Katalog

7 EYLÜL 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET HiJVvJiiv/lVJJ. ekonomi(Scumhuriyet.com.tr Standard and Poor's, ilk ihalede 1.3 milyar dolara satılan kurumun fiyatının yükseleceğini savundu TUPRAŞ 2milyardolarıaşar• Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's. yüzde 51 hissesı blok satış yöntemıyle özelleştırilecek TÜPRAŞ ~ın fiyatının yükseleceğini ileri sürerken kuruma talıp Macar şirketi Mol da kendilerinin en iyi stratejik ortak olacaklannı belirtti. Ekonomi Servisi - Talip olan şirket- ler TÜPRAŞ ıhalesi içın gün sayarken kururnla ilgili açıklamalar da hız ka- zandı. Danıştay taraftndan iptal edilen ilk ihalede 1.3 milyar dolara satılan TÜPRAŞ açin Standard and Poor's fî- yatının artacağını savunurken Macar şirketi Moü da kendisının en iyı strate- jik ortak oilacağını ileri sürdü. Ulusla- rarası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's, yüzde 51 hissesi blok satış yöntemıyle özelleştirilecek TÜPRAŞ ihalesinde fıyatın 2 milyar dolan aşacağını belirtti. Kurum aynı zamanda. TÜPRAŞ'a talip konsorsiyumlardan birinde yer alan Petrol Ofisi'nın B artı olan uzun vadeli kredi notunu ızlemeye aldığını da kaydetti. Öte yandan. Istanbul'da bır toplantı düzenleyen Orta ve Doğu A\rupa'nın önde gelerı petrol ve gaz gruplanndan Mol'un Grup Başkanı ve Üst Yöneti- cisı (CEO) Zsolt Hernadi. Mol'un TÜPRAŞ îçin en iyi stratejik ortak ol- duğunu savunarak "TÜPRAŞ'a birbü- yüme firsaü olarak batayonız" dedi. Hernadi, Mol'un, sektöründe son de- rece başanlı bir şirket olduğunu vuıgu- layarak Mol'un tarihi ve deneyiminin, şirketi TÜPRAŞ için mükemmel bir ortak halıne getirdığini belirtti. IVKUl gUClilttUZ VttT tskiden bir kamu ku- Macaristan'ın satış rakamlan bazında en büyiik firması ruluşu olan MoTda özeüeştirmeden sonra hiç grev yaşan- madığını dile getiren Ddcommune, "TÜPRAŞ'ta kendimi- ze ne yaptıysak aynısını yapacağız. Gücümüz var. TÜP- RAŞ'tan borçlanmızı kapatmasuu istemiyoruz" dedi. olan Mol'un kapital değeri 13 milyar dolann üzerinde. Ra- fineri kapasitesi 20 milyon ton olan Mol'un hisseleri ise Bu- dapeşte, Lüksemburg, Varşova ve Londra borsalannda iş- lem görüyor. Basın mensuplannın sorulannı da yanıtlayan Hernadi, PETKlM'le ılgilı bir analiz yapmadıklannı, şu anda sa- dece TÜPRAŞ'a odaklandıklannı be- lirterek Orta AvTupa'nın çok zor bir pazar olduğunu, hızh para kazanmak için burada bulunmadıklannı, bölge- rûn gehşimine katkıda bulunmak için Türkıye'de olduklannı söyledi. Mol Grup Strateji Başkanı Michel-Marc Ddcommune de, 1995'teözelleştinlen Mol'da şu anda yüzde 12'den az kamu payı bulunduğunu, devletin önümüz- dekı 12 ay ıçinde bu hisseleri satma ka- ran aldığını, özelleştırme açısmdan çok başanlı bır şirket olduklannı ve 1995 yıhndan bu yana şırketin hisse fi- yatının 12 katına çıktığını bildirdi. 