Katalog

25 ŞUBAT 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 SünniŞii çatışmasını hedefleyen saldırının ardından Batı’da iç savaşın kapıda olduğu yorumları arttı Museveni’ye 20 yıl yetmedi ? Dış Haberler Servisi Uganda’da önceki gün yapılan başkanlık seçimlerini Devlet Başkanı Yoveri Museveni kazandı. 26 yıldan bu yana yapılan ilk çok partili seçimlerin dün açıklanan kısmi resmi sonuçlarına göre, 20 yıldır iktidarda olan Museveni, oyların yüzde 60’ından fazlasını, eski doktoru olan rakibi Kizza Besigye ise yüzde 36’sını aldı. Besigye’nin partisi Demokratik Değişim Forumu ise seçimde yolsuzluk yapıldığını öne sürerek sonuçlara itiraz edeceklerini açıkladı. Seçimlerde 10 milyondan fazla seçmen devlet başkanlarını ve parlamenterleri belirledi. Irak’ta fitili kim ateşledi?.. Dış Haberler Servisi Irak’ın Samarra kentinde geçen perşembe Şiiler için kutsal Askeriye Türbesi’ne düzenlenen bombalı saldırı ve ardından gelen Sünnilere yönelik misilleme saldırıları ülkede mezhepler arası bir çatışmanın, bir ‘‘iç savaş’’ın kimin işine yarayacağı, bu açık kışkırtmanın arkasında kimin olduğu sorularını gündeme getirdi. Ülkenin bir iç savaşa hiç bu kadar yakın olmadığı yorumları yapılırken hem Iraklı hem de yabancı din adamları ve liderler sağduyu çağrısı yaparak ülkeyi, bir felaketten kurtarmaya çalışıyor. 12 imamdan 2’sinin mezarının bulunduğu Askeriye Türbesi’nin Şiiler kadar Sünniler için de kutsal olması, eylemi kimsenin üstlenmemesi, yapay bir SünniŞii gerginliği yaratılmak istendiğini akıllara getiriyor. kim, sağduyu çağrısında bulunarak Irak’ın düşmanlarının komplolarına düşülmemesini istedi. Radikal Şii lider Mukteda Sadr, Sünnilere yönelik saldırıları yasakladı. Mukteda Sadr, ‘‘Biz düşman değil, kardeşiz... Bir Müslümana saldıran Müslüman değildir. Camilere ve dini törenlere saldıran cezalandırılmalı’’ dedi. Washington’da da iç savaş senaryoları yoğunlaşıyor. Irak’ı işgal ederek ülkeyi kargaşaya sürükleyen ABD Başkanı George Bush, saldırının amacının iç savaş çıkarmak olduğunu söyledi. Demokrat Partili milletvekili John Murtha, Irak’ta iç savaşın zaten başladığını, Washington’un artık yapabileceği bir şey kalmadığını ve askerlerin derhal çekilmesi gerektiğini söyledi. ABD askerlerinin olası tepkiler yüzünden son çatışmalara müdahale edemediğini belirten Murtha, ‘‘Iraklıların kalbini ve fikri desteğini kaybettik’’ dedi. Askeri uzman Thomas Hayden, ABD’nin iç savaş fikrine artık alışması gerektiğini ve ŞiiSünni çatışması ortamında Kürtlerin kopmasının kolaylaşacağını savundu. ABD’nin Ortadoğu’daki güçlerinin komutanı Orgeneral John Abizaid ise bir iç savaş çıkacağını sanmadığını söyledi. İki mezhep de hedefte İran’ın Şii liderliği Iraklılara sağduyu çağrısı yaptı. Ayetullah Muhammed İmami Kaşani, mezhepler arası şiddetin ‘‘düşmanın’’ işine yarayacağını belirterek ‘‘Kuran, düşman komplosuna karşı sabırlı, dikkatli ve kararlı olmanızı emrediyor. Bu saldırı Sünnilerle Şiileri bölmeye