Katalog

15 MAYIS 2008 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA Hi IVI TJ IX ekonomi@cumhuriyet.com.tr •• *• DİSK: BİRLİKTE ALANLARA İNELİM ADANA HLTONSA'DAORGUTIENME J~\ÎSK Gaziantep Bölge Temsilcisi Nihat Bencan, Türkiye de açlık ve JLs işsizliğin had sajhaya ulaştığım belirterek, bu gerçeği görmeyen hiikümetin hâlâ pembe tablolar ile halkı uyutmaya, gündemi değiştir- meye vönelik gayret içerisinde olduğuna dikkat çekti. Bencan, "Fabri- kalar tek tek kapamrken, çahşanlar mechuri iicretsiz izne gönderiliyor. Gıdafiyatları tavana vurmuş. Pahalıhk almış başım gidiyor " diye ko- nuştu. İşveren ve sanayicilere, temsilcilerine hodri meydan diyerekçağ- rıda bulunan Bencan, "Elektrik, SSK, doğalgaz ve vergisini ödeyeme- yen, bankafaizinden kurtulamayan, ürettiğini satamayan sanayici ve işa- damma, gelin bu bozuk ekonomik uygulamalara karşı birlîkte mücade- le edelim diyonız, Birlikte aîanlara inelim. İşvereni de çahşanı da yok eden bu poİitikalarm değişmesi için koi kola mücadele edelim. Susma sustukça sıra sana gelecek sözü asla unutulmasın. " (BEKÎR ŞAHİN) rrkiye Otel, Lokanta ve Eğlence Yerleri îşçileri Sendikası (OLEYtS), Adana HütonSA otelde yaklaşık biryıl önce haşlayan örgütlenme çahşması sonunda, Yargıtay 'ın yetkisini onamasıyla işvereni toplu iş sözleşmesi görüşmelerine çağırdı. DtSK'e bağlı OLEYtS, yaklaşık 250 işçinin çalıştığı Adana HiltonSA otelde, Doğtt Akdeniz Bölge Temsilcisi Ali thsan Artut başkanhğında geçen yıl örgütlenme çahşması başlattı. OLEYÎS halen aynı grup bünyesindeki Conrad lstanbul, Hilton ParkSA, Ankara HiltonSA ve Hilton îzmir otellerinde yetkili sendika olarak üyelerini temsil ediyor. N D İ K A L A R K R İ Z İ T A R T I Ş T I T7pos Yaymları Şubat 2007 'de Türkiye 'de Sendikal Kriz ve Sendikal î-j Arayışlar başlıklı bir kitap hazırhyor. Kitdfpta yer alan makaleler- deki konuların, daha sonra bizzat sendikalar tarafmdan ele ahnması, eleştirilerin bizzat sendikalann yer aldığı birplatformda tartışılması dü- şünülüyor. Bu düşünce, Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi ve Epos Ya- ymları tarafmdan düzenlenen Sendikal Arayışlar Sempozyumu ile ha- yata geçiriliyor. Sempozyumda Türk-îş, DİSK, Kamu Sen, KESK kon- federasyonlan ile pek çok sendika temsil ediliyor. Sempozyuma kay- naklık eden kitabm yazarlan panelist olarak yer alıyor. Sempozyumda sunulan tebliğler Fikret Sazaktarafmdan derlenerek Sendikal Kriz Yak-+ laşımları adh kitap hazırlamyor. 18 makaleninyeraldığı kitapta "Kriz-* den nasıl çıkılmalı? " konusu enine boyuna tartışılıyor. Kitap, krizden çıkış için öne sürülen tezlerin savunulması ve artışılmasını üstleniyor. AKP hükümeti tarafmdan gündeme getirilen ve işsizliği önleyecek bir paket olarak sunulan tasarı fare doğurdu îstihdam değil işverene kaynak paketi • Paket, eski hükümlü çalıştırma zorunluluğunu ortadan kaldınyor. Kreş ve iş güvenliğini taşerona verme olanağı tanıyor. Işgücü maliyetlerinin hafifletilmesini ve çalışma koşullanmn daha da esnekleştirilmesini hedefleyen paket, 30 yaş üzeri işçiler ve eski hükümlüler için istihdam daralması riski içeriyor. X âmuoyunda "İstihdam Pa- keti" olarak bilinen ve Iş Ka- nunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Ka- nun Tasarısı Meclis gündeminde. AKP hükümeti tarafmdan büyük id- dialarla ortaya atılan paket, işveren- lerin zorunlu istihdam yükümlülük- lerinin azaltılmasını, işgücü maliyet- lerinin hafifletilmesini ve çalışma ko- şullarının daha da esnekleştirilmesi- ni hedefliyor. istihdam yaratması şüpheli olan, dahası 30 yaş üzeri iş- EMEK DÜNYASI OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA İŞSİZLİK FONU AMAÇ DIŞI KULLANILACAK Ta l sannın en önemli yönlerinden biri lşsizlik Sigortası Fonu'nun işverenlere kaynak aktarma fonuna dönüştürülmesi. lşsizlik Sigortası Fonu'nun keyfi kullanımının bir yolu fonun kaynaklannın GAP ve benzeri yatınmlar için kullanılacak olması. Fon'un amacı dışında kullanımının diğer yolu ise, mevcut istihdama ilave olarak işe alınan kadınlar ile 18-29 yaş arası gençlerin SSK işveren prim paylannın 5 yıl boyunca kadcmeli olarak lşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanması. Böylece işverenlerin yükümlülükleri lşsizlik Sigortası Fonu'ndan, işçilerin ve işsizlerin parasıyla fınanse edilecek. Bu düzenleme önemli tehlike içeriyor. Bu uygulama sonucunda 30 yaş üzeri yeni bir işsizlik dalgası yaratması kehanet olmaz. Düzenleme 30 yaş üzeri işçiler işten çıkartılıp yerlerine daha ucuz maliyetli genç işçilerin alınmasına zemin hazırhyor. Öte yandan lşsizlik Sigortası Fonu'nun yatırımlarda ve işveren sigorta prim payının karşılanmasında kullanılması lşsizlik Sigortası Fonunun amacına ve mantığına aykın. Zira, fonun amacı çalışanlan işsiz kaldıklarında koruma, iş yaratmak ve yatırım yapmak lşsizlik Sigortası Fonu'nun görevi değil. çiler ve eski hükümlüler için istih- dam daralması riski içeren paket iş- verenlerin bir dizi sosyal yükümlü- lüğünün kaldınhnasmı, bir kısım yü- kümlülüklerinin kamu kaynakların- dan (Hazine ve lşsizlik Sigortası Fo- nu) karşılanmasını ve iş sağhğı ve güvenliği alanmın da taşeronlaştırıl- masmı öngörüyor. Kristal-lş Sendikası Araştırma ve Eğitim Uzmanı Aziz Çelik'in hazır- ladığı rapora göre, tasan ile çalışma yaşammda dezavantajlı gruplar ara- sında kabul edilen eski hükümlü, en- gelli ve terör mağdurlan için 50'den fazla işçi çalıştıran işletmelere geti- rilmiş olan zorunlu istihdam koşulu büyük ölçüde kaldmlıyor. Yüzde 6 olan zorunlu çalıştırma oranı özel sektör için yüzde 3'e indirilmekte; eski hükümlü çalıştırma yükümlülü- ğü tümüyle kaldınhrken, engellile- rin sigorta primlerinin işveren hisse- lerinin tamammın Hazine tarafmdan karşılanması öngörülüyor. Zorunlu istihdam yükümlülükleri ile ilgili söz konusu düzenleme ciddi toplumsal riskler içeriyor. Özellikle eski hükümlü çalıştırma zorunlulu- ğunun kaldınlması hükümlülerin ikinci kez cezalandırılması anlamına geliyor. Böylece eski hükümlüler iş- sizlikle, güvencesiz vemarjinal işler- le veya mafya ile baş başa kalacak. Bu düzenleme halcn çalışan eski hü- kümlüler için de ciddi bir işten çıkar- ma tehdidi anlamına geliyor. Tasarı ile kreş ve emzirme odası aç- ma yükümlülüğünün taşeron firma- lara devrine olanak sağlanıyor