Katalog

14 AĞUSTOS 2008 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Dış Haberler Servisi - Rusya Federasyonu Dõşişleri Bakanõ Sergey Lavrov, Batõ medyasõnda operasyonla ilgili yorumlarõn gerçeği yansõtmadõğõnõ belirterek, Güney Osetya’ya yönelik askeri operasyonun Gürcistan’õ ele geçirme ve hükümeti devirme girişimi olduğu iddialarõnõ sert dille eleştirdi. Lavrov, İngiliz Financial Times gazetesinde yayõmlanan “Rusya’nın Gürcistan’a cevabı neden haklı?” başlõklõ makalesinde Osetya’nõn vatandaşlarõnõn büyük bölümünün Rus vatandaşõ olduğunu kaydederek, “Dünyada hiçbir ülke, vatandaşları öldürülürken, sürülürken durup bekleyemez” ifadesini kullandõ. “Bu çatışmanın kazananı yok” yorumunu yapan Lavrov, çatõşma patlak vermeden saatler önce Moskova’nõn BM Güvenlik Konseyi’nden Gürcistan ve Güney Osetya’nõn güç kullanmamasõ için bir karar çõkarmaya çalõştõğõnõ, ancak bu girişimlerinin Batõlõ ülkelerce engellendiğini savundu. Rusya’nõn askeri eyleminin “kışkırtma olmaksızın vatandaşlarına yönelik saldırıya orantılı bir cevap” olduğunu yazan Lavrov, operasyonun uluslararasõ hukuka tamamõyla uygun olduğunu belirtti. Lavrov, Gürcistan’õn toprak bütünlüğüne saygõlõ olduklarõnõ yineledi. Rus İzvestiya gazetesi gelişmeleri, “Lavrov, ABD Dışişleri Bakanı’nı (Condoleezza Rice) nakavt etti” başlõğõyla duyurdu. Lavrov’un önceki gün Moskova’da yaptõğõ basõn toplantõsõna ilişkin haberde, şunlar kaydedildi: “Lavrov, Rusya’nın Batılı ortaklarının da olaylardan sorumlu olduğunu düşünmesi gerektiğini söyledi. Lavrov, bu sözleriyle Gürcistan ordusunu eğiten ABD’yi kastediyordu. ABD’nin Mihail Saakaşvili’yi ikna etmeye çalıştıklarını bildiklerini söyleyen Lavrov, Rice’ı eleştirdi.” Lavrov, yaptõklarõ özel telefon görüşmesinin Rice’õn isteği üzerine sadece ikili arasõnda kalmasõ konusunda anlaştõklarõnõ belirterek, “Ancak yaptığım değerlendirmeyi Moskova’nın Saakaşvili’yi devirmek istediği şeklinde ters yorumlayan Rice, bununla da yetinmeyip aramızda kalmasını istediği, ters anladığı bu durum değerlendirmesini başta ABD Başkanı George Bush olmak üzere birçok merci ile paylaştı” açõklamasõnda bulunmuştu. Haberde, Lavrov’un, telefon görüşmesinde Rice’õn kendisinden “soykırım” kelimesini kullanmamasõ ricasõnda bulunduğunu belirttiği ve “Biz buna dikkat ederken Saakaşvili her yerde bu kelimeyi kullandı. Bize bu ricada bulunan Rice, sanırım Saakaşvili’ye bu ricada bulunmakta gecikmiş” dediği hatõrlatõldõ. ABD Başkanõ, askeri uçaklarõn ve donanmaya ait gemilerin, Gürcistan’a yardõm götüreceğini açõkladõ Bush donanmayõ yolluyorDış Haberler Servisi - Rusya’nõn ön- ceki gün Gürcistan’a yönelik harekâtõ durdurduğuna yönelik açõklamasõ ve ar- dõndan Tiflis yönetiminin Rusya-Fran- sa barõş planõnõ kabul ettiğini duyur- masõna karşõn Kafkaslar’õ saran savaş ortamõ dün de sürdü. Rus tanklarõnõn- Gori’ye girdiği, bölgede bombalama ve yağmalama olaylarõ yaşandõğõ belirtil- di. Rus tanklarõnõn Gürcistan’õn başkenti Tiflis yolunda bir süre ilerlemesi ve ar- dõndan yönünü değiştirmesi “Mosko- va’dan gözdağı” yorumlarõnõ da bera- berinde getirdi. Gürcistan Cumhurbaşkanõ Mihail Saakaşvili, Rusya’yõ ateşkesi ihlal et- mekle suçladõ. Saakaşvili, “Rus tank- ları hareket halinde, Rus askerle- ri saldırgan, halkıma yönelik etnik temizliği tamamlamak üzereler” diye konuştu. Rus tanklarõnõn Gori kentinde halka ateş açtõğõnõ, binalarõ im- ha ettiğini söyleyen Saakaşvili, Rus as- kerlerinin kenti yağmaladõğõnõ ileri sür- dü. Rus birliklerinin başkenti kuşatmaya çalõştõklarõnõ söyleyen Saakaşvili, Ame- rikan CNN televizyonuna yaptõğõ açõk- lamada, “Ruslar başkent yönünde toprak kazanıyorlar. Kanımızın son damlasına kadar başkentimizi ko- ruyacağız. Ruslara hiçbir zaman tes- lim olmayacağız” diye konuştu. Saa- kaşvili, çatõşmalar nedeniyle ülke ge- nelinde 3 günlük ulusal yas ilan edildiğini bildirdi. Gürcistan Güvenlik Sekreteri Aleksandır Lo- maya, dün 50 Rus tankõnõn Gori’ye girdiğini, Rus ordusunun dün sabah Gori’yi bombaladõğõnõ ile- ri sürdü. Lomaya, Gori ve çevresindeki yerleşim birimlerinde ayrõlõkçõ Osetler tarafõndan yağma- lamalarda bulunulduğunu ve halkõn can güvenli- ğinin tehlike altõnda olduğunu belirtti. Rusya’nõn tanklarõnõn Gori’ye girmediğini sa- vunmasõna karşõn bölgedeki basõn mensuplarõ Rus tank ve zõrhlõ araçlarõnõn kentin banliyölerinde dev- riye gezdiklerini bildirdiler. Gürcistan Dõşişleri Ba- kanlõğõ’ndan yapõlan açõklamada da, Rus tankla- rõnõn Tiflis’i Güney Osetya’nõn başkenti Tshin- vali’ye bağlayan ana yolu kapattõğõ savunuldu. AFP ajansõ halkõn büyük bölümünün terk etti- ği Gori’de bazõ Güney Osetyalõ milislerin ve Rus askerlerinin kent merkezindeki binalarõ yağma- ladõğõnõ ve ateşe verdiğini duyurdu. Tiflis çõkõ- şõndan Gori kentine kadar uzanan yol üzerinde Gürcü polisi tarafõndan kontrol noktalarõ oluştu- rulurken, sadece özel araç ve basõn araçlarõnõn ge- çişine izin verildiği kaydedildi. Gori’den geçen çok sayõda Türk TIR sürücü- sünün eşyasõ da gasp edildi. Kentten çõkmayõ ba- şaran sürücüler, AA muhabirine eşyasõ gasp edi- lenlerin sayõsõnõn onlarla ifade edilebileceğini be- lirttiler. Bir sürücü “Ayaklarıma defalarca kur- şun sıkılarak taciz edildim. Her şeyimi aldılar. Canımı zor kurtardım” dedi. Abhazlar bayrak dikti Moskova Gori’den yola çõkan zõrhlõ araçlarõn hedefinin Tiflis olmadõğõnõ açõkladõ. Bir süre son- ra da Tiflis yönünde ilerleyen Rus zõrhlõ araç kon- voyu, Gori yakõnõndaki Orjoosani kasabasõ yö- nüne saptõ. Bölgedeki gazeteciler Rus zõrhlõla- rõnda bulunan askerlerin zafer işareti yaptõkla- rõnõ belirttiler. Gürcistan İçişleri Bakanõ Yar- dõmcõsõ Ekaterine Zguladze yaptõğõ açõklama- da “Herkesin sakin olmasını istiyorum. Rus ordusu, başkente ilerlemiyor” dedi. Rusya, Tshinvali üzerinde biri önceki gece, di- ğeri dün olmak üzere iki insansõz uçağõ düşür- düğünü duyurdu. Daha önce Gürcistan’õn geçen perşembe gece- si başlatttõğõ Güney Osetya’ya yönelik saldõrõdan dolayõ 1600’den fazla kişinin yaşamõnõ yitirdiği- ni duyuran Rusya’dan dün de çatõşmalarda 74 as- kerinin öldüğü, 171 askerin yaralandõğõnõ ve 19 askerin kayõp olduğu açõklamasõ geldi. Gürcistan ise Güney Osetya’daki çatõşmalarda çoğu sivil en az bin kişinin öldüğünü söylüyor. Bu arada Gürcistan’a karşõ ikinci bir cephe açan Abhaz güçlerinin, Gürcistan