9 farklı ülkede faaliyet gösteren, 1200 benzın istasyonu ve 4 farklı rafi- neriyi bünyesınde bulunduran Mol'un, Macaristan'da ülkenin ham petrol ve doğalgaz ihtiyacının yüzde 25'ini üret- tiğini söyleyen Delcommune, TÜP- RAŞ'ın dışandan gelen zorluklarla karşı karşıya olduğunu, tek başına bu zorluklan atlatamayacağını iddia etti. Delcommune, "2 çözüm var. Bun- lardan biri TÜPRAŞ, uluslararası bir grubun yan iştiraki olabiBr. Diğeri de bi- zim gibi bir stratejik ortağı olur ve Do- ğu Akdeniz'de önemli bir oyuncu haü- ne gettr. Skilimiz ortakhk konusunda son derece başanh. Devir değil, ortak- hk öne sürüyoruz. Bilgi birikimimizL, tecrübemizi sunmak istivoruz" dedi. BAKAN BABACAN: YTL'ye dönüşüm yüzde 91 Ekonomi Servisi - Devlet Bakanı AK Babacan, Yeni Türk Lirası'na (YTL) ge- çişte, geride bırakılan 8 ayda hem bank- notlar hem madenı paralarda yüksek oranda dönüşümün gerçekleştiğini bil- dirdi. Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti de dönüşümün yüzde 9 l'le- re ulaştığını kaydetti. Serdengeçti'nin de katıldığı ve Yeni Türk Lirası 'na (YTL) geçışte bugüne ka- darkı gelişmelerin değerlendınldiğı ba- sın toplantısında konuşan Babacan, bu yıl sonunda enflasyonun hedef olan yüz- de 8'in üzerine çıkmayacağı ve bu sevi- yenin altında kalacağı tahmınlerinin, üzerinde ol acağı tahminlerinden çok da- ha fazla olduğunu söyledi. Babacan, son üç yılda Türkiye ekono- misinde hedeflerin kararlılıkla tutturul- duğunuyineledi. Siyasi istikrarolmadan para politikası uygulamamn güçlüğüne de değinen Babacan, "Gefinen süreçte Merkez BankasTnın bağunsızlığı büyiik önem taşımaktadır. Ancak rehavete ka- pıbnamız için erkendir; sürec yeni başh- yor. Enflasyon ve faiz hadlerinde hedefin çok gerisindeyiz. Yüzde 7 enflasyon bek- leniyor diyoruz, bu Avrupa Birİigi orta- lamasının çok üzerinde. Enflasyonu ma- kulseAİj'elereindirmekiçin bugüngöster- digimizden çokdaha yoğun mücadeieet- menüzgereİdrr Babacan. bu yılın başında Türk Lira- sfndan altı sıfir atılmasıyla YTL'ye ge- çişin ilk sekiz ayında yüksek oranda bir dönüşüm gerçekleştiğini ve dile getirilen endişelenn gerçekleşmedığinı söyledi. TL YERÎNE YTL YAZILDI Otluca özelleştirme şampiyonu ANK4RA (AA) - Otluca Hidrolik Santralı üretim lisansı ihalesinde en yüksek teklifi 7 trilyon 260 milyon YTL (5 trilyon 248 milyar 752 milyon dolar)ileyanlışlıklaAksaEnerji Ure- tim AŞ verdi. Yazılı teklifıne TL yerine YTL ya- zan .Aksa Enerji, Türkiye tarihinin en büyük ıhalesine imza atmış oldu. Enerji Pıyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), yıllık 140 ile 198 milyon ki- lovatsaat (kwh) civannda elektrik eneriısi üretmesı planlanan Otluca Hidrolik Santralı üretim lisansı için açılan ihalede, teklif veren fırmalann tekjiflerini açtı. thale için 7 firma tek- lif verdi. 9 teklif var • Son teklif verme süresi 4 Eylül'de tamamlanan TÜPRAŞ için toplam 9 teklıf verildi. • TÜPRAŞ Aqusition Cons. OGG-Petrol Ofısi OGG, • PKN ORLEN SA (Polonya)-Zorlu Holding, • Koç Holdıng-Aygaz- Opet-The Shell Company of Turkey, • Ltd-Shell Oversesas Investment B.V OGG, • Indian Oil Corp. (Hindistan) Çalık Enerji OGG, • OYAK, • OMV Aktiengesellschaft (Avusturya). • ANI Refının and Market Diöison (Italya), • Anadolu Taşıma OGG. Mol'un (Macaristan) teklif verdiği TÜPRAŞ, bu yılın ilk yansında 293 milyon YTL kâr etti. • TÜPRAŞ'ın