Katalog

2EYLUL2005CUMA CUMHURİYET EKONOMÎ ekonomiCâ cumhuriyet.com.tr TÜPRAŞ özelleştirmesine karşı çalışanlar tam gün işbırakma eylemi yapacak Akaryakıt sevkıyatı duracak KİMLER KATILIYOR? B ueün son teklıflerin venleceğı TÜPRAŞ ıhalesı içın ön yeterhhk alan finna ve konsorsiyumlar şöyle.TÜPRAŞ Aqusitıon Cons. OGG-Petrol Ofisi OG<}, PKN ORLEN SA (Polonya)- Zorlu Holding, Koç Holding- Aygaz-Opet-The Shell Company of Turkey Ltd.-Shell Oversesas Investment BV OGG. Indian Oü Corp. (HindistanVÇalık Enerji OOG, OYAK, OMV Ak Tiengesellschaft (Avusturya), ENI Refıning and Market Division (İtaJya), REPSOL YPF SA (îspanya), Anadolu Taşıma OGG, MOL (Macaristan), ENERJİ OGG. TÜTRAŞ'ın yuzde 65.76'lık bölîimünün özelleştınlmesı için geç en yıkn ocak ayında yapılan ihalede en yüksek teklifi, 1 mılyar 302 milyon dolar ile Efremov Kautschuk GmbH (Tatneft-Zorlu Grubu) vermış ve Özelleştinne Yüksek Kıınılu da satışı onaylamıştı. Ancak ardından yaş-anan mahkeme sürecınde Daıuştay. TÜPRAŞ'ın satışını iptal etırıişti. Daha sonra Özelleştinne îdaıesi Başkanlığı, elindeki TÜPRAŞ hisselerinın yüzde 14. "?6"lık bölümünü, Borsa Toptan Satışlar Pazan'nda, yurtdışında yerleşik kıırumsal yatınmcılara satnuş ve yaklaşık 446 milyon dolarlık gelir elde etmişti. • Petrol-îş Sendikası çahşanlan, son teklif verme günü olan bugün, TÜPRAŞ özelleştirmesine karşı tam gün işbırakma eylemine gidiyor. Akaryakıt ve akaryakıt ürünleri sevkıyatı yapılmayacak. ANKARA (ANKA) - TÜPRAŞ'm özelleştıril- mesine karşı bugün Ali- ağa, Kınkkale, Kocaeli ve Batman rafinerileri ile Ya- rımca petrokimya tesisle- rinde çahşan Petrol-lş üye- si işçiler tam gün iş bırakı- yor. îşbırakma eylemı ile bir- likte akaryakıt ile akarya- kıt ürünleri sevkıyatı da yapılmayacak. Petrol-lş Sendikası'ndan yapılan açıklamada. "TÜP- RAŞ'taki yüzde 51 oranın- daki kamu hissesinin blok olarak satışuıa karşı, TÜP- RAŞ'ın îzmir Aliağa, K»- nkkak. Kocaelive Batman rafinerileri ile Yanmca pet- ro-kinıya tesislerinde çab- şan Petrol-tş üyesi işçiler, ihaleye son teklifverme gü- nü olan 2 EylüTde tam gün iş bırakacaklar" denildi. Petrol-îş eylemlen önü- müzdeki günlerde de sür- TÜPRAŞ tÇİN ORTAK GtRİŞlM GRUBU! ' • ' - ' " - ' •'•' • •••'•'«' ~> LJi-.-r-i.-i.. .. ıı.. ' ' i- -.ı IL... ... ı nıı. ı,n".....l(ııını,.,r-- ' .11 s Petrol Ofisi 'nden konsorsiyum açıklaması İSTANBUL (AA) - Petrol Ofisi, TÜP- RAŞ'ın özelleşürilmesi inalesi için or- tak girişim grubu oluşturdugu TÜPRAŞ Acquisition Consortium'un, Tratson Holding ve Omni Offshore Holdings'ten oluştuğunu büdirdi. Petrol Ofisi'den borsaya gönderilen açıklamada, TÜPRAŞ'ın özelleştirilme- sine ilişkin olarak Özelleştirme Idaresi BaşkanlığYnca ön yeterlilik verilen TÜPRAŞ Acquisition Consortium ile ortak girişim grubu oluşturulmasına ka- rar verildiğinin kamuoyuna duyuruldu- ğu anımsatıldı. Açıklamada, Tratson Holdings Ltd. ve Omni Offshore Holdings Ltd'nin, Ofer ailesi tarafindan yönlendirilmekte olduğu da belirtildi. Açıklamaya göre, grubun faaliyetleri arasında uluslararası gemi taşımacıhğı, gayrimenkul, turizm (Royal Caribbean Cruise Lines), kimya ve rafinericilik yer alıvor. düreceğini bildirdi. TÜP- RAŞ 'ıngeçenyıl 16.1 mil- yar dolar ciro. 491 milyon dolar net kâr gerçekleştir- diği anımsatılan sendika açıklamasında, aynı yıl Hazine'ye 8.2 milyar do- lar katkı sağlayan TÜP- RAŞın, Avrupa'nın en bü- yük 5 rafineri şirketinden birisi olduğuna dikkat çe- kildi. Açıklamada, kurumun stratejik öneminin bile tek başına satılmaması için ye- terli bir gerekçe olduğu be- lırtilirken şöyle denildi: "TÜPRAŞ ülkemizin ham petrole olan bağımulığjn- dan kavnaklanan dezavan- tajun,yapOğı üretimk den- geüyor. Coğrafî konumu, sahip olduğu teknoloji ve altyapı olanaklan sayesin- de üretim miktarmm, fiyat- lann ve pazann kontrol ve denetimini eünde tutuyor." "Parlamento içinde ya da dışında yer alan muha- lefetteki tüm siyasi partüe- rin, demokratik kitle ör- gütlerinin, sendikalann, kamuoyunun karşı olması- na ve saöşta hiçbir kamu yaran görmemesine" kar- şın AKP iktidarının TÜP- RAŞ 'ı satış kararından ge- ri adım atmadığı kaydedi- len açıklamada, "Hükü- met kamuoyunun değü, TÜPRAŞ gibiTürkiye'nin stratejik kuruluşlannm sa- nşını empoze eden IMF, Dünya Bankası ve AB gflri kurum ve kuruluşlann se- anekulakveriyor" denildi. Telekom'dan sonra en büyük özelleştirmelerden biri olması beklenen TÜP- RAŞ 'ın yüzde 5 l'lik bölü- münün satışma ilişkin iha- lede son teklif süresi bu- gün doluyor. îhale Komisyonu'nun, en sonbugün alınacak tek- lifleri, önümüzdeki hafta pazartesi günü değerlen- dirmeye alması öngörülü- yor. Komisyonun, önü- müzdeki hafta sonuna doğru teklif sahibi fırmalar ile bire bir görüşmelere geçmesi, bir sonraki hafta da (12-16 Eylül) ihalenin gerçekleştirilmesi hedefle- niyor. îhale yönteminin, alınacak teklif sayısına bağlı olarak belirleneceği ifade edilirken ihalenin "açıkarttrnna" iie son bu- lacağı vurgulamyor. MALİYE YAŞAMINDAN MLSTAFA PAMUKOĞLU Anonim Şfrketterde Denetim Tıcaret Kanunu Tasansı'nda denetleme, denetçiler, dene- tim raporuyla ılgili hususlarda çok Önemli değişiklikler getı- rtlmektedir. Eskiden formalite kabul edilen bu durumyeni ta- sanyla kökten degişmektedir Bugün bu konuda okuyucu- lanmızı bilgilendırmeye çalışacağız. Gertel Olarak: Anonım şirketin ve şirketler topluluğunun finansal tabioıan ile yıllık raporlan denetçı tarafindan denet- lenir; denetçinın, denetımmden geçmemış bu tablotar ve ra- por düzenlenmemış addedilır, şirketin finansal tablolan ve yıllık programı denetieme raporundan sonra değıştirilmişse ve değışıkiik denetleme raporunu etkileyebüecek nıtelıkte ıse tablolar ve yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenır. Denetimin