Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 HAZİRAN 2009 SALI 10 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr İsveç’te en çarpıcı sonuç, internet üzerinden dosya paylaşımının yasallaşmasını ve internette devlet denetiminin azaltılmasını destekleyen Korsan Partisi’nin (Pirate Party) büyük bir başarı kazanarak Avrupa Parlamentosu’na girmesi oldu. 2006 yılından beri faaliyetlerini devam ettiren parti, oyların yüzde 7.1’ini alarak İsveç’in AP’deki 18 sandalyesinden birini kazandı. Avrupa solunun tarihi hezimeti Dış Haberler Servisi - Ta- rihinin en düşük katõlõmõna sahne olan Avrupa Parla- mentosu (AP) seçimlerine, “seçmenin solu cezalandır- dığı” yorumlarõ damgasõnõ vurdu. Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkede 4-7 Haziran tarihlerinde gerçekleşen, AP’nin 736 sandalyesinin be- lirlendiği seçim maratonunda ekonomik krize karşõn merkez sağ AP içindeki en büyük grup olmayõ sürdürürken mer- kez sol partilerin seçmenin desteğini alamamasõ dikkat çekti. Yeşiller’in kazanõmlar elde ettiği seçimlerde kimi ül- kelerde aşõrõ sağ ve göçmen karşõtõ partilerin oylarõnõ art- tõrarak parlamentoya temsil- ci yollamasõ ise kaygõlara ne- den oluyor. İngiltere’de İşçi Partisi’nin, Almanya’da Sos- yal Demokratlarõn ve Fran- sa’da Sosyalist Parti’nin “ta- rihi yenilgi” aldõğõ yorumla- rõ dikkat çekiyor. Avrupa Halk Partisi ve Av- rupa Demokratlarõ (EPP-ED) adõ altõnda birleşen muhafa- zakâr, merkez sağ, Hõristi- yan Demokrat partiler yüzde 36.3’le birinci çõkarak AP’ye 267 milletvekili gönderme hakkõ elde etti. Sol kanat ve sosyal demokrat partilerinin oluşturduğu Avrupa Sosya- listler Partisi’nin (PES) oy oranõ ise yüzde 21.6’da kaldõ ve bu sonuçla AP içindeki sandalye sayõsõ 159’a düştü. Liberal ve Demokratlar İttifakõ 81, Yeşiller / Hür Avrupa İt- tifakõ ise 51 milletvekilini AP’ye göndermeye hak ka- zandõ. Aşõrõ sağcõ Avrupa Uluslar Birliği 35, aşõrõ sol ve yeşil partilerin oluşturduğu Birleşik Avrupa /Kuzey Av- rupalõ Sol Yeşiller 33, Avru- pa Birliği projesine şüpheyle bakanlarõn da yer aldõğõ Ba- ğõmsõzlõk/Demokrasi grubu 20 milletvekili çõkarõrken, ka- lan 90 sandalye de aşõrõ sağ partiler ve bağõmsõzlarca pay- laşõldõ. 2004 seçimleriyle bu- güne kadar AP’deki toplam 785 milletvekilinin 288’i Hõ- ristiyan Demokrat, 217’si Sos- yalist, 100’ü Liberal, 44’ü Avrupa Halklarõ, 43’ü Yeşil- ler, 41’i aşõrõ sol ve 22’si Ba- ğõmsõzlõk/Demokrasi grupla- rõna dahilken 30 bağõmsõz üye bulunuyordu. AP’de üye sayõsõ 736’ya düştü. Meşruiyet tartışması AP’deki sosyalist Grup Başkanõ Alman Martin Schulz sonuçlarõn açõklan- masõnõn ardõndan yaptõğõ açõklamada, “Hiç şüphesiz Avrupa’daki sosyalistler için çok üzücü bir gün. Bü- yük hayalkırıklığı içindeyiz, daha iyi sonuçlar bekli- yorduk” dedi. Yaklaşõk 388 milyon ka- yõtlõ seçmenin olduğu AB ül- kelerinde seçimlere katõlõm oranõ yüzde 43’te kaldõ. Bu oran, 30 yõl önce ilk kez AP için doğrudan seçimlerin ya- põlmasõndan bu yana görülen en düşük katõlõm. Avrupa Ko- misyonu Başkan Yardõmcõsõ Margot Wallstrom düşük katõlõmõn AB’nin meşruiyeti- ne de etki edeceğini söyledi ve aşõrõ sağ ile Avrupa karşõtla- rõnõn