Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 30 KASIM 2009 PAZARTESİ 12 EKONOMİ CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Dubai’de Olanlar İstanbul’da Olmasın!.. Küresel finans krizi için, “En kötüsü geride kal- dı” avuntusuna sığınanlar Dubai depremi ile yeni bir şoku daha yaşıyorlar. 2000’li yılların likidite bol- luğu ile üfürülen balonların bazıları da zengin Arap emirliklerinde, buralardaki şaşaalı gayrimenkul sek- törlerinde. Dubai bunlardan biri ve belki de en önemlilerinden. Dubai’deki gayrimenkul balonu- nun patlaması, bilenler için sürpriz olmadı. Eli ku- lağındaydı. Olanların İstanbul ile ilgisi ne? Anlatalım; Dubai de, İstanbul gibi “küresel fi- nansal merkez” olma iddiasında. Ortadoğu, Kafkaslar, Doğu Akdeniz, Balkanlar’a hükmede- cek küresel finans karakolu için İstanbul, Dubai ve Moskova çekişiyorlar. Ne mi yapıyorlar? De- vasa gökdelenler, rezidanslar, ofis binaları, alışve- riş merkezleri… Kısaca, küresel kapitalizmin dev şirketlerinin kontrol kulelerini oluşturacak gayri- menkuller… Buralarda görevli üst düzey perso- nel için villalar, lüks siteler, yeme-içme mekânları, çocukları için özel okullar, beklentilere cevap ve- recek her tür donatı… Dubai’nin, “Bölgenin Finans Merkezi” olma id- diasıyla başlattığı devasa yatırımlara, yabancı ser- maye ve sıcak para baronları da önemli yatırım- lar yapmışlardı. Küresel krizle birlikte, yapılama- yan satışlar, askıya alınan yatırım niyetleri, Dubai’de dev projeleri de arka arkaya sarstı. Son bir yılda sadece Dubai’de 30 milyar dolara yakın konut pro- jesi iptal edildi. 2008’e kadar Dubai’de gayri- menkuller inşaat başlamadan satılıyor ve sürekli prim yapıyordu. Global krizle son bir yılda ofis fi- yatları yüzde 60, rezidans fiyatları yüzde 50 düştü. Tamamlanmış ofislerin yüzde 60’ı aylardır kiracı bekliyor. Dubai’nin lokomotif kuruluşu ve hükümetin sa- hip olduğu Dubai World ile bu şirkete bağlı Nak- heel şirketi, bu yarışta havlu atmanın eşiğine gel- diler. Dubai World’ün, ağustos ayı itibarıyla 59 mil- yar dolar borcu var ve bu borcun ödemelerinin ge- lecek yıl mayıs ayına kadar ertelenmesi talebinde bulunuyor. Dubai’nin toplam borcu ise 80 milyar dolar tutarında. Bankacılık kaynaklarına göre, risk alan bankalar arasında HSBC, Standard Chartered ve Singapur merkezli DBS Group var. Japonya, Güney Kore ve Avustralya inşaat fir- malarının da güç duruma düşebileceği yorumla- rı yapılıyor. Dubai World ve Nakheel’in borç ödemelerini 6 ay askıya alması, riskli yatırım araçlarından kaçışı hızlandırdı. Hisse senedi ve emtia gibi riskli yatı- rım araçlarından çıkan yatırımcılar dolar almaya başladı. Dolardaki hızlı değer artışı, altındaki re- kor artışı durdurdu. Dubai’nin başına gelenleri bir de İstanbul için gözlerinizin önüne getirin. İstanbul da bir süredir “finans merkezi” olma iddiasıyla gökdelenlerle do- natılıyor. Levent-Maslak aksını boydan boya do- natan ofis-rezidans, AVM türü devasa yapılara, tra- fik keşmekeşi karşısında, onu dengeleyecek ye- ni bir Merkezi İş Alanı (MİA) düşünülüyor ve bu- nun için Anadolu yakasında, Ataşehir-Kartal böl- gesi seçildi. Ankara’dan