Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 7 AĞUSTOS 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Sağlık ve Eğitimde Kadın Emeği Yüzde 60… Meral Tamer, 31 Temmuz ve 2 Ağustos’ta Milli- yet’teki köşesinde, kadın istihdamı ile ilgili bir araştırma aktardı, ilginizi çekmiştir. Prof. Şemsa Özar’ın bir araş- tırması. Özar’a göre, istihdamda kadının erkeği geç- tiği sektör bankacılık olarak kendisini belli etmiş. “Bu sessiz bir devrim! Bankacılık sektöründe artık kadının adı var. Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre ban- kacılık sektörü, istihdamda kadın-erkek eşitliğini sağ- ladı. Sektörün istihdamında kadın çalışanlarla erkek ça- lışanların sayısı eşitlendi: Yüzde 50-50” diyordu Me- ral Tamer… Emin olamadım. Benim bildiğim, bu dev- rim çoktandır gerçekleşti, ama bankacılıkta değil, eği- tim ve sağlık sektörlerinde. Bu sektörlerdeki istihdamda kadınların payı yüzde 60’ı geçer. Emin olmak için ka- yıtlı istihdam ile ilgili en güvenilir ve güncel bilgileri ve- ren Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Mayıs 2009 verile- rine baktım. Önceki bilgim doğrulandı. 8.5 milyon sigortalının istihdam edildiği Türkiye’de kayıtlı istihdamda kadınların payı yüzde 23.6. Bu oran sektörden sektöre değişiyor elbette. Ama alt sektör- ler içinde istihdamda kadının en ağır bastığı sektör yüz- de 64 ile sağlık (veterinerlik dahil) ve 135 bin kadın ça- lışan var. Her 100 kayıtlı istihdamın 64’ü kadın. Ağırlığı açısından eğitime bakıldığında 372 bin ka- yıtlı eğitim sigortalısının da yüzde 59’u kadın. Böyle olunca kabaca, eğitim ve sağlık faaliyetlerinde ağır- lıkla kadın emeğinin kullanıldığına tanık oluyoruz. SGK verileri, bekleneceği gibi konfeksiyonda çalışan 356 bin kayıtlı istihdamda da kadın oranını yüzde 46 gös- teriyor. Kayıt dışılarla bu oranın yüzde 70’leri bulduğu söylenebilir. Kadın istihdamının ağır bastığı sektörler arasında modern hizmet faaliyetleri dikkat çekiyor. Rek- lamcılık, bilgi hizmetleri, hukuk ve muhasebe işlerin- de kadın istihdamı yüzde 50’nin üstüne çıkabiliyor. Finans işkoluna gelince… Finansta (bankalar, si- gorta şirketleri ve diğer aracı kurumlar dahil) kayıtlı sigortalı sayısı 126 bini bulurken 57 bin, yani yüz- de 45 kadın istihdamı var. Oran yine yüksek. Me- mur statüsündeki devlet bankası çalışanları da ka- tıldığında oran Özar’ın TBB verileri üstünden bul- duğu yüzde 50’ye yaklaşabilir. Şemsa Özar’ın finansta kadın emeği vurgusu yerinde ve çok önemli. Ben yine de eğitim ve sağlığın istih- damında kadın emeğinin hakkının yenmemesi ve ar- ka planda kalmaması gerektiğini düşünerek bu sayı- ları hatırlatıyorum. Yukarıdaki veriler, “işçi” statüsündekileri, yani ka- yıtlı sigortalıları kapsıyor. Emekli Sandığı aktif sigor- talısı yani 2.3 milyon dolayındaki memurlara bak- tığımızda da istihdamda kadın emeğinin yine eğitim ve sağlıkta yoğunlaştığını görürsünüz. Milli Eğitim Ba- kanlığı’nın ilk ve ortaöğrenimdeki 635 bin öğretmeninin yüzde 47’si kadın. Keza, Sağlık