güçlenmesini kaygõ ve- rici olarak değerlendirdi. ‘Utanç verici’ Avrupa basõnõnda yer alan yorumlarda ekonomik krize rağmen alõnan sonucun mer- kez sol partiler için “utanç ve- rici bir yenilgi olduğu” be- lirtildi. İspanyol El Mundo gazetesi, düşük katõlõma da dikkat çekerek Avrupa solu- nun nerede yanlõş yaptõğõnõ bulmasõ gerektiğini vurgula- dõ. Haberde, geleneneksel sol partilerin serbest piyasa eko- nomisinin değişmesi gerekti- ğine yönelik görüşlerin arttõ- ğõ böylesi derin bir ekonomik kriz ortamõnda seçmenin ne- den hâlâ liberal reçeteleri seç- tiğini kendilerine sormasõ ge- rektiği kaydedildi. Aşırı sağın yükseldiği ülkeler Aşõrõ sağõn kimi ülkelerde oylarõnõ arttõrmasõ kaygõya neden oldu. Hollanda’da Gert Wilders liderliğindeki İsla- miyet karşõtõ Özgürlük Parti- si, AP’ye gönderilecek 25 üyeden 4’ünü kazanarak, 5 koltuk sahibi Hõristiyan De- mokratlarõn ardõndan ikinci- liğe yerleşti. Aşõrõ sağ Maca- ristan, Avusturya, Finlandiya, Yunanistan, İtalya, Danimar- ka ve Romanya da oylarõnõ arttõrõrken Belçika, Fransa ve Polonya’da güç kaybetti. AP’de Türkiye karşõtõ soru önergeleriyle tanõnan Belçikalõ õrkçõ Flaman Menfaatõ Parti- si’nin AP milletvekili sayõsõ 3’ten 2’ye geriledi. Fransa’da Cumhurbaşkanõ Nicolas Sar- kozy’nin partisi UMP’nin aşõ- rõ sağõn oylarõna oynamasõy- la Jean-Marie Le Pen lider- liğindeki õrkçõ Ulusal Cep- he’nin AP’deki milletvekili sayõsõ 7’den 3’e indi. AP’deki aşõrõ sağcõlar si- yasi grup kurarak etkinliği- ni arttõrmayõ planlõyor. Bu- nunla birlikte Hollanda’da Wilders liderliğindeki Öz- gürlük Partisi’nin AP’de ba- ğõmsõz kalacağõnõ açõkla- masõ, õrkçõlarõn işini zorlaş- tõrõyor. AP’de siyasi grup kurmak için 7 üye ülkeden en az 25 milletvekilinin bir araya gelmesi gerekiyor. Avusturya’da aşõrõ sağcõ Özgürlük Partisi, seçimler- de yüzde 13.1 oyla koltuk sayõsõnõ 2’ye yükseltti. Da- nimarka’da göçmen karşõ- tõ Danimarka Halkõ Partisi yüzde 15.2 oyla, daha önce 1 olan AP milletvekili sa- yõsõnõ 2’ye çõkardõ. Finlan- diya’da aşõrõ sağcõ gerçek Finli partisi tarihinde ilk kez AP’ye üye gönderdi. Yeni dönemde AP’de dört Türk kökenli parlamenter olacak. Hollanda İşçi Partisi’nden Emine Bozkurt, Alman Sosyal Demokratlar’dan İsmail Ertuğ ve Bulgaristan Özgürlük ve Haklar Partisi’nden Metin Kazak ve Filiz Hüsmenova seçildi. Fransa’da Sosyalist Parti’nin aldığı darbe, yandaşlarının yüzünden okunuyordu (üstte.) İngiltere, göçmen karşıtı Nick Griffin’in (sağ altta) zaferinin sorumlusunu arıyor. Aşırı sağ Macaristan, Avusturya (sol altta), Finlandiya, Yunanistan, İtalya, Danimarka ve Romanya da oylarını arttırırken Belçika, Fransa ve Polonya’da güç kaybetti. Fransa’da Cohn-Bendit’in başını çektiği Yeşillerin yüzü güldü (ortada.) (Fotoğraflar: AP/AFP/ REUTERS) İTALYA’DA SOL BARAJ ALTIEN AĞIR DARBE SPD’YE ASLI KAYABAL MİLANO - Avrupa genelinde sağ partilerin başarõsõyla noktalanan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde İtalya’da da oylar sağ partilere gitti. Silvio Berlusconi’nin lideri olduğu Özgürlükler Evi (Pdl) yüzde 35.2 oyla birinci parti olmasõna karşõn, hedeflenen yüzde 40’lõk oranõ aşamadõğõ için hayal kõrõklõğõ yarattõ. Muhalefetteki Demokrat Parti (PD) ise önceki seçimlere oranla oy kaybõna uğrayarak yüzde 26.1 oy alabildi. 