Katalog

13 AĞUSTOS 2007 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DİZİ 9 Mabetleri renk renk fenerler süslüyor... Busan’daki Birleşmiş Milletler Kore Savaşı mezarlığı. Bellek Duvarı boydan boya şehit isimleriyle kaplı. Altın renkli heykeller Budist tapınaklarında... Mabetlerdeki fenerlere ziyaretçiler isim yazıp bırakıyor. Budist rahipler ismini bırakan kişiye dua ediyor Kederleri kovan fenerler! ore’de “turistik açıdan” en ilgi çekici ziyareti, doğanın ortasında bir Budist mabedine yaptık. Yabancı istilalar ve çeşitli baskılar altında kalan Budist rahipler; mabetlerini Kore’de genelde böyle kuş uçmaz, kervan geçmez dağlık ve ormanlık alanlara yapmış... Ebedi huzur ve mutluluğa adanan mabedin içi; birbirinden çarpıcı renkleri görsel şölenle bir araya getiren nilüfer çiçeği şeklinde fenerlerle dolu. Dizi dizi sıralanmış fenerler tavanda asılı. Koreli Budistler bu fenerleri yaktıklarında, karanlık ve kederin uçup gittiğine inanırmış... Sembolik anlamda bu, zihnin bilgelik ve aydınlanmaya açılması demekmiş. “Kederi yenmek için aklınızı, yüreğinizi açın!” mesajını işleyen fenerlere, ziyaretçiler K BİLGELİĞİN SIRRI tek tek isimlerini yazıp bırakıyor. Budist rahip gelince, ismini bırakan kişiye de dua etmiş oluyor... Birmanya’da (Myanmar) daha önce pek çok Budist mabedi görmüş, gezmiştim. İnsanı böyle hafifleten, bulutların arasına taşıyan bir mabede rastlamadım. Budizmin en köktenci versiyonuyla yaşayan Birmanya’nın kubbeleri altınla kaplı “pagoda”larına girerken üzerinize ağırlık çöküyor. Etraftaki insanların vücut dilinde, bakışlarında, asık yüzlü ifadelerinde hep isimlendiremediğiniz bir baskı seziyor, katı bir kuralcılıkla yüz yüze geliyorsunuz. Mabetlerin dış kapısında, daha sokak ortasında, mesela ayakkabılarınızı çıkarmanız isteniyor ve burnunuza hemen derme çatma tokyolar dayatılıyor. Muson yağmurları altında o tokyoları şıpıdık şıpıdık ayağınıza geçirdiğiniz an; olaydan kopuyor, bir yabancılaşma yaşıyorsunuz. URİZM HAMLESİNE DİN DE DAHİL Kore mabetlerinde böyle bir baskı havası yok. Tam tersine. Etraf cıvıl cıvıl öğretmenleriyle mekânı gezmeye gelen küçük okul çocuklarıyla dolu. İbadet kuralları da camide olduğu gibi tıpkı yalnız iç mekânlarda geçerli. Dışarıda avluları, çevreyi dilediğinizce dolaşabiliyor, ferahlık veren doğayla serbestçe baş başa kalabiliyorsunuz. Budizm samanlıkla karışmış biraz burada. Birmanya, Tayland, Kamboçya’nın otoriter, sert versiyonlarına benzemiyor. Din konusunda zaten alabildiğince çoğulcu, inanılmaz liberal bir ülke burası. Nüfusun yarısı “agnostik” ya da “dinsiz”. Diğer yarısı da Budist (yüzde 23) ve Hıristiyanlardan (yüzde 25) oluşuyor. Hıristiyan olup da Budist inanca bağlılığını sürdüren de var. Bu dinler Babilinin getirdiği rahatlık, Korelilerin turizm hamlelerine dini de dahil etmelerini sağlamış. T ? Kore Budizmi hafif samanlıkla karışmış. Birmanya, Tayland, Kamboçya’nın otoriter, sert versiyonlarına benzemiyor. Din konusunda liberal bir ülke burası. Nüfusun yarısı agnostik ya da dinsiz. Diğer yarısı Budist ve Hıristiyan. ? Turizmini farklılaştırmak, çekici hale getirmek isteyen Kore ‘süper teknolojik Asya’ ile ‘geleneksel kimliğini’ özgün bir bileşimle sunuyor. Geleneksel Asya’yı ‘mabet turizmi’ ile öne çıkarıyor. Ama tanıtımını ‘internet’ten yapıyor, atılımını sanal âlemde örgütlüyor! 