ilk halka arzı 30 Mayıs 1991 'de yapılarak yüzde 2.5'lik hissesi halka satılmıştı. Daha sonra sırasıyla Nisan 2000 ve geçen martta çeşitli oranlarda halka arz edildi. Hisselerinin yüzde 49'u halka açık şirketın yüzde 51 'inin de blok satışına karar verilmişti. • Son halka arzdan önce yüzde 65.7'lik bölümü için açılan ihalede en yüksek telif olarak Efremov Kautschuk GmbH (Tatneft Zorlu Grubu) taraftndan 1.3 milyar dolar verilmış, satış onaylanmış, ancak sonra Damştay tarafmdan iptal edilmiştı. Avrupa Birliği ve ABD, kota uygulanan Çin tekstilini Hong Kong üzerinden teslim alıyor AB'nin Çîn formülüne tepld• BBC'nin haberine göre Avrupa Birİigi ülkeleri ve ABD, Çin'e konan kotayı yeni yöntemlerle deliyor. Söz konusu gelişmeyi Orakçıoğlu da "AB'nin kendi yaptığı anlaşmaya saygısı yok" sözleriyle eleştirdi. Ekonomi Senisi - Avrupa Birliği (AB) ve ABD tarafmdan yeniden kota uygulanmaya başlanan Çin tekstilinın Hong Kong üzerinden ih- raç edildiği bıldirildi. BBC'nin haberine göre, Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) daha ön- ce aldığı kararlar gereği yılbaşında tekstıl kotalannın kaldınlmasının ar- dından hızla artan Çin tekstil ihraca- tını sınırlamak için yeniden geçici kota getiren AB ve ABD'de iûîalat- çılar, yeni yöntemlerle Çin mallan- nı teslim alıyor. Bunlar arasında en çok tercih edi- len yolun kota uygulanmayan Hong Kong olduğu belirtilirken bunun için malın Hong Kong'da üretildiğini gösteren "Made in Hong Kong" eti- keti yeterli oluyor. BBC'ye göre Hong Kong'da bu şekilde çalışan 2 bin şirket bulunuyor ve yapılan ihra- cat her geçen gün artıyor. Öte yandan Türkiye thracatçılar Meclisi (TÎM) Başkanvekilı Süle\- man Orakçıoğlu. Avrupalı ve Çinlı müzakerecilerin, kotalann dolması üzerine gümrüklerde bekletılen Çin mallannın Avrupa pazanna girme- siyle ilgili taslak anlaşmaya vardığı- m söyledi. Bir yandan kendi bulduk- lan yöntemle kotayı delen, bir yan- dan da kotaya karşı geçici çözüm üreten Avrupa Birliği ülkeleri ve ABD'yi eleştiren Orakçıoğlu. "Asü önemli konu. AB'nin kendi yaptiğı anlaşmalara karşı yaklaşımı ve say- gKL AB'nin orta\'a ko\ duğu tavır sor- gulanma aşanıasında. 2-3 ay önce yapüğı anlaşmaya geçici çözüm deol- sa esneklik getiriyor. AB'nin kendi yapüğı anlaşmalara saygısı yok. AB'nin yapbğı anlaşmalarm güveni- lirüği kalmayacak" dedi. tstanbul Hazır Giyim ve Konfek- siyon thracatçılan (IHKİB) Başkanı da olan Orakçıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, AB'ninhaziran- da imzaladığı anlaşmayla Çin'e 10 kategoride kota getirdığini ve bun- lardan triko, pantolon, bayan bluzu, bayan elbisesi ve keten kategorile- rinde kotalann dolduğunu anımsa- tarak şu anda AB gümrüklerinde 87 milyon 400 bin adet mal ve 130 bin ton iplik bekledığıni hatırlattı. Sanayi üretimindeki artış düşüyor • Yılm ikinci üç aylık döneminde özel sektör üretimindeki artış yüzde 2.1'e kadar gerilerken kamu sektöründe yüzde 6.9 oldu. Ortalama büyüme ise yuzde 4.5 olarak gerçekleşti. ANKAR\ (Cumhuriyet Bürosu) - Sanayi üretimi nısan-mayıs ve haziran aylannı kapsayan yılm ikinci