Katalog

20 ŞUBAT 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER 9 ABD’deki Yahudi lobisi Ermeni soykõrõm tasarõsõna ilişkin bu kez mesafeli tutum izleyecek LEYLA TAVŞANOĞLU İsrail’le son yaşanan olaylar, anla- şõldõğõ kadarõyla ABD’deki Yahudi örgütleri üzerinde Türkiye’ye karşõ ciddi bir soğukluk yaratmõş. Çeşitli gö- rüşmelerde bu duygu açõkça hissedili- yor. Ama en açõk tavrõ da daha kõsa sü- re öncesine kadar American Jewish Committee’nin (AJC) Stratejik Araş- tõrmalar Direktörlüğü’nü yapan emek- li diplomat Barry Jacobs ortaya ko- yuyor. Jacobs, Yahudi örgütlerinin söz- de Ermeni soykõrõm tasarõsõ ABD Kon- gresi’nin gündemine getirildiğinde bu kez mesafeli davranacaklarõnõ ve “ta- rafsız bir tutum” izleyerek kong-re- yi hiçbir şekilde etkilemeye çalõşma- yacaklarõnõ belirtiyor. Bunun açõk an- lamõ şu: ABD’deki Yahudi lobisi söz- de Ermeni soykõrõm tasarõsõ ABD Kon- gresi’nin gündemine geldiğinde bu kez hiçbir şekilde Türkiye’nin tezleri- ni desteklemeyecek. - Gazze’de olanlar, Davos krizi ve son gelişmeler ışığında Türkiye-İsra- il ilişkileri nasıl etkilenir? B.J.- Aslõnda bu soruyu bir Ameri- kalõ gözlemciye değil, bir İsrailli ya da Türk uzmana sormalõydõnõz. Ama İsrail ve Türk gazetelerinde okuduklarõmdan anlayabildiğim kadarõyla ilişkiler çok gergin. Her iki ülke, özellikle İsrail iki- li ilişkilerin çok önemli olduğunu an- lõyor. Bu ilişkilerin bozulmasõnõ, mah- volmasõnõ istemiyor. Öte yandan da sa- dece Davos’ta olanlar değil, Davos son- rasõ Türk hükümetinden yapõlan dizi ha- lindeki sert açõklamalar Ankara’yla Kudüs arasõndaki ilişkileri iyice tahri- bata uğratmõştõr. Bu ilişkilerdeki tahribatõn biraz ol- sun onarõlmasõ zaman alacaktõr. Ama ilişkilerin en azõndan şimdilik geliş- mesinin duracağõnõ söyleyebilirim. ABD’nin siyaseti değişecek - ABD’de Obama yönetimiyle özel- likle Ortadoğu bölgesinde ne gibi ge- lişmeler olabilir? - Sanõyorum, Obama’ya birlikte ABD’nin dõş siyaseti daha farklõ olacak. Bu dõş politika George W. Bush ve çevresinin dünyaya meydan okuyan kibrini ve kör çõlgõnlõklarõnõ yansõt- mayacaktõr. Obama’nõn bir yandan uzun vadede dõş politikasõnda Türki- ye’yle daha geniş vizyonlu bir tutum iz- lerken kõsa vadede de Amerikan ka- muoyu, özellikle de ABD Kongre- si’nin Türkiye’yle ilgili izlenimlerinden etkilenmemesi mümkün değildir. Özel- likle Gazze’de olanlar üzerine Türk hü- kümetinden yapõlan dizi halinde açõk- lamalarõn ABD siyasi sistemi tarafõn- dan mutlulukla karşõlanmadõğõ açõktõr. Hamas şaşkınlığı - Bush Yönetimi döneminde de ABD-Türkiye ilişkilerinde bir ger- ginlik havası oluşmuştu. Bunun sa- dece Irak’ın işgali yüzünden mi ol- duğu yoksa sorunun başka boyutları mı olduğunu düşünüyorsunuz? - Burada çok açõk konuşmak istiyo- rum. TBMM 1 Mart tezkeresine olum- lu oy verdiğini sanmõştõ. Ama