2009 seçimlerinde Umberto Bossi’nin lideri olduğu Kuzey Birliği (Lega) oylarõnõ yüzde 10.3’e, Antonio di Pietro’nun başkanlõk ettiği Değerler İtalyasõ (Itala dei valori) ise yüzde 8’e tõrmandõrarak seçimlerden başarõyla çõktõlar. Pier Ferdinando Casini’nin merkez sağõ temsil eden Merkez Birliği (Unione di Centro) partisi de yüzde 6.5 oy almayõ başardõ. Berlusconi’ye güneyden oy yok Seçimlere birlikte giren Komünist Yeniden Yapõlanma Partisi (Rifondazione Comunista) ve İtalyan Komünistleri’nin (Comunisti Italiani) oylarõ yüzde 3.4’te kalõrken Fausto Bertinotti’nin çizgisini izleyen ve liberal bir solu savunan Sol ve Özgürlük (Sinistra e Libertà) ise yüzde 3.1 oy aldõ. Sol partiler yüzde 4’lük barajõ aşamadõklarõ için Avrupa Parlamentosu’na girmeyi başaramadõ. Berlusconi’nin Özgürlükler Evi partisine güney İtalya ve Sicilya ile Sardunya Adasõ’ndaki seçmenlerin oy vermediği belirtildi. İtalya’da Avrupa Parlamentosu ve yerel yöneticileri seçmek için 6-7 Haziran 2009 günlerinde yapõlan oylamaya yüzde 67 dolayõnda seçmen katõldõ. Korsan Partisi AP’de EN KÖTÜ YENİLGİ OSMAN ÇUTSAY FRANKFURT - Avrupa Parlamentosu seçimleri Federal Almanya’da sosyal demokratlara tarihsel bir hezimet getirdi. Sosyal demokrasinin solunda ise beklenen hareketlenmenin sağlanamadõğõ gözlendi. Oy kullanma oranõnõn yüzde 42.5 ile geçen seçimdeki katõlõm düzeyinden fazla uzaklaşmadõğõ saptanan pazar günkü seçimde, en ağõr darbeyi Avrupa sosyal demokrasisinin merkezi olarak bakõlan SPD aldõ. Alman sosyal demokratlarõ, yüzde 20.8 ile tarihsel bir hezimete imza atmõş oldu. Bu arada yüzde 6’yõ aşan bir oy kaybõna uğramõş da olsalar, iki kardeş Hõristiyan Demokrat Parti’nin, CDU ile CSU’nun, birlikte yüzde 37.9’luk bir düzeye ulaşmasõ başarõsõzlõk olarak nitelenmedi. Cem Özdemir’in eşbaşkanlõğõndaki Yeşiller Partisi yüzde 12.1’lik bir oranla ülkedeki üçüncü büyük siyasi grubu oluştururken, liberal Hür Demokrat Parti (FDP) yüzde 11’lik bir destek sağladõ. Sol Parti ise beklentilerin tersine seçmen desteğinde binde 4’lük bir artõş sağlayabildi ve yüzde 7.5’le yetinmek zorunda kaldõ. Seçim sonuçlarõ özellikle SPD’de bir deprem etkisi yarattõ. Neoliberal politikalardan bir türlü geri adõm atamayan partinin, bir yönetim sorunu yaşadõğõ ileri sürüldü. SPD Genel Başkanõ Franz Müntefering, olumsuz yorumlara kulak asmadan eylül ayõndaki genel seçimler için çok çalõşõlmasõ çağrõsõnda bulunurken, partinin genel seçimlerdeki başbakan adayõ ve şu andaki Federal Dõşişleri Bakanõ Frank- Walter Steinmeier, partinin harekete geçirilmesini istedi. Parti solunun genç sözcülerinden Andreas Nahles de sosyal demokrat seçmenin sandõğa çekilmesinde sorun yaşandõğõnõ kabul etti. 27 Eylül’deki genel seçimlerden, bu koşullarda Hõristiyan Demokratlar (CDU-CSU) ile liberaller (FDP) koalisyonunun çõkabileceği, böyle bir koalisyona, gerekirse Yeşiller Partisi’nin de destek verebileceği ileri sürüldü. Sol Parti Başkanõ Oskar Lafontaine de, yaptõğõ açõklamalarda, neoliberal politikalarõn yükü altõnda inleyen seçmenin