ve 500 veya daha fazla işçi çalıştıran işyer- lerinde spor tesisi kurma yükümlülü- ğü kaldmlıyor. Tasannın öngördüğü bir diğer düzenleme ise işyeri hekimi çalıştırma zorunluluğunun kaldınla- rak işyeri hekimliğinin de taşeronlaş- tınlması. Bu düzenleme ile işyerinde hekim bulundurma yükümlülüğü or- tadan kaldınlarak, işletmelcrözel ku- ruluşlardan hizmet satın almaya yön- lendiriliyor ve iş sağhğı güvenliği pi- yasanın insafına terk ediliyor. Düzenleme ile iş sağhğı ve güven- liği hizmetleri de taşeronlaşıyor. İş sağhğı konusunda işverenlerin işlet- me içindeki yükümlülüklerinin gev- şetilmesi ve bu alanda taşeron hiz- meti satın ahnması yoluna gidilmesi iş sağlığı-güvenliğini bir rekabet ve maliyet konusu haline getirmesi muhtemel. GÖRÜŞ DR. NOYAN UMRUK İş Güvenliğinde Nereden Nereye? "Halk içinde muteber bir nesne yok devletgibi Olmaya devlet cihanda birnefes sıhhat gibi..." Kanuni'nin bu dizeleri, toplumsal sağlığa, insana ve bu alanda devletin işlevine ne denli önem verilen bir edep ve kültürden gelindiğini gösteriyor. "Umumi Hıfzısıhha Kanunu" ve "Ereğli Hav- za-'ı Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun" düzenleme ve uygulamaları da, Atatürk döneminin konuya duyarlı yakla- şımının belirgin örnekleridir. Ereğli maden işçi- leri ile ilgili yasa, özellikle işçi sağhğı ve iş gü- venliği açısından, zamanın Iktisat Vekâleti de- netiminde, dikkat çekici hükümlertaşımakta- dır: - "Amelenin (işçinin) temini istirahatleri için amele koğuşu, hamam inşa'ına ocak amilleri (sorumlulan) mecburdur." - "Cebren istihdam (zoria çalıştırma), nza dı- şı 8 saatten fazla çalıştırma, 18 yaşından dûn (aşağıda) olanların istihdamı memnudur (ya- saktır)." - "Bilumum madenciler, hasta ve kazazede olan madenciyi meccanen (parasız) tedavi et- meye, bunu teminen maden civannda hasta- ne, eczane ve şahadetnameli etıbba (hekimler) bulundurmaya mecburduhar." - "Ocak amilleri, birmescit ve genç ameleye gece dersleri vermek üzere mektep yapmaya ve birmuallim bulundurmaya mecburdurlar." - "Amelenin ahvalisıhhiye (sağlıkdurumu) ve hayatiyetiyle hukuku umumiyelerine müteallik işbu mevadı (kanunu, yönetmeliği) -diğer ka- nuni ve cezai müeyyideler hariç olmak üzere- ifa etmeyen madenci ve mültezimlerin ruhsat- name ve imtiyazlan fesh olunur." 75 senede nereden nereye geldi Türkiye?.. ILO verilerine göre her 100.000 çalışan başı- na, 20.5 ölümcül kaza oranı ile dünya klasma- nında birinci. Ne onur ama... Isviçre'de bu ra- kam 1.3, AB ortalaması ise 4.1946'dan bu ya- naTürkiye'de iş kazaları 60.000 can almış. Or- talama her 6 dakikada bir iş kazası oluyor, her beş saatte 1 ya da her gün 4 emekçi ölüyor. Bu aymazlığın maliyetinin, GSMH'nin yüzde 3'üne, 4 katrilyon TL'ye ulaştığı söyleniyor. Bu durum karşısında, ilgili bakanın yolunu bulmakta güçlük çektiği Tuzla tersaneleri, ölüm tersanelerine dönüşürken, tersane emekçileri, serçeler gibi birer birer can verip düşerken, bir ilgilinin "Abartmayın, madenlerde onlarca, yüz- lerce kişi ölüyor..." diyebilmesi, diğer bazı ilgi- lilerin, bu faciaları, şadece, "işçilerin eğitimsiz- liğine" (işçilerin eğitiminden kim