Katalog

12 EKİM 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER 9 Arşiv belgelerinde ‘Hınçak’ terör örgütünün Fransa bağlantısı ve yaptığı katliamlar net bir şekilde ortaya konuyor Genelkurmay’ dan Ermeni belgeleri ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Genelkurmay Başkanlığı’nın ‘‘Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 19141918’’ başlıklı 8 ciltlik yayın dizisinin 3 ve 4’üncü ciltlerinde, terör örgütü Hınçak’ın ‘‘Paris merkezli’’ faaliyet gösterdiği belirtilirken, Hınçak örgütü mensuplarının Türklere dönük katliam ve suikastlara ilişkin ifade tutanakları da ilk kez gün ışığına çıktı. ‘‘Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 1914 1918’’ başlıklı 8 ciltlik yayın dizisinin 3 ve 4’üncü ciltleri Genelkurmay ATASE ve Denetleme Başkanlığı Yayınları’nca hazırlandı. Kapaklarında Ermeni terör örgütlerince 15 Temmuz 1915’te Diyarbakır Lice’de öldürülen Türkler ile yine 23 Temmuz 1915’te Diyarbakır’ın Hızırilyas köyünde katledilen kadın ve çocukları gösteren fotoğrafların yer aldığı kitaplar Türkçe ve İngilizce yayımlanırken Osmanlıca orijinal belgelere yer verildi. ATASE ve Denetleme Daire Başkanı Korgeneral Eyüp Kaptan, kitaplara yazdığı sunuşta ‘‘Dün, bugün ve gelecek çizgisinde, toplumların tarihten öğrenecekleri bilgi sonsuzdur’’ dedi. Korgeneral Kaptan, tarihte bilginin doğruluğunun belgelerle kanıtlandığına dikkat çekerken, ‘‘Tarihe mal olmuş olayların da bilimsel ölçütlerde değerlendirilmesi, ancak belgelerle yapılabilir’’ görüşünü kaydetti. Tehcir uygulaması öncesinde örgütsel faaliyetlerin hangi düzeylere vardığını gösteren belgelerin düşündürücü olduğunu ifade eden Korgeneral Kaptan, ‘‘Yasal olarak göründükleri halde, yasadışı eylemlere kalkışan Ermeni terör örgütlerinin nasıl bir kaos ortamı yaratmayı hedeflediklerinin’’ belgelerde görüleceğini ifade etti. Korgeneral Kaptan, sunuşunda şunları kaydetti: ‘‘Hukukun üstünlüğü prensibi, devletlerin temel prensiplerindendir. Bu belgelerde açıkça görülecektir ki devlet, her zaman ve her koşulda hukukun üstünlüğü prensibinden ödün vermedi ? Genelkurmay tarafından açıklanan belgelerde, Hınçak terör örgütünün Paris’te olduğu ifade edilirken, Ermenilerin suikastları ve bunların planları ile yapılan suikast ve katliamların da fotoğrafları yer alıyor. ? ‘‘Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 19141918’’ başlıklı 8 ciltlik yayın dizisinde katledilen Türk köylüleri fotoğraflarla gösterilirken, Osmanlıca orijinal belgelere de yer verildi. lif eder?’’ Öncelikle, genel merkez, yani Paris teklif eder. Hınçak üyesi Arzruni Efendi’nin 10 Şubat 1915 tarihli ifade tutanaklarında da şunlar bulunuyor: ‘‘ O halde gerek Türkiye ve gerekse diğer devletlerdeki merkez ve şubeler tamamen Paris’e bağlıdırlar, değil mi? Onun tarafından bir kongre toplanması teklif edilirse, kabul etmeye mecbursunuz değil mi?’’ Evet, doğal olarak bağlıyız, kongre teklifini önceden söylemiştim. Teklif ettiği zaman kabul etmek zorundasınız. ‘Ermeni askerleri ve müfrezeler’ ATATÜRK’ÜN AÇIKLAMALARI: ‘Ermenileri Fransızlar silahlandırdı’ MAHMUT GÜRER ANKARA Fransızlar ile Ermeniler arasında ulusal mücadele döneminde kurulan yakın ilişki, ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün açıklama ve bildirilerinde de yer alıyor. Atatürk, konuya ilişkin neredeyse tüm açıklamalarında Ermenilerin Fransızlar tarafından silahlandırıldığını ve ‘‘maşa’’ olarak kullanıldığını vurgularken, yapılanları ‘‘katliam’’ olarak tanımlıyor. Atatürk’ün ulusal mücadele sırasında ErmeniFransız ilişkilerine bakışı, Dr. İsmet Görgülü tarafından yayına hazırlanan ‘‘Atatürk’ten Ermeni Sorunu: Belgeleriyle’’ adlı kitapta yer alıyor. Kitapta Atatürk tarafından ErmeniFransız ilişkileri konusunda dile getirilen görüşler şöyle: 20, 3, 13, 12. Kolordu komutanlıklarına Adana, Antep, Maraş ve Urfa Merkez Kurullarına, Sıvas 22 Eylül 1919 Ateşkes sonrasında hükümetimizin Adana ili ile Antep, Maraş, Urfa sancaklarını bırakma güçsüzlüğünde bulunması, bu yörede Fransız ve İngiliz koruyuculuğu altında Ermeni işgalini ve örgütlenmesini kesinleştirmiş ve bunlar, o il ve sancakları Ermenileştirmek amacı ile bir yıla yakın bir süre çalışma göstermiş ve çok üzücü ki, büyük çoğunluğu kendilerinde olmasına karşın, şimdiye dek örgütten yoksun bulunan Türklerin bireysel özverililikleri verimli olmamış ve her gün saldıran Ermeniler, çalışmalarını amaçları doğrultusunda yürütmüşlerdir. Şimdiye dek yapılan saldırıların türü aşağıda özetlenir: A. Fransız ve İngiliz görevlileri ile Ermeni komitalarının ve oralarda bulunan Ermeni topluluğunun açıktan açığa Müslümanların haklarına saldırmaları. B. Osmanlı topraklarının değişik yerlerinde oturan Ermenilerin buralara göçlerinin kolaylaştırılması ve burada sayılarının artırılması. C. Yabancı üniforması ile Ermeni birliklerinin buralara gönderilmesi ve buradakilerle birleştirilmesi. D. İslam halkın az zamanda ekonomik ve başka baskılarla yok edilmesi ve öldürülmesi ve göçe zorlanması. E. Aralarına aşamalı olarak sokulan bölücülükle İslam halkının yabancı koruyuculuğunu istemek zorunda bırakılması. Harbiye Nazırı Cemal Paşa Hazretlerine, Amasya 23 Ekim 1919 Adana dahilinde, Ermenilerin Fransızlar tarafından silahlandırıldığı ve İslamlarla boğazlaşmaya sevk edildikleri ve İslam ahali arasında büyük bir heyecan ve galeyan olduğu ve bu heyecanın Ulukışla havalisine kadar sirayet ettiği, mahallinde gizlice bildirilmektedir. Bir taraftan da, Antep, Maraş’ın, İngilizlerin çekilmesi üzerine Fransızlar tarafından işgal edilmek üzere, olduğundan üzülen ve itham olunan ahalinin, merkezi hükümetçe hal ve vaziyetlerinin müdaafası hakkında bir teşebbüs vaki olmadığı, serzeniş makamında bildirilmektedir. Ahaliye ona göre tavsiye ve nasihatlerde bulunulmak üzere, bu ahvalin cereyanı karşısında hükümeti seniyenin, İtilaf Devletleri’ne karşı almaya karar verdiği vaziyet hakkında aydınlatılmamızı ve Pozantı Telgraf Müdürü Ermeni olduğundan hemen oradan uzaklaştırılmasını arz ve istirham eyleriz. Bursa’da 56. Tümen Kumandanlığı’na, Sıvas 7 Kasım 1919 Maraş’tan alınan sağlam malumatta, Maraş’ı