Katalog

SAYFA 12 DIŞ HABERLER CUMHURİYET 17ŞUBAT2011 PERŞEMBE dishab@cumhuriyet.com.tr 42 yıldır Muammer Kaddafi tarafmdan yönetilen Libya'nm ikinci büyük kenti protestolara sahne oldu SAGNAK NİLGUN CERRAHOGLU Isyan dalgası Bingazi'de Dış Haberler Servisi Arap dünyasmda uzun süredir devam eden baskıcı yönetimlere karşı ayaklanma şimdi de 42 yıldır Muammer Kaddafi tarafmdan yönetilen Libya'ya sıçradı. Libya'nın en büyük ikinci kenti Bingazi'de önceki gece patlak veren hükümet karşıtı gösterilerde, polisle göstericiler arasmda çatışma çıktı. "Muammer Allah'ın düşmanı", "Yozlaşmaya ve yozlaşmışa hayır" sloganlarının atıldığı gösterilerde polisin taş attığı söylenen protestoculara tazyikli su, göz yaşartıcı gaz ve plastik mermiyle müdahale ettiği bildirildi. Yüzlerce kişinin katıldığı gösterilerde en az 38 kişi yaralandı. Gösterilerin, Trablus'un Ebu Salim Cezaevi'nde 1996 yılmda güvenlik güçlerince katledildikleri iddia edilen mahkumlarm yakmlannı temsil eden avukat ve insan haklan savunucusu Fethi Terbil'in gözaltma almmasıyla tetiklendiği kaydediliyor. Fethi Terbil'in daha sonra serbest bırakıldığı ancak gösterilerin sürdüğü belirtiliyor. Avukatm, mahkum yakmlarma cezaevinin yandığmı söylemesi ve onlara protesto gösterileri düzenlenmesi çağrısı yapması sonrası gözaltma almdığı iddia ediliyor. Resmi haber ajansı JANA hükümet karşıtı protestolarla ilgili haber yayımlamadı, ancak 'Model Ülke' İnternet Medyasım Hedef Alıyor Demek sırada artık internet medyası var... Gazete ve TV'lerde muhalif basını sindirme operasyonu bitti... İnternet medyasım hizaya sokmanın zamanı geldi... Hem hangi konjonktürde? "Facebook kuşağı", boydan boya tüm Ortadoğu rejimlerini titretirken... "İki cihan bir yana gelse ona bir şey oimaz" diye düşünülen "firavunlar" devrilirken... İnternet devriminden beslenen yepyeni bir gençlik artık yeter "game overlburaya kadar!" derken... Türkiye'nin internet camiasına gözdağı veriliyor... Etkili sitelerden "Odatv" basılıyor; "araştırmacı gazetecilikte" öne çıkan dört gazeteci gözaltma alınıyor, belgelerine el konuyor; polis evlerine baskın düzenliyor... Pes! Zamanlamaya bakın! Zamanlama, İslam dünyasına Türkiye'nin sabah akşam benzersiz bir demokrasi ülkesi olarak dayatıldığı... döneme rastlıyor. Yabancı TV'lerde bakıyorsunuz, rakipsiz Türk modelinin "bölgedeki" üstünlüğünden başka şey konuşulmuyor. Küresel köy TV'lerinin tanınmış ankırları, konuklarına mütemadiyen... toz kondurulmayan "Türk modeli örneğine" ilişkin sorular yöneltiyorlar... Ardmdan yerli kanallara geçiyorsunuz... Aa, o da ne! Türkiye'nin en çok itibar gören internet sitelerinden birine düzenlenen baskın anlatılıyor... Bundan müthiş ironi olabilir mi? "Model ülkenin" anlı şanlı internet gazetecileri gözaltma alınırken; diktatörleri sırtlarından atan Arap âleminde tutuklu internet aktivistlerinin serbest bırakılması