Katalog

5 NİSAN 2006 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Ankara’ya gönderilen ulusal birlik hükümeti programı ile Irak’ta yayımlanan nihai metin birbirinden farklı Program Dışişleri’ni yanılttı BAHADIR SELİM DİLEK Kuveytli kadınlar ilk kez oy kullandı ? KUVEYT (AA) Kuveyt’te kadınlar, dün yapılan belediye ara seçimlerinde ilk kez seçmeseçilme haklarını kullandı. Meclis geçen yıl kadınlara siyasi haklarını tanımıştı. Dünkü seçimler, gelecek yılki genel seçimler için kadınların katılımı açısından bir deneme niteliği taşıyor. Seçimlerde oy verenler arasında kadınların azlığı dikkat çekti. Oy merkezlerinde kadınlar ve erkekler için ayrı yerler tahsis edildi. Seçimlere 2 kadın da adaylığını koydu. ANKARA Irak’ta kurulması planlanan ulusal birlik hükümetinin programı Ankara’da sıkıntı yarattı. Irak’ta hükümet kurma çalışması yürütülürken Ankara’ya Bağdat’tan gönderilen metin ile Irak Cumhurbaşkanlığı’nın yayımladığı nihai metnin birbirinden ciddi anlamda farklı olması, Dışişleri Bakanlığı’nda, ‘‘Hangi hükümet programı doğru’’ telaşına neden oldu. Daha sonra ise Ankara’ya ulaşan hükümet programının, nihai metin olmadığı, bakanlığın yeni hükümet programına ilişkin ilk değerlendirmeleri ise ‘‘nihai olmayan metin’’ üzerine yaptığı, yanlış metni dikkate aldığı ortaya çıktı. Dışişleri Bakanlığı’nda kafaların karışmasına neden olan süreç şöyle gelişti: Irak’ta hükümet kurma arayışları sürerken ulusal birlik hükümetinin programı ? Ankara’ya Bağdat’tan gönderilen hükümet programının 8. maddesinde Kerkük’e ilişkin kesin bir takvim ortaya konmadı. Dışişleri de bu metni olumlu karşıladı. Ancak nihai metnin 21. maddesinde Kerkük’e ilişkin olarak kesin bir takvim ortaya konuldu. Söz konusu maddede 29 Mart 2007’de Kerkük’te sayım ve referandum sürecinin başlayacağı, 31 Temmuz 2007’de sayım, 15 Kasım 2007’de referandum yapılacağı belirtildi. da şekillenmeye başladı. Ankara, daha önce gerek Irak Başbakanı İbrahim Caferi gerekse Türkiye’nin Irak Koordinatörü Büyükelçi Oğuz Çelikkol aracılığı ile yaptığı temaslarda, ‘‘Kerkük, federasyon, Türkmenler ve petrol’’ konularındaki hassasiyetini iletmiş olduğu için, hükümet programını yakın takibe aldı. Bu noktada, yaklaşık iki hafta önce Dışişleri Bakanlığı’nın eline, özellikle Kerkük ve federasyon konularında Türkiye’nin hassasiyetlerinin dikkate alındığını gösteren bir program ulaştı. Sünni lider Tarık Haşimi liderliğindeki Irak İslami Partisi tarafından Dışişleri Bakanlığı’na ulaştırıldığı öğrenilen hükümet programının 8. maddesinde Kerkük’e ilişkin olarak kesin bir takvim ortaya konmadı. Sadece, bu konuda anayasaya bağlı kalınacağı ve yasa çıkarılacağı taahhüdünde bulunuldu. şüncesiyle rahat bir nefes aldı. Ancak, Dışişleri Bakanlığı’nın, kendi ellerine ulaşan hükümet programının nihai metin olmadığını anlaması uzun sürmedi. Önce 23 Mart’ta Irak’taki ABD’lilerin çıkardığı ve resmi nitelik taşıyan ‘‘Sabah Gazetesi’’, ardından da 1 Nisan’da Irak Cumhurbaşkanlığı’nın internet sitesi, Sünnilerin hazırladığı metinden daha ileri ifadeler ile Türkiye’nin kaygı duyduğu maddelerin de yer aldığı hükümet programının son şeklini yayımladı. 