Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURlYET 18EYLÜL2005PAZAR
INCELEME
Dar gelirlilereevhayalYıllıkgelirigiderini karşılayamayan, kazancınınyüzde 14'ü dolayında borçlanan en altgelir
kümesiyirmiyıllık dönemde sadece 18 metrekare büyüklüğünde konuta sahip olabiliyor
U
lke geneunde, 2002'de hane halkı bı-
reylennden yüzde 26'sı; 2003'te
yüzde 28' ı yoksulluk sınınnınaltın-
da yaşamaktadır. Bu. kentlerde söz
konusu yıllarda yüzde 22 dolaylannda bulu-
nurken, lariardayüzde 34.5'tenyüzde 37. l'e yük-
sehniştir. Az nüfuslu (1-2 kişilik) hane halkla-
n bireyleri kentlerde hem ülke genelinin hem
de kır ortalamalannm altmda bir yoksulluk dü-
zeyindedir. Gerçekten, küçük hane halklan
2002'de kentlerde yüzde 7.2 oranında iken,
2003'te küçük bır artışla 8.7 olmuştur. Kırsal-
da bunlann oranı yaklaşık yüzde 28'den 2Te
inmiştir. Bununlabirhkte, kentlerdeki yoksul olan
kalabalık hane halklanrun payı yüzde 41 2'den
38.4'e inerken, kırsal hane halklannmki %
50.8'den 56.6'ya yüksehniştir.
Çeşitli yıllarda DÎE'nin yaptığı hane halkı ge-
lirleri ve giderlerine üışkın anket sonuçlanna gö-
re Türkıye genelinde gelir dağılınundaki den-
gesizlığe koşut olarak, kentlerimizdekı gelır
dengesızhğı sürmektedır. 1978'den 1994'e alt
beştebırlik hane halklan gelırden yüzde 6.5 pay
alırken 1987'de yüzde 5.4; 1994'teen düşük dü-
TOPLU KONUTTA
YENİDÖNEM
Kentterimizde Çeşitli Gelir Katmanlannda
Hane Halklannın
Gelir
Dilîmindeki 4
Hane J
Halklan 31
Ait Aj
Att-Orta £
Orta
Orta-Ust
Üst
Toplam
^ V 1978
M
64
j \ 10.5
15.0
21.5
46.6
100.0
Selirden
Y
1987
5.4
9.3
13.6
20.7
50.9
100.0
Aldıkları
ı 1 1
1994
4.8
8.2
11.9
17.9
57.2
100.0
Bulunan Beştebırlik
Paylar (%) (1978-2003)
"r
20020
5.5
9.7
13.9
%!,* 13.9
r 50.4
100.0
20O3(*)
6.1
10.3
17.5
11.5
48.3
100.0
Çizelge - 5 * 2002 ve 2003yıllarma ilişkin verilerm elde edilmesindeki veriler, öncekiyıllarda da-
ha geniş kapsamlı Gelir ve Tüketim Harcamalarında farklı bir yöntemle edinildiğinden daha iyim-
ser bir çiıelge çıkıyorsa da kenllerimizdeki gelir dağılımındaki dengesizliğin sürdüğü anlaşılıyor.
zeyde (yüzde 48.3"lük) bir pay alabılmiştı. 2002
ve 2003 DÎE'nin değişikyöntem ve ömeklemey-
le elde ettiği verilere göre en alt kümedekı beş-
tebırlik gelir dilimindeki hane halklannın payı
I994'e göreküçükbirdeğişme göstermektedir.
Bununla birlikte, bu dengesizlık, daha doğru-
su adaletsiz gelir dağılımı durumu. en azından
1978 yıhndaki dengesizliğe bır gidiş olarak ni-
telendirilebilir. En üst gelir düzeyindekı beş-
tebırlık hane halklan 1978 yılında gelirin yak-
laşık yuzde 47 sını alırken, bu pay 1987'de yüz-
de 51'e, 1994'te 57'ye yükselmıştır. Bu, den-
gesizve adaletsiz olan gehrdağılımının 1978'den
1904"e çok daha bozulduğunu yansıtmaktadır.