kutlanıyor! T ibya 'da, Bingazi sakinlerinin, JJMuammer Kaddafi 'ye karşı tarihi bir husumeti bulunduğu belirtiliyor. Bingazi halkının büyük bölümü, Kaddafi 1969'da bir darbeyle iktidara geldiğinde kendisini desteklememişti. Yasaklı Islamcı örgüte üye olmaktan mahkum yüzlerce kişi geçen sene Ebu Salim Cezaevi 'nden salıverildiğinde, bunların çoğu ailelerinin yaşadığı Libya, Mısır olur mu? Bingazi'ye gitmişti. Kaddafi, 2002'de Uzmanlar, Libya'da Tunus ve MıMısır 'ın devrilen lideri Mübarek ile sır'dakine benzer bir çizgide ayaklanmayı pek ihtimal dahilinde görmüyor. el ele görüntülenmişti. dün ülkenin çeşitli yerlerinde Libya lideri Kaddafi'ye destek için gösteriler yapıldığım duyurdu. Haber ajansı, göstericilerin "lideri ve devrimi savun" sloganlan attığım bildirdi. Bingazi halkının büyük bölümü, Kaddafi 1969'da bir darbeyle iktidara geldiğinde kendisini desteklememişti. O zamandan beri bölge, ülkenin petrol gelirlerinin çoğundan mahrum bırakıldı ve bu da hoşnutsuzluğu derinleştirdi. Yasaklı İslamcı örgüte üye olmaktan mahkum yüzlerce kişi geçen sene Ebu Salim Cezaevi'nden salıverildiğinde, bunlann çoğu ailelerinin yaşadığı Bingazi'ye gitmişti. Ebu Salim Cezaevi mesele sinin dün geceki olaylarm başlamasmda rolü olabileceği yorumu yapılıyor. Bingazi'de yayımlanan Kuryna gazetesi, önceki geceki protestoya katılanlarm çoğunun cezaevinde akrabalannın bulunduğunu yazdı. Gösterilerin ardmdan, Libya hükümeti, Ebu Salim Cezaevi'nde tutulan yasaklı Libya İslami Mücadele örgütü üyesi 110 kişinin serbest bırakılacağını duyurdu. Örgütün şiddeti reddetmesinin ardmdan geçen yıl da bu örgüte üye olmakla suçlanan yüzlerce kişi salıverilmişti. Yasaklı örgütün 110 üyesi serbest kalacak İsyanlara pek rastlanmayan Libya'da, Bingazi sakinlerinin, Muammer Kaddafi'ye karşı tarihi bir husumeti bulunduğu belirtiliyor. Hükümetin, hoşnutsuz vatandaşlarmı yatıştıracak kadar çok nakit petrol geliri olduğuna dikkat çekiliyor. Bunun yanı sıra, Libya toplumu aile ve aşiret bağları çerçevesinde düzenlendiği için, Kaddafi'ye karşı bir karşı çıkma durumu olsa bile, bunun sokaklara taşmak yerine perde arkasmda olacağı belirtiliyor. Ancak Bingazi 'nin Libya'nm diğer bölgelerindeki tipik özellikleri taşımadığma dikkat çekiliyor. İRAN GEMİLERİİLERLİYOR' Süveyş'te yüksek gerflim Dış Haberler Servisiİsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, iki İran savaş gemisinin, Süveyş Kanalı'ndan Akdeniz'e geçeceğini öne sürdü. Olayı "provakosyon" olarak nitelendiren Liberman, "İsrail'in sessiz kalmayacağı" mesajı verdi. Lieberman, Kudüs'te düzenlenen Büyük Amerikan Yahudi Örgütleri Başkanlar Konferansı'nda yaptığı konuşmada, İran savaş gemilerinin yönünün Suriye olduğunu ifade ederek bunu "provokasyon" olarak nitelendirdi. Lieberman yıllardır böyle bir olayın olnıadığını da belirterek, "Bu provokasyon, İranlıların kendilerine