Katalog

11 NİSAN 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Anadolu Grubu İcra Kurulu Başkanı Özilhan: Hükümet kızarak değil, sektörlerle görüşerek çözüm üretmeli 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER ‘Cari açık fay hattı gibi’ ? Özilhan, hükümetin biraz daha çabuk hareket edip, kızarak değil de sektörleri toplayarak, tartışarak sorunları çözme çabası içine girmesinde büyük fayda olacağını belirtti. Ekonomi Servisi Anadolu Grubu İcra Kurulu Başkanı ve eski Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Tuncay Özilhan, büyüyen cari açığı bir fay hattı olarak niteÖzilhan Türkiye İçin Seçenek Var.. CUMOK’un gönüllülük ilkesinde düzenlediği İzmir İktisat Kongresi’nin yukarıdaki başlığını kimilerimiz fazlası ile iddialı bulsa da umut aşılayıcı olduğu tartışılmaz. Küreselleşme ideolojisinin kitleleri en çok ekonomik düzene ilişkin tek yanlı bakış açısı ile yönlendirmede çok başarılı olduğu ortada. Tüm dünya ve ülkemizde, yeni dünya sömürü düzeni çarklarının acımasız sonuçlarının ağır bedelini ödeyen kitlelerin kafaları karmakarışık.. Sürekli yoksullaşma, yoksunlaşma, gelir dağılımındaki uçurum, işsizlik, en temel insan hakları olan eğitim, sağlık, sosyal devlet kazanımlarından sürekli, dibi olmayan kayıplardan yakınılsa da, beyne kazınmış kimi ekonomik dayatmacı kavramlar, çaresiz, olmazsa olmaz gibi algılanıyor. İdeolojik dayatmalar: devletin küçültülmesi, özelleştirmeler, sosyal devletten vazgeçme, küresel rekabet adına emek haklarında damping... Sermaye, zenginlik tekeller eliyle merkezde, birkaç ülke, sınırlı tekel işletme elinde toplanırken, dünya ülkeleri ve halklarının durmaksızın kaybetmeleri kaçınılmaz bir son, kader mi?.. Türkiye için gerçekten IMF reçetelerinde simgelenen dayatmaların dışında seçenekler yok mu?.. Bu kadar çok boyutlu, böylesine ağır önyargıların yıllardır beynimize kazındığı ekonominin yaşamsal sorunları üzerinde, alternatif çözümlerin olabileceğine ilişkin düşünce, arayışları bile tek başına çok önemli. Elbette ne kadar ciddi, içerikli hazırlanmış, alternatif ekonomik görüşlerin uzmanı ekonomistlerin katılımı sağlanmış olursa olsun, bir kongrenin sonucundan kurtuluş reçetesi beklemek hayalcilik olur. Ancak tüm oturumlarını izleme şansım olmadığı halde, izleyebildiklerimden aldığım moral güçle, önyargılardan kurtulmak, seçeneksizliğe mahkum olma duygusundan arınmak için çok önemli bir açılım, sorgulama aracı olduğunu söyleyebilirim. Medyatik sunuşu olmadığı için kamuoyuna yansımayan, çok önemli sorgulama, görüş, açılım, bilgilendirmelerden, geleceğe dönük arayışlarda yararlanılacağına inanıyorum. CUMOK’lulara geleceği sorgulayan, dayatmalara karşı çıkma yüreği olan, ekonomi ağırlıklı uzman bilim insanlarımızın önemli bir grubunu bir araya getiren kongre çalışmaları için teşekkür etme gereğini duyuyorum. Özellikle de yol gösterici, umut verici görüş, bilgilendirmelerin kitlelere ulaşamadığı, sansür edildiği bilinci içinde, kongreyi düzenlemekle yetinmeyip, kongre çalışmalarının bütününü çağdaş teknoloji araçları ile isteyenlerin ulaşabilecekleri