Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 ŞUBAT 2012 PAZARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ Ekonomik seviyesi yüksek olanlar fiyat avantajı nedeniyle daha fazla online alışveriş yapıyor Zengin ucuzluk peşinde ERKEKLER DAHA ÇOK HARCIYOR Sahibinden.com’un 2011 yılı sahibindex verilerine göre erkekler, online alışverişe daha çok para ve zaman ayırıyor. Erkekler bir alışveriş için ortalama 75 TL, kadınlar ise 60 TL harcıyor. Kadınların alışveriş için harcadığı süre ayda 1 saat 26 dakika iken, erkeklerde bu süre iki katına çıkarak 3 saat 4 dakikaya yükseliyor. Kadınlar en çok “giyim ve aksesuvar” kategorisinden alışveriş yaparken erkekler en çok bilgisayar satın alıyor. MasterCard tarafından Türk halkının kredi/banka kartı kullanım, tasarruf ve harcama eğilimlerini ölçümlemek amacıyla yapılan araştırmanın sonuçları yayımlandı. İnternet üzerinden alışveriş en fazla Marmara Bölgesi’nde, en az ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılıyor. Araştırmada öne çıkan bulgular şöyle: ? Online alışverişin fiyat avantajı (yüzde 67) ve zaman tasarrufu (yüzde 35) sağladığını, daha çok ürün seçeneği bulunduğunu (yüzde 28), evden çıkmadan alışveriş yapma rahatlığı sağladığını (yüzde 28) ve eve teslimat yapılmasını (yüzde 25) başlıca nedenler olarak gösteriliyor. ? Kadınlar, internet üzerinden alışverişte, ürün seçeneğinin daha fazla olması ve evden çıkmadan alışveriş yapmanın rahatlığını en önemli avantajlar olarak değerlendirirken erkekler ise ürün ve fiyat karşılaştırma imkânı yüzünden internet alışverişini tercih ettiklerini söylüyor. ? Araştırmada, internet üzerinden alışveriş yapmaya sıcak bakmayanlara nedeni sorulduğunda ise büyük çoğunluk (yüzde 66) görmeden/denemeden ürün almak istememelerini işaret ediyor. ? Katılımcıların yüzde 34’ü kişisel bilgilerini vermeyi güvenli bulmadıklarını, yüzde 29’u ise teslim edilecek ürünün doğruluğuna/kalitesine güvenmediklerini söylüyor. ? Online alışverişçiler internet üzerinden elektronik eşya/bilgisayar, ? MasterIndex’in araştırmasına göre, Türk halkının ortalama dörtte biri (yüzde 23/17 milyon kişi) internet üzerinden alışveriş yapıyor. Ortalama alışveriş yapma oranı ise 23 ayda 1 kere. İnternet kullanımı yaygınlaştıkça online alışveriş de artıyor. Özellikle normal mağazalarla online mağazalar arasındaki fiyat farkı, internet kullanıcılarını da bu alanda alışveriş yapmaya itiyor. MasterIndex’in araştırmasına göre, Türk halkının dörtte biri internet üzerinden alışveriş yapıyor. Ekonomik seviyeye göre bakıldığında, ekonomik seviye düştükçe online alışveriş yapma oranı da düşüyor. cep telefonu ve aksesuvarları, giysi, yiyecek ve içecek alıyor. Kadınlar (yüzde 33), erkeklere oranla (yüzde 2) internetten daha fazla giysi alıyor. Erkekler ise (yüzde 53) kadınlara oranla (yüzde 22) daha fazla elektronik eşya alıyor. ? İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde sağlanması istenen hizmetler ve bunların alışverişe etkileri sorulduğunda online tüketiciler en önemli etken olarak ürün şikâyetlerinin dikkate alınıyor olması (yüzde 35), ödeme sorunlarının çözümlenmiş olması (yüzde 22), ürün değiştirme / beğenilen ürünün iade kurallarının belirli olması (yüzde 20), teslimat sürelerine riayet edilmesi (yüzde 11) ve garanti hizmetinin veriliyor olmasını (yüzde 