güvenlerinin ve artan küstahlıklarının bir göstergesidir. Uluslararası toplumun, İsrail'in bölgede durumu dalgalandırmayı amaçlayan bu provokasyonlara karşı sürekli sessiz kalmayacağını anlaması gerekir" ifadelerini kullandı. İran'm yarı resmi Fars haber ajansı 26 Ocak'ta verdiği haberinde, donanma öğrencilerini taşıyan İran savaş gemilerinin 1 yıllık eğitim seferine çıktıklannı, Aden Körfezi ve Kızıldeniz üzerinden Süveyş Kanalı'm geçerek Akdeniz'e çıkacaklarım bildirmişti. Ancak Süveyş Kanalı Yönetimi, bugün yaptığı açıklamada, kendilerine İran savaş gemilerinin kanaldan geçmek istediğine dair bir talep ulaşmadığım belirtti. Kanal yönetimi, bununla birlikte, Mısır'la savaş içinde olmayan her ülkenin gemisinin kanaldan geçebileceğini ifade etti. Geçişin gerçekleşmesi durumunda, İran savaş gemileri, 1979 yılmdan bu yana ilk kez Süveyş Kanalı'm kullanmış olacak. İran'da cenazede çatışma Dış Haberler Servisi İran'da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad yönetinıine karşı muhalefet tüm baskılara karşın dün de sokaklardaydı. Geçen pazartesi günü yapılan eylemde ölen iki kişiden biri olan üniversite öğrencisi Sani Jale (26) için Tahran'da düzenlenen cenaze töreni sırasında muhaliflerle yönetinıe destek verenler arasında çatışma çıktı. İran devlet televizyonu IRIB 'nin haberinde, gösteriler sırasında rejinı karşıtı Halkın Mücahitleri Örgütü tarafmdan öldürüldüğü iddia edilen öğrencinin Tahran Üniversitesi önündeki cenaze törenine katılanlarm, "fitneci gruba bağlı olduğu anlaşılan başka bir grupla çatıştığı ve bu grubu alandan uzaklaştırdığı" savunuldu. Yarı resmi Fars haber ajansı Jale'nin, gönüllü milisler Besiç üyesi olduğunu belirtirken bazı muhalif kaynaklar bu bilginin doğru olduğunu ancak gencin hükümet karşıtı eylemler cephesinde yer aldığmı savundu. Cenaze törenine bazı milletvekilleri de katıldı. Protesto gösterileri sırasmda vurularak yaşamını yitiren Jale'nin ölümüne ilişkin taraflar birbirini suçluyor. Hükümet, Jale'yi muhaliflerin öldürdüğünü iddia ederken muhalifler güvenlik güçleri tarafmdan vurulduğunu öne sürüyor. İslam demokrasisine model olma 'ayrıcalığı' Mısır'ın ünlü internet aktivisti, "Google" yöneticilerinden Wael Ghonim'i hatırlayacaksınız... Bundan yirmi gün önce tutuklanmıştı... BaştaABD, "özgürdünya"\Nae\ Ghonim etrafında kıyamet koparınca, "Mübarek diktatörlüğü"; internet yöneticisini apartopar serbest bırakmaya zorlandı! Ghonim, bir haftalık tutukluluk macerasının ardmdan dünya çapında üne kavuştu ve "Mısır devriminin"yüzü, simgesi halinegeldi... Diktatörlük zulmü yaşayan Mısır'da; internet medyasım sindirmek, pusturmak "out" olurken; "model ülke"de bu, fevkalade olağan/sıradan biçimde "sürdürülebilen" bir pratik şeklinde devam ediyor. Bu; "model ülke"o\man\n "ayrıcalığı"olmalı... Serde ne de olsa "BOP" eşbaşkanlığı var. Eşbaşkanın eli serbest... Bölgede