işgal eden Fransız kıtalarının yüzde 20’si FransızCezayirli olup, geri kalanı Osmanlı Ermenilerinden meydana gelen fedailerdir. Bunlar şehirde namuslu İslam kadınlarına taarruz etmekte ve Müslüman ahaliye zulüm ve işkence yapmaktadır. Bursa’da 56. Tümen Kumandanı Bekir Sami Beyefendi’ye, Sıvas 10 Kasım 1919 Zatıâlinize, Yunanlıları İzmir’den atın diyen Fransız, bunun evvela siyaseten, sonra bizim için şimdilik maddeten mümkün olmadığını bildiği için, dalkavukluk ederek, teveccüh kazanmak için söylemiştir. Haksız yere Adana’da oturan Ermenileri başımıza musallat eden, şimdi de Urfa, Antep, Maraş’ı işgal eden bir devlet, hiçbir vakit dostumuz değildir. Heyeti Temsiliye Kararı, 11 Kasım 1919 Adana Vilayeti sınırında Ermeni Fransız askeri tarafından yapılan zulümler dolayısıyla alınacak tedbirler hakkında 11. Tümen Kumandanı Mümtaz ve Klikya Kumandanı Binbaşı Kemal Beylerle irtibat tesis olunması, Niğde Heyeti Merkeziyesi’ne cevaben yazıldı. Adana, Maraş ve Urfa’nın işgali üzerine İngilizce Bildiri, 12 Kasım 1919 Türkiye’nin bölünmesine yol açmak düşüncesi ile Yunanlıların işgaline terk edilen Aydın vilayetinde uygulanan katliamlar, baskı ve zulümler ve imha politikaları, Ermenileri maşa olarak kullanmak suretiyle, Fransızlar tarafından işgal edilen Adana vilayeti dolayları ile Maraş ve Urfa mevkilerinde uygulananlarla aynıdır. Heyeti Temsiliye Kararı, 13 Kasım 1919 Ulukışla’nın Ömerli köyü civarında 7 Müslümanın, Çiftehan civarındaki ErmeniFransız askerleri tarafından katli dolayısıyla, bu gibi hallerin tekrarına meydan verildiği takdirde aynen karşılığına girişileceğinin Klikya Fransız Başadministratörlüğü’ne tebliği lüzumu, Harbiye Nazırı Cemal Paşa’dan istirham olundu. Protestoname, 16 Kasım 1919 Türkiye’nin taksimine yol bulmak emeliyle Yunanlılara işgal ettirilen Aydın vilayetindeki kıtal, baskı ve imha fecaatlerinin şimdi de Ermenileri alet eden Fransızların işgal ettiği Adana vilayetinde, Maraş, Urfa ve Antep’te aynen yapılması bütün bu siyasi haksızlıklara bir ek teşkil ediyor. ği için, hukuka aykırı işlem yapmaktan da özenle sakınmış ve keyfiliğe hiçbir şekilde fırsat tanımamıştır.’’ Kitaplardan 3’üncü ciltte Ekim 1914’te Talat Paşa ve Bakanlar Kurulu üyelerine yönelik suikast girişimi, bununla ilgili olarak yakalanan Hınçak örgütü üyelerinin ifadeleri, hazırlanan iddianame, suikast girişiminin dış bağlantısı, örgüt militanlarının kışkırtılması, yargılananlar hakkında ve rilen kararların dayandığı Ceza Kanunu’nun ilgili maddeleri yer alıyor. 3’üncü ciltte yer alan en ilginç bilgi ise Türklere yönelik katliamları ve suikastları gerçekleştiren Hınçak örgütünün karar vericilerinin ‘‘Paris merkezli’’ faaliyet göstermeleri ve oradan ‘‘emir’’ almaları. Tüm örgüt üyeleri Hınçak’ın Paris merkezli olduğunu ve emirlerin oradan alındığını açıklıyorlar. Artin Cihan Gülyan’ın 9 Şu bat 1915 tarihli sorgusunda şu açıklamaları dikkat çekiyor: ‘‘ En büyük merkeziniz neresidir?’’ Paris ‘‘ İstanbul merkezi nasıldır?’’ İkinci derecedir. Bulgaristan, Romanya, Rusya, Amerika ve İran’daki şubeler doğrudan doğruya Paris’e bağlıdır. Türkiye içindeki şubeler Türkiye merkezine bağlıdır. ‘‘ Genel kongreyi hangi merkez tek Kilis Ermeni Hınçak örgütü kâtibi Vahan Tomasyan’ın ifadesinde ‘‘Kulüp defterinde adı geçen, Ermeni askerleri ve müfrezeler ne demektir’’ sorusuna verdiği, ‘‘Ermeni askerinden biz parti üyelerini anlarız. Müfreze de partidir’’ yanıtı dikkat çekiyor. Kitabın 4’üncü cildinde ise Ermeni emelleri, terör faaliyetlerine karışan Ermeni teröristlerin idam kararları ve Padişah Mehmet Reşat’ın buna ilişkin onay kararı, Hınçak örgütünün şubelerine isyan içeren bildirgesi, son Hınçak örgütünün ana tüzüğü, Hınçak örgütünün gizli amaçlarının ifade edildiği bildirge ile bomba imal edip saklayanlar ile gizlice örgüt üyelerine verenler hakkındaki mahkeme kararları yer alıyor. Hınçak örgütünün 7 numaralı genelgesindeki ‘‘Geçirmekte olduğumuz önemli günler, Türkiye Ermenilerinin kurtuluşlarını ve kendi yönetimlerini belirleyebileceğinden şu anda illerdeki Ermenilerin azimli, kararlı ve kendilerine yakışacak surette hareket etmeleri lazımdır. İşte bundan dolayı ortaya çıkan durumu ve üzüntü verici eylemleri bildirmek zorunlu oluyor’’ ifadeleri dikkat çekiyor. Belgelere göre Ermeniler Fransızların olanaklarını kullanarak Türklerden ‘intikam’ alma yoluna gitti Katliama uzanan işbirliği FIRAT KOZOK RUS VE SOVYET ARŞİVLERİ: Fransız kışkırtması SERTAÇ EŞ ANKARA Rus ve Sovyet arşivlerinde uzun süre çalışan araştırmacı Mehmet Perinçek, ‘‘Anadolu’daki Fransız kışkırtmasının arşivlerdeki belgelerle sabit olduğuna’’ dikkat çekti. Perinçek, Fransız kışkırtmasının belgelerini şöyle sıraladı: ? Ermeni devlet ve bilim adamı B. A. Borayan, 1928 yılında basılan ‘‘Ermenistan, SSCB ve Uluslararası Diplomasi’’ adlı eserinde, Napolyon’un kışkırtmasıyla çıkan Zeytun ayaklanmasının, Ermenilerin değil, kapitalist Fransa’nın çıkarları doğrultusunda Napolyon’un emriyle örgütlendiğini anlatır. ? Rusya Toplumsal Siyasal Tarih Devlet Arşivi’nde bulunan, Çiçerin’e ve Orconikidze’ye yolladığı 4 Şubat 1921 tarihli telgraf bu gerçeği somut olarak saptamaktadır: ‘‘Fransız kaynaklarından doğrulanan habere göre İstanbul’daki Ermenistan Milli Meclisi, Avrupa’daki Türk Ermenilerinin tek tam yetkili heyetiyle birlikte Pogos Nubar heyetiyle görüştü... Türk Ermenileri, Nubar aracılığıyla İtilaf Devletleri’yle Klikya’da ve Haravet vilayetlerinde Fransa’nın himayesi altında bağımsız bir devlet kurulması için görüşmeler yürütüyor.’’ ? Büyük Sovyet Ansiklopedisi’nin 1928 yılı baskısında Ermeni Meselesi maddesi: ‘‘Fransızlar Ermenilere işgal ettikleri topaklarda devlet kurdurmak vaadinde bulunmuşlardı. Bu vaatle Ermeniler Klikya’da yaşayan Müslüman nüfusa karşı harekete geçtiler.’’ ? 1928 yılında Devlet Yayınevi tarafından yayımlanan ‘‘Kemalist Devrimin İtici Güçleri’’ adlı eserinde Sovyet tarihçisi İrandust Taşnakların Müslüman halka karşı Adana, Maraş vb. bölgelerinde giriştikleri toplu kırımları şöyle dile getirmektedir: ‘‘İşgal edilmiş bölgelerde terör rejimi uygulandı. Fransızların oluşturduğu Taşnaklardan müteşekkil jandarma birlikleri, Türk nüfusa karşı kitlesel cinayetlere giriştiler. (...) Ermeni çeteleri, (...) sırayla bütün köyleri kılıçtan geçirdi. (...) Türk nüfusun fiziksel olarak ortadan kaldırılması programı tamamen bilinçli olarak işgalcilerin yönetiminde yürütüldü.’’ Maruni Patriğine (21 Aralık 1916). ANKARA Sözde Ermeni ...Endişelerinizi ansoykırımının inkârını suç salıyorum. Her şey isyan tasarıyı bugün parlamentotenilen gizlilik içinsunda görüşecek olan Frande yürüyecektir. sa’nın, geçmişte Ermenilerle 12 Ermeni Milli birlikte nasıl hareket ettiğini belDelegasyonu’ndan geler ortaya koyuyor. Belgelere Fransa Dışişleri Bagöre, Ermeniler, Fransız gemilekanı’na (4 Aralık rini kullandı, çete liderleri Fran1917). sa’nın üst düzey yöneticileriyle Bugün özel bir çıkar mektuplaştı. taşıması nedeniyle, Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) Kafkasya’daki durum 6 ciltlik ‘‘Fransız Diplomatik Bel TTK’nin yayımladığı kitapta FransızErmeni işbirliğine ilişkin sayısız belge yer alıyor. üzerine Ermenistan gelerinde Ermeni Olayları’’ adlı cephesinde Ermeni 6 Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan meniler. kitaplarında yer alan belgeler, Türkkuvvetlerinin örgütlenmesi konuBoghos Nubar beni görmeye gel muhasebeye (25 Ekim 1915). lerin Ermenilere soykırım uygula di. Adana ve Mersin’de nüfusun Türkiye’den sınır dışı edilen Fran sunu görüşmek için ekselansları dığını savunan Fransa’nın, geçmiş yüzde 40’ını Ermenilerin oluştur sızlar ve sığınmacı Ermenileri des kısa bir görüşme ayarlayabilir mi? te Ermenilerle birlikte Türkiye’ye duğunu, İskenderiye bölgesinden teklemek için kredi. 13 Albay Torcom’dan Fransa’nın karşı nasıl savaştığını gözler önü yapılacak bir eylemde Ermenilerin 7 Tiflis Belediye Başkanı’ndan Tiflis Konsolosu’na (15 Aralık 1917). ne seriyor. Kitaplarda yer alan ba İtilaf Devletleri’ne yardımcı olabi Fransa Dışişleri Bakanı’na çekilen 10 milyon Frank ile ordu kurulzı belgeler şöyle: telgraf (13 Kasım 1915). Kafkas Er ması için yola çıkılabilir. 2 tümen leceklerini... 1 Ermeni Milli Komitesi BaşkaRusya Ermenileri, 2 tümen Türkimenileri... 3 M. Deville’in Atinı Boghos Nubar Paşa’nın Fransa na’dan Fransa Dışişleri Cebel Musa Dağ ye Ermenilerinden olabilir. AskeDışişleri Bakanı’na gönderdiği mek Bakanlığı’na çektiği gizlarındaki kardeşle ri yardım yapılmalıdır. tup (Fransız Milli Arşivleri, Doğu li telgraf (3 Aralık 1914). 14 Fransa’nın Tiflis Konsolorinin Fransız donanSerisi, Ermenistan, Cilt 2, Sayfa 47, ması tarafından kur su’ndan Fransa Dışişleri Bakanı’na Maruni komisyonu Dışişleri Kayıt Damgası, 2 Aralık ile Ortodoks Lübnantarılmasını... En de (17 Aralık 1917). 1918). Albayımız, İngilizlerin finansrin şükranlarını... lılar Türklere karşı Sayın Bakan, ...Sizin de gayet koymak ve İtilaf Dev8 Pire’den Paris’te man desteğinde bulunduğu ve Eriyi bildiğiniz gibi, en büyük feda letleri çıkarmasına ki Denizcilik Bakan meni, Gürcü birlikleri örgütlemek kârlıklar ve sürekli ıstıraplar paha yardımcı olmak için lığı’na çekilen şifreli için subay yolladığını öğrenmiş busına, savaşın başından beri İtilaf Yunan hükümetinlunmaktadır. General Niessel’e yatelgraf (4 Eylül 1916). Devletlerinin gayesine sarsılmaz den silah istediler. 