Katalog

CMYB C M Y B 12 MART 2010 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER 11 Turhan’da insanlõk, ağlarken gülendir Sosyal ve siyasi hicvin başarılı sanatçısı Eserleriyle yaşayacak ? Cumhurbaşkanı Ab- dullah Gül: Değerli karikatürist Turhan Selçuk’un vefatõndan üzüntü duydum. Çizginin büyük ustasõ Turhan Selçuk, eserleri, kültür birikimi, yeteneği ve ya- rattõğõ tiplemelerle, Türk karika- türünün gelişmesinde önemli rol oynamõştõr. Karikatür sanatõna uzun yõllar emek veren Turhan Selçuk, Türk mizahõnõn seçkin isimlerinden biri olarak daima hatõrlanacaktõr. ? Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: Değerli karikatürist Turhan Selçuk’un vefatõnõ tees- sürle öğrenmiş bulunuyorum. Öm- rünü karikatür sanatõna adayan, mizahõmõzõn önde gelen isimle- rinden ve Tür- kiye’de mi- zaha yön ve- ren karikatü- ristlerden biri olan Turhan Sel- çuk’u her zaman saygõyla ve takdirle hatõrlayacağõz. ? Devlet Bakanı ve Baş- bakan Yardımcısı Bülent Arınç: Basõn karikatürcülüğü alanõnda ülkemizin önemli isim- lerinden değerli kardeşimiz Tur- han Selçuk’un vefatõnõ üzüntüy- le öğrenmiş bulunuyorum. Mer- hum Selçuk, karikatürün anlatõm imkânlarõnõ sanatçõ duyarlõlõğõy- la kullanarak güncel olaylarõ yo- rumlayan, bu yönüyle de farklõ bir bakõş açõsõ geliştiren sanat in- sanõydõ. Acõnõzõ yürekten payla- şõrken merhuma Allah’tan rah- met, size, Selçuk ailesine ve ba- sõn dünyamõza başsağlõğõ dilerim. ? CHP Genel Başkanı De- niz Baykal: Turhan Selçuk’un kaybõndan çok büyük üzüntü duydum. Cumhuriyet ve aydõn- lanma mücadelesinin simge isimlerinden biri olan Turhan Selçuk hem Türk mizahõnõn önde gelen isim- lerinden bi- ri, hem de Türkiye’de mizaha yön veren usta karikatü- ristlerden biri olarak, hep sevgiy- le ve saygõyla anõlacaktõr. ? Kültür ve Turizm Ba- kanı Ertuğrul Günay: Tür- kiye’nin olduğu kadar dünya ka- rikatür sanatõnõn da önde gelen isimlerinden biri olan usta sanat- çõ Turhan Selçuk’un vefatõnõ üzün- tüyle öğrendim. Selçuk’u Türk mizahõna getirdiği yenilikler, yaptõğõ katkõlar ve ar- dõnda bõraktõğõ eserleriyle say- gõyla hatõrlayacağõz. ? DSP Genel Başkanı Ma- sum Türker: Selçuk’un vefatõ hepimizi derinden yaralamõştõr. Türk mizahõnõn duayenlerinden olan Selçuk, yalõn çizgisiyle, hal- kõn sorunlarõna, insan ilişkilerine ve siyasete dair derin hikâyeler an- latmõş büyük bir ustaydõ. Abdül- canbaz gibi ölümsüz bir karakte- re can vermiş, karikatürleri Tür- kiye ve Avrupa’da birçok müze- de sergilenmiş olan Selçuk’un çizgileri her zaman yaşayacaktõr. ? Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Orhan Erinç: “Değerli ve 60 yõllõk kõdemli üyemiz, Türk ve dünya karikatürcülüğünün 69 yõllõk çõnarõ ustamõz Turhan Sel- çuk’u kaybetmiş olmanõn üzün- tüsü içindeyiz. Dünyanõn da ün- lü ve uzun soluklu karikatür us- talarõndan olan Turhan Sel- çuk’un, gazeteciliğin karikatür dalõna getirdiği yeniliklerle, çiz- gi roman kahramanlarõ kendi- sinin unutulmadan aramõzda yaşamasõnõ sağlayacak karika- tür klasikleri arasõnda yerini al- mõştõr. Selçuk’un ailesine, basõn karikatür ve sanat dünyasõna başsağlõğõ dileklerimi sunarõm.” ? Türkiye İnsan Hakları Kurumu Başkanı Muzaf- fer İlhan Erdost: Ulusal ba- ğõmsõzlõğõmõzõn ve yaralõ Cum- huriyetimizin kardeşleşen bay- raklarõ, Ergenekon vurgunu İlhan Selçuk’un doğum gününde, sa- natõn evrensel Everest’i, erişil- mez olanõ, Turhan Selçuk’u son- suza ve evrene uğurlamanõn acõ- sõyla doluyum. Abdülcanbaz’ın Cumhuriyet’teki ilk serüveni (6 Ağustos 1972) Natürmort YAŞAR KEMAL Turhan Selçuk bir edebiyat adamõdõr. Bir şair, bir romancõ, bir hikâyecidir. Bu söylediklerimi şa- şõrtmak için söylemiyorum. Turhan Selçuk gerçeği budur da onun için söylüyorum. Bunlarõ gene söy- lerken de karikatür sanatõnõ hiç de küçük görmüyo- rum, söylediklerim bu düşüncenin tam karşõtõdõr. İn- san karikatürde de bir Çehov, bir Sait Faik, bir Mansfield olabilir. Karikatürün olanaklarõnõ des- tan olanaklarõna ulaştõrabilir. Bence Turhan’õn var- dõğõ yer, karikatürü ulaştõrdõğõ boyut, burasõdõr. Sanat değeri diye bir şey oluşmuş mudur, sana- tõn değerini ölçerken ne gibi bir ölçü koyuyoruz? Bu, beğendim gitti mi, yoksa birtakõm belirli değer öl- çüleri var mõ? Sanatõn birtakõm değer ölçüleri var, ama bunu şimdiye kadar sõnõrlamõş kimse çõkma- mõştõr. Onun için ben dünyada, insanlõğa sanat de- ğerini kabul ettirmiş bir sanatçõyõ, örneğin Çehov’u örnek almak isterim. Çehov’u seçişimin de başlõca sebebi Turhan’la Çehov arasõnda inanõlmayacak bir yakõnlõk buluşumdandõr. Bana öyle geliyor ki, iki- sinin de içtiği kaynak tõpkõdõr. Çehov ne getirdi? (...) Çehov o zamana kadar ede- biyatõn ulaşamadõğõ insanõn anlõk duygularõnõ bü- yük bir ustalõkla verdi. Onun her hikâyesini okuyan, ben buyum, ben de böyle duyuyorum, ben de böy- le düşünüyorum, diyordu. Psikolojik çatõşmanõn an- cak sezebildiğimiz kadarki çatõşmalarõnõ, coşkula- rõnõ, sevinçlerini, acõlarõnõ, daha binlerce anlõk duy- gularõnõ veriyordu. Çehov’la gelen insanlõktõ. Kat- kõsõz, yalansõz, böylesine açõklõkla göremediğimiz, ancak kaba yönleriyle büyük epopelerde tanõdõğõ- mõz, ama içimizde olan, dõşarõya vermek aklõmõzõn kõyõcõğõndan geçmeyen insanlõktõ. İnsanlõk en in- cesinden, belli belirsiz hem ağlayan hem gülendir. Çehov’da olduğu gibi Turhan’da da insanlõk ağ- larken gülendir. Turhan’õn çizgileri düzdür, yalõndõr, zengindir. Põ- rõl põrõl, bütün çapaklarõndan arõnmõştõr. O da bu sonsuz arõnmõşlõğõyla insanõn yepyeni bir yönünü an- latmalõydõ. Turhan çizgi sanatõnõn olanaklarõndan faydalanarak Çehov’un getirdiklerini zenginleştirdi, derinleştirdi. Edebiyatõn şiiri çizgide yeni bir şiir bo- yutu, yeni bir hikâye, anlatõm boyutu kazandõ. (...) Zulme, kötülüğe, insanlõğõ aşağõlamaya, acõya, sömürüye sonuna kadar karşõdõr. Turhan’õn sa- natõndaki dünyasõ cömert bir dünyadõr, işte baş- kalarõnda olmayan da budur. Ustalõğõnõ, gönlünü, yüreğini bir çizgiye, bir duyguya, bir düşünceye hap- setmemiştir. Dünyaya her şeyini sonuna kadar aç- mõştõr. Ve Turhan’da olan, bir sevgi, bir cömertlik, bir dostluk, bir barõş açõklõğõdõr. Turhan’õn dövüşü he- pimizledir. Bütün düşük yanlarõmõzladõr. Sõkõ sõkõ- ya dünyanõn güzelliğine, şiirine, yalnõzlõğõna, vaz- geçilmezliğine bağlanarak kötülüklere, zulümlere bir karşõ koymadõr Turhan. Turhan’õ anlamak bu- günkü dünyamõzõ anlamak demektir biraz da. Tur- han dünyamõzõn kötülüklerinin, karanlõklarõnõn or- tasõnda durmuş bir õşõk gösterendir durmadan. (Yaşar Kemal’in, 1979’da Turhan Selçuk’un “Söz Çizginin” albümüne yazdığı sunuş yazısın- dan kısaltılarak alınmıştır.) Dünya ölçeğinde kendini kabul et- tirmiş, büyük bir çizgi ustasıydı. Onun çizgilerini görünce hemen tanırdı- nız. Bir karede başkalarının sayfalarda anlatacaklarını anlatırdı; onun alamet-i farikası buydu diyebiliriz. Politik ve sos- yal konuları, hem güldürerek hem de in- san zekâsına seslenerek ele alırdı. Ölü- mü beni derinden sarstı. Onun Abdül- canbaz eserini ilk kez Dostlar Tiyatrosu olarak oyunlaştırıp oynamıştık. Müthiş bir ilgi topladı, 2 yıl kapalı gişe oynayıp yurdun dört bir yanına gittik. Hep işbirliği içinde olduk, Turhan Selçuk’la çok güzel anılarım var. Dünya ölçeğinde bir usta GENCOERKAL Türk karikatürünün büyülü üçgeni Cemil Cem, Cemal Nadir ve Turhan Selçuk’tan oluşur. Klasik ve modern Türk karikatürünü onlar yarattı. Diğer bir ta- nımlamayla onlar, karikatürümüzün kuru- cu yaratıcılarıdır. Karikatür, politik bir ileti- şim dilidir. Bu bakımdan tehlikeli bir alan- dır; tıpkı şiirde olduğu gibi. Basında ger- çeği söylemenin, özellikle de zor zaman- larda gerçeği söyleyebilmenin ilk ve tek kanalıdır karikatür. Turhan Selçuk, o ka- nallardan çok içini akıtmak zorunda kal- mış bir ustadır. Turhan Selçuk’un yitimi, yakın bir gelecekte yarattığı varlığı aşan derin bir boşluk olarak karşımıza çıkacaktır. Karika- türe niyetli yeni kuşaklar için hem büyük bir olanak, hem büyük bir engel. Tıpkı Nâzım’ın şiir dünyasındaki konumu gibi. Onu, sıcak ve daima yardımsever dostluğunu en az çizgileri kadar özleyeceğim. Grafik mizahın vedası mı? TURGUTÇEVİKER Turhan Selçuk tüm sanat yaşamı bo- yunca haksızlığa karşı ezilenlerin yanında çizgileriyle yer aldı. Genç karika- türcülerin büyük bir kesimi onun bilgeliği- ni ve kişiliğini örnek alarak karikatürcü ol- du. Selçuk, sanat yaşamı boyunca em- peryalizme ve faşizme karşı çizgilerini ön plana çıkardı. Türkiye’nin en önde gelen devrimci karikatürcülerinden biriydi. 