sorumluysa) bağlayabilmesi, yaşamın diğer alanları yanın- da, bu alanda da Türkiye'nin ne denli bir edep, anlayış ve kültür değişimine uğradığını, top- lumsal, insani ve de geleneksel değerlerinin ne denli çürütüldüğünü göstermiyor mu? Bu insafsız değişime, bu ilkel dönüşüme di- renmek gerekiyor. Hem zaten, siz kendi insa- nınıza değer vermezseniz, başkaları hiç ver- mez... Milligüvenlik gerekçesiyle ertelenmişti Daha önce birkaç kez karar alarak greve çıkan sendikamn greve çıkması önlenmişti. önce 24 Mayıs 2001 'de başlayan Şişecam grevi, 8 Haziran 2001 'de "milligüvenlik"gerekçesiyle 60 gün ertelendi. Ardmdan 9 Aralık 2003 günü başlaması kararlaştınlan grev, 8 Aralık 2003 günü milli güvenlik gerekçesiyle 60 gün ertelendi. Kristal-lş Danıştay 'da yürütmeyi durdurma davası açtı. Danıştay hükümetin erteleme kararının yüriitmesini durdurdu. Danıştay kararının ardmdan grev 30 Ocak 2003 günü başladı. AncakAKP hükümeti yargı kararına rağmen 14 Şubat 2003 günü grevi yeniden milli güvenlik ve genel sağhk gerekçesiyle erteledi. 1966'da çıkarılan grevde, işçiler işvereni Ata'ya şikâyet için Taksim Meydanı'na çıkmışlardı. O zamanlar Taksim isçilere yasak değildi. (Fotoğraflar: Selçuk AYBATAR) Şişecam'da grev kararı abııdı X ristal-lş Sendikası ile Tür- kiye Cam, Çimento ve Toprak Sanayi Işverenleri Sendikası (Cam lşverenleri Sendi- kası) arasmda sürdürülen 21. dö- nem toplu iş sözleşmesi görüşme- lennde anlaşma sağlanamaması üzerine grev karan almdı. Grev ka- ran 9 Mayıs 2008 günü işveren sendikasına tebliğ edildi. 10 Ocak 2008'de başlayan top- lu iş sözleşmesi görüşmelerinde • Kristal-lş Sendikası, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine Şişecam'a ait Paşabahce, Trakya Cam, Anadolu Cam, Cam Elyaf şirketlerine bağlı 11 fabrikada grev karan aldı. Karar 5 bin cam işçisini kapsıyor. ücret ve sosyal haklar, işe giriş ücreti ve iyileştirme maddeleri ile bazı idari maddelerde anlaşma sağlanamadı. Grev karan Şişecam grubuna ait Paşabahce Cam Sanayi ve Ticaret AŞ (Kn"klareli Fabrikası ve Mersin Fabrikası) Anadolu Cam Sanayi AŞ (Topkapı Fabrikası, Mersin Fabri- kası, Çayırova Fabrikası),Trakya Cam Sanayi AŞ (Trakya Fabrika- sı,Trakya Otocam Fabrikası, Trak- ya Cam Mersin Fabrikası, Cam Iş- leme ve Kaplamalı Camlar Fabri- kası) ile Cam Elyaf Sanayi AŞ iş- yerlerinde çalışan yaklaşık 5 bin cam işçisini kapsıyor. tşveren sendikasının diğer para- sal maddeler konusunda teklif ver- memesi ve verdiği tekliflerin mü- zakere edilcbilecek seviyelerden uzak olması nedeniyle toplusöz- leşme görüşmeleri kısa bir süre ön- ce kesilmişti. Yüzde 13 zam oranmda zam istemine karşm hükümet yetkilileri yüzde 5 önerdi Yunanistan 'da nakliye durdu Y unanistan'da akaryakıt tankerleri sahipleri ve çalışanları hükümetin yakıt nakliye ücretlerine istedikleri oranda zam yapmamasını protesto ederek greve çıktı. Geçen hafta başlayan grev, ülkedeki benzin istasyonlarının büyük bölümünün kapanmasına yol açtı. Yunan basınyayın organlan, başkent Atina'nın da içinde yer aldığı Atika bölgesi başta olmak üzere akaryakıt istasyonlannın "adeta kuruduğunu", az miktarda yakıt