Katalog

CMYB C M Y B 7 ARALIK 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MÜZİK [email protected] HATİCE TUNCER H alk müziğinde araştõr- macõlõk ile icracõlõğõ bir arada yürüten Ulaş Öz- demir, “Bu Dem” albümünde de- de sazõ ve curayla çalõp seslendir- diği deyişlerle muhabbet havalarõnõ günümüze taşõyor. Özdemir 1998 yõlõnda çõkardõğõ “Ummanda” albümünde kendi yöresi Maraş’õn Pazarcõk ilçesin- de babasõyla derlediği Sinemilli Deyişleri’ni yorumlamõştõ. Özde- mir, Maraş - Pazarcõk - Elbistan çevresinin “Halk müziğinin Al- evi müziği damarının en önem- li kaynak yeri” olduğunu anlatõ- yor: “Eserin orijinaliyle ilişkisi be- nim için önemli. Deyişleri müm- kün olduğu kadar öğrendiğim halde icra etmeye çalışıyorum. Özellikle kendi yöremdeki mü- ziğin sulandırılmış hali beni çok fazla heyecanlandırmıyor.” “Sulandırılmış” nitelemesinin üzerine biraz gittiğimizde Özdemir, halk müziğinin yeniden yorumla- nõşõna yaklaşõmõnõ ortaya koyuyor: “Söz ile ilişki kurmanız gerekir. O sözün sizin vücudunuzda ya- yılması var. Sizin ağzınızdan çı- kınca sizin de sözünüz oluyor, ‘ben bunu takdir ediyorum’ anla- mına geliyor. Hele ki Alevi-Bek- taşi müziğinde sözcükler, cüm- leler çok önemli. Bunlar özellik- le son dönemde çok deforme edildi. Zaten kaynağıyla olan ilişkisini koparmışız.” HER GÜN BİR MODA Özdemir, halk müziğinde müzi- kal yaklaşõmlarda da sözlerde ol- duğu gibi özgün formuna bir yer- ler katmak yerine başka bir bi- çime sokma çabalarõnõ sevmiyor: “Bir gün gitarla çalınıyor, bir gün perküsyonlarla çalı- nıyor. Her gün yeni modalar çıkıyor. İlk ‘Ummanda’ al- bümünde canlı kayıt yap- mıştım, biraz acemiliğim de vardı. Başka projelerin için- deyken bu çalışmalardan uzaklaşmışım. ‘20 yaşlarõn- dayõm ve yaşlõlarõn icra ettik- lerine çok mu hevesim var’ diye düşünmüştüm. Türkiye’de buna meyilli çok fazla müzisyen yok. Yaşlı kuşak bile yeni sazlarla çal- maya çalışıyor. Onlar da bir şe- kilde yeni modalara uymaya ça- lışıyor. Köylerde gençlere gidi- yorsun moda eserleri okuyorlar.” ASIL RUHUM DEDE SAZI Özdemir bazen kendini tanõmla- makta güçlük çekiyormuş. Punk, caz, her türlü müzik politik şarkõ- lar dinliyor, 11 yõldõr Kalan Mü- zik’te çalõşõyor. Bu süreçte çok sayõda albümü hazõrlayan Özdemir, film ve belgesel film çalõşmalarõ da yapõyor: “Ama eski sazlarla bü- yüdüm. Asıl ruhum dede sazı, ruzba da dediğimiz cura. Sı- vas’ta kaybettiğimiz Nesimi Çi- men, Hasret Gültekin son olarak çalıyordu. Bugün tek Erdal Er- zincan’ın kayıtlarda çaldığı iki tel- li cura, inanılmaz bir müzikal renkliliği, armonisi olan bir saz.” HASBIHÂL TOPLULUĞU Ulaş Özdemir, 5 yõldõr Dertli Di- vani öncülüğünde genç müzis- yenlerden kurulan Hasbõhâl Top- luluğu’nun konserlerinde, muhab- betlerinde yer alõyor. “Bu Dem” al- bümünün de bu sürecin bir ürünü olduğu söylenebilir: “Hasbıhâl Topluluğu 4-5 kişi- den oluşmuyor. Onlarca amatör, bu kültüre meyletmiş insanlar emeğini veriyor. Sadece Alevi- lerden de oluşmuyor. Sünniler de var, başka inançlardan da.. hiç fark etmez. Konserler işin görü- nen kısmı. Evlerde, köylerde, kahvelerde yapılmış muhabbet- lerimizle yürüyor Hasbıhâl. Av- rupa’da, Kanada’da bu muhab- beti sürdürmeye meraklı insan- larla buluşuyoruz. Yapmak iste- diklerime meyilli insanların var- lığını gördüm ve ben de kendimi geliştirmeliydim.” Sol muhalif müziğin sevilen gruplarõndan Yorum, 23. yõlõnda dinleyicilerine “Başeğ- meden” adõyla yeni bir albüm daha sundu. 