TABLO KÖTUMSER
Gerçı farklı bır yöntemle yapılan 2002 ve
Düzeylerine Dayalı Olarak Hane
Halklannın Ödeyebilme Olanakları
KrscN Taksmerini Ödeyebitecek Gelir Düzeylnde Bulunan Hans
Halkının Yüzdesi
Kradinin
Konutun
Maloluşundaki
Payt (%)
100 (tamamı)
85
75
70
50
Edinilecak Konutun BüyüklOğu (m2)
60 m2'lik Konut ! 100 m2'lik Konut
GoSrin %25'ine I Gelirin %33'ûne ! Gelirin %25'ioo Gelirin %33'One
eşit taksrUerte [ esit taksitlerle I eşrt taksttterte | esit tak»röer1e
15
20
40
20 10
10 10
10
10
55 10
20
20
20
20
Gelir Dûzeyi, Konut Giderleri ve Biriktirim Gücüne Göre Hane
Halklannın Yirmi Yıllık Dönemde Ödeyebilecekleri Kesesine
Uygun Konut Büyüklükleri (m2)
Hane Halklannın Yirmi Yıllık Dönemde
Ödeyebilecekleri Keseye Uygun Konuttann
Alanca BüyüktüUen (m2)
Hane»
Halklannın
Beştebırlik
GeSrDüzeyteri
Alt
15
Çizelge - 6 Kaynak: Konut Müsteşarlığının Aralık 2002
%
de yayınladığı
"Türkiye'de Gelir Gruplanna Göre Konut Ödenebilirliği" araştırması.
Aft-Orta
Orta
Geürterinin
I5'inegöre|m2)
Konut Gtderlerine
göre(mZ)
(A) 18
31
43
Ust-Orta
Ust
Ortalama
67
146
45
(B) 19
26
30
37
43
28
Biriktirim
Gücü+Konut
Giderleri Toptamı
(m2>
JC1
36
79
189
636
111
opiuınsat DıuıorJı
Sovuamyto Toptu Kavt
20itçmvt*.
Kazancınyarıyayakını kiraya
K
onut MüsteşarhğVnın
yaptırdığı bir araştır-
mada (2002) birikti-
rim gücü ayn tutulup
yalnızca gelir düzeyleri dikkate
ahnarak, aylık gelirin belli bır
yüzdesi karşılığında taksit ödeme
yapacakları varsayılarak hane
halklannın çeşitli kredi paylanna
göre ödeyebilirlik durumlanyla il-
gili kimi ipuçlanna ulaşılmıştır.
60 m 'lik bır konutun üretilebil-
mesı içın 1994 fıyatlan sabit tutu-
larak m" maloluşun 181 milyon
TL olduğu temel alınarak 10 yıl-
lık bir dönemde 10.9 rnüyar TL'ye
yaptınlabileceğı noktasından ha-
reket edibnıştır.
Aylık gelirin yüzde 25'ınin tak-
sit tutan olarak saptanması duru-
munda, maloluşun tamamı kredi
olarak venlmesı dunımunda yal-
nızca en tepedekı yüzde 5'lik ha-
ne halkının gücünün yetebüeceğı
ortaya çıkmıştır. Kredinin konut
maloloşundaki yüzdesi küçüldük-
çe daha çok sayıda hane halkının
kredi ödeyebilir duruma gireceği
göriilmektedir (Çizelge - 6). Bu
çahşmada biriktirim gücü dikkate
alınmaksızuı yalnızca gelir düze-
yine dayalı kestirimler yapumıştır.
KREDİYI ÖDEYEBİLME
Sözü edilen araştrrmanın verile-
ri, hane halklannın büyük çoğun-
luğunun (yüzde 45'ten 95'e değı-
şen oranlarda) gelir düzeylennın
sağlanan kredılerden yararlanma-
ya yeterli olmadığını gösteriyor.
Ortalama konut büyüklüğünün 60
metrekare ohnası ve hane halkı-
nın öz kaynaklanndan yüzde 45
ile yüzde 60 oranlannda biriktır-
meleri dunımunda. maloluşun ya-
rısı (yüzde 50) dolayında kredı-
lendirilmesi koşuluyla hane halk-
lannın daha geniş bır bölümünün
(yüzde 45 ile yüzde 55'ınin) kredi
ödeyebilir durumda olduğu anla-
şıhyor.
