Katalog

CMYB C M Y B 13 EKİM 2008 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER 3 SÖZ ÇİZGİNİN Turhan Selçuk AYDINLANMA EMRE KONGAR Amerika’da Ekonomi mi Kazanacak, İdeoloji mi? Amerika’da başkanlık seçimlerine çok az kaldı. Bu seçimler bütün dünya açısından önemli. Türkiye açısından ise özellikle önemli. Çünkü ister kabul edin, ister kabul et- meyin ABD, tüm dünyanın siyasal ve ekonomik liderliğine ve askeri jandar- malığına soyunmuş bir ülke. “Preemptive preeminence” dedikle- ri ve bizim Türkçeye “Önleyici vuruş” di- ye çevirdiğimiz “Önalan üstünlük” poli- tikası, Clinton zamanından beri, ABD’nin dünyadaki her noktaya her an müdahale etmesinin gerekçesini oluşturuyor. (Ba- kınız, kongar.org’daki eski Aydınlanma yazıları.) Afganistan ve Irak, bu politikanın canlı örnekleri. Irak’ın işgali tabii bizim için hepsinden önemli. Çünkü hem yalan iddialara dayandı- rıldı, hem amaçların “demokrasi getir- mek!” bölümü fiyaskoyla sonuçlandı, hem Sünni-Şii, Kürt-Arap, Türkmen- Kürt çatışmasını körükledi, hem Türki- ye’ye komşu oldu, hem de bu komşu- luk ilişkisinden beri PKK terörü, tekno- lojik ve eylemsel olarak ivme kazandı. Ben zaten daha yıllar önce, “21. Yüz- yılda Türkiye” adlı kitabımda gelecekte Türkiye’yi yönetecek üç büyük güç arasında ABD’yi de saymıştım. Türkiye’nin de bir parçası olduğu Or- tadoğu coğrafyasında ABD’den ba- ğımsız herhangi bir politika yürütmek ar- tık tümüyle olanaksızlaştı. Onun için hemen hemen bütün so- runlarımızda, ilk ve baş muhatabımız ABD: Hoşumuza gitse de, gitmese de so- runlarımızı önce onunla müzakere etmek zorundayız. Tabii bu müzakereler, AKP iktidarı dö- neminde olduğu gibi tümüyle teslimiyetçi bir yaklaşımla sürdürülürse, sonuç ABD’nin tam denetimi olur. Ama ben ABD’nin iç ve dış politika- larını biraz çalışmış ve hâlâ dikkatle iz- leyen bir öğrenci olarak onunla çok da- ha akılcı, karşılıklı çıkarlara dayalı, “re- el politik”i dikkate alan müzakereler yapılabileceğini ve Türkiye’nin çıkarları açısından daha iyi sonuçlar elde edile- bileceğini düşünüyorum. Çünkü ABD de, bütün büyük devlet- ler gibi, alabileceği ödünleri son nokta- sına kadar zorlar. Zorlar ama, pragmatiktir! “Reel politik”i çok iyi bilir ve bunun ku- rallarına genellikle uyar. Durması gerektiği yerler kesin ve gerçekçi bir dille anlatılırsa veya kendi- si doğrudan bunları görürse, onlara da uyacak seçenekler geliştirir. Çünkü ABD dış politikası, daima se- çeneklidir. İşte bütün bunlardan dolayı, ABD’de- ki başkanlık seçimi, sadece dünya açı- sından değil, Türkiye açısından da bü- yük önem taşıyor. Obama ve McCain arasında önem- li bir fark var mı? Birinin ya da ötekinin seçilmesi bizi et- kiler mi? Yoksa ABD’nin özellikle dış politika- sı, önemli bir değişme göstermez mi? Doğrusu ben, kim başkan seçilirse se- çilsin ABD’nin dış politikasında çok önemli değişiklikler olacağını düşün- müyorum. Ancak marjinal, küçük değişiklikler ola- bilir. Örneğin Irak’tan askerlerin daha ça- buk çekilmesi, dünya ülkeleriyle daha ya- kın ilişkiler kurulması, İran üzerindeki baskıların hafifletilmesi gibi, özel politi- kalarda bazı marjinal değişiklikler gün- demde. Dünya