yönelik bir komplo. Birbirinizin camilerine saldırmayın.. bu kritik aşamada düşmanı hayal kırıklığına uğratın’’ dedi. İranlı yetkililer ABD ve İsrail için ‘‘düşman’’ sözcüğünü kullanıyor. Irak’taki tehlikeli gerginlik dünya basınında da yer buldu. İngiliz Guardian gazetesine bir makale yazan Iraklı akademisyen Sami Ramazani, Irak’ta, Batı’da algılandığı gibi bir ‘‘iç savaş’’ olmadığını belirterek şöyle dedi: ‘‘Askeriye Türbesi’nin bombalanmasının ar dından Sünni camileri saldırıya uğradı. Ancak bunların hiçbiri olayı protesto eden Iraklıların işi değildi. Haberler saldırganların eli silahlı, yüzü maskeli adamlar olduğu şeklinde. Bunu takip eden olaylar da her iki mezhebe yönelikti. Halkın genelinde ise mezhepler arası değil, işgal karşıtı bir hava egemen. Yani iç savaş Araplarla Kürtler ya da Şiiler ile Sünniler arasında değil. Amerika destekli azınlık ile Irak halkı arasında. Genel kanı, ABD’nin ulusal bir direnişi önlemek için mezhep ayrılıklarını körüklediği yönünde.’’ Çok iyi tasarlanmış ii liderler birlik çağrısı yapıyor. ABD’de Demokrat Partili Murtha, iç savaşın başladığını, askerlerin derhal çekilmesi gerektiğini söyledi. Askeri uzman Hayden da ABD’nin Irak’ta iç savaş fikrine artık alışması gerektiğini; ŞiiSünni çatışması ortamında Kürtlerin Irak’tan kopmasının kolaylaşacağını savundu. (Fotoğraf: AFP) Ş Sadr, saldırıları yasakladı Irak’ın en etkili Şii siyasi lideri Abdülaziz el Hakim, ülkeyi sürüklendiği iç savaşın eşiğinden kurtarmak için SünniŞii birliği çağrısında bulundu. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi (IİDYK) lideri El Hakim, Askeriye Türbesi’ne saldırı düzenleyenlerin Sünnileri temsil etmediğini belirterek saldırıdan devrik lider Saddam Hüseyin yanlılarıyla Irak’taki El Kaide lideri Ebu Musab el Zerkavi’nin yandaşlarını sorumlu tuttu. ‘‘İslamın ve Irak’ın düşmanlarının işlediği suçların bedelini Sünnilerin ve Şiilerin ödediği bir aşamaya gelinmesinin üzücü olduğunu’’ ifade eden El Hakim, ‘‘Bunları bertaraf etmek için hepimiz birleşmeliyiz’’ dedi. El Ha Rice, Hamas için destek bulamadı ? ANKARA (ANKA) İsrail’de, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın, Arap ülkelerinin Hamas’a verdiği finansal desteği engelleyemediği yorumları yapılıyor. İsrail istihbaratına yakınlığı ile bilinen internet sitesi Debka, Rice’ın Ortadoğu ziyaretinin asıl hedefinin Hamas’ın finansal desteğini kesmek olduğunu, ancak bu amacına ulaşamadığını belirtti. Haberde Mısır ve Suudi Arabistan’ın yanı sarı bazı Körfez devletleri ve özel Müslüman bağışçılarının Hamas yönetimine ayda en az 40 milyon dolar bağış yapmayı teminat altına aldığı kaydedildi. Kut, Basra ve Musul’da binlerce kişinin katıldığı ortak gösteride ulusal birlik çağrısı yapıldı Sünnilerle Şiiler birlikte yürüdü Dış Haberler Servisi Samarra’daki kışkırtmanın ardından kan gölüne dönen Irak’ta şiddet olayları azalsa da sürüyor. Hükümet, başkent Bağdat ve çevresindeki Diyala, Selahaddin ve Babil