12 Mart ve 12 Eylül’ün faşist cuntacıları tara- fından mağdur edildi. O, kişiliğiyle, insan- lığıyla, dostluğuyla da bizlere örnek oldu. Ezilenlerin yanında oldu METİNPEKER Sözünü hep çizgilerle söylemeye ça- lıştı. Onun karikatürünü ‘komik’ kavramı içersinde değerlendirmemek la- zım. Onun karikatürü yaşamın var oluş çelişkilerinden beslenir. Sert köşeli çizgi- lerle afiş tadında çarpıcı eserler yaptı. 50 kuşağının son büyük ustasını kaybettik. Özgün bir çizerdi. Modern karikatürün Türkiye’deki kurucusudur. Hep modern kaldı, hiç yaşlanmadı. 50 kuşağının son büyük ustası ERCANAKYOL BAŞSAĞLIĞI MESAJLARI SözÇizginin(1979) MÜZESİ ÖKSÜZ KALDI Turhan Selçuk’un yaşamõnõ yitirmesiyle, dünyaya geldiği ve adõna Karikatürlü Ev oluşturma çalõşmalarõnõn sürdüğü Milas da öksüz kaldõ. Gazetemiz çizeri Kâmil Masaracõ’nõn Selçuk’a önerisiyle ilçede Karikatürlü Evi girişimi başlatõlmõştõ. Bu- nun için de Milas’taki Hacõ Ali Ağa Kona- ğõ uygun görülmüştü. Daha çok çocuklarõn çalõşabileceği mekânõn açõlõşõ için de 23 Nisan tarihi öngörülmüştü. 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel gazetemizin Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Yıldız’ı arayarak ilettiği mesajda, “Turhan Selçuk’un ailesine, çalışma arkadaşlarına ve Cumhuriyet okurlarına başsağlığı diliyorum. Türkiye için önemli, büyük bir değerdi, kendisine Allah’tan rahmet diliyorum. İlhan Selçuk’a da sağlıklar diliyorum” dedi. İşadamı Rahmi M. Koç da “Ağabeyimiz Turhan Beyefendi’nin vefatını Fransa’dayken öğrendim. Başınız sağ olsun. Büyük bir üstat idi. Allah rahmet eylesin, acınızı paylaşırım. Allah’tan başka böyle kederler vermemesini temenni eder, sıhhat ve afiyet dileklerimle, sevgi ve saygılarımı sunarım” dedi. Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan ise telefonla taziyelerini bildirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen, Selçuk’un, Türkiye’nin sosyal meselelerini en iyi şekilde algılayan, sosyal, siyasi hicvi başarılı şekilde yansıtan bir sanatçı olduğunu belirtti. CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu da “Turhan Selçuk, önemli bir karikatüristti. Cumhuriyet okurlarına başsağlığı diliyorum” dedi. Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ da eşi Ruhan Selçuk’a başsağlığı mesajı gönderdi. Sabah saatlerinde hastaneye gelerek doktorlardan bilgi alan Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, çıkışta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Kendisi bugüne kadar zaman zaman yaptığı yapıtlarla bizleri düşündürdü. Zaman zaman bizleri ağlattı, zaman zaman da bizleri güldürdü. Abdülcanbaz’ın bundan sonra çok daha emin ellerde müze olarak yaşaması lazım” dedi. ÇYDD Genel Başkanı Prof. Dr. Aysel Çelikel mesajında “Çizgileriyle toplumsal olayları milyonlarca okuruna en iyi şekilde aktarmış, Atatürkçü kuşağın seçkin temsilcilerinden sevgili kardeşimiz, değerli mizah çizerimiz Turhan Selçuk’un kaybını üzüntüyle öğrendim. Acınızı paylaşırız. Işıklar içinde yatsın” dedi.