kalıplara sokma çabaları için. Daha önceden gazeteye ulaşan meraklı okurlara, en yakın tarihte kongre oturumlarının bütününün metne dökülerek çeşitli ulaşım teknolojilerine uygun sunuma hazır hale getirileceğini duyurmak isterim. ??? Toplumsal yaşamın ekonomik, sosyal, siyasal ayakları arasındaki ilişkinin bütünselliği günlük yaşamımıza ne kadar da canlı yansıyor.. İzmir’de devamını izleyemediğim İktisat Kongresi’nden kopup, Gelibolu’ya, ADD’nin‘‘Ulusal Bağımsızlık Aydınlanma Devrimi’’ başlıklı etkinliğine katılmak üzere geliyorum. ADD Gelibolu Şubesi’nin yöneticileri, sabahın alacakaranlığında otobüs garında bekliyorlar. Küçücük bir ilçenin otobüs garı için olağan olmayan çok sayıda otobüsün varlığı dikkatimi çekiyor.. Alacakaranlıkta ilk anda sayamadığım kadar çok otobüsten, sayamayacağım, düşünemeyeceğim kadar çok sayıda türbanlı ve çarşaflı, her yaştan kadın iniyor... Bakışlarım şaşkınlığımı, ne olduğunu anlayabilme çabamı yansıtmış olmalı ki, ADD yöneticileri bilgilendiriyorlar.. İstanbul belediyelerinin AKP yönetiminde olanlarının önemli bir bölümü, her hafta ücretsiz turlar düzenliyorlarmış... Kendi olanakları ile evlerinden tek başına çıkmaları maddi ve manevi anlamda söz konusu olamayacak kadınlar, gruplar halinde hem ücretsiz, hem de onlar için çok büyük özgürlük anlamına gelen bir tatil yapıyorlar. Çanakkale’nin tarihi merkezlerini dolaşıyor, doğa güzelliklerini yaşıyorlar. Tabii şu ne zamandır tartışması yapılan özel(!) İslamcı rehberler öncülüğünde, Çanakkale savaşlarının öyküsünü öğreniyorlar.. Kendisi de rehberlik yapan ADD yöneticisi, tanık olduğu bir örneği vermekle yetiniyor: Önce gelmiş grubun gitmesini kendi grubu ile beklerken kulak misafiri olduğu anlatımdan aktarma yapıyor. Özel rehber, inanmış bir İslami liderin düşmanın attığı sayısız mermiye rağmen ayakta kaldığını, onbinlerce merminin önüne meleklerin siper olduklarını anlatıyormuş. Dayanamamış, ‘‘Madem Allah’ın emri ile melekler onbinlerce merminin önüne geçiyorlardı, Çanakkale’de neden o kadar çok insanımız, her yaştan gencimiz öldü?’’ sorusunu yöneltmiş. Özel rehber konuklarını alıp oradan hemen uzaklaşmış... Ş U B AT AY I N D A R E K O R A R T I Ş Türkiye’de bu yılın şubat ayında cari işlemler açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 53.9 oranında artarak 3 milyar 487 milyon dolar oldu. Merkez Bankası, şubat ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre cari açıkta en büyük paya sahip olan dış ticaret açığı şubatta, ödemeler dengesi tablosunda yer aldığı şekliyle bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 62.9 oranında artarak 3 milyar 152 milyon dolar olarak gerçekleşirken net turizm gelirleri yüzde 19.4’lük artışla 326 milyon dolara ulaştı. Böylece, ocakşubat 2006 dönemi cari işlemler hesabı da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 58.6 artışla 5 milyar 918 milyon dolar açık verdi. lendirerek ‘‘Bu fay kırıldığı zaman çok tahribat olur. Bunun, enerji birikmeden çözülmesinde fayda var’’ dedi. Özilhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de şu anda