Katalog

1 MART 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM YA H YA A R I K A N [email protected] Ücretli, ikinci işverenine karar verip beyanname dolduracak T acirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı olan şahıslar, ticari, zirai ve mesleki kazançları için her şart altında (zarar bile etseler) yıllık beyanname vermek zorundalar. G elir Vergisi Kanunu’nda genel kural, gelir vergisinin konusuna giren kazanç ve iratlar için yıllık beyanname verilmesi ve kazanç ile iratların yıllık beyannamede toplanması. B irden fazla işverenden ücret alanlar da gelirini beyan etmek durumunda. Ücretliler, birden sonraki işverenden aldığı ücretin hangisi olduğuna serbestçe karar verebilecek. EMEKLİ AYLIĞI ALDIĞINIZ BANKAYI DEĞİŞTİREBİLİRSİNİZ SORU: Ben birkaç yıl önce SSK’den emekli oldum. Maaşımı Oyakbank’tan alıyorum. Oyakbank’ın satılması nedeniyle artık bu bankayla çalışmak istemiyorum. İş Bankası’nda hesabım var, maaş hesabımın da bu bankaya naklini sağlamam mümkün mü ve mümkünse nereye başvurmalıyım? Ayşe TAYLAN İnternet üzerinden SSK web sayfasındaki http://app.ssk.gov.tr/bankaadres/ linkini kullanarak banka hesabınızı değiştirebileceğiniz gibi, ilgili SSK müdürlüğüne de başvurabilirsiniz. SİGORTALININ ÖLMESİ HALİNDE EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULU SORU: Oğlum yaklaşık 15 yıl sigortalı olarak özel bir sigorta şirketinde çalıştı. Evli ve iki küçük çocuğu vardı. Geçen yıl eşi resmen boşadığı için benim yanıma taşındı ve beraber yaşamaya başladık. Ne yazık ki görev icabı gittiği Bitlis’te bir trafik kazası sonucu oğlumu kaybettim. Çocukların ikisi de erkek, 7 ve 8 yaşındalar, babalarından maaş hemen bağlandı (çocuklar anneleri ile yaşıyorlar). Ben ev hanımıyım, herhangi bir yerden maaşım yok. Oğlumdan bana da maaş bağlanabileceği söylendi. Ben de gerekli evrakı SSK’ye verdiğim halde farklı zamanlarda farklı yanıtlar alıyorum. Ben oğlumdan maaş alabilir miyim? Zülal ÖZLÜ Erkek çocuklar 18 yaşını dolduruncaya kadar, ortaöğrenim yapıyorlarsa 20 yaşını, yükseköğrenim yapıyorlarsa 25 yaşını dolduruncaya kadar hak sahibi sayılırlar. Vefat eden sigortalının anne ve babasının hak sahibi sayılabilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi gerekli. Bunlardan ilki, sigortalının ölüm tarihi itibarıyla eş ve çocuklara bağlanacak aylıkların toplamının sigortalının aylığından az olması, ikincisi ise geçiminin sağlığında sigortalı tarafından sağlandığının belgelenmesi. Sigortalının ölümü tarihinde eş ve çocuklarına bağlanacak aylıkların toplamı sigortalının aylığına eşit ise anne ve babanın aylık alma hakkı ortadan kalkar. Hak sahiplerinden birinin daha sonra aylıktan çıkması halinde dahi anne ve babaya aylık bağlanamıyor. Birinci koşul gerçekleşse dahi ayrıca herhangi bir geliri veya malvarlığı bulunduğu tespit edilen anne ve babalar yine hak sahibi sayılmıyor. 06.08.2003 tarihinden sonra ölen sigortalıların anne ve babalarına gelir veya aylık bağlanabilmesi için bunların 2022 sayılı kanuna göre bağlanan aylıklar hariç olmak üzere, sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmaması ve bu kuruluşlardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almamaları şartı getirildi. Buna göre, 06.08.2003 tarihinden sonra ölen sigortalıların anne ve babalarına bağlanan gelir ve aylıklar, sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başladıkları veya 2022 sayılı kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere, sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almaya başladıkları tarihi takip eden Sorularınız için bize ödeme dönemi başından itimalicozum?ismmmo.org.tr baren kesilecektir. Söz konuadresimizden su tarihten önce ölen sigorulaşabilirsiniz. Tüm talının anne ve babasına sorular eposta ile bağlanan gelir ve aylıklara tek tek 4958 sayılı kanundan öncecevaplanacaktır. ki mevzuat uygulanacağından, bunların gelir ve aylıklarının ölümleri dışında kesilmesine olanak bulunmuyor. 