Avrupa için sandõğa gitmediğini hatõrlattõ. Sol Parti yöneticileri, parti içi çatõşmalara son vermek zorunda olduklarõnõ belirttiler. AP’de Liberal grubun lideri Watson, seçimler sonucunda Türkiye’nin destekçilerinin azalacağõnõ vurguladõ Türkiye’nin işi zorlaşacak ÇİMEN TURUNÇ BATURALP BRÜKSEL - Avrupa Parlamentosu’nda, Sosyalistler ve Yeşillerle birlikte Türkiye’nin AB’ye tam üyeliğini destekleyen ve AP’de 3. büyük grubu oluşturan Avrupa Liberal ve Demokratlar İttifakõ grup lideri Graham Watson, seçim sonuçlarõndan sonra “Türkiye’nin üyeliğini savunanların işlerinin zorlaşacağını” söyledi. AP seçimlerinin ardõndan dün Cumhuriyet’e konuşan İngiliz parlamenter Graham Watson, “AB’nin Türkiye’yi kapsayan genişleme politikası ile düşük katılım oranı ve sağ partilerin yükselişi arasında bir ilişki kurulabilir mi” sorusuna “Seçimlere katılım başından beri düşüyor. Benim asıl kaygım ise sağın yükselişinin, Türkiye’nin üyeliği ile ilgili mantıklı ve akılcı bir tartışma yürütmemizi daha da zorlaştıracak olması. Bugüne kadar bu böyle oldu” yanõtõnõ verdi. “Bu seçimler sonucunda, Türkiye destekçileri olarak daha da azalacağız. Çok daha fazla çalışmamız gerekecek” diye konuşan Watson, aşõrõ sağ ve milliyetçi oylarõn yükselişinden duyduğu kaygõlarõ dile getirirken İngiltere’de ilk defa milliyetçi bir partinin seçilmiş olmasõna dikkat çekti. Süren ekonomik krizin daha fazla insanõn sağa oy vermesi tehlikesine neden olduğuna dikkat çeken Watson, “1930’larda neler olduğunu biliyoruz. Aynı yoldan bir daha geçmek istemiyoruz” diye konuştu. İngiliz parlamenter, AP seçim sonuçlarõnõn, Avrupa’da ülkeler düzeyindeki politikalarõ büyük ölçüde etkileyeceği görüşünde değil. Öte yandan AP’deki aşõrõ sağcõlarõn sayõsõndaki artõş “Avrupa’nın yanlış yolda ilerlediğini” düşündürtüyor. Watson’a göre aşõrõ sağcõlarõn oranõnda azalma olmalõydõ. Watson: Türkiye’nin üyeliği ile ilgili mantıklı ve akılcı bir tartışma yürütmemiz daha da zorlaşacak. (AFP) AP seçim sonuçlarõnõ Cumhuriyet’e değerlendiren Watson, ekonomik krize paralel olarak sağõn oy oranõndaki artõştan kaygõ duyduğunu dile getirirken, “1930’larda neler olduğunu billiyoruz. Aynõ yoldan bir daha geçmek istemiyoruz” diye konuştu. İşçi Partisi’nde Brown depremi YENİ BİR SOL KANAT Fransa’da Yeşiller’in çıkışı Dış Haberler Servisi - Avrupa Parlamento- su seçimlerinde İngiltere’nin, skandallarla bo- ğuşan iktidardaki İşçi Partisi, İkinci Dünya Sa- vaşõ’ndan bu yana karşõlaştõğõ en kötü seçim so- nucunu elde etti. Başbakan Gordon Brown is- tifa baskõsõyla karşõ karşõya. Seçim yapõlan bölgelerde oylarõn yüzde 28.6’sõnõ alan ana muhalefetteki Muhafazakâr Parti, AP’de 24 sandalyenin sahibi oldu. İkinci sõraya ise AB karşõtlõğõyla tanõnan ve İngiltere’nin tümüyle bağõmsõz bir politika izlemesinden ya- na olan İngiltere Bağõmsõzlõk Partisi (UKIP) otur- du. UKIP yüzde 17.4 oy oranõyla 13 AP mil- letvekili çõkarmayõ başardõ. Yüzde 7’lik oy kaybõyla seçimlerde 3. sõraya düşen İşçi Parti- si’nin oylarõ, parti kurmaylarõnõn korktuklarõ so- nucun da gerisine düşerek yüzde 15.3’te kaldõ. İşçi Partisi AP’ye 11 temsilci gönderiyor. İşçi Partisi’ni, yüzde 