Gelirin yüzde 33'ünü taksit
ödeyebilecek olanlann daha elve-
rişli durumda olduklan söylenebı-
lirse de bu daha çok bır istatistik
olmaktan öteye gerçekleri tam
olarak yansıtmadığı söylenebilir.
Bununla birlikte, gelirinin yakla-
şık üçte bırıni konutun taksitıni
ödemeye ayırabilecek hane halk-
lanrun daha elverişlı durumda ol-
madıkları Çizelge-5'ten anlaşıl-
maktadır. Genelde, hane halklan-
nın beşte biri krediden yararlana-
bilecek gelir düzeyindedir. Fakat
kredinin payı yüzde 50 olduğun-
da, hane halklannın ancak yüzde
15'i bu krediyi geri ödeyebilecek
Çizelge - 8
Konut ve K
Hane He
Beştennlk
Dilimlerine Göre
Hane Halklan
En Alt
Alt-Orta
Orta
Ust-Orta
Üst
Ortalama
ira Giderler
ılklarının G
Konut ve Kir
Harca
|
1978-9 1987
14.2
13.3
12.7
12.5
11.2
12.7
24.6
25.3
27.2
28.9
19.1
25.1
inin Gelir
öreceli (°/
a Gtderlerini
malart Içind
1994
31.0
Düzeyterir
o) Dağılım
n Toplam Tük
eki Payı (%)
j
2002 2003
33.4
31.9 , 30.7
29.6
30.7
29.4
30.5
30.3
28.7
17.6
27.3
32.6
30.9
2003C)
33.6
33.4
30.3 32.0
29.6 , 30.1
21.7
28.3
27.8
30.2
eGc
(197
etîm
2004
32.4
32.8
31.3
28.7
26.2
29.1
>re Kentsel
'8-2004)
Aff»n» <ötna üergca, CM32.
Sâf» 4"*r «n t » i*m J9991
rOGAiE. Arim 5b
^nr*KHt.
Cütonoı 2003 )*» •)*w
{vvikrob ^tenıtiMv 2004 ıpn
a. Ödenen Gerçek Kiranın Toplam Giderierdeki Payının
Beştebırlik Gelir Düzeyindeki Hane Halklan
Arasındaki Dağılım (%) (1994)
o
Baştebirtlk
Dlllınl«rine Oör»
Hane Halklan
A l t
Alt-Orta
Orta
Ödenen Gerçek Kiranın Toplam Giderler
Içindeki Payı (%)
Kentter
47.7
41.6
42.0
Ust-Orta 13.9
Köyler
3.6
5.2
Türkrye
23.5
24.3
6.9
Ortalama 29
6.6
23.2
16.7
6.0 20.9
Kaynak: C&vat
Oeray, '2000lı
Yıllann E$ığıne
ToplumsaF
Konut, Arsa ve
Ksntsel Gelışme
Yöneltılenmtze
Toplu Bakış ",
AmmG Idarmsj
Dargisı, Cilt 32.
Sayı 4 'fe/ı ayn
bsst (Aralık
1999), TODAİE
Ankara
düzeyde bulunuyor.
Kentsel Türkiye'de 1979 yüında
gelır düzeyme, konut giderlerine
ve bıriktirme gücüyle konut gi-
derlen toplamına göre yaptığırruz
bır çahşmada, hane halklannın
güçlerinın yettiği konutlann alan-
ca büyüklüklenne ilişkin bulgula-
rımızı Çizelge - 6'da özetledik.
Buna göre yıllık gelirin yüzde
15'inın konuta ayrılabüeceğini
varsavarak ortalama 45 metreka-
relik konut üretilebileceğini he-
saplamıştık. Konut giderleri karşı-
lığında 28; brriktirim gücü ile bir-
likte konut giderleri karşılığında
da 111 m
2
konut üretme gücü bu-
lunduğu sonucuna varmıştık.
Veriler 1987 yılına ilişkin ol-
makla birlikte, Çizelge - 6 konut
edinebılmek için en alttakı gelir
düzeyindekilerin özellikle alt ve
alt-orta katmanlanndaki hane
halklannın güçlerinm yetmediğı
açıkça görühnektedır. Orta gelırh-
lerin 20 yılda 79, üst- orta kat-
manlanndakilerin 189 metrekare-
lik konut edinebılmeleri olanak-
lıydı. Üst gelir düzeyindekilerin
208 m
:
'lik üç daireye sahip olabi-
leceği görülüyoT. Bunlann 150-
160 m
:
'hk bir daıreyi 5 >ılda edı-
nebilecekleri anlaşıhyor.