başka ülkelere tanınmayan hareket serbestisi, "eşbaşkana" tanınıyor. ABD elçisi Francis J. Ricciardone gerçi "bölgenin demokratik gelişmesinin ABD açısından stratejik önemi bulunduğunu" söylüyor... Ama belli ki Türkiye "stratejik önem taşıyan o demokratikgelişmenin" parçası olarak mütalaa edilmiyor. Türkiye ayrı tutulmuş... Türkiye'nin demokrasisi... bir Şark ülkesinde zaten gelişeceği kadar gelişmiş... "Bundan iyisi can sağlığı!" kontenjanından; "İslam demokrasisi modeli" ilan edilmiş... 12 Eylül referandumu arifesinde Obama "Corriere della Sera"ya, hatırlarsınız, epey yankı getiren bir söyleşi vermiş ve Türkiye'yi "İslam demokrasisi" sıfatıylatanımladıktan sonra kısaca "Bizim (Batı adına) yapmamız gereken; büyük bir Müslüman demokrasisi olan Türkiye'nin bu özel doğasından(l) yararlanmaktır" demişti O zaman da, "ABD Başkanı böyle bir ayrıma neden gerek duyuyor? Niye Türkiye'yi 'demokrasi' sözcüğü altında tasnif etmiyor da; kendinden menkul 'Müslüman demokrasi' alt başlığıyla sınıflandırıyor? Dünyada 'Hıristiyan demokrasiler'; 'Yahudi demokrasiler' tasnifleri mi varki bizim için böyle ayrı demokrasi kategorisi düşünülüyor?" diye ısrarla sormuştuk. Öldürülen öğrenci için düzenlenen törende muhaliflerle yönetim yanlıları çatışü. (AFP) isimleri Mehdi Kerrubi ve Mir Hüseyin Musevi'yi "fitnenin başı" diye niteleyen Ejei, "Bu kişiler, işledikleri suçlardan dolayı mutlaka yargılanacak" diye konuştu. Önceki gün Meclis'teki muhafazakâr milletvekillerinin "asılmaları" çağrısı yaptığı muhalefet liderlerinden Kerrubi, ülkede sosyal ve siyasi değişimi sağlamak için bedel ödemeye hazır olduğunu söyledi. Musavi internet sitesinden yaptığı açıklamada, Yeşil Hareket'in yabancılarla arasmdaki mesafeyi koruduğunu ve 1979'daki devrimi yeniden canlandırma amacında olduklarını belirtti. Mısır'da Mübarek rejiminin sona ermesinin ardmdan Washington'ın İran'ı bunu izleyen yeni domino taşı olması umudunu taşıdığı ancak buna iç ve dış birçok etkene bağlı olduğu için son derece temkinli yaklaşılnıası gerektiği yorumları yapılıyor. MALEZYA İRAN'IN 'BOBDYLAN'YHy YASAKLADI Dış Haberler Servisi Malezya hükümeti, bu ulkede konser vermeye hazırlanan ünlü İranlı şarkıcı Muhsin Namcu'ya izin vermedi. Kuala Lumpur'da yarm yapılması planlanan konserin iptal edileceği kararı ülkedeki İslamcı Partisi'nin Namcu'nun çalışmalarının Islamla uyumlu olmadığı yönündeki açıklamalarının sonrasmda geldi. AFP ajansınm haberinde, iran'm Bob Dylan'ı olarak tanınan Namcu nun konserine Malezya hükümetinin, dini kurallara, kültüre ve ülkenin kozmopolit yapısma uygun olmadığı gerekçesiyle izin vermeyeceğini açıkladıgı kaydedildi. Malezya'daki Star gazetesine dayandırılan haberde, islamcı Parti'den yapılan açıklamada, "Namcu'nun ülkedeki varlığının Muslumanlara saldırı anlamına geleceği sanatçının daha önceki konserlerinde İslam ve Kuran'ı