sanõyo- rum o dönemde yeni seçilen AKP’nin acemiliğine geldi. Tezkerenin geçmesi için Meclis’in salt çoğunluğuna ihtiyaç vardõ. Muhtemelen bunu bilmiyorlardõ. Bunun şoku bir süre sonra atlatõldõ. Ama ABD Yönetimi’ni AKP’yle ilgi- li ciddi düşüncelere sevk eden sanõyo- rum hükümetin bir süre sonra Ortado- ğu bölgesinde, ABD’nin sorunlu ola- rak gördüğü kimi ülkelerle artan ilişkiler içine girmesi oldu. Bir kere Hamas’õn Şam’daki lideri Halid Meşal’in Tür- kiye’ye davet edildiği gün o zamanki Dõşişleri Bakanõmõz Condoleezza Ri- ce Hamas’õn boykot edilmesini sağla- mak için Ortadoğu’da bir tura çõkmõş- tõ. Bunun zamanlamasõ çok kötüydü. Biliyorsunuz, ABD Türkiye’nin PKK’yle savaşõnda Türkiye’ye çok destek verdi. ABD olarak biz doğru bir iş yaptõk ve PKK’yi terörist örgüt ilan ettik. Bunun da ötesinde AB’yi bizi ör- nek almasõ için ikna ettik. Aynõ za- manda ABD ve AB Hamas’õ da terö- rist örgüt ilan etti. Türk hükümeti üye- lerinin PKK’yi terörist olarak kabul edip Hamas’õ bir terör örgütü olarak görmemeleri ABD’de büyük şaşkõnlõk uyandõrõyor. Hamas’la PKK arasõnda bir fark var. PKK Türkiye’nin sadece bir böl- gesinde hak iddia ediyor. Hamas ise İs- rail Devleti’nin yõkõlmasõ gerektiğini kendine hedef almõş durumda. Ha- mas’õn seçilmiş bir hareket olduğunu söyleyebilirsiniz. Ama Kürt partileri de daha özgür bir biçimde siyaset yapa- bilseler Güneydoğu’da bir hayli oy ka- zanõrlardõ. İran ve nükleer silahlar - Obama Yönetimi’nin ABD için başka bir sorunlu ülke olan İran’a karşı tutumu ne olur? - Bana göre ABD doğru bir karar ala- rak İran’la müzakerelere başlamayõ deneyecek. Ama burada bizi kaygõ- landõran bir nokta var. O da İran’da as- lõnda kimin ülkeyi yönettiğidir. Bush İran’õ bütün kötülüklerin odağõ oldu- ğunu ilan ederken İran tarafõnõn bu suç- lamalarõ reddetmesi çok kolaydõ. Ama bugün halk tarafõndan çok sevilen bir başkanõmõz var. Obama muhalifleriy- le çatõşmak yerine konuşmayõ tercih eden bir başkan. Obama’nõn görüşme teklifine nasõl yaklaşacaklarõnõ merak ediyorum. Ama özellikle de yaklaşan seçimler õşõğõnda bütün görüşmeleri reddedeceklerini dü- şünüyorum. Bu arada Obama ve İsrail, İran’õn nükleer silah sahibi olmasõna ke- sinlikle izin verilmeyeceğini açõkladõlar. Bunun anlamõ şu: İran’a asker ve silah kullanmadan mümkün olduğunca siya- si yaptõrõmlar, ekonomik boykot uygu- lanmasõna devam edilecek. Sonuçta da İsrail’in Gazze’de yaptõğõ gibi nükleer silaha sahip bir İran tarafõndan sürekli tehdit edilmeye dur denecektir. İsrail son tahlilde sadece kendisinin ulusal güvenliğini sağlayabileceği ka- rarõnõ almõştõr. BBC de El Cezire de bu kararõ beğenmeyebilirler. Ama bu- nunla yaşamak zorundalar. Öte yandan ABD elinde nükleer silah bulunduran bir İran’a göz yumamaz. - Siz Kafkaslar’la yakından ilgilisi- niz. Bush Yönetimi bölgede