Konusu ve Kapsamı: Bu denetim tüm malı tablolann ve muhasebenin denetimidir. Türkıye muhasebe standartlanna, TTK ve esas sozleşme hükümlerine uygun olup oJmadığı denetlenır. Bu denetim denetçilik mesleğinın gerekleri ile meslek etiğine ve uluslararası standartlara uy- gun olarak ve özente yapılır. Denetim sonuçlan dürüstçe re- simlenir. Yanlışlıklar dürüstçe konulur. Yıllık faaliyet raporla- nnın gerçekleri yansıtıp yansıtmadığına, tatmin edici olup ol- madığına bakılır. Topluluğun konsolıde tablolannın konsoli- de bılanço ilkelerine uygun olup olmadığı ıncelenir. Denetçı, aynca yönetim kurulunun TTK 378. maddesi uyannca şir- ketı tehdit eden veya edebılecek niteliktaşıyan tehlikeleri za- marnndateşhiseden.etkın birsistem kurup kurmadığını, bu sistemi ışletıp işletmediğini ve kendisine sunulan sonuç ve öoenleri dikkate alıp almadığını denetler ve raporuna yazar. Denetçînin Seçimi, Görevden Alma ve Sözleşmenin Feshi: Denetçi. şirket genel kurulunca, topluluk denetçisı ana şirket geriel kurulunca seçilir. Denetçiler her faaliyet yı- lı ve herhalde gorev ifa edeceği faaliyet yılı bitmeden seçıl- mesı gerekir. Şirketyönetim kurulu denetçiyi seçip görev ver- diğıni Tıcaret Sicili gazetesinde ilan eder ve şirket web site- sinde yayımlar. Ana şirketin denetçisi topluluk denetçisı seçilmemışse bu görevi de yürütür. Şirket merkezinin bulunduğu Tıcaret Mah- kemesi. yönetim kurulunun veya sermayenin yüzde 1O'u, halka açık sirketlerde esas veya çıkanlmış sermayenin yüz- de 5'inı oluşturan pay sahiplerinin talebi üzerine denetçinin kişiliğınin gerektırmesi, özellıkle taraflı davrandığı bir endi- şenın varlığı halinde yeni denetçi atayabılır. Görevden alma ve yeni denetçi atama davası, denetçinin Hanından ıtıbaren üç hafta içmde açılır. Tasannın 399. mad- desinde düzenlenen bu husus muhtelif aynntılan ıçermek- tedir. Azlığın dava açması, denetçı seçilememe hallen, de- netçinin gorevi ret veya sözleşmeyi feshetmesı, denetçi üc- retlerinin belirlenmesi gibı hususlar bu maddede yer almış- tır. Denetçi Olabilecekler Denetçiler ancak bir bağımsız denetleme kuruluşu olabilır. Küçük anonim şirketleren az ikı \eminli mali müşavir veya serbest muhasebeci malı müşa- viri denetçi olarak seçebilır. Bağımsız denetleme kuruluşu- rıun kuruluş veçalışma esaslan Bakanlar Kurulu karanyia dü- zenlenir. Tasannın 400. maddesinde bu hususlar aynntılı dü- .zenlenrniştir. Denetçilerin hangi hallerde seçilemeyeceği de belirlenmiştir. Ibraz Yükümü ve Bilgi Alma Hakkı: Şirketin yönetim ku- TUIU finansal tablolan ile yıllık faaliyet raporunu düzenleyip ^ecikmeksizin denetçiye verir. Inceleme ve denetlemeyle il- giü tüm olanaklan, belgeleri ve bilgileri yönetim kurulunun de- netçiye saglaması gerekir. Tasannın 401. maddesinde dığer teKnik aynmlar düzenlenmıştır. Denetim Raporu: Denetçi tüm denetim sonuçlannı an- laşılabihr dılse bir denetim raporuna bağlar. Bu raporda ka- naatler btldmlır. Yasalara aykınlıklar tespit edilir. Şirketin var- lığını tehliKff/e atan durumlar, yönetim kurulunun kusurian, yasa ve ana sozleşmeye aykın davranışlan rapora yazılır. Denetçi ile Şirket Arasındaki Görüş Aynlıklan: Çıkan görüş aynlıkan yönetim kurulunun veya denetçinin talebi üzenne şirket merkezinin bulunduğu ticaret mahkemesinoe çözülür. Sonuç: Görüldüğü gibi anonim sirketlerde denetim ve denetçilik çok ciddi hale gelmektedir. Artık herkes denetçi olamayacak Yemınli mali müşaviıier, serbest muhasebeci rralı müşavirier ve bağımsız denetim kuruluşlan sadece de- netçi olabilecek. Denetçilerin yetkılen fazlalaşırken yönetim kurulunun vasalara aykın faalıyetlen rapora bağlanabilecek. Denetçilerin sebepsiz görevden alınmalan ve gerekçesız gö- revieri bırakmalan mümkün olmayacak. Yanı artık denetçiler sokaktan geçen bir kişi ve denetçi raporu üç cümlelik laf ol- sun kabilınden yazılan bir rapor olmaktan çıkacak. Emeklilerin kuyruk çilesi Mersin'de emeküler. maaşlannı almak isteyiDce. banka öûiinde uzun kuvruk oluşru. Bir bankanm önünde sabah erken saatknkn itibaren bekfcmeye başlayan vatandaşlar. çahşanlann mesaisinin başlamasryia birükte bir an önce maaşlannı almaya çahşınca izdiham >ıışandL Bankava girroek isteyen Der\TşKartal'm(70) parmağu görevfinin kapryı kapatmaya çabşması sırasmdakapıya sıkışû. BASK Başkanı Akay, hükümetin maaş politikasmı eleştirdi ^Kaşıkla verip kepçeyle ahyor9 ANK\RA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Bağımsız Kamu Görevli- leri Sendikalan Konfederasyo- nu (BASK) Genel Başkanı Re- sul Akav\ doğalgaz ve akaryakı- ta yapılan zamma tepki göstere- rek " Hükümet kaşıklaveripkep- çeyle ahyor" dedi. Akay açıklamasında, memur- lara yapılan ve 1 Ocak 2006'dan geçerli olacak yüzde 2.5'lik zammın ardından doğalgaza ve akaryakıta yapılan zamlann. adeta kaşıkla verilen zamlann kepçeyle geri alınması olduğımu belirtti. Akay, dış ticaretteki ge- lişmelerle ilgili de şunlan kay- detti: "Dış ticaret açığuun ulaşn- ğıboyıınan.cariişkmleraçığının MEMUR MAAŞLARI 9 EYLÜUDE Başbakan Recep Ta\>ip Erdoğan. memur maaşlannın 9 Eylül'de ödeneceğini açıkladı. Erdoğan, "Okullanmız 12 Eylül'de açıbrken özeDikle yavrulanmızuı birtakun üırjyaçlannın karşılanması ve mali açıdan imkân olur diye ücretkrin ödenmesini bu ayuı 9'una çektik" dedi. Memur maaşlannın 15 Eylül'de ödenmesi söz konusuydu. alö ayda 13.6 gibi yilhk hedefı aşan bir rakama ulaşması. 