13.9 oy oranõyla 10 san- dalye kazanan Liberal Demokrat Parti ve yüz- de 8.7 oy oranõyla 2 sandalye kazanan Yeşiller izledi. Aşõrõ sağcõ İngiliz Ulusal Partisi’nin yüzde 6.5’lik halk desteğiyle 2 sandalye ka- zandõğõ seçimde, Galler’de milliyetçi bir tutum izleyen Plaid Cymru da 1 AP üyeliğine ulaştõ. İktidardaki İşçi Partisi’nin barõş döneminde al- dõğõ en kötü seçim sonucu olarak tarihe geçen so- nucun, partideki liderlik tartõşmasõnõ iyice kõ- zõştõrmasõ bekleniyor. İngiliz basõnõ, UKIP’nin seçimi ikinci sõrada kazanmasõnõ ve İngiltere Ulu- sal Partisi’nin ilk AP milletvekilini çõkarmasõ- nõ İşçi Partisi’nin ağõr yenilgisine bağlõyor. İngiliz Ulusal Partisi’nin (BNP) aşõrõ sağcõ li- deri Nick Griffin Kuzeydoğu İngiltere bölge- sinden seçimi kazanarak AP’de ülkesini temsil etmeye hak kazandõ. Griffin’in göç karşõtõ söy- lemlerini bundan böyle AP’de de sõk sõk dile ge- tirmesi bekleniyor. Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi sözcüleri, aşõ- rõ sağcõ Ulusal Parti’nin aldõğõ sonucu, “İngiltere için üzücü bir sonuç” olarak niteledi. En düşük katõlõmla yapõlan seçimlerde krize rağmen alõnan sonuç Avrupa basõnõnda merkez sol partiler için ‘utanç verici bir yenilgi’ yorumlarõna neden olurken, Schulz ‘Avrupa’daki sosyalistler için çok üzücü bir gün’ ifadesini kullandõ UĞUR HÜKÜM PARİS - Fransa’da yapõlan AP seçimlerini ik- tidardaki sağcõ Halk Hareketi Birliği (UMP) ön- de tamamlarken Cumhurbaşkanõ Sarkozy’nin partisinin parlamentoya 29 üye göndereceği be- lirtildi. Fransa’da sol cephede gerçek başarõyõ ise bütün dünyada popüler bir taban hareketi ka- zanmakta olan çevreci hassasiyetli siyasi ya- põlanma, Yeşiller kaydetti. 68 Mayõs Hareketi lideri Daniel Cohn-Bendit’nin başõnõ çektiği “Avrupa Ekoloji” isimli liste, bünyesine kat- tõğõ Norveç kökenli ünlü Fransõz yargõç Eva Joly ve dünyadaki Alternatif Küreselleşme hareke- tinin öncülerinden José Bové’nin içinde oldu- ğu bir grupla Fransõzlarõ gerçek anlamda Av- rupa sorunlarõna iten hareket oldu. “Yeşil-Kı- zıl Dany” ve arkadaşlarõ, 14 Avrupa vekili ve yüzde 16.28 ile ülkenin 3. büyük siyasal gücü konumuna yükselirken, öncelikle AB içerisin- de yeni bir “Sol Kanat” anlayõşõ ve işbirliği- ni başlatmak istediklerini açõkladõlar. Son yõllarda gelişen Fransõz radikal sol mu- halefetinin içerisinden doğan yeni “Sol Cephe” ise eski solculara belli bir umut verdi. Fransõz Komünist Partisi’nin öncülüğünde Sosyalist Par- tisi’nden kopan Jean-Luc Mélenchon’un kur- duğu Sol Parti ile oluşturulan Sol CepheAP’ye 4 vekil yollamaya hak kazandõ. Ana muhalefet partisi Sosyalist Partisi ve Sarkozy karşõtlõğõnda medyatik şampiyonluk için yarõşan muhalif merkez sağ hareket Mo- Dem ve lideri François Bayrou, bu seçim sõ- navõnõn en ciddi kayba uğrayanlarõ oldular. Ne kendi içinde yeterince birlik sağlayan, ne de alõnmasõ gereken radikal tavõrlarõ takõnabilen sosyalistler, tarihlerinde pek tanõmadõklarõ bir hezimete uğradõlar. 2004’te yüzde 28.9 oy ve 31 koltuk toplayan Fransõz sosyalistle- ri, yüzde 16.48’lik skorlarõyla ancak 14 Av- rupa vekilliği edinebildiler. AP’de 4 Türk asıllı vekil CMYB C M Y B (REUTERS)