3 Amiral Pothuau’nun pılan teklife göre aynı sayıdaki bağlılığımızın bir nişanesi olarak, veya 4 bin tüfek ve 25 Mayıs’ta bildirdiği Fransız subaylarını yollaması geErmenilerin fiili bir şekilde sava cephane ile ıssız kıyıya çıkabilne göre, Part Said’teki rekmektedir. şan taraf olduğunu, Fransa’da ilk mek için küçük bir kayık verilme Ermeniler Fransızların himayesingünden itibaren hizmet eden gönül si, Fransa hükümetinin olur ver de birlik oluşturulmasına, Fransız ‘Kendi tarihleriyle lülerin Fransız bayrağı altında ya mesiyle birlikte bu komisyonun birlikleri içinde küçük gruplara da yüzleşsinler’ bancı lejyonunda zafer elde ettik emrine verilecektir. ğıtılmasına, bu koşullarda Kıbrıs’a lerini, Cumhuriyet hükümetinin taTürk Tarih Kurumu Başkanı Prof. 4 M. Defrance’ın Kahire’den Dı yollanmalarına isteksiz gözükmeklebi üzerine, Ermeni Milli Komi şişleri Bakanlığı’na çektiği telgraf tedirler. Dr. Yusuf Halaçoğlu, bugün ifade tesi tarafından silah altına alınan Er (12 Eylül 1915). 9 Fransa Dışişleri Bakanı’ndan özgürlüğünden ödün vermediğini meni gönüllülerin Filistin’de ve SuCebel Musa Ermenileri İsken Savaş Bakanı’na (21 Aralık 1917). ileri süren Batılı ülkelerin, uygulariye’de, Fransız birliklerinin hemen deriye’ye bizim muhriplerimizle ...İsteği üzerine Ermeni askeri gü malarıyla kendi kendilerini yalanhemen yarısını teşkil ettiklerini ve götürülecek. cünü 20 bin milise çıkarmaya ka ladığını vurguladı. Halaçoğlu, DaGeneral Allenby’nin zaferinde bü5 Fransa Cumhurbaşkanı’na rar vermiştir. Bu sayı Kafkas ordu ha önce Ermenilere soykırım yapılyük payları olduğunu, bunun da Patrik Kevork’un gönderdiği mek su komutasına verilecektir. Bizim dığını kabul eden Fransa’nın, şimAllenby ve Fransız komutanlar ta tup (6 Mayıs 1915). askeri ataşemizin kontrolünde kul di de soykırımı reddedenleri cezarafından resmen beyan edildiğini. landırmaya hazırlanmasına da tepErmenistan’dan alınan yeni ha lanılacaktır. ...Lütfen Sayın Bakan, üstün say berlere göre Ermeni halkının var10 Defrance’tan Fransa Dışişle ki gösteren Halaçoğlu, ‘‘Kendi tagılarımın teminatı olarak kabul bu lığını tehdit eden katliamlar yeni ri Bakanlığı’na şifreli telgraf (14 rihi ile yüzleşemeyen ve Cezayir’de yurunuz. olanları görmezden gelen Franden başlamıştır. İnsanlık ve Hıris Eylül 1915). 2 Fransa’nın Mısır Ortaelçisi M. tiyanlık adına tarafsız hükümetler 3 bin 450 Cebel Musa Ermenisi sa’nın, 1914 ile 1921 yılları arasınDefrance’ın Fransa Dışişleri Baka düzeyindeki diplomatik temsilcile dün ve bu sabah Port Said’e bizim da Ermenilerle olan ilişkilerini de nı M. Delcasse’ye gönderdiği yazı (21 rinize emir vererek bunların olay kruvazörle vardılar. incelemesi ve bu dönem tarihiyle Kasım 1914) Türkiye ile savaş. Er lara son vermesini... 11 Fransa Dışişleri Bakanı’ndan de yüzleşmesini öneririz’’ dedi. CUMHURİYET 09 K