SPK, kamu bankaları, BDDK, belki Merkez Bankası da buralara taşına- rak “finans merkezi” hedefine doğru ilerlenecek. Ama esas hedef, küresel kriz atlatıldıktan sonra. Uluslararası bankaların, mali kuruluşların, çokuluslu şirketlerin bölgesel karargâhları için İstanbul’u seç- melerini sağlamak. Bu yapıları onlara satmak, ki- ralamak… Ama, bunun için Dubai ve Moskova da yarışıyor. Dubai, bu yarışta alması beklenen yarayı aldı. İstanbul’daki gayrimenkul stoku için de çok umutlu konuşulmuyor. Satılıklar satılmıyor, kiralıklar yeterince ve beklenen fiyatlarla kiralanmıyor. Hem ofis hem rezidanslar için müthiş bir stok var, AVM enflasyonu yürek hoplatıyor. Sadece Du- bai’de yaşananlara yakın bu benzerlik bile Türki- ye’den bir sıcak para çekilişine ve kur şokuna yol açabilir. Tıpkı Dubai’de olduğu gibi, İstanbul’daki gay- rimenkul sektöründe de önemli ölçüde dış kaynak var. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarında yabancı ya- tırım var, dışarıdan kullanılmış önemli ölçüde dış borç var. Özel sektörün uzun vadeli dış borç sto- ku 2009 Eylül’ünde 133 milyar dolar dolayında. Bunun 25 milyar doları, inşaat ve gayrimenkul sektörlerindeki firmalar tarafından gerçekleştiril- miş. Sadece imalat sanayiinin ve bankaların borçlanmaları da buna yakın düzeylerde. Varın, sektörün dış kaynağa bağımlılığını siz düşünün. Bu dış kaynağa dayalı inşaat hamlesinin başına, umalım Dubai’de olanlar gelmesin. Ama, kesin olan bir şey var: Aynı yolun yolcuları, daha doğrusu ya- rışçıları bunlar... Dubai’deki havlu atmak üzere, İs- tanbul’dakilerin “yırtması” bakalım mümkün ola- cak mı? ABD’nin en büyük dergi yayõncõlarõ internette ortaklaşa dijital dergi satõş platformu kuracak. Aralarõnda Tinme Inc. ve Condé Nast gibi dev gruplarõn da bulunduğu bir grup dergi yayõncõsõ, dergilerinin çoklu dijital formatlarda okunabileceği bir ‘sanal dergi bayii’ için güç birliği kararõ aldõ. New York Times’õn aktardõğõ bilgilere göre dergi sirkülasyonu ve reklam gelirlerindeki düşüş firmalarõ internette satõşa yöneltiyor. CASIO’DAN YENİ YIL HEDİYESİ Fotoğraf makinesi üreticisi Casio, yeni yõla sayõlõ günler kala Türk tüketicisini EX- Z33 ile buluşturuyor. Exilim serisi ile dijital fotoğraf makinesi alanõnda başarõ yakalayan Casio, serinin şõk üyesi EX-Z33 ile de pazara iddialõ giriş yapõyor. Casio Exilim EX-Z33, kullanõcõsõna sunduğu 10.1 megapiksel çözünürlüğü ile net fotoğraf çekme imkânõ sunuyor. Saniye’de 4 kare fotoğraf çekebilme özelliği taşõyan EX-Z33, tek şarj ile kullanõcõsõna 210 kare fotoğraf çekmesine imkân tanõyor. İçeriği kayõtlõ okuyucu katkõlarõyla oluşan dünyanõn en büyük sanal ansiklopedisi Wikipedia editör kaybediyor. Geçen yõlõn ilk çeyreğinde 4 bin 900 serbest editörün ayrõldõğõ çevrimiçi portalõ bu yõlõn ilk çeyreğinde bõrakanlarõn sayõsõ 49 bin oldu. Siteye üye olanlarõn ansiklopedi maddesi ekleyip içeriğini girdiği, mevcut maddelerde de değişiklik yapabildiği ansiklopedinin yönetimi, editör sayõsõndaki azalmayõ popülarite düşüşüne değil sitenin ‘uzmanlaşma’ kaygõsõna bağladõ. D ünyada bilgi güvenliğine yö- nelik tehditlerde ciddi artõşlar yaşanõyor. Microsoft’un 