topraklarõna girerek İnguri Nehri üzerindeki köprüye bayrak diktiği be- lirtildi. Bölgedeki AP muhabiri, onlarca savaşçõ- nõn “Burası Abhazya toprağı” dediğini ve Gür- cü askerlerinin karşõ çõkmadan bölgeden ayrõldõ- ğõ iddiasõnda bulunduklarõnõ belirtti. Abhaz yetkili, Ruslan Kişmaria, “Sınır 1000 yıldır bu nehir boyunca uzanıyordu. Gürcis- tan yeni sınırı kabul etmek zorunda” dedi. Gürcü lider Saakaşvili, CNN televizyonuna yap- tõğõ açõklamada, Rusya’nõn Güney Osetya’ya as- keri müdahalesinden sonra ABD’yi başta “hoş- görülü” açõklamalar yapmakla suçladõ. Saakaş- vili, “Samimi konuşmak gerekirse, Washing- ton’ın ilk baştaki bazı açıklamaları Ruslar ta- rafından yeşil ışık şeklinde algılandı, çünkü çok hoşgörülüydü. Ruslar hoşgörü dilinden anla- mazlar” ifadesini kullandõ. Bush, Rice’ı Tiflis’e gönderecek ABD Başkanõ George Bush ise dün yaptõğõ açõklamada Rusya’nõn Gürcistan’da ateşkesi ih- lal ediyor olabileceğinden kaygõlõ olduklarõnõ dile getirdi. Bush, Dõşişleri Bakanõ Condeleezza Rice’õn, Gürcistan hükümetine destek vermek amacõyla Tiflis’e gideceğini bildirdi. Bush ay- rõca ABD askeri uçak ve donanma gemilerinin, tedarik edilmesi gereken insani ve tõbbi yardõm malzemelerini ulaştõrmak için yola çõktõğõnõ söy- ledi ve “Rusya’nın insani yardımı içeri alma taahhüdünü yerine getirmesini istiyoruz” di- ye konuştu. Dış Haberler Servisi - Gürcistan’õ işgalinden ötürü Rusya’yõ cezalandõrmak isteyen Batõ’nõn ancak “sembolik” önlemler alabileceği yorumu yapõlõyor. İleri düzeyde sanayileşmiş ülkelerin oluşturduğu G7 grubu, Rusya’yõ da aralarõna alarak oluşturduklarõ G8’i, Rusya’yõ ortaklõktan çõkararak feshetmeyi tartõşõyor. ABD yönetim kaynaklarõna göre Gürcistan’õ işgalinden ötürü Rusya’ya karşõ alõnabilecek önlemler arasõnda Rusya’nõn bu kulüpten dõşlanmasõ da değerlendiriliyor. G7 ülkeleri ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, İtalya, Almanya ve Japonya. Amerikalõ yetkililer, Avrupalõ müttefikleriyle yaptõklarõ müzakerelerde, simgesel düzeydeki önlemler almak zorunda kalõnmasõnõn rahatsõzlõk yarattõğõnõ, Rusya’nõn katõldõğõ veya ev sahipliği yaptõğõ toplantõlara etkinliklere katõlmama gibi sembolik önlemlerin, Rusya’nõn davranõşlarõ üzerinde uzun vadede bir etkide bulunmayacağõnõ bildiklerini belirtiyorlar. Rusya’ya karşõ şiddetli bir kõnamaya ihtiyaç olduğunu belirten yetkililer, buna karşõn henüz net bir kararõn olmadõğõnõ, ABD, Avrupa ülkeleri ve diğer ülkeler arasõnda, Rusya’nõn G8’den dõşlanmasõ, OECD üyeliğine davet kararõnõn gözden geçirilmesi ve bir dizi diğer kõnama önlemine ilişkin danõşma görüşmelerinin sürdüğünü vurguladõlar. G7 ülkeleri liderleri arasõnda dün yapõlan yoğun telefon trafiğine Rusya’nõn dahil edilmediği bildirildi. Bir AB diplomatõ, Rusya’nõn böyle bir trafikten 10 yõldõr ilk kez dõşlandõğõna dikkat çekti. ABD, “Gürcistan’daki askeri operasyonu protesto amacıyla” Rusya-NATO ortak deniz tatbikatõndan çekildi. Bir ABD savunma bakanlõğõ yetkilisi, ortak donanma tatbikatõnda iyi bir ortamõn elde edilmesinin, varolan bunalõm ortasõnda mümkün gözükmediğini söyledi.10 yõllõk geçmişi olan yõllõk NATO-Rusya donanma tatbikatõnõn