3 Ekim sonrası kritik gelişmeler. IMF'nin da>atmalan Türk eko- nomisinin geteceğine dair umut besiememizi engellemektedir. Böylesine olumsuz beklentiler arifesinde enflasyon kadar maaş artişının güvence atana abnma- masu memurlaru emeklikri. dul veyetimleridiridiriroezaragöm- me anlaNTşuun tezahürüdür." KESK'tenbaşvuru Öte yandan KESK, memur maaşlanna yapılan zammın art- tınlması ve sendika üyelerinin aidat ödemekten kaynaklı kayıp- lannın devlet tarafından karşı- lanması için aylık 5 YTL'lik öde- menin iptal edilmesi talebiyle UzlaştırmaKurulu'nabaşvurdu. KESK Başkanı tsmail Hakkı TombuL zammın emekçilerin sorunlanru çözmeyeceğirü söy- ledi. Mutabakat zaptında kamu sendikalan üyelerinin 5 YTL'lik sendika aidatı nedeniyle uğradı- ğı kaybın devlet tarafindan öden- mesi maddesinin yer aldığını anımsatan Tombul, "Bu kendi örgüHügücüne,mücadek değer- lerine inanmayan örgütkrin ai- datlann devlet tarafindan öden- mesi isteğidir. Bu nasıl bir sendi- kacıhk yapmak istediklerinin de göstergeadir'' dedi. T E M ö B www.tenn6a.com.tr NOTDEFTERİ ZEKERtYA TEMÎZEL T\let Hata ve Noksan Kalemi Büyüyor', Sevinelim mi? Son model arabası ile otoyolda ilerieyen sürücü, modeli bile anlaşılmayan eski bir arabanın hızla ken- disini sollamasına şaşınrken sürücünün de yan beline kadar camdan sarkıp nispetyaparcasına "Hemşerim, sen bu arabayı bilir misin?" diye bağırmasına da fe- na halde içerlemiş. Gaza basarak modeli anlaşılamayan arabayı yeni- den geçmiş, ama bir süre sonra aynı hurda yanından daha büyük bir hızla geçerken sürücüsü yine "Hem- şerim sen bu arabayı bilir misin?" diye bağırmış. Adam durumda bir gariplik olduğunu sezerek boy Ölçüşmekten vazgeçmiş. Bir süre sonra da arabayı, bariyerlere toslamış bir halde bulmuş. Yaralı sürücü- yü arabadan çıkanrken-. "Olacağı buydu, hem bu hur- dayla sürat yaparsm hem de bana n/spet." Sürücü inlemiş: "Ne nispeti kardesim, ben bu ara- bayı ödünç a/dım. Direksiyona da ilk kez geçtim. Sen bu arabayı bilir misin derken biiiyorsan nasıl durdu- rulacağını da söyle diyecektim..." • • • Bizim ekonomı de modeli belirsiz araba gibi. Eko- nomide bir şeyler oluyor da ne olduğunu pek anlayan yok. Cari açık finanse edildiği sürece sorun yaratmaz di- yenler, cari açığın bir kısmının "net hata noksan kale- mi" ile yani kaynağı belli olmayan değerierie finanse edildiğini görüp bu kaynağın nereden geldiğini araş- tırma karan almışlar. Bu yılın ilk yansında 6 milyar dolara ulaşan ve son üç yılda 14 milyar dolan bulan "nef hata noksan kale- minin" ne olduğu tam üç yıl sonra merak edılmiş. Eko- nomi yönetimi başını camdan çıkarmış soruyor: "Hemşerim sen bu net hata ve noksanı bilir misin?" Hükümetin bu merakını gidermek için konunun uz- manlan açıklama yanşına giriştiler. Net hata noksanın dış ticaretle ilgili kayıtların özelliklerinden kaynaklan- dığı,fiiliihracat veya rthalat ile ihracat verttıalatbedel- lerinin farklı zamanlarda ödenmesinin net hata noksa- nın nedeni olduğundan tutun da (bizim net hata nok- sanın sürekli artı yönde seyretmesi nedeniyte bu sav geçeriiliğini yitirmektedir) bavul ticaretinden yabancı- ya mal ve hizmet verenlerin bunlan