7. Gü- venlik Araştõrmasõ Raporu, güvenlik konusunda zayõf koruma sağlayan ya- zõlõmlara dikkat çekerken, solucan ve virüs sayõsõndaki artõşa karşõ kullanõ- cõlarõ uyardõ. Bilgisayar sistemlerinde paylaşõma açõk dosyalar ve taşõnabilir diskler üzerinden bulaşan zararlõ yazõ- lõmlar, kurumlara önemli kayõplar ya- şatabiliyor. Rapora göre bu yõlõn ilk ya- rõsõnda virüs bulaşma oranõnda en kö- tü performans sergileyen ülkeler ara- sõnda Türkiye ikinci sõrada yer alõyor. Rapora göre, kötü niyetli ataklar Tür- kiye’yi hedef aldõ. Türkiye’de saldõrõdan etkilenen bilgisayarlarõn oranõ da hõzla ar- tõyor. Microsoft Kötü Amaçlõ Yazõlõm Temizle- me Aracõ ile aylõk bazda yapõlan 1 milyon taramaya göre yapõlan sõralamada Tür- kiye 32.3 oranõyla virüs bu- laşmasõndan en çok etkilenen ül- ke olarak ikinci sõrada yer alõyor. 1 milyon taramada virüs bulaşmasõ ora- nõnda dünya ortalamasõ her 1000 maki- nede 8.7 iken Türkiye’de bu rakam ge- çen sene 20’den 32’ye çõkmõş durumda. Kötü performansta Türkiye’den sonra 25.4 oranõ ile Brezilya geliyor. Virüs ta- ramasõndan geçen bilgisayar sayõsõ bir ön- ceki altõ aya göre yüzde 51 artõş göste- rirken, Türkiye bu grupta yüzde 67 ora- nõnda artõş sergileyen Tayvan’dan sonra ikinci sõra- da yer alõ- yor. Türkiye’de diğer ülkelerden farklõ olarak en et- kili 10 güvenlik tehdidinin tamamõ- nõn kimlik bilgileri çal- maya ve şifre hõrsõzlõğõna yönelik kötü amaçlõ yazõlõmlar olmasõ dikkati çekiyor. 2008’de siber suçlarõn dünya gene- lindeki maliyeti 1 trilyon dolarõ aşarken, kişilerin bilgilerini çalma amaçlõ kuru- lan siteler geçen yõlõn aralõk ayõnda 31 bin 173 gibi rekor bir sayõya erişti. Amerika’da 1 milyondan fazla kişi ge- çen yõl online kimlik hõrsõzlõğõ girişim- lerinden zarar gördü. Yazõcõ cebe girdi İsveç kökenli PrintDreams firmasõ dünyanõn en küçük yazõcõsõnõ üretti. Bir cep telefonu boyutlarõndaki PrintBrush’õn toplam ağõrlõğõ 350 gr. ve bir gömlek cebine sõğabiliyor. Çalõşma prensibi ise çok basit. Bluetooth, Wi-fi veya infrared bağlantõsõ aracõlõğõyla cihaza basmak istediğiniz dokümanõ aktarõyorsunuz. Sonra baskõ yapmak istediğiniz yüzeyde PrintBrush’õ gezdirmeye başlõyorsunuz. Küçük yazõcõnõn 1-2 ay içinde raflarda olmasõ bekleniyor. Ürünün son kullanõcõ satõş fiyatõnõn 200 dolar civarõnda olacağõ tahmin ediliyor. Yetişkinler oyuna düşkün Türkiye’de bilgisayar oyuncularõnõn yarõsõndan fazlasõ 18 yaşõn üstünde. Araştõrma şirketi GfK’nin raporuna göre, Türkiye’de bilgisayar oyunlarõ, sanõldõğõnõn aksine çocuklarõn olduğu kadar, genç ve yetişkinlerin de hayatõnõn bir parçasõ. Raporda, bilgisayar oyunu oynayan kõz çocuklarõnõn oranõnõn yõllar geçtikçe erkeklere yaklaştõğõ belirtildi. Rapora göre, 8- 15 yaş aralõğõndaki kõz çocuklarõnõn yüzde 46.6’sõ, yine aynõ yaş grubundaki erkeklerin yüzde 65.8’i bilgisayarda oyun oynuyor. Bilişimde bilinçli tüketici az Kont Bilişim Teknolojileri ve Dõş Ticaret AŞ Genel Müdürü Okay Nasır, Türkiye’de gerçek anlamda bilişim sektöründe bilinçli olarak alõşveriş yapan tüketicilerin oranõ Avrupa ortalamasõna kõyasla halen çok düşük olduğunu söyledi. Nasõr, Türk tüketicisinin, (özellikle genç