üç aylık döneminde yüzde 3 oranında arttı. Yı- lın ilk yansındaki üretim artışı ise yüzde 4.5 olarak gerçekleşti. Bu dü- şük oranlı üretim artışlannın GSMH büyümesine, yılın ikinci üç aylık dö- nemi için 1 puanın altmda. yılın ilk al- tı ayı için de 1.3 puana yakın bir kat- kı sağlayacağı hesaplandı. DİE, bu yılm ikinci üç aylık döne- mi ile ilk altı aylık dönemine ilişkin sanayi üretim endeksi sonuçlannı açıkladı. Buna göre geçen yılın ikin- ci üç aylık döneminde yüzde 16.2 olan sanayi üretim artış hızı bu yıl yüzde 3'tekaldı. Kamu sektörünün üretımı yüzde 6.9 oranında artarken özel sektör üretimi ise yüzde 2.1 yükseldi. DİE bu yılın ikinci üç aylık döne- mine ilişkin GSMH gelişmelennı 13 Eylül'de açıklayacak. Sanayi üreti- minde aym dönemde kaydedilen yüz- de 3 oranındaki büyümenin GSMH artış hızına katkısının 1 puanın altın- ı da kalması ve toplam GSMH artışımn da yüzde 5'in oldukça altında çıkma- sı bekleniyor. EKONOMİ POLtlTKA ERİNÇ YELDAN 12 Eylül'ü Aşmak İçin... Tarih Vakfı 12 Eylül askeri darbesinin yaklaşan yir- mi beşincı yıldönümü nedeniyle "Bellek-12" adıyla dönemin güncel tarihini içeren bir tarihsel belgelik oluşturmakta olduğunu duyurdu. Tarih Vakfı'nca ya- pılan duyuruda, 12 Eylül dönemi "15 Mayıs 1974'te çıkanlan genel af ile 6 Kasım 1983'te yapılan genel seçimler arasındaki zaman dilimi" olarak tanımlan- makta ve dönemin sadece siyasal değil, toplumsal, ik- tisadi ve kültürel sonuçlan açısmdan da ülkemiz tari- hinin en önemli dönüm noktalanndan birisi olduğu vurgulanmaktadır. Bellek-12 Girişimi bu aniamda söz konusu dönüşümün tarihsel belleğini gelecek kuşak- lara aktaımayı hedeflemekte ve bu hedefi tarihsel bir görev olarak değeriendirmektedir. • • • 12 Eylül dönemi, elbette ki resmi söylemlerde öne sürüldüğü üzere, "sağ-sol kavgalannın üniversite kan- tinlerinden sokaklara yayılması" hadisesinden ibaret değildir. 12 Eylül her şeyden önce, ülkemizde 6O'lı ve 70'li yıllarda yukselen çağdaşlaşma ve demokratikleş- me hareketlerinin önünü kesmeyi ve emeğin kaza- nımlannın genletılerek ülkemızı uluslararası işbölümü içerisinde taşeronlaştınlmış bir ucuz ışgücü deposu haline dönüştürmeyi amaçlayan emperyalist neolibe- ral kureselleşme sürecınin önemli bir parçasıdır. 12 Eytül darbesini izleyen günlerde, bir yandan eme- ğin politik ve sendikal örgütleri yasakJanır ve on bin- lerce yurtsever, demokrat, aydın ve işçi lideri cezaev- lerinde işkence görürken bir yandan da ulusal ekono- mimiz, Dünya Bankası ve IMF uzmanlannca hazıria- nan yapısal uyum programlan uyannca, serbestleş- tirme, özelleştirme ve kuralsızlaştırma yoluyla küresel kapitalizmin yasalarına tabi kılınmaktaydı. Bu süreçte en ağır darbeyi de emeğiyle yaşayan sınıflar almıştı. Bu tespitin boyutlannı vurgulamak için, sanayi ke- sımınde işçi ücretleri ile emek üretkenliği arasındaki bağıntılann 1980 sonrasında nasıl kopartıldıâını göz- lemek yeteriidir. Aşağıdaki şekilde Devlet Istatistik Enstitüsü Imalat Sanayi Yıllık Anketlerf nden derie- nen 1950-1999 arasındaki özel ımalat sanayi ücret ve işgücü üretkenliği endeksleri