büyük projelerin başına geçmesinde büyük engellerle karşılaştıklarını söyledi. 2004’te Pritzker Mimarlık Ödülü’ne değer görülerek saygın ödülü alan ilk kadın mimar olan Hadid, İngiltere’de inşaat sanayisinin çok zorlu ve erkek egemen bir alan olduğunu ileri sürdü. Stirling Ödülü’nü 2010 ve 2011’de üst üste iki kez kazanan ve özellikle fütüristik yapılarıyla tanınan Hadid, Londra’da “kadın düşmanı davranışlarla”, başka Avrupa kentlerinde olduğundan çok daha fazla karşılaştığını vurguladı. Kadın mimarların çalışma yaşamlarıyla ilgili bir araştırmanın “kaygı verici” bulguları konusunda Observer gazetesinin sorularını yanıtlayan Irak asıllı İngiliz mimar, “Benim için Avrupa ülkelerinin İngiltere’ye oranla daha kolay olduğunu fark ettim. Bu Ay boyunca birçok etkinliğe ev sahipliği yapıyor n Kültür Servisi Aimee Bender’in “Limonlu Pastanın Sıradışı Hüznü” isimli kitabı, Suat Ertüzün çevirisiyle Can Yayınları’ndan raflarda yerini aldı. Yayımlandığı birçok ülkede çoksatanlar listesinde en üst sıralarda yer alan kitap, genç bir kızın annesinin yaptığı limonlu pastadan yediği bir lokmayla annesine ve ailesinin geçmişine dair pek çok şeyi öğrenmesiyle gelişen olayları ele alıyor. Can’dan bir lokmayla başlayan bir hikâye Salon’un sahnesinde mart... u “Lulabay: Bir Cihangir Hikâyesi” ve “Karabahtlı Kardeşlerin Bitmeyen Şen Gösterisi” adlı tiyatro oyunlarıyla Hediye Güven, Hakan Kurşun, Okay Temiz, Salon’un mart ayı konukları arasında. Kültür Servisi İKSV Salon, mart ayında da sürpriz isimler ve etkinliklere ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Pazartesi günleri sahnesini tiyatroya ayıran Salon’da Aslıhan Erguvan’ın yazıp yönettiği “Lulabay: Bir Cihangir Hikayesi” 4, 11 ve 18 Mart’ta , Yiğit Sertdemir’in yazdığı, Yaman Ömer Erzurumlu ile birlikte yönettigi “Karabahtlı Kardeşlerin Bitmeyen Şen Gösterisi” ise 25 Mart’ta sahnelenecek. Salon, önümüzdeki aylarda birçok yerli sanatçıyı da ağırlıyor. 8 Mart’ta Hediye Güven, 14 Mart’ta Okay Temiz & Oriental Wind, 15 Mart’ta “Garanti Caz Yeşili” kapsamındaki George Gershwin’in anılacağı “Caz Ağacı” konser serisi, 16 Mart’ta Hakan Kurşun’un yeni projesi “Hakan Kurşun: Hyperactive 2013” Salon sahnesinde olacak. Klasik enstrümanlarla dans müziği üreten Alman tekno müzik üçlüsü Brandt Brauer Frick 22 Mart’ta, “Murat Beşer ile Müzik Sohbetleri” 26 Mart’ta, 1989 yılında Martyn Jacques tarafından kurulup bugüne dek 30’un üzerinde albüme imza atan İngliz kabare punk topluluğu The Tiger Lilies ise 29 Mart’ta Salon’un konuğu. ‘İntihar mı Cinayet mi?’ Hayatı boyunca soru sormayan bir kadının, tek soruyla hayatının değişip değişmeyeceğini konu alan “İntihar mı Cinayet mi?”, prömiyerini 25 Şubat saat 20.30’da Sahne Beşiktaş’ta yapıyor. Evrim Yağbasan’ın yazıp yönettiği tek kişilik oyunda, “Kaplumbağalar Şişmanlamaz Çünkü Kabukları Vardır” ve “Kıyıya Oturmanın Böylesi” gibi oyunların başarılı yorumcusu Merve Engin rol alıyor. n Kültür Servisi Antalya Devlet Opera ve Balesi, Shakespeare’in ünlü eseri “Romeo ve Juliet”in farklı ve modern bir uyarlaması niteliğindeki “West Side Story” müzikalini, şubat ayında son kez sergiliyor. Gördüğü yoğun ilgiden dolayı uzun süre kapalı gişe oynayan, müzikleri ve dans sahneleri ile dikkat çeken müzikal, bu akşam saat 20.00’de Haşim İşcan Kültür Merkezi’nde izlenebilir. ‘West Side Story’ için son şans En iyi belgesel ‘Geyik Bayırı’ n Kültür Servisi Dağ Kültürü Derneği tarafından bu yıl 3.’sü düzenlenen 3. Doğa Filmleri Yarışması’nda “En İyi Belgesel” ödülü, Öztürk K. Kayıkçı’nın “Geyik Bayırı” adlı filmine gitti. Yalnızca üniversite öğrencilerinin katılabildiği “Üniversiteliler” kategorisinin birincisi ise festivalin açılış gecesinde duyurulacak. Dereceye giren tüm filmler 28 Şubat 3 Mart tarihleri arasındaki Dağ Filmleri Festivali kapsamında izleyici ile buluşacak.