nüfus) çok rahat iletişim kurabildikleri için teknolojiyi çok yakõndan takip ettiğine işaret ederek “Teknoloji ürünleri anlamında ilk satın almalarda kullanıcılar hangi ürünü alacaklarına ihtiyaçları dahilinde değil de, tasarım ve markaların iletişimde kullandıkları sloganların etkisiyle karar veriyorlar. Sonraki aşamalarda yani 2. ya da 3. kez yapılan teknoloji alışverişlerinde ise kullanıcıların seçim kriterlerinin daha çok ihtiyaçlarına göre belirlendiğini gözlemliyoruz. Yani teknoloji kullanımı yaygınlaştıkça tüketiciler daha bilinçli alışveriş yapmaya başlıyorlar” dedi. KDV indiriminin özellikle nisan-haziran döneminde ve indirimin son ayõ olan eylül ayõ boyunca sektöre canlõlõk getirdiğini kaydeden Nasõr Kont Bilişim ile ilgili olarak şu bilgileri verdi: “Geçen yıl 305 milyon dolarlık ciro yaptık. Bu yılı donanım pazarındaki yüzde 20’lik daralmaya rağmen 300 milyon dolarlık ciro ile kapatmayı hedefliyoruz. Güvenlik teknolojileri sektörü alanında da Samsung, Crea ve Smartsec markaları ile 120 milyon dolar olarak öngörülen pazardan ilk yıl 10 milyon dolarlık pay almayı hedefliyoruz. Kont Bilişim olarak büyümeyi hedeflerken yalnız iş hacmindeki genişlemeyi değil, sektörün farklı alanlarında da var olmayı amaçlıyoruz. Bilişim pazarının 2010’da sıçrama yapacağına inanıyorum. Hedefimiz 2012 yılında Kont Bilişim grubunu 1 milyar dolar ciro yapan, Ortadoğu ve Avrupa’nın merkezinde bir bilişim-lojistik merkezi olarak faaliyet gösteren uluslararası bir firma haline Türkiye’de teknoloji kullanõcõlarõ yeni ürün alõrken ihtiyaçlarõna değil tasarõma ve markalarõn sloganlarõna bakõyorlar. Türk Vitamini’ne ödül Türk Telekom grubu şirketlerinden Sebit’in interaktif eğitim yazõlõmõ Vitamin, iletişim ve telekomünikasyon alanõnda dünyanõn en iyilerinin belirlendiği Dünya İletişim Ödülleri’nde “En İyi İçerik Hizmeti” seçildi. Sebit Eğitim ve Bilgi Teknolojileri Genel Müdürü Ahmet Eti, “Sebit olarak Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşümüne katkõda bulunma misyonu ile hareket ediyoruz. Bu doğrultuda geliştirdiğimiz, eğitim alanõnda en büyük projemiz olan Vitamin ile tüm Türkiye’de genç beyinlerin eğitimine destek vermeyi sürdürüyoruz” dedi. DERGİCİLER İNTERNETTE BAYİ AÇIYOR WIKIPEDIA’DA EDİTÖR SIKINTISI Microsoft’a göre, Türkiye’de en etkili güvenlik tehdidini kimlik bilgilerini çalmaya ve şifre hõrsõzlõğõna yönelik kötü amaçlõ yazõlõmlar oluşturuyor. Online bilgi geleceği tehdit ediyor Microsoft Güvenli Bilişim Stratejileri Direktörü Jacqueline F. Beauchere, bir kez internete yüklenen bilgilerin her zaman orada kaldõğõna işaret ederek “Bir kere online olan, her zaman online kalır. Bu yüzden online olarak yüklediğiniz şeylerin içeriğinin ne olduğunun bilincine varın” dedi. Beauchere, insanlara paylaştõklarõ bilgiler konusunda çok dikkatli olmalarõ tavsiyesinde bulunarak şöyle konuştu: “Herkesin kişisel bilgi tanımlaması farklı olabilir ama insanlar sizin hakkınızda bilgi kırıntılarını bir araya getirebilir ve kim olduğunuz konusunda yeterli bilgiye sahip olarak kimliğinizi çalabilir, sizin adınıza suç işleyebilir. Bu nedenle insanlara özellikle