Katalog

19 EKİM 2007 CUMA CUMHURİYET SAYFA DİZİ Küresel güç odakları, siyasi İslam ile Rusya’yı etki altına alma çabasında 9 Fox’tan Emin Çölaşan’a sansür ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Aydın Doğan’ın isteği üzerine Hürriyet’teki işine son verilen gazeteciyazar Emin Çölaşan’ın, günler öncesinden duyurulmasına karşın Fox TV’de katılacağı program son anda iptal edildi. Çölaşan, Kadir Çelik’in hazırlayıp sunduğu “Objektif ” programına dün konuk olacaktı. Birkaç gündür tanıtımı yapılan ve saat 23.30’da başlayacak programın konusu, Çölaşan’ın Hürriyet’ten ayrılışının perde arkasını yazdığı “Kovulduk Ey Halkım Unutma Bizi” adlı kitap olacaktı. Çölaşan, “Birileri Fox’a bastı yaptı herhalde. ‘Emin Çölaşan’ı istemiyoruz’ demişler. Ben de bugün (dün) öğrendim” bilgisini verdi. Fox TV’nin yayın yönetimi de izleyici temsilciliği de konuya ilişkin ayrıntılı bilgi vermekten kaçınırken neden böyle bir karar alındığı konusunda bilgi sahibi olmadıklarını savundular. Rusya, ılımlı İslamın hedefi S oğuk savaşın ardından, küresel düzeyde siyasi İslamın, enerji kaynaklarını, enerji güzergâhlarını ve ticaret yollarını denetim altına almak için kullanılmaya başlamasının ardından, Rusya Federasyonu da sürekli gündemde oldu. Rusya gerek enerji kaynakları ve gerekse enerji güzergâhları üzerindeki stratejik konumu nedeniyle, küresel sermaye baronlarının dikkatle izlediği bir ülkeydi. Soğuk savaş koşullarında ABD’nin yeşil kuşak projesi ile çevrelediği Sovyetler Birliği’nin mirasçısı olarak 21. yüzyılın küresel dengeleri içinde yer bulmaya çalışan Rusya bugün iki önemli İslamcı tehdit ile karşı karşıya. Aslında çelişki gibi görünse de ülkede hem radikal İslam hem de bunun panzehiri olarak gösterilen ılımlı İslam birlikte hareket ediyor. Amaç, ülke içinde küresel sermaye baronlarının etkisini sağlamak, çıkarlarını pekiştirmek. Ancak aynı zamanda Moskova yönetimi de kendisine karşı kullanılmakta olan ılımlı İslamı, ülke içinde radikal İslama karşı da kullanıyor. Özetle, Rusya’nın küresel İslamlaştırma / dinselleştirme çerçevesi içinde farklı bir konumu bulunuyor. Bu bağlamda dinin Rusya’nın küresel stratejisindeki önemine kısaca bakmakta yarar var. Sovyetler Birliği topraklarında 1980’li yıllarda uygulanmaya başlanan liberal politikalar, bölgedeki tüm dini kurumlar tarafından oldukça olumlu bir biçimde karşılanmıştı. Bu süreçten en kârlı çıkan dini kurum ise hiç şüphesiz Rus Ortodoks Kilisesi oldu. Sovyetler Birliği döneminde devletin sıkı kontrolü altında bulunan Kilise, yayın faaliyetlerini çeşitlendirme, eğitim faaliyetlerini artırma ve ibadet yerlerini yeniden inşa etme bakımından yeni fırsatlar elde etti. Bu durum Kilise’ye Rusya’nın dini hayatında yeniden merkezi bir rol elde etme olanağı verdi. Dindevlet ilişkilerinde komünist dönemdeki çatışmacı ilişki biçimi, yeni dönemde işbirliği modeline doğru evrildi. Ancak son dönemde İslamiyet de en az Ortodoksluk kadar Rusya’nın politikalarında öne çıkmaya başladı. S zası’na olan yakınlığı, Rusya’nın Azerbaycan ve Ermenistan üzerinden güneye açılım kapısı üzerinde bulunması, bölgenin stratejik önemini açıkça ortaya koyuyor. Kuzey Kafkasya’da Rusya’nın egemenliğinin zedelenmesi ya da tamamen ortadan kalkması, petrol ve gaz ile ilgilenen çokuluslu şirketlerin yani küresel sermaye baronlarının hem Hazar Havzası’nda hem de Orta Asya’da istedikleri gibi iş yapmalarının önünü açacak. Böylece, enerji kaynaklarının önemli bir bölümü ile enerji güzergâhlarının kilit noktaları, çokuluslu şirketlerin eline geçmiş olacak. İşte bu amaçla radikal İslam, Çeçenler aracılığı