2006’da yayõmlanan “Yıldızlar Kuşandık” albümü- nün ardõndan 2.5 yõllõk yoğun bir çalõşma sonucu tamamlanan “Ba- şeğmeden” albümünde Grup Yo- rum, 15 yeni şarkõ seslendiriyor. Yorumcular, albümlerinde kla- sik yorum tarzõnõn dõşõnda hip- hop’tan rock müziğe farklõ tarz- larda şarkõlar söylüyor. “Komutan Che”yi anlatan “Hasta Siempre”yi orijinal di- linde İspanyolca seslendiren Grup Yorum’a “Defol Ameri- ka” marşõnda 70 kişilik koro eş- lik ediyor. Grup Yorum, Başeğ- meden’de yine şarkõlarla halkla- rõn kardeşliği vurgusunu yapõp F tipi cezaevlerindeki tecride, ge- cekondu yõkõmlarõndan Irak’taki işgale kadar yaşadõğõmõz sürecin sesi oluyor. Ulaş Özdemir, on yõl sonra çõkardõğõ solo albümünde deyişleri dede sazõ ve cura ile çalõp söylüyor Herdemmuhabbetiniçinde Hip-hop ve rock müzikte ‘Yorum’ farkõ Özdemir, Bu Dem’de dede sazõnõ da, curayõ da kayõtlar sõrasõnda kendisi çalmõş.. ama bundan sonraki albümde kendisinden daha genç kuşaktan arkadaşlarõyla birlikte çalmak istiyor. Özellikle semahlarda kadõn- erkek birlikte dönerken işin çalma kõsmõnda kadõn olsun istiyor: “Bu müziklerin orijinalini bizim gibi insanlarõn göstermesi lazõm diye düşünüyorum. Özellikle benim için genç kuşaklarla ilişki çok önemli.” İranlõ tanbur ustasõ Ali Akbar Moradi ile kayõtlarõ da yayõmlanan konserleri ve Erdal Erzincan ile İranlõ kemençe ustasõ Kayhan Kalhor’a The Wind albümünde eşlik etmesinin ve birçok Batõlõ müzisyenle de çalõşmalarõnõn Özdemir’e çok büyük katkõsõ olmuş. Sahnede iki saat boyunca bağlama çalabilecek konsantrasyonu sağlama beceresini elde etme konusunda bu ustalarla çalõşmanõn yararõnõ görmüş. Ulaş Özdemir “Dem”in Alevi-Bektaşi toplumu için, “an, keyif, soluk, hayat, zaman, devir, nefes, içki” gibi pek çok anlamõ içeren bir kavram olduğunu anlatõyor. Albümünü hazõrlarken “dem”in kavramsal içeriğinden hareketle müzikal bir kurgu oluşturmuş. Dede sazõyla çaldõğõ “Dem” ile doğaçlama bir açõş yaparken Alevi-Bektaşi inancõndaki yenilenmeyi, dünden bugüne gelen devri, devranõ anlatõyor. Daha sonra babasõyla birlikte derledikleri farklõ yüzyõllardan ozanlarõn farklõ ezgilerle okunan 4 deyişiyle devam ediyor: “Örneğin ‘Muhabbet Eyledik Sadõk Yar ile’ daha önce başka bir müzikle okundu. Ama bu bizim yöremizin icra tarzı. Daha sonra ‘Bu Dem’ diye sanki muhabbetin içindeymişim gibi curayla açış yapıyorum. Yani günümüzde süren demi, muhabbeti anlatıyorum. 4 deyiş daha okuyorum. Son olarak ‘Her Dem’ geliyor. Bizim yöremizden bu ezgide hem dede sazı hem de ruzbanın muhabbeti var, yani birlikte çalıyorlar. Bununla, hem dünden bugüne gelen ve yarınlara giden demin, hem de bu iki sazla süren muhabbetin her dem sürmesini diliyorum, buna olan inancımı, isteğimi sunuyorum...” Kavramsal kurgu Ulaş Özdemir “Bu Dem” albümündeki deyişleri 10-15 yõldõr okuyormuş. Babasõyla derlediği deyişleri çala çala albümdeki yorumuna ulaşmõş: “Bu deyişlerin benim içimdeki duygusudur benim okuduğum. Bugün bu muhabbetler sürüyor, biz bunlarõ icra ediyoruz.. sadece biz değil, pek çok insan yapõyor ve bu muhabbetlerin yansõmasõ olarak bu albümü yaptõm. ‘Kimse okumuyor, ne yazõk.. ben okuyayõm’ diye değil, Yapmak istediğim nostalji değil, her dem yaşamasõnõ umut ettiğim bir kültürün yansõmasõ.”