32 madde olarak yayımlanan nihai hükümet programının 21. maddesinde ise Kerkük’e ilişkin olarak kesin bir takvim ortaya kondu. Söz konusu maddede 29 Mart 2007’de Kerkük’te sayım ve referandum sürecinin başlayacağı, 31 Temmuz 2007’de sayım, 15 Kasım 2007’de referandum yapılacağı belirtildi. Aynı maddede Kerkük’te Kürt göçmenlerin geri dönüşüne olanak tanıyan Geçici İdari Yasa’nın 58. maddesine atfen anayasanın ilgili maddesine de vurgu yapıldı. ABD için çalışan Iraklılar hazırlıyor Irak’ta bu tür metinlerin taslağı genelde ABD için çalışan Iraklılar tarafından hazırlanıyor ve daha sonra tarafların kendi talepleri doğrultusunda istedikleri değişiklikleri yapmaları için taraflara dağıtılıyor. Her taraf da belli bir görüşme sürecinde uzlaşmayla metni şekillendirmeye çalışıyor. Son olarak da eğer uzlaşmaya varılırsa nihai metin yayımlanabiliyor. Diplomatik çabalar havada kaldı Kerkük’te demografik yapının değişmesinden kaygı duyan ve Kerkük’ün Bağdat gibi özel bir statüde olmasını isteyen Dışişleri, Sünnilerin hazırladığı hükümet programını olumlu karşıladı ve ‘‘diplomatik çabaların sonuç verdiği’’ dü T ÜRKARAP İSTİHBARATLARI D ENİZ TATBİKATI SÜRÜYOR Musavi için idam yolu açıldı ? Dış Haberler Servisi ABD’de 11 Eylül saldırılarıyla ilgili yargılanan tek zanlı olan Zekeriya Musavi’nin ABD’nin Virginya eyaletindeki Alexandria Federal Mahkemesi’nde görülen davasında, jüriden ölüm cezası yolunu açabilecek bir karar çıktı. Jüriden yapılan açıklamada, 11 Eylül saldırılarını düzenleyenlerle suç ortaklığı bulunduğundan dolayı Musavi hakkında ölüm cezası verilebileceği kararının verildiği belirtildi. 12 kişiden oluşan jüri, Musavi’nin söylediği yalanlarla 11 Eylül saldırılarında en az 1 kişinin ölümüne ‘‘doğrudan’’ neden olduğu kararına vardı. Gizli Irak toplantıları ? Üst düzey istihbaratçıların İran ve Suriye’nin davet edilmediği toplantılarda, Irak ve olası ABDİran anlaşmasının Türkiye ve Arap ülkelerine etkisine odaklandıkları ileri sürüldü. KAHİRE (AA) Türkiye ve bazı Arap ülkelerinden üst düzey istihbarat yetkililerinin, Irak’ta bir iç savaş çıkması durumunda hükümetlerinin stratejilerini koordine etmek amacıyla gizli toplantılar yaptıkları iddia edildi. Associated Press (AP) ajansı, Arap diplomatlara dayandırdığı haberinde, son birkaç haftadır Türkiye ile Bahreyn, Mısır, Ürdün, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri istihbarat yetkililerinin katıldığı bir dizi toplantı yapıldığını öne sürdü. Toplantıların, Irak’ta olası mezhep çatışmasının sonuçlarının bölgesel etkisini önleyici planlarını ve Irak’taki durum değerlendirmesini içerdiği belirtildi. AP’ye konuşan diplomatlar, konunun hassasiyeti nedeniyle İran ve Suriye’ye bu görüşmelerde yer verilmediğini belirtti. Bir diplomat, bu ülkeler için ‘‘Onlar çözümün değil sorunun bir parçası’’ ifadesini kullandı. Diplomat, yetkililerin ABDİran diyaloğu ve olası Amerikanİran anlaşmasının Türkiye ve Arap ülkelerine etkisi üzerinde de odaklanıldığını belirtti. Diplomatlar, istihbarat yetkililerinin katıldığı toplantılardan en az birinin geçen ay yapıldığını, yeni toplantılar planlandığını ve bu ay stratejileri netleştirecekleri yine en az bir toplantının Kahire’de yapılacağını iddia etti. İran ‘uçan bot’u denedi TAHRAN (AA) İran, Basra Körfezi ve Umman Denizi’nde süren ‘‘Büyük Peygamber’’ adlı deniz tatbikatında, karadan denize bir orta menzilli füze ile radara yakalanmadığı iddia edilen bir ‘‘uçan bot’’u başarıyla denediğini açıkladı. İran devlet televizyonu, tatbikatın beşinci gününde, kıyıdan fırlatılan ve denizdeki bütün hedefleri vurabilen “Misak1” füzesinin başarıyla denendiğini duyurdu. Suyun altı ve yüzeyindeki hedefleri vurabildiği iddia edilen ‘‘Misak1’’ adlı füzenin teknik ayrıntılarına ilişkin bilgi verilmedi. hedefe füze fırlatabildiğini ifade eden Dehkani, bundan Basra Körfezi ve Umman Denizi’nin bütün bölgelerinde yararlanabileceklerini kaydetti. Dehkani, dünyada az sayıda ülkede uçan bot bulunduğunu, İran’ın da bu az sayıdaki ülkelerden biri olduğunu savundu. Uçan botun tamamen İranlı uzmanlar ve yerel teknolojiyle yapıldığını belirten Dehkani, botlardan çok sayıda ürettiklerini de kaydetti. İran, geçen cuma günü, Basra Körfezi ve Umman Denizi’nde 17 binden fazla asker ve 500 geminin katıldığı bir haftalık askeri tatbikat başlatmıştı. 