9) gösteriyor. ? Alışverişçilerin yüzde 59’u alışverişleri esnasında mutlaka Türk sitelerini tercih ediyor, alışveriş yapacağı sitelere arama motorları (yüzde 42), arkadaş tavsiyesi (yüzde 31) ve medyadaki ilanlar (yüzde 15) yoluyla ulaşıyor. Van, Enkazıyla Bir Başına, Sahipsiz… 23 Ekim ve 9 Kasım Van depremlerinin üzerinden neredeyse 3.5 ay geçti. Açıklamalara bakılırsa, hayatını kaybedenlerin sayısı 700’e yakın. Enkazdan sağ kurtarılanlar 250300 dolayında… Depremden sağ kalanların verdikleri hayat mücadelesi sırasında çadır yangınlarıyla, hastalıktan, bakımsızlıktan ölen ya da büyük sakatlıklar yaşayanların sayısı ise nedense hiç açıklanmıyor. Depremin hasarı bunlarla kalmadı. Evi yıkılanlar, barınamayacak hale gelenlerin düzenleri bozuldu, işlerinden oldular, çocukların eğitimi yarıda kaldı. Nüfusu 1 milyon 50 bine ulaşan Van’da, çok ciddi maddi, manevi kayıplar yaşandı. Canını kurtaranlar, başka illere, yakınlarının yanına sığınmak zorunda kaldılar. Düzenleri, moralleri bozuldu. ??? Yapılarla ilgili hasar bilançosu nedir? Açıklamalara bakılırsa, yaklaşık 112 bin konut incelenmiş ve bunlardan 29 bini yıkık ve ağır hasarlı olarak belirlenmiş. Yani her 4 konuttan biri oturulamaz hale gelmiş. Ama yüzde 10’u orta hasarlı, yüzde 40’a yakını da az hasarlı olarak saptanmış. 15 bin işyerinden 2 bin 500 işyeri yıkık ve ağır hasarlı, 3 bine yakını da orta hasarlı olarak rapor edilmiş... Peki, bu ağır hasar karşısında 3 aydan fazla bir zaman geçmesine karşılık, yeniden inşa için yapılanlar nedir? 30 bin konut yıkılmış, 1520 bini riskli, eder 4550 bin konut açığı… 34 bine yakın da işyeri yıkılmış… Bu büyük felaket karşısında AKP iktidarı, elinde son derece uygun bir bütçe olduğu halde, yeterli yardımı, desteği sağlamış görünmüyor. Maliye Bakanı Şimşek’in 16 Ocak’ta bütçe performansı ile ilgili yaptığı açıklamaları, bütçe istatistikleri doğrulamıyor. Bakan ve çanakçısı medyanın o gün neler söyleyip yazdığını hemen hatırlayalım. Bakan, AFAD’a bir an önce yaraları sarması için 2 milyar liralık bir kaynak aktardıklarını kaydetmiş ve eklemiş: “Bu kaynakla kalıcı konutların yapılması, birtakım harcamaların finanse edilmesi söz konusu”… Gerçek böyle mi? Gerçek şu: 2011’de 313 milyar TL’yi aşan bütçeden Van’ın payı 3 milyar TL’de kalmış. Yani yüzde 1. Oysa depremden önceki yılda, 2010’da 294 milyar TL’lik genel bütçeden Van 2.4 milyar TL almış. Yani payı yüzde 1’den biraz az. GENEL BÜTÇE HARCAMALARI VE VAN’IN PAYI, Milyon TL 2011 2010 Fark Genel Bütçe 313.302 294.359 18.943 Van 3.052 2.404 648 Van’ın Payı, % 1.0 0.8 Casper’dan yeni bilgisayar lock Casper, yeni Intel overc nı arı ay işlemcili yeni bilgis er’in piyasaya sundu. Casp yeni bilgisayarı 8 ve 16 GB DDR3 bellek kapasitesi, 1 ve 1.5TB depolama I HD kapasitesi ve 2 GB AT e ön ile 6790 ekran kartı klu ço lı hız çıkıyor. Daha ha görev yürütme için da ve ns ka fre ek yüks sunan daha büyük önbellek er sp Ca i cil overclock işlem bilgisayarlar, ihtiyaç tik hız duyulduğunda otoma . artışı gerçekleştiriyor 99 TL Bilgisayarın fiyatları, 19 DV (K (KDV dahil) ile 2498TL a. ınd dahil) aralığ Cepte yeni hedef köylüler Ovum araştırma firmasına göre cep telefonu operatörlerinin ve üreticilerinin yeni hedefi köyler ve tarımla geçinen gelişen alanlar olacak. Ovum telekom analizcisi Shiv Putcha’a göre kırsal alanlarda yaşayan