2007 yılı gelirlerine ait yıllık gelir vergisi beyanname verme süresi pazartesi günü başlıyor. Beyan dönemi, 25 Mart 2008’e kadar sürecek. Hesaplanan gelir vergisinin ilk taksiti 31 Mart 2008 akşamına kadar, ikinci taksiti 31 Temmuz 2008 akşamına kadar ödenebilecek. Mükellefler isterlerse tahakkuk eden vergilerini mart ayının sonuna kadar tek taksitle de ödeyebilirler. Gelir Vergisi Kanunu’na (GVK) göre beyan edilecek gelirler şunlar: 1. Ticari kazançlar, 2. Zirai kazançlar, 3. Ücretler, 4. Serbest meslek kazançları, 5. Gayrimenkul sermaye iratları, 6. Menkul sermaye iratları, 7. Diğer kazanç ve iratlar. GVK uyarınca mükellefler, belirtilen kazanç ve iratları için kanunda aksine bir hüküm olmadıkça yıllık beyanname vermek ve beyanı gereken vergileri yıllık beyannamede toplamak zorundalar. Bu kapsamda tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı olan şahıslar, ticari, zirai ve mesleki kazançları için her şart altında (zarar bile etseler) yıllık beyanname vermek zorundalar. GVK’ye göre genel kural, gelir vergisinin konusuna giren tüm kazanç ve iratlar için yıllık beyanname verilmesi ve söz konusu kazanç ve iratların yıllık beyannamede toplanması. İstisna hükmünden yararlanma koşulları Gayrimenkul sermaye iratlarının beyanında; istisna tutarının altında kalan konut kira gelirleri hariç, gelir, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilir. Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden dolayı elde edilen hasılatın 2007 yılı için geçerli olmak üzere 2 bin 300YTL’lik kısmı GVK’nin 21’inci maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna ediliyor. Bu nedenle bir takvim yılı içerisinde belirtilen tutarın altında hasılat elde edilmesi durumunda yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesine gerek yok. Yine GVK’nin 21’inci maddesi hükmü uyarınca istisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde bu istisnadan yararlanma imkânı bulunmuyor. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ise söz konusu istisna hükmünden yararlanamazlar. Ayrıca konut kira geliri elde eden mükelleflerin elde ettikleri kira gelirleri için gerçek gider esasını tercih etmeleri durumunda, istisnaya isabet eden gider tutarını hasılattan indirmeme ÖRNEK 1 BEYANNAME ÜZERİNDEN YAPILACAK İNDİRİMLER Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesinde belirtiliyor. Söz konusu indirimlerin yapılabilmesi için; Yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması, Gelirden yapılacak indirimlerin kanunda açıkça yazılan ve belirtilen şartları taşıması gerekiyor. Söz konusu maddeye göre indirim konusu yapılacak hususlar; 1. Şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen primler, 2. Eğitim ve sağlık harcamaları, 3. Sakatlık indirimi, 4. Bağış ve yardımlar, 5. Sponsorluk harcamaları, 6. ArGe harcamaları, 7. Doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışlar. Gelir Unsuru Tutar (YTL) 2007 Yılı Ticari Kazanç (Bakkal) 25.000 2007 Yılı Gayrimenkul Sermaye İradı Konut Kira GeliriBrüt 6.000.YTL İşyeri Kira GeliriBrüt 8.000.YTL Toplam 14.000 .YTL Götürü gider (14.000x%25)= () 3.500.YTL Net Kira Geliri 11.500.YTL 11.500 Gelir Vergisi Matrahı 36.500.YTL Hesaplanan Gelir Vergisi 8.150.YTL Mahsup edilecek vergi kesintisi 1.600.YTL Ödenecek Gelir Vergisi 6.550.YTL Mükellefin 2007 yılında kesinti yoluyla vergilenmiş kira ve vergiye tabi diğer gelirleri toplamı 19.000.YTL’yi aştığından söz konusu işyeri kira gelirinin beyan edilmesi gerekiyor. Mükellefin ticari kazancı olması nedeniyle konut kira gelirlerine uygulanan 2.300.YTL istisna hesaplama kapsamına alınmadı. Hesaplanan vergiden işyeri kirasından kesilen (8.000x%20) = 1.600.YTL gelir vergisi mahsup edildi. Mahsup sonrası kalan 6.550.YTL vergi, mart ve temmuz aylarında iki taksit olarak ödenecek. leri gerekir. Tevkifstopaj (kesinti) suretiyle vergilendirilmiş bulunan gayrimenkul sermaye iratlarının (işyeri kira gelirleri) beyan edilip edilmeyeceği ise GVK’de belirtilen beyan sınırı esas alınarak belirlenir. Buna göre 2007 yılı için 19000.YTL’yi aşmaması koşulu ile Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan gayrimenkul sermaye iratları beyan edilmeyecek. Ücret gelirlerinin beyanında dikkat edilmesi gerekenler: GVK uyarınca, tek işverenden alınan ve tevkif sureti ile vergilendirilmiş ücretler, tutarı ne olursa olsun, hiçbir surette beyan edilmiyor. Ancak birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretin toplamı 2007 yılı için 19.000.YTL’yi aşan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler beyan edilecek. Burada mükellefler birden sonraki işverenden aldığı ücretin hangisi olduğuna serbestçe karar verebilecek. ÖRNEK 2 Gelir Unsuru Tutar (YTL) 2007 yılı serbest meslek kazancı (Doktor) 60.000 2007 Yılı Gayrimenkul Sermaye İradı İşyeri Kira GeliriBrüt 20.000.YTL Götürü gider (20.000x%25)= () 5.000. YTL Net Kira Geliri 15.000.YTL 15.000 Ücret Gelirleri X devlet hastanesinden elde ettiği ücretin GV matrahı 18.500.YTL Y özel hastanesinden elde ettiği ücretin GV matrahı 20.000.YTL 38.500 Gelir Vergisi Matrahı 113.500 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi 34.580.YTL Mahsup edilecek vergi kesintisi 11.020.YTL Ödenecek Gelir Vergisi 23.560.YTL Hesaplanan vergiden işyeri kirasından kesilen (20.000x%20) = 4.000.YTL gelir vergisi ile devlet ve özel hastanelerden elde edilen ücretlerinden kesilen 7.200.YTL mahsup edildi. Mahsup sonrası kalan 23.560.YTL vergi, mart ve temmuz aylarında iki taksit olarak ödenecek. İşçi gözaltına alınır ya da tutuklanırsa... İş Kanunu’na göre işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın işçinin işyerindeki kıdemine göre 2468 hafta olarak değişen bildirim süresini aşması durumunda kıdem tazminatı ödenmek suretiyle işten çıkarılması mümkün. Böyle bir durumda, bildirim süreleri kadar bir zaman geçmiş ve işçi yine de işine dönememişse işveren bu sürenin sonunda işçinin iş sözleşmesini derhal fesih yoluyla sona erdirebilir. Örneğin, işyerinde 1 yıllık kıdemi olan işçi için bildirim süresi 4 hafta. İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığının 4 haftayı aşması halinde, bu süre sonunda işçinin iş sözleşmesi, kıdem tazminatı ödenerek bildirimsiz feshedilebilir. Ancak işçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile işe iadesi davası açmak suretiyle yargı yoluna başvurabilir. S O R U C E VA P 68’LİLER BİRLİĞİ VAKFI TÜYAP BURSA KİTAP FUARI’NDA 1 9 Mart 2008 Vakıf üyesi yazarlarımız Prof. Dr. COŞKUN ÖZDEMİR FİKRET BABUŞ HÜSEYİN KIVANÇ TURGUT ÜNLÜ MUZAFFER AYHAN KARA kitaplarını imzalayacaklar. CUMHURİYET 15 K