Bakanlığı’nın 355 bin sağlık elemanından sadece ebe ve hemşirelerin top- lamı, bu istihdamda üçte birin üstünde. Diğer sağlık elemanları ile oranın yüzde 40’ları bulduğunu söyle- memiz yanlış olmaz. Eğitim ve sağlıkta kadın istihdamının ağırlığının, ka- dına, erkek-egemen toplumda verilen rolle ilgisi var. O da nedir? Annelik… Babanın ve çocukların fiziki ih- tiyaçları ve gelişimi için evde üstlenilen rol, işgücü pa- zarında da sürdürülüyor. Kadına yine sağlıkta bakıcı, yardımcı, eğitimde özellikle okul öncesi ve ilköğrenimde çocukları “büyütme” işi veriliyor. Yani sistem, işine gel- diği durumlarda “cinsiyetçi” davranıp “Bunlar kadın işi” deyip kadına istediği kapıları açıyor!.. Eşit eğitimliler arasında kadın emeği, büyük sabır, itaat ya da “pre- zantabl!” olmayı gerektiren işlerde de tercih ediliyor. Doğrusu, erkek egemen işbölümü, kadın emeğin- den işine geldiği alanda ve pozisyonda yararlanma- yı sürdürürken, çoğu kadın da bu rol dağılımına itiraz etmiyor, sorgulamıyor, mücadele etmiyor; onun ye- rine, verili durumda “mukayeseli avantajı” olacağı alan- lara yöneliyor. Karar sürecini elinde tutan varlıklı sınıfın totaliterliğine son vermek yetmiyor; erkek-egemen rol dağıtıcılığının, karar belirleyiciliğinin de sonunu getirip demokratik- leştirmek gerekiyor. Buna da ancak kadınlar öncülük edebilir… mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr KADIN İSTİHDAMININ AĞIR BASTIĞI SEKTÖRLER Faaliyet Dalı Toplam Kadın Kadın % SAĞLIK (*) 210894 135107 64,1 BİLGİ HİZMET 21902 13639 62,3 EĞİTİM 372324 219311 58,9 HUKUK VE MUHASEBE 42761 22862 53,5 REKLAMCILIK 33574 16097 47,9 GİYİM 356154 163652 45,9 FİNANS 125590 56945 45,3 Toplam Sigortalı 8503053 2010717 23,6 (*) Veterinerlik Dahil Türkiye ile Rusya birbirini rakip gördüğü projelerde bile ortaklõk zeminini genişletme kararõ aldõ Stratejik işbirliğine imza “ÖTV düşerse motosiklette Avrupa’yõ yakalarõz” ANKARA (AA) - Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanõ Erdoğan Bayraktar, Seyrantepe Spor Kom- pleksi ihalesine katõlõmõ arttõrmak ve işin mümkün olan en kõsa sürede ta- mamlanmasõnõ sağlamak üzere 21 Ağustos’ta yeniden yapõlacak ihale ile ilgili şartnamede önemli iyileştirme- ler yaptõklarõnõ bildirdi. Bayraktar, firmalarõ mali yönden ra- hatlatmak üzere “İhaleyi kazanacak firmanın İdare Payı Toplam Geli- rinin (İPTG) yüzde 5’inin sözleş- menin imzalanacağı güne kadar TOKİ hesabına yatırılması” şartõnõ kaldõrdõklarõnõ belirtti. Stadõn bir an önce tamamlanmasõ- nõ sağlamak üzere inşaatõn yapõm sü- resinin 540 günden 365 güne indiril- diğini bildiren Bayraktar, ayrõca sta- dõn açõlõr-kapanõr çatõsõnõn, teslim- den 1 yõl sonra yapõlmasõna imkân sağ- layacaklarõnõ kaydetti. İhaleyi alan firmaya, kredi alabil- mesi için temlik verilmesi uygulama- sõnõ kolaylaştõracaklarõnõ da belirten Bayraktar, firmanõn proje uygulayarak kaynak sağlamasõnõ kolaylaştõrmak üzere, Ali Sami Yen’in de daha kõsa sürede firmaya teslim edileceğini açõkladõ. Bayraktar, “Galatasaray, bu