politikası açısından, marjinal, küçük görünen bu değişiklikler, Türkiye açısından hayati sonuçlar doğurabilecek önemli adımlar gibi görünüyor bana. Belki de yanılıyorum ama, yeni baş- kanın kim olacağı Türkiye’yi çok etkile- yecek diye düşünüyorum. Tabii bir de “Ermeni soykırımı iddia- ları” sorunu var, bizim açımızdan. Seçim sonuçlarını iki önemli öğe be- lirleyecek: Seçmen davranışına ekonomik kay- gılar egemen olursa Obama, siyahlara karşı olan ideolojik önyargılar ege- menliğini sürdürürse McCain kazanır. Obama’yı önde gösteren anket so- nuçları sizi aldatmasın. Seçim bence, hâlâ ortada. Çünkü Elçin Poyrazlar’ın cumartesi günkü mükemmel haberinde belirtildi- ği gibi, “Bradley etkisi” denen bir bul- guyla açıklandığı üzere, siyahlara karşı olan önyargılar, utanılan, ifade edilme- yen, gizlenen bir tutum olduğu için, an- ketlere yansımıyor. ekongar@cumhuriyet.com.tr www.kongar.org Karamağaralı toprağa verildi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Beyhan Karamağaralõ, önceki gün Kocatepe Camisi’nde kõlõnan cenaze namazõnõn ardõndan Karşõyaka Mezarlõğõ’nda toprağa verildi. Hacettepe’nin yanõ sõra Niğde Üniversitesi’nde de öğretim üyeliği yapan Karamağaralõ, yakalandõğõ kanser hastalõğõ ile mücadele ediyordu. Korutürk anılıyor İstanbul Haber Servisi - Türkiye’nin 6. Cumhurbaşkanõ Fahri S. Korutürk, ölümünün 21. yõldönümünde yarõn saat 14.00’te İstanbul Moda’daki büstü önünde törenle anõlacak. Şehitlere saygı yürüyüşü ANKARA (AA) - Kamu Çalõşanlarõ Hak Sendikalarõ Konfederasyonu (HAKSEN) üyeleri, Aktütün Karakolu’na ve Diyarbakõr’da polis servis aracõna yapõlan saldõrõlarda şehit olanlar için “Saygõ Yürüyüşü” düzenledi. Maltepe Köprüsü altõnda toplanan ve Kõzõlay’a yürüyen gruptakiler, yol boyunca sloganlar atarken Güvenpark yakõnlarõnda basõn açõklamasõ okundu. Ortodoks diyasporasõ 2009’dan itibaren müzakerelere başlõyor Hedef sorunlarõ çözmekİstanbul Haber Servisi - İstanbul Rum Patriği 1. Bart- holomeos başkanlõğõnda Aya Yorgi Katedrali’nde toplanan Pan-Ortodoks Zirvesi’nde bir araya gelen ruhani liderler dün ortak bildirilerini açõkla- dõlar. Bildiride Ortodoks di- yasporasõ ile ilgili sorunlarõ çözmek ve yabancõ tesirlerden uzak tutmak amacõyla İstanbul Patrikliği tarafõndan yapõlan 2009 yõlõndan itibaren müza- kerelerde bulunulmasõ teklifi- nin kabul edildiği belirtildi. Bildiride dünya barõşõ için dinler arasõ diyalog çağrõsõ da yapõldõ. Pan-rtodoks Zirvesi için İstanbul’da bulunan Orto- doks liderler dün Fener Rum Patrikhanesi’nde pazar ayini- ne katõldõlar. Ayini İstanbul Rum Patriği 1. Bartholomeos, İskenderiye, Antakya, Kudüs, Moskova patrikleri birlikte yönetti. Ortodoks kiliseleri arasõ güç mücadelesi nedeniy- le sorunlar yaşayan Fener Rum Patriği 1. Bartholomeos ve Moskova Patriği Aleksios’un ayini birlikte yö- netmeleri ortodoks cemaati için özel bir anlam taşõyordu. Yaklaşõk 2.5 saat süren ayinde 10-12 Ekim tarihleri arasõnda zirve için bir arada bulunan ruhani liderlerin aldõklarõ ortak kararlar açõklandõ. Ortak bildiride, dünya Ortodoks kiliselerinin birliğini pekiştirmek, idaresini sevgi ve barõş içinde muhafaza etme kararõ alõndõğõ kaydedildi.