birçok kesimde cari açıkla ilgili tereddütler bulunduğuna dikkat çekerek, gelecek fonlarla bu açığın finanse edilmesinin uzun süre sürdürülebilir bir durum olmadığını söyledi. Gittikçe biriken yüksek bir cari açığın, önemli oranda yüksek yabancı para girişini gerektirdiğini ve bunun gelecekte sorun yaratacağını belirten Özilhan, ‘‘Açığın azaltılması için birtakım yollar bulunmazsa, bu böyle uzun müddet sürdürülebilir bir yapı olmaz. Bu bir fay hattı...” dedi.. Tuncay Özil han, şöyle devam etti: ‘‘Türkiye’nin ithalatı büyük ölçüde arttı. Ara ve yarı mamul ürünler ithal ediliyor. Bunların üretime dönüşmesi için hükümet, ithal ara mamul üretimi konusunda yatırım yapacaklara teşvikler verebilir.’’ Özilhan, her sektörün farklı birtakım ihtiyaçları bulunduğuna işaret ederek ‘‘Tekstil ve turizm önemli. Hükümetin biraz daha çabuk hareket edip, kızarak değil de onları toplayarak, tartışarak sorunları çözmek için çaba içinde olması faydalı olur’’ dedi. Özilhan, CocaCola İçecek’in halka arzıyla ilgili çalışmaların muhtemelen mayıs ya da haziranda tamamlanacağını kaydetti. V E R G İ AV I Yerli firmalardan Koç Holding ve TÜRSAB, F1 pisti için start çizgisinde 20 sektör mercek altında ANKARA (AA) Maliye Bakanlığı denetim elemanları, 2006 yılı Denetim Programı ile çok geniş bir alanda vergi avı başlatıyor. Talep patlaması yaşanan inşaat ve gayrimenkul sektörü, GSM ve LPG şirketleri, sigara ve içki imal eden ve satanlar, ilaç firmaları ve akaryakıt istasyonlarının da aralarında olduğu 20 sektörde kapsamlı denetim yapılacak. Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz geliri elde edenler ile doktor ve avukatlar, son 3 yıl sürekli zarar gösteren, son 2 yıl devreden KDV beyan eden ve yabancılar dahil kirada mülkü olanlar da inceleme kapsamında. Denetim elemanları 20 ilde turneye çıkacak. Formula 1 için yarış Ekonomi Servisi Formula 1 İstanbul Park’ın işletme hakkının devri ihalesinde kısa liste belirlendi. İstanbul Ticaret Odası’ndan (İTO) yapılan açıklamaya göre, İstanbul Park’ın işletmecisi Motor Sporları ve Organizasyon AŞ’nin (MSO) hisselerini satın almak için 2 yerli isim talip oldu. 12 yerli ve yabancı firmanın ilgi gösterdiği ihalede, Koç Holding bünyesindeki SETUR ve turizm sektörü temsilcilerinden Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB), Formula One Administration Limited (FOA) Başkanı Bernie Ecclestone’dan onay aldı. Resmi olarak başvuruda bulunarak İstanbul Park’a talip olan 2 kuruluş, bundan sonra teklif ? SETUR ve turizm sektörü temsilcilerinden TÜRSAB, Formula One Administration Limited (FOA) Başkanı’ndan onay aldı. İstanbul Park’a talip olan 2 kuruluş, bundan sonra tekliflerini hazırlayacak. lerini hazırlayacak. İTO Yönetim Kurulu ve Formula Yatırım AŞ (FİYAŞ) Başkanı Murat Yalçıntaş, ihaleye girmek isteyen kuruluşların isimlerinin ihalenin ciddiyetini ve büyüklüğünü ortaya koyduğunu belirtti. Yalçıntaş, İstanbul Park’ın sadece İstanbul’a değil tüm Türkiye’ye ait bir proje olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti: ‘‘İşletme hakkını satın alma önceliği konusundaki en önemli kriter, yarışları en az bizim kadar başarıyla organize edebilme yeterliliğidir. Bu sebeple kısa listedeki isimlerin bu sayıda olması son derece makuldür. Çünkü Formula, her şirket ya da kuruluşun talip olamayacağı kadar büyük ve sorumluluğu ağır bir iştir. Sanıyorum, her iki isim de kamuoyunda olumlu karşılanacaktır. Gerek SETUR, gerekse TÜRSAB, finansman, insan kaynağı ve bilgi birikimleriyle kendilerini ispat etmiş iki güzide isimdir.’’ Firmaların bundan sonra bilgi oda sına gireceğini bildiren Yalçıntaş, ‘‘Burada firmayla ilgili tüm verilere, anlaşmalara ve mali duruma bakıp inceleyecekler ve bize teklif verecekler. Biz de teklifleri değerlendirip uygun görürsek vereceğiz. Ayrıca hiçbir zaman işletme hakkını devrederken tek kriterimiz fiyat olmamıştır, olmayacaktır’’ dedi. İŞÇİ EMEKLİLERİ Murat Yalçıntaş Üç hafta yoksul bir hafta aç ANKARA (ANKA) Türkiye İşçi Emeklileri Derneği’nin yaptığı belirlemelere göre SSK’den 463.10 YTL’yle en düşük seviyede aylık alan bir emekli, ayın 6 gününü aç, 22 gününü de yoksul geçiriyor. TİED’in çalışmasına göre SSK’den aylık alan yaklaşık 4 milyon 300 bin kişiden hiçbirinin aylığı da yoksulluk sınırı olarak belirlenen 1854.40 YTL’nin üzerine çıkamıyor. SSK’de eski sisteme göre aylık bağlananlarda, en yüksek aylık 835.96 YTL düzeyinde. 1999’dan sonra uygulanan karma sisteme göre aylık alanlarda ise en yüksek aylık 1.300 YTL seviyesinde. TİED Genel Başkanı Kazım Ergün, en düşük emekli aylığının hiç olmazsa açlık sınırı olarak kabul edilen 569.30 YTL seviyesine ulaştırılmasını istedi. Toplumsal kriz yaratan istihdam yasasında gençler lehine düzenleme yapılacak Fransa’da ‘direniş’ kazandı ? Muhalefet, Chirac’ın geri adım atmasını “dayanışmanın zaferi” olarak değerlendirdi. Öğrenci dernekleri okullardaki boykota son verme çağrısında bulundu. Dış Haberler Servisi Fransa’da yeni işe başlayan gençlerin sosyal haklarını budayan yasayı aylardır boykot eden işçiler ve öğrenciler, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’a geri adım attırdı. Chirac, istihdam yasası yerine gençler yararına yeni bir düzenleme getirilmesi yönünde karar aldığını açıkladı. Kararın Chirac başkanlığında, Başbakan Dominique de Villepin ve İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy’in de hazır bulunduğu zirvede alındığı belirtildi. Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, ‘‘Cumhurbaşkanı, yasanın 8’inci maddesini, zorda olan gençlerin işe alınmaları yararına bir düzenlemeyle değiştirme kararı aldı’’ denildi. Yasanın 8’inci maddesi, gençlerle sol muhalefet ve sendikaların sokağa dökülmesine yol açan tartışmalı istihdam yasasına temel oluşturuyor. Yasa işverene gençleri herhangi bir mazeret bildirmeden işten çıkarma olanağı sağlıyor. De Villepin karar üzerine ‘‘Çabam herkes tarafından anlaşılmadı, üzgünüm’’ dedi. Muhalefetteki Sosyalist Parti Genel Sekreteri François Hollande, kararı ‘‘Bu, muhteşem bir dayanışmanın zaferi’’ sözleriyle değerlendirdi. Öğrenci Dernekleri Birliği Başkanı Julie Coudry, üniversite ve liselerdeki boykota son verilmesi çağrısında