kişiler neler kaçırdıklarını biliyor ve teknoloji ile bu kaçırdıkları şeyleri yakalamak istiyor. Hatta bu konuda yatırım yapmaya da hazır ciddi bir kesim vb. soruları “efsane” var. Putcha “Buradaki olarak nitelendiren kullanıcıların cep telefonlarından Şirket, kendisinin çok ciddi bir hiyerarşik güvenli olduğunu ve beklentileri bulunuyor. kişisel bilgilerin üçüncü Dayanıklılık, problem kişilerin eline çözümü, esneklik ve geçmeyeceğini savunuyor. bağlanma kabiliyeti gibi Google politikasının sabit konular köylerde ve olduğunu ve kullanıcı talep gelişmekte olan alanlarda etmediği veya izin vermediği ciddi bir bilinç söz sürece, hiçbir bilgisinin konusu” dedi. Gizliden takip mi edileceğiz? Arama motoru Google, 1 Mart’tan itibaren yeni gizlilik politikasını hayata geçirecek. Google’ın herhangi bir hizmetine kullanıcı olarak giriş yapanlar, Google tarafından takibe alınabilecek. Şirket bunun işleri kolaylaştıracağını söylerken uzlmanlar ise özel hayatın gizliliğinin ihlalinden çekiniyor. Güvenlik sözleşmesine dair kişisel bilgilerin satıldığı, kullanıcıların kişisel bilgilerini kontrol etmelerinin zorlaştığı, Google’ın epostaların okuduğu Kaynak: Muhasebat Genel Müdürlüğü veri tabanı paylaşılmayacağını ifade etti. ‘Sarmaşık’ı Deniz Feneri ile karıştırıyorlar’ MAHMUT ORAL DİYARBAKIR Diyarbakır’da hemen hemen tüm meslek odalarının, derneklerin, siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelmesiyle kurulan Sarmaşık Yoksullukla Mücadele ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği, Diyarbakır Özel Yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, KCK talimatıyla kurulduğu ve yaptığı yardımların yüzde 54’ünün PKK’lilerin ailelerine verildiği iddiasıyla soruşturuluyor. KCK talimatıyla kurulduğu öne sürülen ve dağıttığı yardımların PKK’lilerin ailelerine verildiği iddia edilen Sarmaşık Derneği’ne, bu kez de Diyarbakır Valiliği idari para cezası kesti. Dernek hakkında ayrıca Van depremzedeleri için yardım topladığı gerekçesiyle idari para cezası uygulandı. Sarmaşık Derneği’nin Van’daki depremzedeler için topladığı 76 bin TL’ye ise el konuldu. Derneğin Kurucu Genel Başkanı ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir düzenlediği basın toplantısında “Sarmaşık’ı Deniz Feneri ile karıştırıyorlar. Derneğin Deniz Feneri ile ne kadar teması varsa, KCK ile de o kadar ilişkisi var. Sarmaşık Derneği hiçbir siyasetin arka bahçesi değildir, olmamıştır. İçinde CHP’lisi, AKP’lisi, BDP’lisi var. İçinde hiçbir siyasi partiye inanmayan var. Zenginler var, işçiler var, memurlar var” dedi. Düzenlenen basın toplantısına AKP Diyarbakır Milletvekili Salim Ensarioğlu, derneğin kurucularından BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu da mesaj göndererek destek verdi. H A F T A N I N NE OLDU? ABD Merkez Bankası Fed’in faizleri 2014’e kadar düşük tutacağı açıklamasının yarattığı iyimser hava geçen hafta da sürdü. Piyasalar iyi haberleri görmeyi tercih etti. Yunanistan’da özel kreditörlerle yürütülen borç takası görüşmelerinin nihayete ereceği beklentisi borsaları yukarıda tuttu. ABD’den gelen olumlu veriler yükselişi destekledi. Özellikle tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri risk iştahının artmasına neden oldu. Avrupa borsaları yüzde 25 arasında yükseldi. Dow Jones, 2008’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Çin’in Avru Ç İ Z E L G E S İ NE OLACAK? Küresel risk iştahının sürüp sürmeyeceği takip edilecek. Özellikle Avrupa’daki gelişmeler önem taşıyor. Yunanistan’da borç takası görüşmeleri hâlâ sonuçlanmadı. 