sezon bitince, Ali Sami Yen’i, iha- leyi alan firmaya devretme sözü verdi. Sanıyorum, gelecek yıl hazi- ran sonunda işi alan firma Ali Sa- mi Yen’i devralarak uygulamaya başlayabilir” dedi. Ekonomi Servisi - Motosiklet Endüstri Derneği’nin (MOTED) başlattõğõ “Asıl Mo- tosiklet Kullanma- mak Çılgınlık” kampanyasõnõn tanõtõmõ ama- cõyla düzenle- nen ba- sõn top- lantõsõnda ko- nuşan MOTED Başkanõ Mehmet Ergene, Türki- ye’nin genç nüfu- su düşünüldüğü zaman, motosiklet kullanõmõnõn yaygõn- laştõrõlmasõ halinde Av- rupa motosiklet kullanõmõ ortalamalarõnõn yakalanabileceği- ni bildirdi. Türkiye’nin, bin kişiye düşen motosiklet sayõsõnda dünyanõn ço- ğu ülkesinin gerisinde olduğunu an- latan Ergene, bu sayõnõn Tayvan’da 530, Tayland’da 240, İtalya’da 170, Yunanistan’da 97, Türkiye’de 28 olduğuna dikkati çekti. Ergene şunlarõ kaydetti: “Motosiklet sektörünün önem- li sorunu yüksek vergi oranları- dır. 1.600 cc üzerindeki bir oto- mobilde vergi maliyeti yüzde 50 civarındayken motosikletlerde yüzde 60’lara çıkıyor. Motosik- let, lüks sayıldığı için yüzde 37’ye varan ÖTV alınıyor. ÖTV’nin yüzde 8’e düşürülme- sini istiyoruz.” Media Markt, 1 günde 2 mağaza açtı Ekonomi Servisi - Elektronik ürün mağazalar zin- ciri Media Markt’õn, Merter M1 Meydan Alõşveriş Merkezi ve Güneşli 212 İstanbul Power Alõşveriş Merkezi’ndeki mağazalarõ saat 06.00’da hizmete açõl- dõ. Düzenli şekilde içeri girerek alõşveriş yapan müş- teriler, indirimli ve stoklarla sõnõrlõ olan LCD tele- vizyonlar, dizüstü bilgisayarlar, beyaz eşya ve kü- çük ev aletlerine ilgi gösterdi. Media Markt Operasyonlardan Sorumlu Türkiye Genel Müdürü Nuri Topatan, “2009’un sonuna ka- dar Türkiye’deki mağaza sayımız 15’e ulaşacak” dedi. Daha önceki benzeri açõlõşlarda yaşanan izdi- hamlar bu kez yaşanmadõ; tüketiciler rahat bir alõş- veriş yaptõ. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Baş- bakan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Başbakanõ Vladimir Putin ile İtalya Baş- bakanõ Silvio Berlusconi dün Ankara’da “enerji zirvesinde” bir araya geldiler. Zir- ve sonrasõ imzalanan protokoller ile Türkiye, Rusya’ya Güney Akõm Boru Hattõ Projesi için Karadeniz’de araştõrma izni verirken, Rusya da kaynak sorunu yaşanan Samsun- Ceyhan Boru Hattõ’na katõlmayõ kabul et- ti. Erdoğan ile Putin’in Başbakanlõk konu- tundaki görüşmeleri sürerken İtalya Baş- bakanõ Silvio Berlusconi de Ankara’ya geldi ve üç lider bir araya gelerek 3’lü zir- ve gerçekleştirdi. Başbakanlõk Yeni Bina’da gerçekleşen görüşme yaklaşõk 1.5 saat sür- dü. Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül de Pu- tin’i Çankaya Köşkü’nde kabul etti. Gö- rüşme yaklaşõk bir saat sürdü. Ortadoğu’ya Mavi Akım 2 Anlaşmanõn temel maddelerinden biri 1986 tarihli mevcut doğalgaz sözleşmesi- nin uygun şartlarda uzatõlmasõ oldu. Ayrõ- ca, mevcut Mavi Akõm doğalgaz boru hat- tõ güneye doğru üçüncü ülkelere, Kõbrõs, İs- rail, Lübnan ve Suriye’ye ihraç edilmek üze- re uzatõlacak. Böylece Türkiye bölgede önemli bir transit ülke haline gelecek. Güney Akım’a vize verildi Türkiye ile Rusya arasõnda imzalanan pro- tokollerden birini Rusya’nõn Nabucco Pro- jesine alternatif olarak ortaya koyduğu Gü- ney Akõm Doğalgaz Boru Hattõ’nõ siyasi çe- kişme yaşadõğõ Ukrayna’yõ devre dõşõ bõ- rakarak Türk karasularõndan geçirmek is- teğine Türkiye’nin vize vermesi oluşturdu. Bu amaçla Karadeniz’de fizibilite araştõr- masõ yapmak üzere bir protokol imzalandõ. Güney Akõm projesini, Rusya, İtalya’nõn Eni şirketiyle birlikte yürütüyor. Çalık’ın projesine petrol Enerji alanõndaki ikinci protokol ise Baş- bakan’õn damadõnõn genel müdür olduğu Ça- lõk Grubu’na ait Samsun-Ceyhan Petrol Bo- ru Hattõ’na Rusya’nõn petrol vermesini ön- görüyor. Şu ana kadar Rusya petrol ver- mediği için proje hayata geçemiyordu. Bu projede de İtalyan Eni şirketi yer alõyor. Rusya ile imzalanan bir diğer protokol, ba- rõşçõl nükleer enerjide işbirliğini amaçlõyor. 20 BELGE İMZALANDI  Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Federasyonu Başbakanõ Vladimir Putin, iki ülke arasõnda “gaz alanında iş- birliği” ve “petrol alanında işbirliği” protokollerini imzaladõ. Törene İtalya Baş- bakanõ Silvio Berlusconi de katõldõ.  Başbakanlõk Yeni Bina’da düzenlenen tö- rende, iki ülke arasõnda “nükleer güç mü- hendisliği alanında işbirliği” protokolü de Rusya Federasyonu Başbakan Yardõmcõsõ İgor Sechin ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanõ Taner Yıldız tarafõndan imzalandõ. Diğer metinler de şöyle:  Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federas- yonu 9. Dönem KEK Toplantõsõ Protoko- lü.  Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rus- ya Federasyonu Hükümeti arasõnda Nükleer Enerjinin Barõşçõl Amaçlarla Kullanõmõna İlişkin İşbirliği Anlaşmasõ.  Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rus- ya Federasyonu Hükümeti arasõnda Nükleer Kazalarõn Erken Bildirimi ve Nükleer Te- sisler Hakkõnda Bilgi Değişimi Anlaşmasõ.  Türkiye Cumhuriyeti Türk Standartlarõ Enstitüsü ile Rusya Federasyonu Federal Teknik Regülasyon ve Meteroloji Servisi Arasõnda Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirmesi Alanlarõnda İşbirliğine İlişkin Memorandum.  Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştõr- ma Kurumu (TÜBİTAK) ile Rusya Fede- ral Uzay Ajansõ (ROSCOSMOS) Arasõnda Dõş Uzayõn Keşfi ve Barõşçõ Amaçlarla Kul- lanõmõ Alanõnda İşbirliğine İlişkin Muta- bakat Zaptõ.  Eğitim, Bilim, Kültür, Gençlik ve Spor Alanlarõnda İşbirliği Programõ (Kültürel De- ğişim Programõ-KDP).  Türkiye Cumhuriyeti Tarõm ve Köyişle- ri Bakanlõğõ ile Rusya Federasyonu Fede- ral Bitki Karantina ve Veterinerlik Servisi Arasõnda İthal ve İhraç Edilen Su Ürünle- rinin Gõda Güvenliği Konusunda İşbirliği- ne İlişkin Memorandum.  Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Müsteşar- lõğõ ile Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Arasõnda Gümrük İşlemlerine İliş- kin Mutabakat Zaptõ.  