700 kilometre menzilli Şahab2 füzesinin fırlatılmasıyla başlayan tatbikatın ilk iki gününde İran, radara yakalanmayan ve savaş başlığı taşıyan Fecr3 adlı füze ile büyük savaş gemileri ve denizaltıları vurma kapasitesine sahip bir sualtı füzesinin denemesini başarıyla yaptığını açıklamıştı. Bağdat’ta evlerinin dışında patlayan bomba sonucu bir anneyle 2 oğlu yaşamını yitirdi. (Fotoğraf: REUTERS) Independent, ülkenin iç savaşa sürüklendiğini iddia etti ‘Irak fiilen bölündü’ Dış Haberler Servisi İngiliz Independent gazetesinde yer alan bir yorumda, Irak’ın fiilen parçalanmış durumda olduğu değerlendirmesi yapıldı. Patrick Cockburn imzalı yorumhaberde, ‘‘Irak’ın fiilen bölündüğü ve iç savaşa sürüklendiği’’ öne sürüldü. Geçen aylarda Irak’ın Samarra kentinde Askeriye Camii’ne düzenlenen saldırıyla tırmanan ŞiiSünni gerginliğinin hâlâ sürdüğüne dikkat çekilen yazıda, ülkedeki şiddet olaylarında yalnızca geçen ay binden fazla kişinin hayatını kaybettiği belirtildi. Irak’ı 1975 yılında iç savaşın başladığı günlerin Beyrut’una benzeten Cockburn, ülkede görev yapan Batılı güvenlik görevlilerinin, Irak güvenlik güçlerinin yüzde 80’inin Şiilerden oluşmasının etnik şiddeti körüklediğini savunduklarını yazdı. ‘Radara yakalanmıyor’ Tatbikat sözcüsü Tuğamiral Muhammed İbrahim Dehkani, radara yakalanmayan ve her türlü silahı taşıma kapasitesine sahip uçan botu başarıyla denediklerini bildirdi. Uçan botun, çok yüksek hıza sahip olduğunu, su yüzeyinden ayrılarak Çin’den Hamaslı bakana davet ? GAZZE (AA) Hamas önderliğinde geçen hafta kurulan yeni Filistin hükümetinin Dışişleri Bakanı Mahmud Zahar’ın, Çin’e davet edildiği bildirildi. Zahar’ın gelecek ay için planlanan Çin ziyareti, Arap olmayan bir ülkeye yapılacak ilk gezi olma özelliğini taşıyor. Zahar, aralarında Mısır’ın da bulunduğu birçok Arap ülkesinden davet almıştı. Yeni Filistin Dışişleri Bakanı’nın Mısır’ı gelecek hafta ziyaret etmesi bekleniyor. İsrail, Çin’in Zahar’ı davet etmesine tepki gösterdi. Yabancı şirketlerin işlettiği petrol kuyularına el koydu Chavez petrol devlerine karşı Dış Haberler Servisi Venezüella, ülkedeki Fransız Total ve İtalyan Eni şirketlerince yönetilen petrol kuyularına el koydu. Dünyanın en büyük beşinci petrol ihracatçısı olan Venezüella’nın Devlet Başkanı Hugo Chavez, enerji sektöründe izlediği kamulaştırma potikalarını hızla yaşama geçiriyor. Venezüella’daki yabancı petrol şirketlerinden işletme sözleşmelerini yenilemelerini isteyen hükümet, Total ve Eni’den olumsuz yanıt gelmesi üzerine, bu şirketlerin kontrolündeki petrol kuyularına el koyma kararı aldı. Yeni sözleşmelerde kuyuların işletmesi, devlet petrol şirketinin çoğunluk hissesine sahip olduğu bir ortaklığa devrediliyor. Ülkede faaliyet gösteren ve aralarında Amerikan Chevron’un yanı sıra Shell ve Repsol’ün de bulunduğu 16 yabancı petrol şirketi, geçen cuma bu yeni sözleşmeyi kabul ederek imzalamışlardı. Karara sert tepki gösteren İtalyan şirketi Eni, tazminat arayışına gideceklerini açıkladı. Chavez, petrol piyasasında izleyecekleri strateji çerçevesinde ev sahipliği yapacakları 1 Haziran’daki OPEC zirvesinde varil başına fiyatın 50 dolara sabitlenmesini isteyeceğini açıklamıştı. İSTANBUL BAROSU ADALETE ERİŞİM ULUSLARARASI SEMPOZYUMU Açılış Konuşmaları Av. Kazım KOLCUOĞLU, İstanbul Barosu Başkanı Cemil ÇİÇEK, Adalet Bakanı Konuşmacı Luis Moreno – OCAMPO Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı I. OTURUM Yöneten Av. Nazan MOROĞLU, İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Konuşmacılar: Delos LUTTON, Uluslararası Avukatlar Birliği Başkanı J. Günter KNOPP, Frankfurt Barosu Başkanı İdil ELVERİŞ, Bilgi Üniversitesi H.F. Öğretim Görevlisi II. OTURUM Yöneten Av. Filiz SARAÇ, İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Konuşmacılar: Pierre CORVILAIN, Belçika Fra. ve Alm. Konuşan Barolar Birliği Başkanı Gerard NICOLAY, Paris Barosu Stanislaw RYMAR, Polonya Barosu Başkanı III. OTURUM Yöneten Av. Hüseyin ÖZBEK, İstanbul Barosu Genel Sekreteri Konuşmacılar: Av. Mustafa Serdar ÖZBEK, Ankara Barosu, Üye Dr. Mohammedi Reza MOCTEHIDI, Tebriz – İran Barosu Başkanı IV. Oturum Yöneten Prof. Dr. Selçuk DEMİRBULAK, T.C. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Konuşmacılar: Mehmet GÜNEY, Uluslararası Ceza Mahkemesi Hâkimi Corrado De MARTINI, UIA Birinci Başkan Yardımcısı Joe LEMMER, UAE Başkanı Tarih : 7 Nisan 2006 Saat : 9:30 – 17:00 Yer: Uluslararası Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Merkezi Marmara Salonu Harbiye Ahmet Doğan yeniden başkan ? SOFYA (Cumhuriyet) Bulgaristan’da iktidar ortağı olan ve üyelerinin çoğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin (HÖH) 6. kurultayında partinin kurucusu Ahmet Doğan oybirliği ile yeniden parti başkanlığına getirildi. Sofya’da 12 Nisan tarihlerinde yapılan kurultaya Türkiye’den DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar, DSP Genel Başkanı Zeki Sezer, AKP Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli, eski Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir, AKP Bursa Milletvekili Ertuğrul Yalçınbayır ve 54 delege ile çok sayıda parti üyesi katıldı. HÖH ile koalisyon kurarak iktidara gelen Bulgaristan Başbakanı ve Sosyalist Parti lideri Sergey Staniçev, ‘‘HÖH’ün etnik barışı sağlama yolunda izlediği siyaseti destekliyoruz’’ dedi. YİNE MEYDAN OKUDU Chavez, ülkesinin Rusya’dan alacağı 33 helikopterden 3’ünün teslim töreninde, ‘‘Temin ederim ki çıkacak bir savaşta ABD imparatorluğunu yeneriz’’ dedi. Bot’un ‘sol rüzgâr’ rahatsızlığı Hollanda Dışişleri Bakanı, Güney Amerika’da iktidara gelen yeni solcu liderlerin kıtada demokrasiyi ve istikrarı tehdit ettiğini öne sürdü AMSTERDAM (AA) Hollanda Dışişleri Bakanı Bernard Bot, Güney Amerika ülkelerinde sol rüzgârın estiğini ve Avrupa ülkelerinin kıtadaki gelişmelere ilgisiz kalması halinde, ‘‘bazı ülkelerin komünist diktatörlüğe kayabileceğini’’ öne sürdü. NRC Handelsblad gazetesine konuşan Bot, Güney Amerika ülkelerinde, Küba lideri Fidel Castro çizgisinde yetişen ve iktidara gelen yeni liderlerin, ‘‘kıtada demokrasiyi ve istikrarı tehdit ettiğini’’ iddia etti. ‘‘Güney Amerika ülkelerinin çoğunda, artık Batı ve demokrasi değerlerine sempati ve sevginin giderek yok olduğunu’’ kaydeden Bot, Avrupa’nın, demokrasi ve piyasa ekonomisinin gelişimi için bölgeyle daha çok ilgilenmesi ve yardımda bulunması gerektiğini savundu. Bot, bölgede son 1015 yıl içinde çok önemli değişim yaşandığına işaret ederek ilgisizliğin sürmesi halinde ‘‘yeni Fidel Castro’ların hızla artacağını’’ söyledi. Venezüella’daki yönetimin, ‘‘Hollanda Antil Adaları’nı tehdit eder şekilde konuşmaya başladığını’’ kaydeden Bot, bu ülkeyle hiçbir sorunları olmamasına rağmen yıllardır dışişleri bakanları nezdinde görüşme taleplerine yanıt verilmediğini belirtti. Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, hafta sonunda yaptığı bir konuşmada, Hollanda’yı bölgede emperyalist amaçlar peşinde koşmakla suçlamıştı. CUMHURİYET 11 K