130 milyar Avro’luk yardım diliminin de ülkeye yetmeyeceği konuşuluyor. Yunanistan’a ikinci yardım dilimini görüşmek üzere pazartesi yapılması planlanan AB maliye bakanları zirvesi çarşambaya ertelenmişti. Bakanların hafta içinde toplanması bekleniyor. Borç silme operasyonu hemen hemen sonuca ulaşmış gibi görünse de Yunanistan için vakit daralıyor. İspanya ve İtalya’nın tahvil ihalelerinde faizler düşse de bunun Avrupa Merkez Bankası desteğiyle olduğu biliniyor. Bugüne kadarki gelişmeler, piyasaların iyi algıladığı gelişmelerin pamuk ipliğine bağlı olduğnu gösteriyor. Bu nedenle Avro bölgesindeki herhangi bir olumsuz gelişme piyasaların tersine dönmesine neden olabilir. Mevcut koşulların Hazırlayan: PELİN ÜNKER Risk iştahı arttı pa İstikrar Fonu’na katkı sunabileceğini açıklaması pozitif algılanan bir diğer gelişme oldu. Yardım bilmecesi sürmesi ise iyimserliğin sürmesinde etkili olacak. ABD’den gelecek veriler de önemli. Ülkede salı haftalık mağaza satışları, perşembe işsizlik maaşı başvuruları, cuma dış ticaret dengesi ve hazine bütçe dengesi verileri duyurulacak. Fed’in daraltıcı politikaları gündeme getirmesi borsalarda düzeltmelere neden olabilir. Enflasyon zirvede İçeride enflasyon son üç yılın zirvesine çıktı. Dış ticaret verileri 2011 sonu için bir rekora işaret etti. Ancak aralıkta dış ticaret açığının azalmaya devam etmesi olumlu karşılandı. Banka bilançoları açıklanmaya başladı. Faizlerdeki düşüş, bankacılık sektöründe kârları olumlu etkileyeceği için özellikle banka hisselerinin yükselmesini sağladı. Banka kârları gelecek Hisseler üzerindeki en büyük baskı kur ve faiz yükselişlerinden dolayı banka kârlarının azalacak olması idi. Banka bilançoları bu hafta da açıklanmayı sürdürecek. Kur ve faizin küresel risk iştahındaki değişimlere özellikle Avro bölgesindeki gelişmelere göre hareket etmesi bekleniyor. Öte yandan çarşamba aralık ayı sanayi üretimi açıklanacak. Bu rakamlar özellikle 2011’in son çeyreğinde gerçekleşen büyüme ile ilgili fikir verecek. BORSA 5 HAFTANIN ZİRVESİNDE İMKB, küresel risk iştahındaki artışın etkisiyle beş haftadan sonra ilk kez geçen hafta 60 bin puanın üzerine çıktı. Hafta içinde 60 bin 347 seviyesine kadar çıkan endeks, haftayı ortalama yüzde 4.87 oranında artışla 60 bin 148 puandan kapadı. DOLAR/TL 1.76’NIN ALTINDA Fed’in faiz kararı ve yoğun yabancı sermaye girişiyle birlikte kurdaki düşüş geçen hafta da sürdü. İstanbul serbest piyasada ABD Doları, TL karşısında yüzde 1.68 oranında düşerek 1.7530 liraya kadar indi. Uluslararası piyasada altın, Yunanistan’ın anlaşmaya yaklaştığı beklentisiyle son iki ayın en yüksek seviyesi olan 1760 dolara çıktı. ABD’de tahminlerden iyi gelen verilerle birlikte hafif gerileyerek 1725 dolar civarına indi. İç piyasada 24 ayar külçe altının gramı binde 51 düşüşle 98.35 lira, cumhuriyet altını da binde 30 düşüşle 662 lira oldu. Avro gergin: Avro/dolar paritesi, Yunanistan borç takası görüşmelerinin sonuçlanmaması ve iyi gelen ABD verileriyle değer kaybetti, 1.3080’e indi. İçeride Avro yüzde 1.71 düşüşle 2.3020 liraya geriledi. Petrol yüksek: Brent petrol