alaya aldığı" öne sürüldü. ZİNSİZ YERLEŞMİŞLER' Fitnenin başı Kerrubi İran yönetimi, halka yarm Tahran'da muhalefet karşıtı gösteri yapılması çağrısında bulunurken Genel Savcı Gulam Hüseyin Muhsin Ejei, pazartesi günkü protestolarda gözaltma ahnanlann çoğunun serbest bırakıldığmı söyledi. Ejei, "İran'ın asıl düşmanları ABD ve siyonist İsrail ile işbirliği yapanlar" ifadesini kullandı. İsim vermeden 2009'daki cumhurbaşkanı seçimi adaylarmdan muhalif kanadın önde gelen Bizdeki eksik demokrasi' tartışma dışı! Ayrı sınıflamada ele alınan Türkiye için bu, "bon pourl'orient/eksik demokrasinin" kabulünden başka birşey değildi... O "eksik demokrasinin" bizatihi kendisi tartışılmayacak... "Eksik demokrasiyle" Türkiye, başkalarına model olacaktı! "Ilkeler" kenara bırakılıp, böyle evrensel standartlardan uzaklaşıldığında; değerlendirmeler "vaka bazına" indirgeniyor... Ve çelişki yaşama riski göze alınmadan, VVael Ghonim'i tutuklayan rejimin adı "diktatörlük"... Soner Yalçın'ı gözaltma alan düzenin adı "ileri demokrasi karakolu" şeklinde tanımlanabiliyor... Kavramların içini çünkü artık onların gerçek karşılıkları değil, yanlız güçlülerin uygun gördükleri ölçüler dolduruyor. Humpty Dumpty'nin sözü gibi: "Söylediğim lafın ne anlama geleceğine yalnız ben karar veririm!" diyen bir karaktere "Alis Harikalar Diyarında" Humpty Dumpty; "Tüm mesele, (hangi lafın ne anlama geleceği kararını) kimin buyurduğuna/buyuracağına bağlıdır!"derya... o biçim. "Model ülke Türkiye'nin" "ileri demokrasisi" de aynen o biçim sevgili okurlar! Müsaadenizle "Sağnak" tan on beş gün izin istiyorum... Hoşunuza gideceğini umduğum bir röportajla mart başında yeniden buluşmak üzere. NOT: Cumhuriyet ailesi bir ferdini daha yitirdi. İsmail Gülgeç'in kaybını büyük üzüntüyle öğrendim. Tüm yakmlarma başsağlığı dilerim. nilgun@cumhuriyet.com.tr Kerkük'te 3 Türk kaçırıldı Dış Haberler Servisi Irak'ın Kerkük kentinde önceki akşam üç Türk kaçınldı. Ulusal Irak haber ajansı NINA, kimliği bilinmeyen silahlı kişilerin Kerkük'ün güneyinde 3 Türk'ü kaçırdığını duyururken Kerkük polisi olayı araştırmak üzere bir ekip kurulduğunu bildirdi. Kaçırılan Türk vatandaşlannın Hikmet, Bahtiyar Hasan ve Muttalip Naif isimli kişiler olduklan öğrenildi. Kaçırılanların 2139 yaşlannda olduklan ve İstanbul'dan geldikleri de belirtildi. Kerkük Polis Müdürü Cemal Tahir, Türklerin kentte bulunduklarından haberdar olmadıklannı belirterek, "Bizim haberimiz olsaydı, gerekli önlemleri elbette alırdık. En azından onları daha güvenli bir bölgeye yerleştirirdik veya koruma sağlardık" dedi. Kerkük'ün Vasıti semtinde 5 Türk'ün kaldığı bir evin, kimlikleri belirlenemeyen silahlı ve yüzleri maskeli 5 kişi tarafmdan basıldığını ve Türklerden 3 'ünün kaçınldığını bildiren Tahir, "Biz konu hakkında araştırmamızı başlattık ve yoğunlaştırıyoruz. Ayrıca kurduğumuz araştırma ekibi