daha faz- la etkili olmak için kimi girişimlerde bulunmuştu. Sizce Obama Yönetimi Kafkasya’da ne yapar? - Rusya’nõn Gürcistan’da yaptõkla- rõndan sonra sanõyorum Bush Yöneti- mi Kafkasya’nõn ne kadar hassas bir bölge olduğunu anladõ. Bu arada Tür- kiye’nin Ermenistan’la ilişkilerinin normalleşmesinden yanayõz. Ama bu- nun Karabağ’da bir anlaşma sağlan- madan mümkün olamayacağõnõ da bi- liyoruz. Türkiye’yle Ermenistan ara- sõndaki sõnõrõn açõlmasõnõn şartõnõn ABD Kongresi’ndeki karar tasarõsõ değil Ermenistan’õn Azerbaycan top- raklarõnõn yüzde 18’ini hâlâ işgal altõnda tutmasõ olduğunun bilincindeyiz. Tasarı Kongre’den geçer - ABD Kongresi’ne Ermeni lobisi ta- rafından getirilmesi beklenen sözde Ermeni soykırım tasarısı var. ABD’de- ki Yahudi lobisinin bu kez de tasarı- ya karşı Türkiye’yi destekleyeceğini düşünüyor musunuz? - Yahudi lobisi derken bir de her za- man şöyle bir şaka yapõlõyor. İki Yahudi bir aradaysa üç farklõ siyasi görüş or- taya çõkar. Dolayõsõyla Yahudi lobisi- nin de homojen bir fikir yapõsõnda ol- duğu söylenemez. Ben bir zamanlar çalõştõğõm Ameri- can Jewish Committee’nin (AJC) ve öbür Yahudi gruplarõn tutumu için şu- nu söyleyebilirim. Onlar Ermeni soy- kõrõmõnõn olup olmamasõ konusunun ABD Kongresi’nin işi olmadõğõnõ dü- şünüyorlar. Ama Yahudi toplumu bu kez bu ta- sarõya ne faal olarak karşõ çõkacak ne de destekleyecek. Bu konuda tama- mõyla tarafsõz kalacaklardõr. Sadece siyasilerin bu işle uğraşma- malarõ, tarihçilerin konuyu çözmeleri gerektiği gibi bir tutum benimseye- ceklerdir. Son anda Kongre’ye bazõ mü- dahaleler olmadõğõ takdirde büyük ço- ğunlukla tasarõ Kongre’den geçer. Yükseköğrenimini University of Michigan, Natio- nal War College (ABD Ulusal Savaş Akademisi) ve Georgetown Üniversitesi’nde yaptıktan sonra İngiltere’de London School of Economics’den siyaset bilimi ve uluslararası ilişkilerde lisans üstü derecesini aldı. ABD Dışişleri Bakanlığı’na girdi. Atina, Sela- nik, Güney Kıbrıs, Venezüella, Hindistan ve El Salva- dor’da yurtdışı görevlerde bulundu. El Salvador ve Venezüella hükümetlerinden liyakat nişanı aldı. Med- yada çalıştı. 1994’te evlerimize de giren ABD televiz- yon kanalı Discovery Channel’i kurarak ilk yönetme- ni oldu. Daha sonra kanalın Latin Amerika ve Asya yayınları başkan yardımcılığına getirildi. Uzun yıllar ABD’nin önde gelen Yahudi örgütlerinden American Jewish Committe’nin (AJC) Stratejik Araştırmalar Direktörlüğü’nü yürüttü. Birkaç ay önce bu görevin- den ayrılarak kendi danışmanlık şirketini kurdu. BÖBREK SAĞLIĞINIZA DİKKAT EDİN 0 212 557 70 70 / PBX TÜRK KALP VAKFI Emekli Sandığı, SSK, Bağkur, Kamu Çalışanları Hastalarının Hizmetinde 19 Mayıs Cad. No:8 Şişli / İSTANBUL Tel: (212) 212 07 07 (pbx) http://www.tkv.org.tr CMYB C M Y B ‘Yahudilerden destek yok’ PORTRE / BARRY JACOBS