vilayetlerinde gecegündüz sokağa çıkma yasağı uygulayarak olayları denetim altına almaya çalışıyor. Geçen perşembe Samarra’daki Şii Askeriye Türbesi’nin bombalanmasının ardından patlak veren şiddet dalgasında çoğu Sünni 140 civarında Iraklı öldürüldü, Sünni camileri saldırıya uğradı. Bağdat’ın farklı mahallelerinde dün de elleri bağlı ve kurşunlanarak öldürülmüş 13 ceset bulundu. Bağdat’ın güneyindeki Latifiye kasabasında sokağa çıkma yasağına rağmen silahlı kişiler, bir evi basarak 5 Şii erkeği öldürdü. Sabah saat 04.00 civarında 20 kişinin yaşadığı bir evi basan silahlı saldırganların, evdeki erkekleri kadınlardan ayırdıktan sonra vurarak öldürdüğü belirtildi. Basra’da bir Şii camisi yakınlarında önceki gece bombalı araçla saldırı düzenlendi. El Abella Camisi yakınlarında park halindeki bir aracın havaya uçması sonucu yoldan geçen iki kişi yaralandı. En yüksek Şii otoritesi Ayetullah Ali Sistani’nin bir temsilcisi olan Şeyh Ali Safi’nin bu camide görev yaptığı belirtiliyor. Tahran hızla zenginleştiriyor ? VİYANA (AA) Avusturya’nın başkenti Viyana’da bazı diplomatlar, İran’ın uranyum zenginleştirme konusunda ilerlemeler kaydettiğini ve zenginleştirilmiş uranyumun atom bombası yapımında kullanılabileceğini ileri sürdü. Adlarının açıklanmasını istemeyen diplomatlar, AFP’ye yaptıkları açıklamada, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun İran’ın nükleer programıyla ilgili raporunun gelecek hafta açıklanacağını hatırlattı. Aynı kaynaklar, ‘‘Bu rapor, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretmek için bir gazla beslenen ve nükleer santrallarda ya da atom bombası yapımında kullanılabilecek 10 santrifüjü çalıştırmaya başladığını doğrulayacak’’ ifadesini kullandı. Şii vekilin çocukları kaçırıldı Basra’da bir Şii milletvekilinin 3 çocuğu kaçırıldı. Polis, İslami Dava PartisiIrak Teşkilatı üyesi Kasım Atiye el Ciburi’nin oğluyla iki kızının bazı silahlı kişilerce evlerinin yakınında dün kaçırıldığını belirtti. Kuzeydeki Tuzhurmatu’da bir Şii camisinin müezzini evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü. Nasıriye’de önceki gece kaçırılan bir Sünni camisinin vaizinin cesedi de dün sabah bulundu. Ülkeyi kan gölüne çeviren olayların ardından dün çeşitli kentlerde Şiilerle Sünniler birlikte protesto gösterileri yaptı. Kut, Basra ve Musul’da binlerce Sünni ve Şii şiddeti kınayarak ulusal birlik çağrısı yaptı. Cuma namazının ardından din adamları da şiddeti kınayarak Iraklıları sağduyuya ve birliğe davet etti. Financial Times gazetesi de ‘‘saldırının Irak’ı topyekun bir mezhep kavgasına sürüklemeyi hedeflediğini, çok iyi tasarlanan bu saldırının amacına ulaşması tehlikesinin bulunduğunu’’ yazdı. Sağduyulu davranmanın önemine dikkat çeken gazete, Ayetullah Ali Sistani’nin bugüne kadar Şiileri siyasi iktidar vaadiyle dizginlediğini belirterek şöyle yazdı: ‘‘Şimdi iktidar Şiilerde ama bunu federal bir Irak içinde kullanmalı ve paylaşmalılar. Çünkü diğer seçenek iç savaştır.’’ Independent gazetesinin deneyimli Ortadoğu muhabiri Robert Fisk, NTV’ye verdiği demeçte iç savaş deyişini temkinli kullanmak gerektiğini belirtti. Fisk şunları söyledi: ‘‘Birilerinin Irak’ta iç savaş çıkarmak istediği açık ama bu ülke dini ayrımlara dayalı bir toplum değil. Sünniler Şiilerle evlenebiliyor. Irak’ta hiç iç savaş olmadı ama böyle giderse intikam saldırıları, onlara misillemeler derken korkarım mezhep çatışması yaşanacak. Irak doğal olarak iç savaşa sürüklenecek bir ülke değil, ama birileri bunu kesinlikle istiyor. Bence Şiilerin önünde sonunda ABD’ye karşı direnişe katılacaklarını görmek gerek. ABD’liler sonunda tüm bir Irak halkını karşılarında bulacaklar. Korkarım ABD, İngiltere ve Irak için büyük bir felaketin eşiğine geldik.’’ The Independent gazetesinde yayımlanan bir makalede de, Irak’ta pek çok bakımdan iç savaşın başladığı belirtiliyor. Bağdat’ta bir ayda öldürülen yaklaşık bin kişinin çoğunluğunun mezhep çatışmalarının kurbanları olduğu, Şii, Sünni ve Kürtlerin artık birbirlerinin bölgelerine gidemediği kaydediliyor. I RAK KOORDİNATÖRÜ, TALABANİ İLE GÖRÜŞTÜ ‘‘Şehir Planlama’’ Mimarların Ek İşi Değildir..... Planlama karşıtları, yıllardır çok farklı gerekçelerle şehir planlama alanına yönelik sistemli bir saldırının da tarafı olmuşlardır. Planlama alanına yönelen saldırılar; kimi zaman yasal düzenlemelerle, kimi zaman çıkarılan aflarla, kimi zaman da yetki gasplarıyla şekillenmiştir. Şehir plancıları, meslek alanlarına yönelen tüm saldırılarda, edindikleri mesleki bilinçle, kamudan ve kentlerden yana tavır almışlardır. Özellikle son aylarda, şehir plancılarına yönelik olarak başlatılan üzücü bir kampanya, giderek ürkütücü boyutlara ulaşmıştır. Bir meslek alanını toplu karalama düzeyine vardırılan ve giderek saldırganlaşan bu kampanyanın yürütücüleri, kimi zaman ‘‘meslek adamı’’, kimi zaman ‘‘akademisyen’’ kimi zaman da ‘‘gazeteci’’ yüzleriyle bu çirkin ve seviyesiz saldırının tetikçilerine dönüşmüşlerdir. Yürütülen kampanyanın temeline yerleştirilmeye çalışılan; ‘‘Şehir ve bölge plancıları, mimar olmadan imar planı yapamazlar’’; ‘‘Aldıkları mimarlıktan uzak eğitim nedeniyle, bu planları tasarlama yetisine bile sahip değildirler’’ şeklindeki hezeyanların altında yatan; şehir planlamayı, yaptıkları işin kreması olarak görenlerin ‘‘planlama yetkisinin bir grup mimara yeniden verilmesi’’, geçmişte oluşturulmuş ‘‘saadet zincirinin yeniden diriltilmesi’’ isteğinden başka bir şey değildir. Planlamayı salt bir tasarım süreci ve fizik mekan tasarımı olarak algılayan ve bilimsellikle asla bağdaşmayan bu anlayış, ülkemiz kentlerinin bu gün içinde bulunduğu durumun da başlıca sorumlularındandır. Tarih boyunca, mevcut disiplinlerin yanıt bulamadığı sorunlar karşısında yeni bilim alanlarının ortaya çıkması, yenilenme kaçınılmazdır. Şehir planlama meslek alanı da böyle bir gereksinmenin sonucunda ortaya çıkmıştır. Ülkemizde bu alanda verilen eğitim sonucunda uzmanlaşan