bulunarak ‘‘2.5 aydır yaptığımız seferberliğin sonucunu aldık’’ dedi. Coudry, öğrencilerin 1 Mayıs İşçi Bayramı’na işçilerle birlikte katılması çağrısında da bulundu. İşverene, yeni işe başlayan gençleri mazeret bildirmeden işten çıkarma yetkisi veren yasayı aylardır çeşitli eylemlerle protesto eden öğrenciler ve işçiler sonunda Cumhurbaşkanı Chirac’a geri adım attırdı. Kriz yaratan yeni yasanın yerine hazırlanan tasarının bugün Fransa Meclisi’nde görüşülmeye başlanacağı bildirildi. (Fotoğraf: AP) [email protected] TÜKETİCİLER BİRLİĞİ Belediyeler Hazine’ye 12.8 milyar YTL borçlu ? ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Devlet Bakanı Ali Babacan, belediyelerin Hazine’ye olan borçlarının 12 milyar 829 milyon YTL’ye ulaştığını bildirdi. Babacan’ın açıkladığı verilere göre Hazine’nin belediyeler ve bağlı kuruluşlarından olan alacaklarının yüzde 28’ine denk düşen 3 milyar 562 milyon YTL’si İzmit Büyükşehir Belediyesi ile İzmit Gaz Dağıtım’a, yüzde 27’sine denk düşen 3 milyar 496 bin YTL’lik kısmı ise Melih Gökçek’in başkanlığını yaptığı Ankara Büyükşehir Belediyesi ile ASKİ ve EGO’ya ait bulunuyor. Anavatan Partisi Hatay Milletvekili Züheyir Amber’in soru önergesini yanıtlayan Babacan, 24 Şubat 2006 itibarıyla belediye ve bağlı kuruluşların Hazine’ye, 5 milyar 316 milyon YTL’lik vadesi geçmiş olmak üzere toplam 12 milyar 829 milyon YTL borcu bulunduğunu, borcun 5 milyar 934 milyon YTL’lik kısmının ise yeniden yapılandırıldığını açıkladı. Kredi kartı faizi yargıya gidiyor ANKARA (AA) Tüketiciler Birliği Genel Başkan Yardımcısı Üstün Bol, çok yüksek bulunan, Merkez Bankası’nın açıkladığı kredi kartlarına ait azami akdi faiz uygulaması konusunda yürürlüğün durdurulması için Danıştay’da dava açacaklarını, görevi kötüye kullanma isnadıyla da Merkez Bankası yöneticileri hakkında cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunacaklarını bildirdi. Azami akdi faiz oranı yüzde 5.75, gecikme faiz oranı da yüzde 6.88 olarak açıklanmıştı. OCAKTAKİ YÜZDE 6’LIK DÜŞÜŞÜN ARDINDAN YÜZDE 5’LİK ARTIŞ MORAL VERDİ Sanayi üretimi artıyor Ekonomi Servisi Ocakta, ağır kış koşulları, uzun bayram tatili gibi nedenlerle yüzde 6’lık sert bir düşüş görülen sanayi üretiminde, şubatla birlikte yükselişe geçildi ve geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5’lik büyüme kaydedildi. Geçen yıl şubatta yüzde 10.7’lik büyüme görülmüştü. Böylece ocakta 110.8’e kadar inen üretim endeksi şubatta 119’a yükseldi. Ancak yılın ilk iki aylık dönemindeki toplam üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.6 oranında azaldı. Bunda kokkömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri sektöründeki üretim azalışı belirleyici oldu. Geçen yılın ilk iki aylık döneminde sanayi üretimi yüzde 7.7 oranında büyüme kaydetmişti. Türkiye İstatistik Kurumu aylık sanayi üretim endeksine göre ise şubatta, ocak ayına göre büyüme yüzde 7.4 oldu. Şubatta madencilik üretimi yüzde 2.1, imalat sanayi üretimi yüzde 4.8 ve elektrik, gaz ve su sektörünün üretimi ise yüzde 7.9 oranında artış kaydetti. CUMHURİYET 13 K