ile Moskova yönetimine karşı kullanılıyor. Çeçenler açısından “bağımsızlık savaşı” görüntüsü son derece meşru olarak algılansa da son tahlilde küresel bağlamdaki enerji savaşlarının bir piyonu oldukları gerçeği de ortada duruyor. Çeçenlerin, Rusya’ya karşı yürütmekte olduğu silahlı mücadeleyi bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor. Küresel güçler, Kafkasya coğrafyasında radikal İslamı, Rusya’ya karşı silah olarak kullanıyorlar. İki farklı cephe... Bugün Rusya’da, 23 milyon Müslüman yaşıyor. Müslümanlar Rusya’da en fazla nüfus artış oranına sahip olan grubu oluşturuyor. Slav kökenli Rus vatandaşlarının nüfus artış oranı azalırken Müslüman kökenlilerinki artıyor. Müslüman nüfusun yoğunlaştığı bölgelerin başında Kuzey Kafkasya, Tataristan ve son yıllarda yaşanan işçi göçü nedeniyle Moskova geliyor. Aslında, Kuzey Kafkasya ve Tataristan, Rusya’nın İslamlaştırmaya yönelik iki farklı cephesini gösteriyor. Kuzey Kafkasya’da Suudi sermayesi tarafından besnenen radikal İslam, Moskova yönetimine karşı önemli bir cephe oluştururken, Tataristan’da bu süreç daha çok ılımlı İslam bağlamında yürütülüyor. Kuzey Kafkasya’da Çeçenler, El Kaide tarzı Vahabi anlayış ile Rusya Federasyonu’ndan kopma çabasındalar. Kuzey Kafkasya’nın, Orta Asya enerji kaynaklarının Batı pazarlarına ulaştırılması, Hazar Hav Ankara’da 3 Kasım’da miting ? İstanbul Haber Servisi KESK, TMMOB ve TTB, “özgür, demokratik ve eşitlikçi bir Türkiye için” 3 Kasım’da Ankara’da miting yapacak. KESK İstanbul Şubeler Platformu sözcüsü Hasan Hayır, Türkiye’nin geleceğini savaş çığırtkanı, milliyetçi, muhafazakâr politikalara bırakmamaya kararlı olduklarını belirterek, “Yurttaşları 3 Kasım’da Ankara’ya çağırıyoruz” dedi. oğuk savaş koşullarında ABD’nin yeşil kuşak projesi ile çevrelediği Sovyetler Birliği’nin mirasçısı olarak 21. yüzyılın küresel dengeleri içinde yer bulmaya çalışan Rusya bugün iki önemli İslamcı tehdit ile karşı karşıya. Aslında çelişki gibi görünse de ülkede hem radikal İslam hem de bunun panzehiri olarak gösterilen ılımlı İslam birlikte hareket ediyor. Referandum genelgesi ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) İçişleri Bakanı, 21 Ekim’de yapılacak halkoylamasıyla ilgili genelge yayımladı. Genelgede yurttaşların seçmen bilgi kartları olmasa da oy kullanacakları sandık bölgesindeki seçmen listelerine göre sandık kurulu başkanlarına müracaat ederek oylamaya katılabilecekleri bildirildi. Ilımlı İslama çift taraflı kullanım I Türkiye Enerji Sempozyumu ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Enerji politikalarının ve alandaki gelişmelerin konuşulacağı “TMMOB Türkiye 6. Enerji Sempozyumu”, 22 Ekim’de başlayacak. Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO), TMMOB adına düzenlediği “Türkiye Enerji Sempozyumu”nun bu yıl 6’ncısı gerçekleştirilecek. “Enerji alanı, uygulanan politikalar, teknolojik ve bilimsel gelişmeler, verimlilik, tasarruf, enerji kullanımının sosyal boyutları” gibi geniş çerçeveye yayılan konular, 2224 Ekim süresince farklı oturumlarda ele alınacak. Erdoğan DOB’a vekâleten müdür ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne (DOB) getirilen Şadi Erdoğan’ın bu görevi vekâleten yürüteceği bildirildi. Kurumda 2 yıldır genel müdür yardımcılığı yapan Erdoğan, 1981’den bu yana Devlet Opera ve Balesi’nde çalışıyor. unsurlar içerdiği” ve “din lımlı İslama gelince... Rusya düşmanlığı” yaydığı gerekçesiyle içindeki ılımlı İslam kitaplarına uygulanan yasak resmen yaklaşımı ironik biçimde çift yürürlüğe girmiş durumda. Konu, taraflı olarak kullanılıyor. ilk olarak 2005’te