İran’ın petrol arzıyla ilgili devam eden endişelerle 113 doların üstüne çıkarken ABD petrolü 96.75 doları gördü. Faiz düşüyor: 4 Aralık 2013 vadeli tahvilin bileşik faizi yüzde 9.28 seviyesine indi. Anlaşılıyor ki, deprem felaketinin yaşandığı yıl, Van’a ek bütçe katkısı 648 milyon TL’den ibaret kalmış. Bir yılda 19 milyar TL arttırılan genel bütçeden, geçirdiği o büyük felaket ortada iken Van’a, artıştan ancak yüzde 3 pay verilmiş. Ama sanmayın ki bu bütçenin hepsi deprem için kullanılmış. Van’a kullandırılan bütçenin içinde her zaman olduğu gibi polisasker harcamaları yine hatırı sayılır bir yer tutuyor. AFAD’ın açıklamaları ise şöyle: “Bugüne kadar Van depremi için, acil yardım ödenekleri dahil olmak üzere, gönderilen insani yardım malzemelerinin toplam maliyeti 696 milyon TL’dir. Deprem bölgesindeki ihtiyaçların karşılanması için… toplam 138 milyon 250 bin TL acil yardım ödeneği gönderilmiştir… Yardım kampanyaları kapsamında… toplam 302 milyon TL nakdi yardım toplanmıştır.” 313 milyar TL bütçeli Türkiye Cumhuriyeti’nin, Van felaketi karşısında gönlünden kopan işte bu kadardır!.. ??? Yaklaşık 700 yurttaşımızın can kaybına neden olan deprem felaketi karşısında çok önemli barınma sorunları ortaya çıktı. 50 bine yakın evsiz insan, il dışındaki kamu binalarına istiflendi. Orada binbir yoksunluk ve yoksullukla baş başa bırakıldılar. Dondurucu soğuklar karşısında, çadırlarda insanlık dramları yaşanıyor... Valiliğin yaptığı açıklamalara bakılırsa, “şu ana kadar bölgeye gönderilen konteynırlardan yaklaşık 15 bini kurulmuş, çadırlarda bulunan vatandaşlarımız buralara nakledilmektedir. Bu konteynırlarda, iki oda, banyo, mutfak ve tuvalet bulunmakta olup, 78 kişi barınabilmektedir... Bu konteynır kentlere yaklaşık 180 bin depremzedenin yerleştirilmesi planlanmaktadır.” Peki, yıkılan, oturulmaz hale gelen 50 bin konutun yerine yeni konut? Vali’nin açıklamaları şöyledir: “Depremzede vatandaşlarımızı kalıcı konutlarına yerleştirme çalışmaları çerçevesinde 3 bin 984 konutun temeli atılmıştır. Bir ay gibi kısa bir sürede birçok afet konutunun kaba inşaatları tamamlanmış olup, konutların ağustos ayı sonu itibarıyla depremzede vatandaşlarımıza teslim edilmeye başlanması planlanmıştır. Ayrıca yaklaşık 11 bin konutun ihale süreci devam etmektedir…” ??? Can ve barınma kayıpları bir yana, işdüzen kayıpları da devasa boyutlarda. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri, daha depremin olduğu ekim ayı sonunda Van’da 7 bin kişinin sigortalı işini kaybettiğini ortaya koyuyordu. Yaklaşık 50 bin sigortalı ücretlinin çalıştığı ilde geriye kaç sigortalı ücretlinin kaldığı merak konusu. İşsizlik Sigortası’nın kasasında takriben 50 milyar TL’nin üstünde para var. 11 milyonu aşkın ücretli için her ay bu fona prim kesiliyor. Bu fonun kaynaklarından sadece 23 bin işsiz işsizlik ödeneğini “hak edebilmiş” ve sıkı durun bunlardan 123’ü (evet, yazıyla yüz yirmi üçü) Van’da… Felaket sonrası binlerce insan işinden olup yardıma muhtaç işsizler ordusuna katılırken İşsizlik Fonu’ndan sadece 123 kişiye aylık veriliyor… Fondan her yıl 5 milyar TL ise Şimşek’in şişindiği bütçesine aktarılıyor… Genel bütçedeki, İşsizlik Fonu’ndaki onca varlığa rağmen, Van, ölüleri, viran evleriyle, ortalıkta bırakıldı… Hem de bu kışın kıyametin ortasında, sahipsiz, çaresiz… C MY B C MY B