meslek grubu; ‘‘Şehir ve Bölge Plancılarıdır’’. Son yıllarda mevzuatta yapılan, ‘‘yetki ve sorumluluğun’’ gerçek sahibine verilmesine yönelik düzenlemeler, bu değişimin ve yenilenmenin en doğal sonucudur. Tüm mimarları temsil ettiği iddiasıyla şehir plancılarına saldıranlar, gerçekten ‘‘akıllı’’ bir eylem arayışında iseler, öncelikle kendi meslek alanlarına dönüp bakmalı, kentlerimizi dolduran ve biri diğerinin kötü taklidi olmaktan öteye geçemeyen yapılaşmaların, aldıkları ‘‘hangi eğitim’’ sonucunda, üretildiğini sorgulamalı ve mimari proje üretimini ‘‘tip projelerin çoğaltılarak satılması’’na indirgeyen meslektaşlarının mesleki etik bilincini sorgulamalıdırlar. Ülkemiz kentleşmesine mimar katkısı ancak ve ancak böyle bir sorgulamanın sonucunda sağlanacaktır. Çatısı altında birlikte bulunduğumuz TMMOB örgütlülüğünü dahi yıkmayı göze alarak; Şehir ve Bölge Planlama başta olmak üzere Peyzaj Mimarlığı, İç Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği gibi meslek alanlarına hak ve yetki talebi ile akademik kimliklerini ve gazete köşelerini kullanarak saldıran ayrımcı mimarları ve bu tür yanlı yayınlara izin vererek bu saldırılara kucak açanları şiddetle kınıyoruz.... Tüm şehir plancılarını, meslek alanımıza yönelen bu saldırgan tavra karşı bir arada durmaya, meslek alanımızı savunmaya çağırıyoruz. Ahmet Kaya Ali Barış Erbil Emine Tuğçe Özkan Kuddisi Müftüoğlu Serhan Saner Erol Yenile Alper Biçer Levent Hansu Serpil Sivri Kılıç Esin Büyükyazıcı Arda Bal Levent Sığırcık Seval Balcı Fatma Topal Arzu Uçar Levent Sipahi Sevgi Kaya Fatma Yılmaz Ayşe Ezer M.Savaş Mıhçıoğlu Sevim Filiz Ayşe Işık Ferhat Özkan Mahmut Drahor Seydihan Çamur Fulya Önay Ayşegül Köprücü Mehmet Yeniçerioğlu Sezgin Tekin Gonca Avşar Bahadır A. Aydoğdu Meltem Boynueğri Sıla S. Bükülmez Gökhan Özok Barış Çerçi Menşure Işık Sibel Bulut Gözde Evrim Serenbay Begüm Kalafat Meral Lale Sibel Kasap Beyza Halavurte Güler Solak Mustafa R. Ramoğlu Şahin Kaynar Gülesin Salmaner Birol Keski Müge Baykan Şenol Ertan Gülsün Özkan Burcu Bilgi Müge Kepçe Taner Pirim Güntürkün Bükülmez Bülent Atik Necati Uyar Tijen Ertekin Canan Önem Gürbüz Fehim Nihal Karaağaç Gürdal Bozkurt Cemal Kaynak Tufan Mut Oğuzhan Yurteri H.Oğuz Aldan Cenk Oğuzsoy Tuğba Aydın Okan Atak Hakan H. Ayan Çağrı Çifteler Turgut Mesutol Okan Bal Hakan Ünlü Çetin Yarlıgan Tümay Çin Orhan Sarualtun Çiğdem Namlı Hasan Öztürk Ufuk Taşkın Ömer Demirel Hülya Kalender Derya Kesik Uğur Bultan Özcan Kırcalı Hüseyin Yeldiren Derya Özışık Uğur Çalışkan Özcan Temurer İlker E. Aytar Dilek Akbaş Ümit Özcan Öznur Akalın İsa Karayiğit Dilek Aydın Yıldırım Karataş Rahime Ok Dilek Çakanşimşek İsmail Günal Yücel Ulucan Seda Gürbüz İsmail Hakkı Sağiş E.Meral Ercan Zerrin Ebren Selçuk Şahin İsmail Hodoğlugil Ekrem Sabaz Zeynep Burcu Bal Senem Keskin Kemal Şahin Elçin Çolak Zeynep Güherşen Senem S. Ekinci Elif Tokay Korhan Başçıl Erdoğan’dan Caferi’ye mektup ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) yükelçi Çelikkol, Talabani’ye verdiSon bombalama olaylarından sonra ği mesajları Caferi’ye de yineledi. iç savaşa doğru hızla ilerleyen Irak’taÇelikkol, temasları çerçevesinde, ki gelişmeleri kaygıyla izleyen An dün de Sünni kesimde ağırlığı ile öne kara, Irak Koordinatörü Büyükelçi çıkan Irak İslam Partisi Genel SekreOğuz Çelikkol’u Bağdat’a gönderdi. teri Tarık el Haşimi ve Irak İslam DevIrak’a bugün gideceği açıklanan Çe rimi Yüksek Konseyi Başkanı Abdülikkol’un, güvenlik nedeniyle önceki laziz el Hakim ile de bir araya geldi. gün Bağdat’a uçtuğu öğrenildi. Bu görüşmelerde Çelikkol, tarafların Cumhuriyet’in diplomatik kaynak son duruma ilişkin değerlendirmelelardan aldığı bilgilere göre Büyükel rini, yeni hükümet kurma çabaları koçi Çelikkol, önceki nusundaki görüşlerigün Irak Cumhurbaşni öğrendi. Çelikkol, kanı Celal Talabani ile her iki lidere de ‘‘şidbir araya geldi. Çelikdetin bir an önce sona ağdat’a, kol, yaklaşık bir saat Irak’taaçıklananın aksine erdirilmesinin süren görüşmede Taki istikrar için önemiönceki gün labani’ye Türkiye’nin nin’’ altını çizdi. son gelişmelere ilişÇelikkol Irak’taki gönderilen kin kaygılarını anlatdiğer siyasi partiler, Çelikkol, tı. Çelikkol, şu mesasiyasi gruplar ve Türkönce Talabani, jı verdi: men temsilciler ile de ardından Caferi ile görüşecek. ‘‘Seçimler bitti, anayasal süreç tamamlanbir araya gelerek erkük’e malı, Sünnilere taahTürkiye’nin hüt edildiği gibi anayaortak heyet kaygılarını anlattı. sada gerekli tadilatlar yapılmalı, yeni hüküÇelikkol’un temasmette Irak’taki her kelarının yanı sıra Irak sim temsil edilmeli, Federasyon Irak’ı Türkmen Cephesi Başkanı Saadettin bölücü değil, birleştirici özellik taşı Ergeç de Talabani tarafından kabul malı. Bunun için gerekli siyasi irade or edildi. Türkmen heyeti ile Talabataya konmalı, Irak halkı terörle değil, ni’nin yaptığı görüşmede Kerkük’tebirlikte yaşamayı öğrenmeli.’’ Çelikkol, ki durum ele alındı. Türkmenler KerTürkiye’nin Kerkük’e ilişkin kaygıla kük’e ilişkin kaygılarını ilk elden Talabani’ye anlatma fırsatı bulurken, görını da aktardı. Çelikkol, Talabani’nin ardından Irak rüşmede, ‘‘Kerkük’te normalizasyonu Başbakanı İbrahim Caferi ile görüş sağlaması için çalışacak ortak bir hetü. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yet oluşturulması’’ üzerinde mutabayazdığı mektubu Caferi’ye ileten Bü kata varıldı. Bush’la Blair’e nükleer protesto ? TOKYO (AA) 2. Dünya Savaşı’nın sonlarında ABD’nin atom bombası attığı, yaklaşık 300 bin kişinin öldüğü, yerle bir olan Japonya’nın Nagasaki ve Hiroşima kentlerinin belediye başkanları, ABD ve İngiltere’ye nükleer silah denemelerini sona erdirmeleri çağrısında bulundu. Nagasaki Belediye Başkanı Itço Ito ve Hiroşima Belediye Başkanı Tadatoşi Akiba, İngiltere ve ABD tarafından, Nevada’da salı günü yapılan yeraltı nükleer denemesiyle ilgili, iki ülkenin liderlerine ayrı ayrı protesto mektubu gönderdi. B K CUMHURİYET 11 K