yarõn başlamasõ planlanõyor. Tatbikata bu yõl ev sahipliğini Rusya yapõyor. ‘Saakaşvili bitmiştir’ Dış Haberler Servisi - Gür- cistan’õn eski cumhurbaşkanõ Eduard Şevardnadze, Gür- cistan’õn yeterli hazõrlõk yap- madan Güney Osetya’ya gir- mesinin “büyük bir hata” ol- duğunu söyledi. Gürcistan’õn ayrõlõkçõ Güney Osetya’ya yönelik saldõrõsõ, bu- na karşõlõk Rusya’nõn başlattõğõ harekâtla Kafkaslar’õ saran savaş rüzgârlarõ sürerken yapõlan de- ğerlendirmelerde Rus ordusu- nun mutlak zafer kazandõğõ, Gür- cü lider Mihail Saakaşvili’nin yanlõş hesabõnõn ise ona siyasi ya- şamõnda ağõr bir bedel ödemek zorunda bõrakabileceğine dikkat çekiliyor. Gürcistan’õn eski lideri Şe- vardnadze, Alman Bild gazete- sine verdiği demeçte, “Zor za- manlarda, muhalefetin cum- hurbaşkanının arkasında bir- leşmesi geleneğimiz var” dese de “Ama ülkemizin böyle ha- zırlıksız şekilde Tshinvali’ye girmemesi gerekiyordu. Bu büyük bir hataydı” sözleriyle isim vermeden Saakaşvili’ye sert eleştiride bulundu. Saakaşvili, Şevardnadze hükümetinin sona ermesine neden olan “Gül Dev- rimi” olarak bilinen sokak gös- terilerine öncülük etmiş ve 2004 yõlõnda iktidara gelmişti. Kafkaslar’daki kanlõ çatõşma- dan Batõ’nõn çõkarõlacak en az iki dersinin bulunduğunu yazan Fi- nancial Times gazetesi, bunlardan birinin Gürcistan’õn bir daha as- la Güney Osetya ve Abhazya’ya geri dönemeyeceği olduğunu yazdõ. İkinci dersin ise Batõ’nõn yerine getiremeyeceği sözler ver- memeyi öğrenmesi olduğu kay- dedildi. ABD’nin de yer aldõğõ Batõ hükümetlerinin Tiflis yöne- timine sõk sõk sağduyu çağrõsõ yaptõğõ savunulan yazõda, bu- nun yanõnda Bush yönetiminin Gürcistan ordusunu silahlandõr- masõ, eğitmesiyle yaşanan çeliş- kiye dikkat çekildi. İngiliz Independent gazete- sinde yer alan makalede ise sa- vaşla ilgili şu değerlendirme dikkat çekti: “Çok sayıda ölü, asi bir komşusunu mağlup eden ve yükselen bir Rusya, burnu sürtülen AB ve ABD ve Moskova’nın korkulması ge- reken bir güç olduğunu tekrar göstermesi.” ‘Kendi kendisinin düşmanı’ Guardian gazetesi ise bir haf- tadan az bir süre içinde Rusya Başbakanõ Vladimir Putin’in stratejik bölgenin jeopolitik ha- ritasõnõ yeniden çizdiği değer- lendirmesini yaptõ. Saakaşvi- li’nin güçlü bir ABD desteğine sahip olmasõna karşõn birçok Avrupalõ hükümetin Gürcü lider hakkõnda soğuk hisler beslediği ve “kendi kendisinin düşmanı” görüşü taşõdõklarõ belirtildi. Amerikan New York Times gazetesinde yer alan yorumda ise geçen ay ABD Dõşişleri Bakanõ Condoleezza Rice’õn Gürcistan’õ ziyaret ettiği hatõrlatõlarak bu ge- zide Tiflis’e karõşõk mesajlar ve- rildiği kaydedildi. Rice’õn özel görüşmelerinde Saakaşvili’yi Gür- cistan’õ kazanamayacağõ bir sa- vaşõn içine sokmama konusunda uyardõğõ savunulan yazõda, ka- muoyu önünde ise Rice’õn Rus uçaklarõnõn Güney Osetya üze- rinde gözdağõ verirmişçesine tat- bikat yaparken Gürcistan’a açõk destek veren bir tavõr sergilediği ifade edildi. Buna örnek olarak ise Rice’õn Saakaşvili’yle görüşmesi öncesinde gazetecilere “Bir dos- tumuzu ziyaret edeceğim. Ve ABD’nin bir dostunu ziyaret etmesi konusunda daha fazla bir yoruma gerek görmüyorum” sözlerine