Katalog

9 MAYIS 2007 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr KamuSen’in araştırmasına göre, nisanda dört kişilik ailenin en az geçim sınırı 2 bin 217 YTL ’ye çıktı 13 EKONOMİ POLİTİK ERİNÇ YELDAN Y oksulluk çocukları vurdu Ekonomi Servisi KamuSen’in belirlemelerine göre nisan ayında bir önceki aya kıyasla dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı 2 bin 216 YTL ’ye, tek kişinin yoksulluk sınırı ise 1114.41 YTL ’ye yükseldi. Nisanda en çok yoksullaşma, okula gitmeyen çocuklarda görüldü. Bu dönemde çalışan tek kişinin açlık sınırı 848 YTL ’ye çıktı. Türkiye KamuSen Araştırma Geliştirme Merkezi’nin nisan ayına ait asgari geçim endeksi sonuçları açıklandı. AKP Döneminde Emeğin Konumu Geçen haftaki yazımda AKP dönemi boyunca (20022006) Türkiye ekonomisinde yaşanan gelişmeleri makro düzeyde özetlemeye çalışmıştım. Bu hafta aynı çabayı işgücü piyasaları ve emek gelirleri üzerine yoğunlaştırmaya çalışacağım. AKP dönemi Türkiyesi’nde milli gelirin hızlı bir artış içinde olduğu; ancak bu artışın “spekülatif” ve “istihdam yaratmayan” türde bir büyüme olarak nitelendirilmesi gerektiği gerek bu satırlarda gerekse diğer araştırmacılar tarafından daha önceleri dile getirilmişti. Özetle vurgulamak gerekirse, 2002 yılında (sabit 1987 fiyatlarıyla) 116.3 milyar YTL olan Türkiye’nin reel milli geliri, 2006 yılı sonunda 154.3 milyar YTL’ye ulaşmıştır. Yani milli gelirimiz geçen dört sene içerisinde reel birikimli olarak yüzde 32.7 düzeyinde artış göstermiştir. AKP söz konusu gelişmeyi “ekonomik programının başarısının kanıtı olarak” sunmaya çalışmaktadır. Oysa işgücü piyasasına ilişkin resmi rakamlar, söz konusu başarının herkes tarafından eşit olarak paylaşılmadığını; bilakis, emekçilerin 2002 sonrasını bir yandan artan işsizlik, bir yandan da daralan reel ücretlerin kıskacında geçirdiğini belgelemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de toplam istihdam 2002’den 2006 yılına değin sadece 976 bin kişi artış göstermiştir. Bu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 1 milyon 370 bin kişi azalmıştır. Sanayi sektöründe ise yaşanan hızlı büyümeye karşın dört yılda yaşanan toplam istihdam artışı sadece ve sadece 453 bin kişidir. Spekülatif sıcak para akımlarıyla büyüyen Türkiye’de işgücü, tarım sektöründen, doğrudan doğruya hizmetler sektörlerinde enformalleşmeye itilmiş gözükmektedir. ? Çalışan tek kişinin açlık sınırının 848 YTL olarak açıklandığı rapora göre, bir önceki aya kıyasla en büyük yoksullaşma okula gitmeyen çocuklarda görüldü. Türkiye İstatistik Kurumu’ndan alınan fiyatlara göre yapılan araştırmada, dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırının yüzde 0.71 artışla 2 bin 200 YTL ’den 2 bin 216 YTL ’ye yükseldiği belirlendi. Nisanda bir önceki aya kıyasla en ? KamuSen’in belirlemelerine göre ortalama 945 YTL maaş alan bir memur, ücretin yüzde 52’sini gıdaya, yüzde 39’unu da ev kirasına ayırıyor. Yani memur aldığını gıda ve eve yatırıyor. yoksulluk sınırı ise aynı dönemde yüzde 0.58 artarak 453.30 YTL ’den 455.91 YTL ’ye yükseldi. Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin ortalama gıda ve barınma harcamaları toplamı nisan ayı itibarıyla 861.27 YTL olarak tahmin edildi. yüksek yoksullaşma oranının yüzde 0.97 ile okula gitmeyen çocuklarda olduğu belirlendi. Bu dönemde, okula gitmeyen çocuğun yoksulluk sınırı 2.19 YTL artarak 226.08 YTL ’den 228.27 YTL ’ye yükseldi. İlköğretim öğrencisi bir çocuğun Söz konusu dönemde ortalama 945.93 YTL ücret alan bir memurun ailesi için yaptığı gıda harcamasının, maaşının yüzde 51.8’ini oluşturduğu belirlendi. Konut gideri ise ortalama memur maaşının yüzde 38.7’sine denk geliyor. Buna göre bir memur, ortalama maaşının yüzde 90.5’ini yalnızca gıda ve barınma harcamalarına ayırmak zorunda kalıyor. Diğer ihtiyaçları için ise maaşının yüzde 9.5’i ile idare etmek zorunda bulunuyor. LCD televizyonlara talep arttı, tüplü üretimi düşmeye başladı Sanayi üretimi hız kesti İş dünyasına özel telefon Ekonomi Servisi Mobil iletişimde dünya devi Nokia, iş dünyasına özel çözümlerini Nokia for Business etkinliğinde tanıttı. Nokia for Business kapsamında Nokia E61i, Nokia E65 ve Nokia E90 model cep telefonlarının yanı sıra Nokia Intellisync Mobile Email, Nokia Nokia Intellisync Call Connect 1.0 for Alcatel ve Nokia Intellisync Call Connect 1.0 for Cisco çözümleri de tanıtıldı. Nokia Türkiye Genel Müdürü Imfred De Jong, şu anda mobil eposta kullanıcılarının sayısının çok küçük olduğunu ve gelişmek için büyük fırsatlar bulunduğunu söyledi. De Jong, kurumsal çözümlerin verimlilikle ilgili olduğunu vurgulayarak, kurumsal çözümlerinin büyük potansiyel içerdiğini kaydetti. ? Bir zamanlar evlerde lüks olarak görülen bulaşık makinesi üretimi geçen yıla oranla yüzde 54.7 oranında arttı. Ekonomi Servisi Ekonomik büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki sanayi üretimi, bu yıl martta, 2006’nın aynı ayına göre yüzde 2.6 oranında arttı. Geçen yılın aynı döneminde sanayi üretimi yüzde 9.1 artmıştı. Şubatta yüzde 7.1 olarak açıklanan sanayi üretimi artışı da yüzde 7.3’e revize edildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, martta madencilik sektörü üretiminde yüzde 4.1, imalat sanayii sektöründe yüzde 2.1, elektrik, gaz ve su sektöründe de yüzde 7.1 oranında üretim artışı yaşandı. Üretimde en yüksek artış yüzde 52.8 ile diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleşti. Plazma veya LCD televizyonlara talep artınca tüplü TV üretimi de hızla düşmeye başladı. Bu yıl martta geçen yılın aynı dönemine göre televizyon üretim miktarı yüzde 32.6 oranında düştü. Tüplü televizyon üretimi düşerken bir zamanlar evlerde lüks olarak görülen bulaşık makinesi artık zorunlu beyaz eşya grubuna girmeye başladı, üretimi geçen yıla oranla yüzde 54.7’lik artış gösterdi. Bu arada, aynı dönemlerde çamaşır makinesi üretimi yüzde 29.4, buzdolabı yüzde 15.8, elektrik süpürgesi yüzde 12.8 oranında artış gösterdi. Fırın üretimi de yüzde 8.8 azaldı. Avon Türkiye Genel Müdürü Ron Griffiths (sağda), Türkiye’de kozmetikte parfümeri pazarının 1.2 milyar dolar olduğunu belirterek Avon’un 100 ülkede 5 milyon kadına iş imkânı yarattığını söyledi. AKP Döneminde İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1,000 kişi) 2002 Toplam İstihdam 21,354 Tarım 7,458 Sanayi 3,954 Hizmetler 9,942 Açık İşsizler 2,473 Gizli İşsizler(*) 1,02 Top.İşsizlik Oranı (%) (*) 14,1 2003 21,147 7,385 3,821 10,08 2,497 945 14 2004 2005 2006 21,791 22,046 22,33 7,4 6,493 6,088 3,988 4,284 4,407 10,403 11,269 11,836 2,479 2,52 2,446 1,223 1,714 2,087 14,5 16,1 16,9 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hanehalkı İşgücü İstatistikleri. (*) Toplam (açık+gizli) işsizlik. (“İşgücü piyasasına dahil olmayanlar” ilave edilerek). 