Türkiye Sermaye Piyasasõ Kurulu ile Rusya Federal Finansal Piyasalar Otorite- si Arasõnda Bilgi Alõşverişi Hakkõnda Mu- tabakat. Başbakan Erdoğan hükümetler arasõ 12 pro- tokolün yanõ sõra TÜPRAŞ, TETAŞ, TPAO, AKSA ENERJİ A.Ş, Postolgun Dõş Tica- ret, Çalõk Holding gibi şirketlerin Rus or- taklarõyla 8 belge imzaladõklarõnõ, böylece 20 belgeye imza konulduğunu kaydetti.  Putin, havaa- lanõndaki aşõrõ sõ- cak nedeniyle, makam aracõna binmeden önce ceketini çõkardõ.  Ziyareti dolayõsõyla başkent polisi yoğun güvenlik önlemleri aldõ. Ankara Emniyet Mü- dürlüğü yaklaşõk 2 bin polisi görevlendirdi. Sa- bahõn erken saatlerinden itibaren, Putin’in bu- lunduğu konvoyun geçişi için iki ayrõ güzergâh belirlendi.  Güzergâhta sabah saatlerinden itibaren bomba imha ekiplerince sõk sõk arama yapõldõ. Güzergâh üzerindeki yüksek binalarõn balkon ve çatõlarõna da keskin nişancõlar yerleştiril- di ve yolda neredeyse her 50 metrede bir polis memuru görevlendirildi.  Putin’in bulunduğu konvoy Esen- boğa’dan şehir merkezine gelir- ken çevre yolu güzergâhõnõ kul- landõ. Konvoyda jammer’lar da yer aldõ. Konvoyun geçişi öncesinde yollar araç trafi- ğine kapatõldõ.  Bu arada Putin’in geçişinden 10 dakika ön- ce Doğukent Caddesi üzerindeki bir ağaçta içi dolu bir çuvalõn asõlõ olduğunu gören bomba im- ha ekipleri duruma müdahale etti. Özel kõyafetli ekiplerce kontrol edilen çuval daha sonra fün- ye ile patlatõldõ. Çuvaldan kâğõt ve plastik şişe- lerin çõktõğõ görüldü.  İmza törenine katõlmak üzere saat 14.05’te özel uçak ile gelen İtalya Başbakanõ Berlusco- ni için İtalya Başbakanlõğõ’nõn internet sitesin- de yer alan yorumda, “Bu, Berlusconi’nin ara- buluculuk başarısının göstergesidir” dendi. SeyrantepeSporKompleksi ihalesindeşartlaryumuşatılıyor TOKİ, Seyrantepe Spor Kompleksi’nin bir an önce tamamlanmasõ için şartnamelerde iyileştirmeye gitti. Stadõn açõlõr kapanõr çatõsõ teslimden bir yõl sonra yapõlabilecek. İhaleyi alan firmaya, kredi alabilmesi için temlik uygulamasõ kolaylaştõrõlacak. Galatasaray, bu sezon bitince, Ali Sami Yen’i ihaleyi alan firmaya devredecek. Z İ Y A R E T T E N N O T L A R GREENPEACE’İN NÜKLEER PROTESTOSUNA SERT TEPKİ Greenpeace üyeleri Putin’in ziyaretini protes- to için Başbakanlõk Konutu önünde ve Güven- park’ta nükleer enerjiye karşõ protesto gösterisi yaptõ. Polis, gösterilere sert müdahalede bu- lundu. Greenpeace üyesi Perihan Pulat’õ yere yatõran sivil polis üzerine oturdu. Polisler Pu- lat’õ yaka paça polis aracõna bindirdi. Nükle- er anlaşmalar İstanbul’da da protesto edildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan toplantõnõn so- nunda “Acele etmeyin dağõlmõyoruz, değerli dos- tumuz Silvio’yu da buraya alacağõz, beraber me- sajõmõz olacak” dedi ve İtalya Başbakanõ Ber- lusconi’ye, “come here” diye seslenerek, kür- süye davet etti. Erdoğan, Rusya Başbakanõ Vi- ladimir Putin ve Berlusconi ellerini birleştire- rek basõna görüntü verdi. Öte yandan Nükleer Karşõ Platform adõna açõklama yapan Elektrik Mühendisleri Odasõ, yetki