Tataristan’da Çarlık Rusyası ve Sovyetler Nurcu bir örgüt hakkında Birliği dönemi içinde “Tatar soruşturma açılmasıyla başlamıştı. cedidizmi” ve “Kafkas Yani ılımlı İslam olacaksa bile müridizmi” olarak ifadelendirilen Moskova yönetiminin denetimi bu farklılaşma, Sovyet sonrası altında olmalı. Ancak, denetimin dönemde de varlığını devam elden kaçması olasılığı da güçlü bir ettiriyor. Kafkas müridizmi radikal İslam ile direnmeye, Tatar cedidizmi gerçek olarak ortada duruyor. Aslında Moskova yönetimi siyasi ise ılımlı İslam ile uzlaşma yollarını İslamı, İslam dünyası ile de aramaya devam ediyor. Sovyet ilişkilerin pekiştirilmesi açısından sonrası Rusya, pragmatist bir önemli bir unsur olarak görüyor. Bu yaklaşımla Müslüman azınlıklara fırsat da Tataristan üzerinden karşı otoriterliği ve esnekliği değerlendiriliyor. Rusya birleştirmiş durumda. ABD, son dönemde Tataristan ılımlı İslamı ağırlıklı yüzünü ön plana olarak Tataristan Özerk ataristan çıkararak İslam Cumhuriyeti üzerinden, Cumhurbaşkanı dünyası ile ilişkilerini uzun vadede Mintemir Şeymiyev geliştirme peşinde. Rusya’nın kendi tercih ettikleri Rusya Devlet istikrarsızlaştırılması Başkanı Vladimir için kullanırken, ılımlı İslam modelini Putin’e Ortadoğu Moskova yönetimi yaymak amacıyla kendi turunda eşlik eden de, siyasi İslamı, dini okullarını ve Şeymiyev’in, panzehiri olarak üniversitelerini açarken, Suudiler tarafından gördüğü radikal diğer taraftan Rus inanca hizmet İslama karşı Kafkasya’da hükümeti de Kafkasya’da etmesinden ötürü kullanma çabasında. radikal İslamın etkisini ödüllendirilmesi, Putin’in İslam Hatta bu konuda kırmak amacıyla bir dünyasına yönelik Moskova yönetimi, İslam üniversitesi yeni politikasının Tataristan’da kendisine açmayı önemli bir parçasını yöneltilmiş ılımlı İslam hedefliyor. oluşturuyor. silahını, Çeçenistan’da Geçen şubat ayında kullanmak için harekete Tataristan Cumhurbaşkanı geçmiş durumda. Tataristan Şeymiyev ve İKÖ Genel Sekreteri Cumhurbaşkanı Mintemir Ekmeleddin İhsanoğlu’nun Şeymiyev kendi tercih ettikleri başkanlığında İstanbul’da yapılan ılımlı İslam modelini yaymak RusyaİKÖ Stratejik Vizyon amacıyla kendi dini okullarını ve Toplantısı ise Rusya ve İKÖ üyesi üniversitelerini açarken, diğer ülkelerin birlikte taraftan Rus hükümeti de gerçekleştirecekleri projeler Kafkasya’da radikal İslamın etkisini için iyi bir platform oluşturuyor. kırmak amacıyla bir İslam 2005 yılında Rusya’nın İslam üniversitesi açmayı hedefliyor. Konferansı Örgütü’nde elde ettiği Ancak, her ne kadar ılımlı İslama Tataristan’da izin verildiği görüntüsü gözlemci statüsü ile başlayan söz konusu iyi ilişkilerin Rusya’nın ortaya çıkmış olsa da Moskova Müslüman nüfusuna yönelik yönetimi ipleri yine elinde tutuyor. politikalarına nasıl yansıyacağı ise Geçen yaz aylarının başında merak konusu... Rusya’da Saidi Nursi’nin “aşırı T usya içindeki ılımlı İslam bağlamındaki bir başka büyük tehlike ise Fethullah Gülen cemaatinin faaliyetleri... Gülen cemaatinin faaliyetleri 1990’ların ikinci yarısından itibaren mercek altına alınmış durumuda. Moskova yönetimi, ılımlı İslamın ülke içinde yuvalanmasının önüne geçmek için, “yeni güvenlik konseptini” 2001 yılında uygulamaya koydu. O tarihten bu yana Gülen’e ait 18 okul kapatıldı. 