sergilenmektedir. Sergi- lenen veriler, imalat sanayi emek üretkenliğinin 1980'den 1993'e değin reel olarak sürekli artış gös- terdiğini ve 1999 itibanyla işçi başına reel üretimin, 1980 düzeyinin 2.5 misline ulaştığını belgelemektedir. Ancak reel ücret gelirieri, 1980-88 arasında sürekli ge- rileme göstermiş ve 1989-91 'deki ücret artışlanna kar- şın sürekli olarak yarattığı üretkenlik kazanımlannın gerisınde kalmıştır Türk Imalat Sanayiinde Üretkenlik ve Ücret Endeksleri (1950=100) SSO 19» 1980 Resmi veriler, Türk işgücü piyasalannda 12 Eytül sonrasında yaşanan kınlmayı yalın olarak göstermek- tedir. 1980-sonrası Türkiye ekonomisinde reel ücret- lerin durgunluğa itilmesinin sadece bir iki yıllık bir dö- nemsel dalgalanmadan ibaret olmadığı; bunun ötesin- de, 30 yıllık ücret kazanımlannın genel trendinin kınla- rak yepyeni bir düzleme oturtulmuş olduğu açıkça gö- rülmektedir. Daha açık bir ifadeyle "küreselleşen "ulu- sal ekonomide ücretlerin üretkenlik kazanımlanyla olan -kabaca da olsa- birlikteliği, 1980 dönüşümü ile ko- partılmış ve 1950'den bu yana gelen artış trendi terk edilmiştir. Ancak 12 Eylül dönüşümü sadece emek gelirlerinin bastınlması ile sınıriı kalmayacak, bunun da ötesinde, Cumhuriyet kurumlannın tasfıyesini amaçlayan geri- ci-dinci örgütlenmelerin önünü de açarak ülkemizi "Büyük Ortadoğu Projesi" benzen siyasi dönüşüm- lere hazırlayacaktır. Bu aniamda 12 Eylül darbesi, emperyalizmin küre- sel hegemonik gücünün bölgemiz coğrafyasına iliş- kin belki de en stratejik manevrasını göstermekte ve 1973'te Şili'de gerçekleştirmiş olduğu darbeden son- raki en acımasız ve "başanlı" dönüşümü sergılemek- tedir. Ve dolayısıyla 12 Eylül'ün sorumlulannın yargı önüne çıkanlması dahil olmak üzere, tüm kural ve ku- rumiannın kaldınlmasını talep etmek ve bu yönde uğ- raş vermek, kendisini emeğin ve ulusal bağımsızlığın yanında gören her yurttaşın görevi olmalıdır. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU / ÖZLEM YÜZAK Kâriılıkta kendisine talip olan Hintli Mittal'i bile geçen bir şirket ERDE- MİR. Dünyada net dönem kân açısm- dan Rus şirketi Severstal'dan sonra 2. sırada. özelleştirme kapsamında ER- DEMlR'e teklif veren Mittal, Güney Koreli Posco, Fransız Archelor, Ingiliz Corus'usollamışgitmiş. Dünyanınen kârlı ve en verimli çelik şirketlerinden beri. İleri teknolojiyi uyguluyor, uzun vadeli hedefler belirtiyor. 2 milyar do- lar tutanndaki modernleşme projesi- nin sonuna yaklaşmış durumda. Bünyesinde 2 limanla birlikte, Tür- kiye'nin en büyük entegre demir-çe- liktesislerinden İSDEMİR'İ, ERDEMİR Maden'i, ERDEMİR Romanya'yı, Kı- rıkkale'de savunma sanayiine dikişsiz boru üretimi yapan ÇeJkor'u, mühen- dislik şirketi Erenco'yu ve Gebze'de- ki Çelik Servis Merkezi'ni banndınyor. Atılımcı, yenilikçi, kâr eden, ancak bunların da ötesinde yöneticilerinın de her fırsatta dile getirdiği gibi birin- ci önceliği "ülke sanayiinin ihtiyacını karşılamak".olan dev bir kurum. ör- negin bu yıl sonunda yeni haddeha- ERDEMİR İçin Farklı Senaryolar ne yatınmı tamamlanarak gemi inşa sanayii ve savunma sa- nayii açısmdan önemli bir hammadde sorunu çözüle- cek. Yine yakın zamanda Sivas Divriği ile Iskenderun arasında çalışmaya başlaya- cak trenler sayesinde ERDE- MİR kendi yükünü kendi trenleri ile taşıyacak ve TCDD'den sonra ken- di trenini işleten ilk kurum olacak. 