kayıtlara geçirme- mesine, yastık altı paraların piyasaya çıkanlmasına kadar bir dizi neden sıraladılar. Yani, "Merak etmeyin, çocuklar biraz vergi kaçm- yorlar, biraz da konusu suç olan eylemlerden para ka- zanıyohar, bu da cari açığı finanse ediyor, telaş ede- cek bir durum yok" ya da "Ülke topraklan yabancıla- ra satıiıyor. Yabancılardan alınan kaynak ile emlak alım-satımında gösterilen değer arasında milyariarca liralık farklar var. Yabancılar ülkemize vergi kaçırarak giriyor. Telaş edilecek bir şey yok, net hata ve noksan buradan geliyor" anlamına gelecek açıklamalar oldu. • • • Nasıl açıklanırsa açıklansın "net hata noksan kale- minin tamamı öncelikle kayıt dışıdır", bu kayıt dışı ka- lemın bir kısmı da kara paranın yarattığı sermaye ha- reketidır. Devletin birçok kurumu net hata noksan kalemine bir istatistiki veri olarak bakar. Net hata noksan kale- mi fazla vermişse, ülkeye döviz girmişse bunun nere- den geldiğinin o kadar önemi yoktur. Vergi kaçakçılı- ğı, gümrük vergilerinde değer kaçakçılığı bu kesimle- ri pek ilgilendirmez. Net hata ve noksan kalemi dış ödemeler dengesin- de bilançonun açık veren tarafını tamamlayan bir ra- kamdır. Artıysa iyidir. Oysa kayıt dışılığın ve kara para doğuran işlemlerin artması, cari açığın finanse edilmesinden çok daha önemlidir. Net hata ve noksan kalemi, kara paranın yüzde yüz göstergesi değilse de şüpheli işlemlerin variığının bir kanıtıdır. Türkiye'nin 1996 yıtında kara pa- ra aklayan ülkeler arasına girmekten, kara para yasa- sını çıkararak ve şüpheli işlemleri izleyeceğini taahhüt ederek çıktığı unutulmamalı. Kaldı ki bu verilerin kaynağını ortaya koymak say- gın bir demokratik hukuk devleti için zorunluluktur. Hukuk devleti döviz geliyor diye yasadışılıklara, yasa- lara aykın davranışlara göz yumamaz. Bilançoda bir denge kalemi olarak yer alan bu kalemin neden kay- naklandığını bulup yasalara uygun hale getirmek zo- rundadır. Bunu yapmamak, yasalann ihlal edilmesine göz yummak, suç olan bir fiili görmezlikten gelmektir. Umanz ki net hata ve noksan kalemi yavaş yavaş kendini gösteren ekonomik ananşinin habercisi değil- dir temizekö cumhuriyet.com.tr ANEITECHANEL TELEKOMÜNİKASYON ELEKTRONİK SİST. SAN. VE TİC. A.Ş T E K N O L O J İ U R E T I M U S S U ngııvon 2-5-6 Eylül tarihlerinde EVGİN YATIRIM AAENKUL DEĞERLER TİCARET A.Ş. ARACILIGI VE BORSADAN SATIŞ YÖNTEMİ İLE HALKA ARZ EDİLECEKTİR. i ve halka an edilecek hısse senetlerı ile ı-gılı avrıntıl bılgılen ıçeren ızahnarre IMKB ıntemet sıtesı (www ımkb gov.tr) ile kamuyu aydınlatma pWomıundo da yoyınlanmaktadır (http //kap spk gov *r) 1 ^yn^0 Şirket rnerkezı ile Evgın Yatınm Menkul DeğeHer Tıcar et A Ş 'nın merkez ve şuoelerınde yatırmcıîann ıncelemesıne açık bulundurulmaktadır1 " ' Hoika orî sırkulen 29 08 2005 tarıhlı Rodıkal ve Dünya gazetelerınde yayınlanmıjtır