24 MİLYON KADIN POTANSİYELİ VAR Avon Türkiye Genel Müdürü Ron Griffiths, Gebze’deki Operasyon Merkezi’nde ortalama 200 kişilik istihdam sağlayacaklarını kaydetti. Griffiths, “Türkiye’de 1564 yaş aralığında 24 milyon kadın potansiyeli var. Pazarın yüzde 20’sine sahibiz. Avon Türkiye, global olarak büyüyen, ümit vaat eden bir pazar. Burayı gelecekteki lokomotifimiz olarak görüyoruz” dedi. Güzelliğe 20 milyon dolarlık yatırım ŞEHRİBAN KIRAÇ Ferroli’den üretim kararı Ekonomi Servisi Ferroli Türkiye Yönetim Kurulu üyesi ve Genel Müdürü Çetin Çakmakçı, Ferroli’nin, bir kombi modelinin üretimini tamamıyla Türkiye’ye verdiğini söyledi. Çakmakçı, “Panel radyatör de üretilecek. Buradan diğer ülkelere ihraç edilecek. Zaman içinde belki bir başka kombi de gelebilir’’ dedi. Çakmakçı, Ferroli’nin, bacalı, hermetik ve yoğuşmalı kombi ürünlerinde başlattığı 5 yıl garanti kampanyasıyla ilgili düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, 2007’nin Ferroli için oldukça önemli olduğunu, temelini geçen yıl attıkları Düzce’deki fabrikayı bu yıl açacaklarını dile getirdi. Çakmakçı, “Eylül ayından itibaren kendi ürünlerimizi üreteceğiz. Üretimin yüzde 75’ini ihraç edeceğiz. 2008’den itibaren de fabrikada yeni ürünler olacak’’ dedi. Çakmakçı, iç pazarda cirolarının 50 milyon Avro olacağını ve 1 yılda ilk 200 şirket arasına girmeyi beklediklerini aktardı. Çakmakçı, garanti sürelerini 5 yıla çıkardıklarını belirtti. GEBZE Avon Batı Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Tedarik Zincirinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Michael Watson, Türkiye’de 1564 yaş arası Türk kadınlarını potansiyel müşteri olarak gördüklerini belirterek 20 milyon dolar yatırımla açtıkları Operasyon Merkezi sayesinde Türkiye’nin 81 iline daha kolay ve hızlı bir şekilde dağıtım yapacaklarını söyledi. Avon Türkiye Operasyon Merkezi’nin açılış töreni, Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nde gerçekleştirildi. Törende konuşan Watson, bu merkez aracılığıyla Türkiye’de bulunan 220 bin aktif satış temsilcisine dünya standartlarında çözümler bulacaklarını kaydetti. Watson, Türk kadınının güzelliğine düşkün olduğunu belirterek 2007 yılının ilk çeyreğinde Avon’un satışları ile Türkiye’de yüzde 30 büyüdüğünü söyledi. Watson, yıllık 9 milyar dolar gelirle dünyada en iyi global 100 şirket arasında bulunduklarını vurguladı. Dönemin işgücü piyasalarının önemli bir diğer özelliği, açık ve gizli işsizler toplamından oluşan toplam işsizlik oranının hızla yükselmiş olmasıdır. TÜİK verilerine göre toplam işsiz sayısı son dört sene içerisinde mutlak rakam olarak 1 milyon 40 bin kişi artış göstermiş; toplam işsizlik oranı da 2002’de yüzde 14.1 iken 2006’da yüzde 16.9’a yükselmiş durumdadır. TÜİK, gizli işsizleri “iş aramayıp çalışmaya hazır nüfus: İş arayıp, 15 gün içinde işbaşı yapmaya hazır olan, ancak son üç ayda iş arama kanalı kullanmayanlar; artı iş bulma ümidi olmayanlar” şeklinde tanımlamaktadır. Tanımdan da anlaşılacağı gibi, aslında iş aramaktan ümidini kaybeden kitle neredeyse açık işsiz sayısına ulaşmıştır. Özet olarak, AKP döneminde birikimli olarak yüzde 32 düzeyinde büyüyen Türkiye ekonomisinde emekçiler, artan işsizlik baskısı ve gerileyen reel ücretler ile karşı karşıya kalmışlardır. Dolayısıyla, 2002sonrası Türkiyesi’nde AKP iktidarı, her şeyden önce yerli ve uluslararası sermayenin çıkarlarının gözetildiği ve emeğin sömürüsünün yoğunlaştırıldığı bir dönemi sergilemektedir. Zorlu: Karayolları 2010’a yetişecek Gayrettepe’deki araziye Fatih