kalan istasyonlann önünde kilometrelerce uzunlukta araç kuyrukları oluştuğunu duyurdular. Basınyayın organlan, "artan petrol fiyatlannı göz önüne alarak hükümetten nakliye ücretlerinde yüzde 13 oranında artış isteyen tanker sahiplerine yüzde 5 artış önerildiğini, bu şartlar altmda grevin sürmesinin beklendiğini" dile getirdiler. KESK'ten ekzdm talebi X ESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul, kamu çahşanlannın mayıs ayı maaşlanrun yılbaşından itibaren oluşan kayjplar dikkate alınarak ödenmesi gerektiğini belirterek, maaşlara en az yüzde 6 ek zam yapılmasını talep etti. KESK-AR tarafmdan yapılan araştırmada, kamu çahşanlannın maaşlannıh, yıhn ilk 4 ayuıda mutfaktaki enflasyon karşısında yüzde 6, enflasyon karşısında ise yüzde 2 eridiği ortaya kondu. Araştırmaya göre kamu çahşanlannın maaşlanna yıhn ilk 6 ayı için yapılan toplam yüzde 2.7'lik artış yapıldı. Buna karşın enflasyondaki artış yıhn ilk 4 ayında yüzde 4.8 olarak gerçekleşti. Kamu çalışanlannı en çok etkileyenin aynı dönem için mutfaktaki fiyat artışlannın yüzde 9.63 olarak gerçekleşmesi olduğu dile getirilen araştırmada, kamu emekçilerinin mutfaktaki enflasyon karşısında alım gücünü yüzde 6.3 oranında kaybettiği ve ciddi bir yoksullaşma ile karşı karşıya kaldığı belirtildi. KESK Genel Başkanı Tombul da konuyla ilgili değerlendirmesinde, "enflasyon oyunları" ile kamu çahşanlannın yoksulluğun kucağma iiildiğini öne sürdü. Tombul, "Ek zam gıdadaki fiyat artışlannın altında olmamahdır. Bu oran en az yüzde 6'dır. Mayıs ayı ücretlerimiz, yılbaşından itibaren hükümetin öngörüsüzlüğü ile oluşan kayıplanmız da dikkate alınarak ödenmelidir" dedi. PETROL - İŞ Neşe Plastik'te grev karan lstanbul Haber Servisi - Petrol-lş 2 No'lu Şube ile Gebze Şekerpınar TOSB TAYSAD Organize Sanayi Bölgesi'nde kurulu Neşe Plastik Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti. arasında 5 Aralüc 2007 tarihinden itibaren 141 işçiyi ilgilendiren toplu iş görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine önceki gün grev karan alındı. Grev, işyerine asılan "Bu işyerinde grev var" pankartı ile çahşanlara duyuruldu. Petrol-lş Genel Sekreteri Mustafa Çavdar, yaptığı açıklamada Neşe Plastik Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti'de çalışan işçilerin ortalama 750 YTL ücretle, sosyal yardımlann son derece düşük olduğu şartlarda çalıştığına dikkat' çekerek, "Greve çıkmadan önce işverenle yapılan son görüşmede de bir sonuç çıkmadı. Petrol-tş olarak grevi hiçbir zaman amaç olarak görmedik. Son dakikaya ve son saniyeye kadar uzlaşma zemini aradık ancak karşımıza söylenen yeni bir söz çıkmadı" dedi. tşçi haklannın korunması için sonuna kadar anlaşma zemini aradıklanni ancak grevin kaçılmaz kaldığının altmı çizen Çavdar, "Buradan işverene bir kez daha çağrıda bulunuyorum. Eğer anlaşmak isterlerse biz görüşmeye hazırız. Bu grev bitmeden işyerinde üretim yapılmayacak. Çünkü grevi bitirecek olan bizleriz. Şu an sözün bittiği andır, alınan grev karan Türkiye işçi sınıfı hareketine hayırlı olsun" diye konuştu. Açıklamanın ardmdan işçiler grev halayı çekerek direnişi başlattılar.