dikkat çekildi. Amerikan Christian Science Monitor gazetesi, Tiflis’te önce- ki gün binlerce kişinin katõlõ- mõyla gerçekleşen Rusya karşõ- tõ gösteride eylemcilerin Gür- cistan’õn birliği için beraberlik mesajlarõ verdiğini ancak buna karşõn kalabalõğõn bir kõsmõnõn Saakaşvili’yi saldõrõ kararõndan ötürü eleştirdiğini yazdõ. ‘Ülke çöktü’ Gürcistan muhalefetinden Kakha Kukava’nõn “Ülke çök- tü ve bunun sorumlusu Saa- kaşvili’dir” sözleri haberde yer aldõ. Tiflis’te yaşayan yazar Nestan Nijaradze’nin ise “Saa- kaşvili bitmiştir. Ancak şu an bunu konuşmanın zamanı de- ğil. Gürcistan’ı seviyoruz” yö- nündeki ifadesine dikkat çekildi. Rusya’nın Gürcistan’daki askeri varlığına ilişkin çelişkili haberler geliyor. Gori’de Rus tanklarının bulunduğu ve kentin Güney Osetyalı milislerce yağmalandığı bildirilirken, Rus tanklarının Tiflis yolunda bir süre ilerlemesi ve ardından yönünü değiştirmesi “Moskova’dan gözdağı” yorumlarını beraberinde getirdi. (Fotoğraflar: AFP/AP) İZVESTİYA GAZETESİ: Lavrov, Rice’ı nakavt etti RUSYA’YA KARŞI ‘SEMBOLİK ÖNLEM’ G. OSETYALI MÜLTECİLER ‘Eskidenbirarada yaşıyorduk’ Dış Haberler Servisi - Rusya’nõn Vladikavkaz kenti yakõnlarõnda bulunan Güney Osetyalõ mültecilerin geri dönüşüne ilişkin çalõşmalarõn başlatõlmasõna karşõn, önceki gün Osetya’dan yeni mültecilerin bölgeye geldiği bildirildi. Russia Today televizyonu, Güney Osetya sõnõrõndaki mültecilerin tamamõna yakõnõnõn en az bir yakõnõnõ kaybettiğini, bazõlarõnõn aç ve susuz bir şekilde sõğõnaklarda saklandõklarõ için çeşitli sağlõk sorunlarõ yaşadõklarõnõ duyurdu. Kampa gelenlerin ilk olarak yakõnlarõnõ aradõğõnõ belirten Rus yetkililer, çadõr kamplarõndaki sağlõk koşullarõnõn uygun olmamasõndan dolayõ mültecilerin daha iyi koşullarõn bulunduğu kentlere yönlendirildiklerini ifade ediyor. Rusya Güney Osetya’nõn yeniden inşasõ için yaptõğõ 400 milyon dolarlõk yardõm miktarõnõ daha da arttõrõrken, Fransa bölgeye bir uçak dolusu tõbbi yardõm malzemesi, Hollanda ve İspanya da 500 bin Avro yardõm gönderdi. Bölgeyi ziyaret eden Rusya Acil Durumlar Bakanõ Sergey Şoygu, bölgenin tamamen tahrip edildiğini ve yeniden inşasõnõn en az iki yõl alacağõnõ belirterek “Her yer yerle bir olmuş ve insanlar son derece büyük acılar içinde” diye konuştu. Güney Osetya’dan kaçarak Gürcistan’a sõğõnan mültecilerin durumu da Rusya’dakilerden farklõ değil. İki oğlu ve kocasõyla birlikte Tiflis yakõnlarõndaki kampa sõğõnan Zalina Tsodniaşvili, kampta kalan yüzlerce mülteci gibi evine geri dönmenin hayalini kuruyor. Saldõrõ sõrasõnda hasta annesinin evinde olduğunu söyleyen ve annesine ne olduğunu bilmeyen Zalina, “Bombardıman başladığında çocukları alıp koşmaya başladım. Ama annem arkamdan gelmedi” diyor. Gürcistan Devlet Başkanõ Saakaşvili’nin Güney Osetya’ya girme kararõ kendi ülkesinde de sorgulanõyor. Saakaşvili’nin yanlõş hesap yaptõğõ ve siyasi yaşamõnda bunun için ağõr bir bedel ödeyebileceği belirtiliyor. Gürcistan liderinin önceki gün Tiflis’teki gösteride sõkõntõlõ görüntüsü dikkat çekti. (Fotoğraf: AP) Gürcistan, Tiflis-Gori arasında kontrol nok- taları oluşturdu. (Fotoğraf: AFP) Sergey Lavrov.