Sultan Mehmet’i at üstünde gösteren bir heykel otel yapılması önerildi Ekonomi Servisi Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu, Karayolları arazisiyle ilgili proje çalışmalarını başlattıklarını, projeyi 2010 yılına yetiştireceklerini söyledi. Ahmet Nazif Zorlu, “Bir DeSen tasarla 5. Taç Nevresim Deseni Yarışması’’nın ödül töreni öncesinde Karayolları arazisiyle ilgili gazetecilerin sorularını yanıtladı. “İnşallah 2010 yılına orayı yetiştireceğiz. Proje çalışmalarını başlattık. Bir konsept çalışması yaptık’’ diyen Zorlu, ilk kazmayı gelecek yılın başında atmayı planlandıklarını söyledi. Bu arada, Fatih Belediyesi Meclisi 2. Başkan Vekili Barış Boyacı da “heykel otel’’ adıyla hazırladığı Fatih Sultan Mehmet’in at üzerindeki heykelinden oluşan projesini Zorlu’ya anlattı. Boyacı, heykel otel projesinin 176 metrelik yüksekliği ile dünyanın en yüksek heykeli olarak da tarihe geçeceğini iddia etti. 17.6 MİLYAR DOLAR Reuters’e Kanadalı talip LONDRA (AA) Kanadalı Thomson Corp, Reuters’ı 17.6 milyar dolara satın almak için görüşmeleri sürdürüyor. Anlaşmaya varılması durumunda oluşacak şirket, dünyanın en büyük haber ve finansal veri şirketi konumunda olacak. İki şirketten yapılan açıklamada, Kanadalı Thomson Corp’un, Reuters Group Plc’yi 17.6 milyar dolara satın almak için görüşmeleri sürdürdüğü açıklandı. Anlaşmaya varılması durumunda, Reuters’ın CEO’su Tom Clocer’in oluşacak şirke ‘Telekazık’ kampanyasında 200 bin imza Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Bülent Deniz, 22 Şubat’ta başlattıkları “Telekazık” kampanyasında 200 bin imza topladıklarını açıkladı. İmzalar bu hafta Telekomünikasyon Kurulu’na (TK) verilecek. Yeni Türk Telekom (TT) tarifesinin “tüketici mecburiyetinin kötüye kullanılması” olarak değerlendiren Deniz, ATO ve EMO tarafından TK’nin onay işleminin iptali için yargı yoluna gittiklerini söyledi. Öte yandan, TT’den yapılan açıklamada, Hesaplı Hat müşterileri için 9 YTL’ye varan özel indirim kampanyasının nisan ve mayıs aylarına da uzatıldığı belirtildi. tin başkanı olması bekleniyor. Anlaşmaya bu yıl içinde varılabileceği ancak bütünleşmenin 2008 yılına kadar tamamlanamayacağı kaydedildi. Arçelik’ten 1.6 milyar YTL ciro Ekonomi Servisi Arçelik’in bu yılın ilk çeyreğindeki cirosu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artarak 1.6 milyar YTL ’ye ulaştı. Arçelik AŞ’den, yılın ilk çeyreğindeki bilanço rakamlarına ilişkin yapılan açıklamada, şirketin konsolide cirosunun yüzde 45’inin yurtdışı satışlardan oluştuğu kaydedildi. Açıklamada, geçen yılın üç ayında 2 milyon adet beyaz eşya satışı gerçekleştiren Arçelik’in, 2007’nin aynı döneminde yüzde 16 büyüme ile satışta 2.35 milyon adede ulaştığı, hem satış adetlerinde hem de ciro bazında hedeflerin de üzerinde bir büyüme gerçekleştiği vurgulandı. B İ L G İ T O P L U M U N A D O Ğ RU / ÖZLEM YÜZAK ozlem.yuzak@cumhuriyet.com.tr Türkiye’nin laik kadınları önemli bir fırsat yakaladılar: Ülkeye sahip çıkma fırsatı. Türkiye’nin geleceğini yeniden şekillendirme fırsatı. 