sosyalleşme sitelerinde çok dikkatli olmalarını söylüyoruz. Gerçek isminizi ya da isminizin tamamını paylaşmayın, fotoğraf yüklerken bu fotoğraflarda bazı bilgilerin yer almamasına dikkat edin. Güvenlik Araştõrmasõ Raporu’na göre Türkiye’de her 1000 bilgisayardan 32’sine virüs bulaşõyor Türkiye virüs bulaşma cenneti mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr GENEL KURUL 2-6 HAZİRAN ARASINDA Dünya baharatçıları İzmir’de toplanacak Meyve üretimini durduran AB umudunu Türkiye’ye bağladõ MURAT GÜLDEREN Avrupa’nõn gõda ve tarõma verdiği desteği kaldõrmasõyla meyve-sebze üretimini durduran AB, gözünü Türkiye’ye çevirdi. Uluslararasõ Meyve Suyu Kongresi’ni 4-5 Ma- yõs 2010’da İstanbul’da gerçekleş- tirme kararõ alan Uluslararasõ Mey- ve Üreticileri Federasyonu, Türki- ye’nin tarõm potansiyelinin dünya için önemini tartõşacak. AB kalite standartlarõna uygun üretimiyle tercih edilen Türki- ye’nin, tarõm potansiyelini iyi kul- lanmasõ durumunda beş yõla kadar Avrupa’nõn meyve bahçesi olacağõ belirtiliyor. Meyvecilik alanõnda dünyada en büyük organizasyon olarak kabul edilen ve iki yõlda bir düzenlenen Uluslararasõ Meyve Suyu Kongresi’ne ev sahipliği ya- pacak olan Meyve Suyu Endüstri- si Derneği’nin Başkanõ Alaaddin Güç, işgücü nüfusu olmayan, des- teklerinin büyük kõsmõnõ sosyal güvenlik için harcamak zorunda ka- lan AB’nin gõda ve tarõm üretimi- ni mecburen durdurmasõnõn Türki- ye için büyük bir fõrsat olduğunu söyledi. Güç, “AB’de artık in- sanlar vişne, çilek, elma toplamak istemiyor. Onlarca meyve suyu fabrikası kapandı. Kişi başı or- talama 27 litre olan AB’nin mey- ve ve meyve suyu ihtiyacını kar- şılamak için elbirliğiyle seferber olunması gerek. Bu fırsat kaçtı mı yakalanmaz” dedi. Türkiye’nin gerek kendi iç pazarõna gerekse tüm AB’ye yetecek kadar meyve po- tansiyeline sahip olduğuna vurgu yapan Güç, şu noktalara dikkat çekti: “Devlet meyvecilikte ileri- yi göremiyor. Her şeyden önce iç pazarı düşünüyor. Üretimlerini sofralık yapıyor. Bu da maliyet- leri arttırıyor. Fiyat pahalı olun- ca da kimse bizden meyve almak istemiyor. Bunun için doğal ama sanayi meyveciliğinin geliştiril- mesi, kümelenme olgusunun çift- çiye öğretilmesi, devletin de bu üretimi desteklemesi gerek. Çark bu yönde işlemeye başlarsa beş yıl içerisinde Avrupa’nın gıda ve meyve deposu oluruz.” İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Dünyada 20 milyar dolarlõk baharat sektörüne yön veren en büyük kuruluşlardan biri olan Avrupa Baharat Birliği’nin (ESA) genel kurulu, Ege İhracatçõ Birlikleri’nin ev sahipliğinde 2-6 Haziran 2010 tarihleri arasõnda İzmir’de gerçekleştirilecek. ESA Yönetim Kurulu üyesi de olan Ege Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçõlarõ Birliği Yönetim Kurulu Başkanõ Nurettin Tarakçıoğlu, “Bu kuruluşun genel kurulunu Türkiye’de yapacak olması Türk baharat sektörü açısından son derece önemli bir gelişme. Bu sayede Türkiye’nin AB’ye baharat ihracatının kalite ve miktar olarak artmasını hedefliyoruz. Avrupalı baharatçıları geleneksel Türk konukseverliğine uygun bir şekilde ağırlamak için şimdiden hazırlıklara başladık” dedi. getirmek.”