26 Eylül, ERDEMİR için son teklif verme tarihi. Ardından ihale süreci iş- leyecek ve kazanan ya da kazanan- lar bu dev tesisin yeni sahibi olacak. İki seçenek var: Ya yabancı bir çe- lik devi Türk ortağı ile ERDEMlR'i ala- cak ya da yakın zamanda 34 yerii şir- ketin bir araya gelmesıyle oluşturu- lan, TOBB ve ASO tarafmdan da des- teklenen Ereğli Ortak Girişim Gru- bu'nun (EOGG) olacak. Kamuoyunun yaygın arzusu ERDEMlR'i EOGG'nin satın alması ve bu dev tesisin faaliyet- lerine 'yerii' kalarak devam et- mesi. Ama işin aksi yönü de var. Belli ki ihale çekişmeli ge- çecek. Kıran kırana fiyat pazarlıklan yaşanacak. Peki ya EOGG ihaleyi ka- zanamazsa?.. Yabancı bir çe- lik devinin peşine kuyruk gibi ta- kılacak ve o şirketin global menfaat- leridoğrultusunda hareket edecek bir ERDEMlR'i hayal edin. Ya da uzun yıl- lar sonra Çin ya da Hindistan'ın artan çelik talebi doğrultusunda kimi tesis- lerin sökülüp navlun maliyetini azalt- mak için oralara taşındığını... Ya da kriz dönemlerinde ERDEMlR'in yeni sahiplerinin yerii sanayinin talebini karşılamak yerine kendi menfaatlan doğrultusunda ihracata yönelmeyi tercih ettiklerini... Şimdi de EOGG'nin ihaleyi kazan- dığını, ancak bir süre sonra havlu at- tığını düşünelim. Kolay değil, 34 üye- li hatta daha da büyümeye müsait bir oluşumun, ERDEMİR gibi koca bir devi küresel arenada başan ile yönet- mesi. Hayır, derdimiz işe çomak sok- mak değil. Ortaklık kültürünün önemı- ne inanıyor, ERDEMlR'in birieşmeler- le satın almalarla büyümesinin gerek- li olduğunu biliyoruz. EOGG'nin ileri- ye yönelik hedefleri de küçümsene- meyecek kadar güzel. Ancak ya işler istendiği gibi ilerlemezse?.. Ya enin- de sonunda bir yabancı ile ortaklık yapmak zorunda kalırlarsa?.. ERDEMlR'in geleceği ile ilgili senar- yolann arasında, arzu etmesek de "olumsuz" olabilecekleri de eklemek zorundayız. Ayrıca şunu kesınlikle vurgulayalım ki Türkiye'nin Avrupa Birliği ile yapmış olduğu anlaşmalar çerçevesinde artık devlet tarafmdan desteklenen bir demir-çelik tesisi yap- ma şansı yok. Yani ERDEMİR o veya bu şekilde verimli bir şekilde işletile- mezse, kapatılırsayeni bir ERDEMlR'i devlet eliyle yaratma gibi bir şey söz konusu olamayacak. Sonradan boşunadövünmeyelim. 10 MİLYON YTL UzelMakine kâr etti Ekonomi Servisi - Tanm makineleri üreticisi Uzel Makina, yılm ilk 6 ayında 10.1 milyon YTL net kâr elde etti. Yılın ilk yansında cirosunu 253 milyon YTL'ye çıkaran Uzel Makina'nın yurtiçi satışlan 218 milyon YTUye, yurtdışı satışlan ise 26 milyon dolara ulaştı. Ihracatın ciro içerisindeki payı ise yüzde 14 olarak gerçekleşti. Öte yandan, Uzel Makina. takasa depo edilen 5 milyon adet yüzde 4.99 hissesının satılması amacıyla Bank Austria Craditanstalt AG'yle satın alım opsiyonu verilmesi konusunda görüşmelçre başlama , karan aldı.