14 Nisan’da Ankara mitingiyle başlayan, Çağlayan’da çok daha büyük bir katılımla süren ve Türkiye’nin her yanına yayılan mitinglere asıl damgasını vuran kadınlar oldu. Eşlerini çocuklarını, yaşlı analarını da alıp gelen kadınlar... Coşkulu, kendine güvenen kadınlar... Evet elbette AKP’nin icraatlarına karşı çıkmak için alanları doldurduk. Ama aynı zamanda merkez sağın ve solun partilerine “birleşin” mesajı verdik. Ama daha yapacak çok iş var... Türkiye’deki kiri tozu sıyırıp atmak kolay değil. Madem temizliğe başladık bunu kıyı köşe derinlemesine yapalım bari. Hazır toplumsal baskının itici rüzgârını arkamıza almışken... Bu ivmeyi kaybetmeden alalım bir elimize süpürgemizi öteki elimizi bilgisayarımızı, dosyala Haydi Kadınlar! Sıra Türkiye’nin Temizliğinde rımızı ve koyulalım işe... Önce tüm siyasilere verelim yeni mesajımızı: Milletvekili genel seçimlerinde kadınlar için kota konulmasını ısrarla talep ederek. Toplumun yarısını oluşturan biz kadınların, karar alma mekanizmalarına katılımının siyasi partiler için bir samimiyet sınavı olacağını vurgulayalım. Gerekirse sırf bunun için yeniden toplanarak... Bu ülkenin iyi ve başarılı kadın liderlere, kadın yöneticilere çok ihtiyacı var. Türkan Saylan, Necla Arat gibi örneklerin çoğalması lazım. Ardından sivil toplum örgütlerinde ve mesleki kuruluşlarda çok daha aktif ve güçlü bir şekilde varlık gösterme kararını alarak. Çünkü benim içinde bulunduğum gazetecilik mesleğinden tutun, birçok sektör, birçok işkolu ciddi bir yozlaşma ve sahipsizlik içinde. Meslek örgütleri, sektör dernek ya da vakıfları bugün olduklarından çok daha aktif ve politika üretici bir yapılanma içine girebilirler. Sektörel ilkeler belirleyebilir, kayıt dışını önleyici tedbirler alabilir, sektör içinde bir oto denetim sistemi oluşturabilirler. Madem Türkiye yeni bir dönemin eşiğinde, AKP’nin gerici kadrolaşmalarının ve icraatlarının iyice karanlıklaştırdığı tünelin ışıklarını yakıp, “aydınlanmak” için, güçlü bir sosyal yapıyı oluşturmanın mekanizmalarının oluşturulması şart. Bunun için de atılacak adımlardan biri, TÜSİAD’ın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü sebebiyle yaptığı açıklamada vurguladığı gibi, “kadınların temel toplumsal güçlenme alanları olan eğitim, çalışma hayatı ve siyasette karar alma süreçlerine eşit katılımlarının önündeki engellerin tespit edilmesi ve aşılması için çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi”. Dünya Ekonomik Forumu’nun çalışmasına göre, Türkiye Küresel Cinsiyet Uçurumu Endeksi’nde 115 ülke arasında 105’inci sırada. Ayrıca, yine kadınlarımızın yüzde 25’ler seviyesinde olan işgücüne katılım oranı, yüzde 61 olan OECD ortalamasına kıyasla çok düşük. Ulusal bir kadın istihdam politikası oluşturulması için neden hep birlikte sesimizi çıkarmayalım? Biliyorsunuz Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) 2007 yılını “Sanayide Kadın Yılı” ilan etti. TÜRKONFED, bünyesinde TÜSİAD ve diğer bütün SİAD’lar ile Sektörel Dernekler Federasyonu’nu toplayan bir oluşum. 9 bin işveren TÜRKONFED üyesi, yıllık cirosu ise yaklaşık 145 milyar dolar. Sanayi ve hizmet sektöründe kadının konumunu güçlendirmek için başlattığı bir dizi çalışmada, kadınların iş dünyasında hak ettiği yeri alamamasının nedenlerini araştırıyor. Neden hazır böyle bir ivme başlamışken, bunu daha da ileriye taşımayalım? Gördüğünüz gibi yapılacak işler çok fazla. 83 yaşındaki ruhu genç işadamı Asım Kocabıyık‘ın, “Dibe vurmuş durumdayız. Ahlak, idealler, dürüstlük bakımından. Bu çöküş çoğunluğu teşkil etmese bile etkileri büyük oluyor. Ama ben artık umutluyum. Çünkü mitingleri toplumun kendine gelmesi olarak tanımlıyorum” sözleri anlamlı. Bu ülkenin yarınları için, gelin alalım elimize hem süpürgemizi hem de bilgisayarımızı. Birleşelim, güçlenelim ve şöyle bir süpürelim ortalığı... CUMHURİYET 13 K