ve rapor karmaşasõ yaratõlarak sürdürülen nükleer santral ihalesinin derhal iptal edilmesini istedi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan toplantının sonunda “Acele etmeyin dağılmıyoruz, de- ğerli dostumuz Silvio’yu da buraya alacağız, beraber mesajımız olacak” dedi ve İtalya Başbakanı Berlusconi’ye, “come here” diye seslenerek, kürsüye davet etti. Erdoğan, Rus- ya Başbakanı Vladimir Putin ve Berlusconi ellerini birleştirerek basına görüntü verdi. İmza töreninin ardõndan konuşan Başba- kan Recep Tayyip Erdoğan, “Rusya ile karşılıklı anlayış, güven ve ortak çıkarlar temelinde günden güne gelişen ilişkileri- mizin daha da güçlendirilmesi, dış politi- kamızın öncelikli hedefleri arasındadır” dedi. Erdoğan iki ülke arasõnda çok boyutlu stra- tejik işbirliğini koordine etmek üzere, hü- kümetlerarasõ nitelikte bir üst düzey buluş- mayõ liderlerin eş başkanlõğõnda yürütmek amacõyla karar aldõklarõnõ dile getirerek bu- nun ilk uygulamasõnõ 2010 yõlõ başõnda Rusya’da gerçekleştireceklerini söyledi. Her yõl bir kez başbakanlar düzeyinde bunu ya- pacaklarõnõ belirten Erdoğan, “Daha sonra bakanlarımız yıl içinde iki veya üç kez bu süreci devam ettirecekler” diye konuştu. “Gerek turizmde, gerek diğer alanlarda attığımız bu adımlarla, artık Rusçayı da gayet iyi konuşan Türk gençlerine ihti- yacımız var” diyen Erdoğan, bu nedenle Türkiye’de Türk-Rus koleji ve üniversitesi kurulmasõ konusunda Putin’e teklifte bu- lunduğunu ve Putin’in de buna olumlu yak- laştõğõnõ bildirdi. Putin de yaptõğõ konuşmada “eski dostum” diye hitap ettiği Erdoğan ile kapsamlõ ve sa- mimi bir görüşme yaptõklarõnõ belirterek, “Büyük çaplı ortaklık projeleri için an- laştık” dedi. Nükleer enerji işbirliği konu- suna da değinen Putin, nükleer santral için yaptõklarõ teklifin çok uygun şartlar taşõdõğõnõ vurgulamaktan geri durmadõ. Putin, imza- lanan belge ile iki ülke arasõnda biri deniz bi- ri de kara olmak üzere iki tane ek yeşil ko- ridor açõlmasõnõ kararlaştõrdõklarõnõ, bu sayede Rusya’ya giriş yapan Türk mallarõnõn liste- sinin genişletilmesi konusunda fikir birliği- ne varõldõğõnõ belirtti. Basõn toplantõsõnda iki liderin Nabucco ve Güney Akõm konusundaki yaklaşõmlarõ ara- sõnda da belirgin farklõlõklar dikkati çekti. Er- doğan, “Güney Akım ve Nabucco’yu bir- birinin alternatifi olarak, rakibi olarak takdim etmekten öte, bana göre, bir çe- şitlilik olarak ifade etmek çok daha isabetli olur” derken Putin, doğal gaz alanõnda Gü- ney Akõm ve Nabucco’nun “birer rakip ol- duğu”, bunlarõn arasõndaki rekabetin Sam- sun-Ceyhan ile Burgaz-Dedeağaç arasõnda- ki rekabetten çok daha güçlü olduğu görü- şünü dile getirdi. Putin,“Güney Akım Rus- ya’nın önceliğidir” demeyi de ihmal etmedi. Liderlerheryõlgörüşecek Türkiye, Nabucco’ya rakip Güney Akõm’a vize verdi. Mevcut doğalgaz anlaşmasõ ‘uygun şartlarda’ uzatõldõ. Mavi Akõm’õn işlevi geliştirilerek güneydeki ülkelere uzatõlmasõ kararlaştõrõldõ. Ruslar, Samsun-Ceyhan Boru Hattõ’na destek verecek.