2003 yılında Başkurdistan’daki Gülen okullarında çalışan 10 öğretmen sınır dışı edildi. Sınır dışı edilen öğretmen sayısı son iki yıl içinde 50’ye yaklaştı. Gülen’e ait okullardaki faaliyetleri dikkatle izleyen Rus gizli servisi FSB, bu okullarda Rusya Federasyonu’nun ulusal güvenliğine aykırı eğitim ve öğretim yapıldığını ortaya çıkarmıştı. Hatta bu okullarda çalışan öğretmenlerin, ABD ve İngiltere adına ajanlık yaptığı, Türk cumhuriyetlerinde bazı darbe girişimlerine karıştığı, yine bu ülkelerde patlak veren bazı iç karışıklıklarda rol oynadığını saptadı. Bunun üzerine harekete geçen Rus yetkililer, Tataristan’da 8, Başkurdistan’da 4, KaraçayÇerkes, YakutSaha, Astrahan ve Dağıstan’da birer okulu kapattı. Gülen’in Rusya’daki temsilcisi Tolerans Vakfı Başkanı Mustafa Kemal Şirin’in de Eylül 2003 tarihinde Rusya Federasyonu’na girişi yasaklandı. Putin, bu operasyonla ülkesine yönelik siyasi Fethullah Gülen İslam tehdidinin farkında olduğu mesajını vermişti. Ancak bu mesajın alınıp alınmadığını zaman gösterecek. Ancak Rusya, son yıllarda küresel enerji politikalarını yeniden gözden geçiriyor. Enerji konusunda güçlü bir kaynak ülke olmanın verdiği avantajlar sonuna kadar kullanılıyor. Petrol fiyatlarının yükselmesiyle hazinesini giderek dolduran Moskova yönetimi, çokuluslu şirketlerin siyasi / diplomatik / askeri operasyonlarına karşı kendini güvenceye almış durumda. Ancak, ılımlı İslam projesinin eğitim kurumlarından yetişen öğrenciler de bu ülke içinde yavaş yavaş merdivenleri tırmanıyor. Ukrayna ve Gürcistan’daki renkli devrim süreçleri, önemli birer örnek olarak Rusya Federasyonu’nun önünde duruyor. Gülen’in çabaları... R Süreç nereye gidiyor? Dünya yeni binyıla kan ve gözyaşı ile girdi. Afganistan’da ve Irak’ta kan ve gözyaşı durmak bilmiyor. Filistin ve Lübnan diken üzerinde. Demokrasilerini güçlendirmeye çalışan ülkeler siyasi İslam tehdidi ile karşı karşıya... Başını ABD’nin çekmekte olduğu küresel güçlerin egemenlik arayışlarında din ve özellikle de İslam önemli bir silah olmuş durumda. Bu silahı da istisnasız bütün İslam coğrafyasında kullanıyorlar. Ülkelerin kendi özgün koşullarına göre bazı farklılıklar yaşanıyor olsa da ortaya çıkan gerçek şu ki; önce radikal İslam tehdidi yaratılıyor, bu tehdit besleniyor, harekete geçmesi sağlanıyor ardından da Richard Holbrooke, Colin Powel, Paul Wolfowitz, Graham Fuller gibi akıl hocaları devreye giriyor. Uluslararası medya tekelleri, bu isimlerin demeçlerini öncelikli gündem maddesi olarak dünya kamuoyuna duyuruyor. Söz konusu isimler radikal İslama panzehir olarak siyasal İslamı gösteriyorlar. Sonra da radikal İslamın tehdidi ile karşı karşıya kalan ülkelerin de bu yapıyı kabul etmesi bekleniyor. Kuzey Afrika’nın en batı ucundan başlayıp, Güney Asya’ya kadar bu süreç yaşanıyor. Fas, Cezayir, Tunus, Mısır, Irak, İran ve Türkiye... Büyük Ortadoğu Projesi gibi içinde “demokrasi, kadın hakları, hukukun üstünlüğü” gibi cilalı kavramların bulunduğu paketler açılıyor. Ülkeler çeşitli yollarla siyasi ve toplumsal olarak hızlı bir dönüşüm içine sokuluyor. Türkiye ise bu dönüşüm sürecinde “ılımlı İslam” ülkesi olarak model durumuna getirilmeye çalışılıyor. Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) verdiği destekle yapay bir istikrar sağlamasına olanak tanınan AKP, ılımlı İslam projesinin siyasi ayağını Türkiye’ye taşımış durumda. 2002 yılından sonra Türk toplumunun dinselleştirilmesi / dönüştürülmesi çabalarına hız verildi. İkinci Cumhuriyet tartışmaları gündemde üst sıralara tırmandı. Türban ve türbanı özgürlük sayan anlayış Çankaya Köşkü’ne çıktı. Türkiye, tarihsel köklerinden aldığı dinamizm ve 1923’te yaptığı, “mazlum milletlere” örnek olan devriminin verdiği inançla bu kıskacı kırma çabasında. Türkiye’nin önünde İslam coğrafyasına “ılımlı İslam” modeliyle değil, “laikdemokratik” yapısıyla örnek olması gerekiyor. YARIN: BOP COĞRAFYASI ŞERİATLA KIVRANIYOR CUMHURİYET 09 K