510 GÜNLÜK TURLAR VAR eş yıl önce; 2002 Dünya Kupası’nda ler. “Goodwill guides” ağı, Kore turizminin tüm yenilik“templestay” adını verdikleri bir “maleri gibi Dünya Kupası’nın “seferberlik ortamında” bet turizmi” (www.templestaykostart almış. “Gönüllülük temelinde” faaliyet gösteren rea.com) başlatmışlar mesela. Program programa, yabancı dil bilen tüm Koreliler özellikle o kadar tutmuş ki, başlangıçta sadece 14 mabetle gençler ve öğrenciler katılabiliyor... başlayan turlar; beş yılda mantar gibi Kore’nin Bu gönüllü rehberlere, profesyonel rehber gibi para dört bir yanında 50 mabede yayılmış. Bir gecelik ödemiyorsunuz. Yalnız yol, yemek, müze giriş ücretleri “templestay” fiyatları her şeyden önce çok elverişgibi giderleri karşılıyorsunuz. Bunun karşılığında “iyi li. Otuz, bilemediniz elli doları geçmiyor. niyet rehberiniz” sizi sahipleniyor! Gittiğiniz yerler hakBudizmi keşfetmek, Budist rahiplerin yaşamını kında elinden geldiğince bilgi veriyor, yol gösteriyor görmek isteyenler; seçtikleri mabede öğleden sonra ve tercümanlık yapıyor. ikiüç sularında katılıyor, ertesi gün aynı saatlerde ayrılıyor. Program, klasik mabet turuyla başlıyor. Akşam ÖZE ALINABİLİR BİR SERÜVEN... rahiplerle 6 sularında yenen bir “vejetaryen yemek” ve Gönüllü rehberler profesyonel olmadıkları için kısme“çay seremonisinden” sonra 9’da yatılıyor. tinize artık ne çıkarsa katlanmak durumundasınız. Sabah gün ağarırken “meditasyonPrograma, ülke turizmine katkıda la” kalkılıyor. Ardından mabetle ilgili bulunmak için katılan da var, “yasosyal faaliyetler başlıyor. bancı merakıyla” takılan da... Bu Mabedine göre artık. Kimi yerde rayüzden hepsinin lisan ve bilgi düzehiplerle patates soyuyor, kimi yerde yi bir olmuyor. “Zen” ya da “Budizm” gibi konularTurizm bakanlığı yetkilileri sisteda yapılan seminerlere, “yoga seansmi nasıl denetliyor bilmiyorum. larına” katılıyorsunuz... Ama Kore gibi taksicilerle anlaş12’deki öğle yemeğinden sonra, 24 manın imkânsız olduğu, en basit saatlik programı bitirip mabetten ayrıyol işaretinin okunamadığı; âdetlelıyorsunuz. ri, kültürü, yemeği, oturması kalkMabetlerin programları birbirinden ması, her şeyiyle yabancı bir ülke bir hayli farklı. İlginizi çeken prograiçin bu, anlaşılan göze alınabilir mı internet üzerinden dilediğinizce sebir serüven. çebiliyorsunuz. Organize turlar dışında Kore’yi “Gün batarken yat, ağarırken kendi başlarına keşfe kalkışan kalk!” saatlerine ve kışla düzenine “seyyahlar” internet bloglarında, ayak uydurabilirseniz; Kore’yi boydan “goodwill guide” deneyimlerini boya mabetleriyle beşon günlük turuzun uzun hikâye ediyorlar. larla gezebilirsiniz... “Kandırıldım”, “Filan yer Turizmini farklılaştırmak, çekici hayerine falan yere götürüldüm!” le getirmek isteyen Kore, “süper tekdiyenine hiç rastlamadım. Gönüllü noloji ağırlıklı gelişmiş Asya” ile “gerehberlere başvuranlar, genelde leneksel Asya kimliğini” özgün bir bimemnun. Sistem, baştan sona Budist rahiple Kore usulü leşimle bir araya getirmiş. Mabet turzaten internet (www.tour2çay seremonisi... ları “geleneksel Asya’yı” öne çıkakorea.com ve www.goodwillrıyor. Ama bunun tanıtımı ve orguide.com) üzerinden çalışıyor. Bu ganizasyonu; 21. yüzyılın dijital araçlarıyla, baştan özel rehberlerle internetten temas kuruyor, gideceğiniz sona internet üzerinden yapılıyor. yerler, tarihler için önden randevulaşıp anlaşıyorsunuz... Güney Kore’nin “turizm atağı” sanal âlemde tam teçORE’NİN ‘İYİ NİYET REHBERLERİ’ hizat örgütlenmiş durumda. Nüfusunun üçte ikisinin inTurizmde Kore’nin karşısına çıkan en büyük enternete bağlı olduğu, eğitim düzeyi yüksek bu süper gel dil. Koreliler buna da “goodwill guides” iyi nidijital ülke, turizm politikasını şekillendirirken internet yet rehberleri adı verilen pratik bir çare getirmişortamının sağladığı hiçbir imkânı gözden kaçırmamış. B ‘Mabet turizmi’ Güney Kore’ye turist yağdırıyor G B İ T T İ K CUMHURİYET 09 K