şirketin hangi yolla buraya geldiğini ve nasıl izinsiz yerleştiğini de araştırıyor" dedi. Soğutma ve asansör sistemleriyle ilgili bir şirkette çalıştıklan öğrenilen Türklerin ikamet başvurusunun bulunmadığını söyleyen Tahir, "Kerkük polisi olarak şirketin ve şahısların burada oldu Ul an ııd an habersizdik. Bunlar ikamet ve şirket kurma başvurusunda bulunmamışlar. Kendileri kimseye haber vermeden ofîs kurmuşlar. Biz Kerkük Polis Müdürlüğü olarak olayı araştırmak ve takip etmek için üst düzey beş kişilik bir ekip kurduk. Olayı araştırıyorlar" diye konuştu. Keskin nişancı eylemciye ateş açtı Dış Haberler Servisi Irak'ın güneyindeki Kut kentinde, yetersiz temel hizmetleri protesto eden göstericilere polisin müdahalesi sonucunda çıkan olaylarda 3 eylemci öldü. Yetkililer, çatışmalarda 15'i polis yaklaşık 30 kişinin yaralandığım belirtti. Vassit vilayeti sözcüsü, yolsuzluk yapan yetkililerin görevden almması ve temel hizmetlerin iyileştirilmesini isteyen yaklaşık 2 bin göstericinin hükümet binalarına saldırdığını, valinin ikametgâmnm da aralarmda olduğu 3 binayı ateşe verdiğini söyledi. Valilik binasınm çatısmdaki keskin nişancılarm göstericilere ateş açtığı, 16 yaşmdaki bir gencin göğsünden vurularak öldüğü kaydedildi. Polis ve askerin havaya ateş açtığmı, özel güvenlikçilerin ise doğrudan eylemcileri hedef aldığı belirtiliyor. Bu arada Irak parlamentosu, Cumhurbaşkanı Celâl Talabani'nin, halihazırda 3 olan yardımcı sayısmı 4'e arttırma önerisini reddetti. Talabani 4. yardımcısı için bir Türkmen'in görevlendirilebileceğini söylemişti. Bahreynliler rejim değişikliği istiyor Dış Haberler Servisi Bahreyn'de yönetim karşıtı protestolar dün de devam ederken Şii muhalifler, 'gerçek' anayasal monarşi talebinde bulundu. Başkent Manama'daki İnci Meydanı'nda sabahlayan binlerce protestocu dün protestolarm 3. gününde de siyasi reform talebiyle gösteri yaptı. Önceki gün yapılan gösteriler sırasında çıkan çatışmalarda ölen kişinin cenaze törenine de yüzlerce kişi katıldı. Cenazede "Halk rejimi değiştirmek istiyor" sloganı atıldı. Bahreyn İçişleri Bakanı Şeyh Raşid bin Abdullah el Halife, çatışmalarda 2 kişinin ölümünden dolayı özür diledi. Şii muhaliflerin liderlerinden Şeyh Ali Salman ise başbakanm halk tarafmdan seçilmesine olanak sağlayacak bir "anayasal monarşi" istediklerini söyledi. Ulusal İslami Mutabakat Birliği lideri olan Şeyh Salman, "Demokratik bir devlet, halkın hükümeti seçtiği anayasal bir monarşi istiyoruz" dedi. Şeyh Salman, din adamlarınm yönetimde olduğu İran modeli üzerine kurulu "dini bir devlet" istemediklerini de söyledi. Amerikalı kadın muhabire taciz I Dış Haberler Servisi Mısır'daki protesto gösterileri sırasında Amerikan CBS televizyonunun kadm muhabiri Lara Logan'm, başkent Kahire'deki Tahrir Meydanı'nda cinsel saldınya uğradığı ve ABD'de hastaneye kaldınldığı bildirildi. o C M B