CELİRİN ÇOCU KİRAYA
Kira öder gibi konut edinebıl-
mek için tükeüm harcamaları
içinde ne kadannın kiraya gittiğı-
nı de gözden geçirmekte yarar
vardır. Anlaşılacağı gibi. kira ve
konut giderleri kentlerimizde ha-
ne halklannın tüketın harcamalan
ıçınde önemlı bu" yer tutmaktadır
(Çvzelge - 8). 1978'den bu yana
bu tür harcamalann oranı giderek
artmaktadır. Beştebırlik hane
halklannın gelir düzeylenne göre.
en üst katmandaki hane halklan
için bu tür giderler genellikle or-
talamanın altında kalmaktadır.
Başka bir anlatımla, en üst gelır
düzeyindekilerin ödedikleri kira-
lar toplam tüketim giderleri içinde
daha düşük oranda yer aldığından,
özellikle kira >iikü en alttaki ve
orta katmanlardakı hane halklan
açısından neredeyse üçte bire ya-
kın bır yer tutmaktadır. 1994 an-
ketınin ödenen gerçek kırayla ilgili
olarak sağladığı bulgular ilginçtır.
Kentsel hane halklannın gelir dü-
zeyleri yalnızca gerçek kira yükle-
nne ilişkin venleri Çizelge - 9'da
özetledik. Anlaşılacağı gibi en alt
gelır düzeyindeki hane halklannın
harcamalan ıçınde kiranın payı
çok yüksektır (neredeyse yarıya
yakın: yüzde 47.7). Alt-orta ve or-
ta gelir katmanlannda da kıra yükü
yüzde 42 dolaylannda ıdi. Buna
karşıhk, üst-orta gelir katmanlann-
dakilenn kıra yüzdesi en düşük
düzeydeydi (yüzde 13.9). Üst gelir
kümesindeki hane halklannın daha
lüks ya da geniş evler için ortala-
manın altında bir kira ödemektey-
diler(yüzdel9.1).
SÜRECEK
2003 venleri daha iyimser biçimde bir düzel-
me gösteriyorsa da açhk \e yoksulluk sınırla-
nrun altuıda yaşam sürdürmek zorunda olan
hane halkı ve bıreyler dikkate ahndığında da-
ha kötümser bır görünüm ortaya çıkmaktadır (Çı-
zelgeler- 2 ve 3).
Hane halklannın %e bıreylenn gelirleri ile gı-
derlennı karşılaştırmaya son yıllardaki DÎE sa-
yılamalan elverişli değildir. Bu olanaklı olabil-
seydi, bize çeşitli gelir katmanlann-
daki hane halklannın biriktirim ve
ödeme güçlerinı ortaya koyabılirdi.
Bu konuda bır görüş geliştirilmesıne
yardımcı ohnak amacıyla, 1987 Ha-
ne Hallcı Gelir ve Tüketim Harcama-
lan anketlerine dayanarak yapmış ol-
duğumuz ve yayımladığımız kimı ça-
hşmalanmızdanöraekvermek ısteriz.
TÜRKKENT'in 1993 yılına iliş-
kin Çalışma Yazanağı'nm 23. sayfa-
sında yer alan 22 sayüı çizelgede ha-
ne haUdannrn ortalama olarak yüzde
14.5 oldugunu saptamışuk. Yıllık ge-
lirlerine göre gelir gider farkını dik-
kate aldığımızda, en alt gelır küme-
O süıdeki hane halklannın giderlerinin
tüketim giderlerini karşılamadığı, bi-
riktirim yapması bir yana, hatta geli-
rinin yüzde 14'ü dolayrnda (eksi bı-
riktirimi olduğu) yani borçlandığı or-
taya çıkıyordu. Gehr arttıkça hane
halklannın biriktirim, ödeme gücü
düzeyi de artmaktadır. Gerçekten, or-
tanın altındaki düzeylerdeki hane
halklan yüzde 5; orta gelir kümesin-
dekiler yüzde 15; ortanın üstündeki-
ler yüzde 21 ve en üst gelir kümesin-
dekıler de yüzde 34 oranında birikti-
rim yapabiliyorlardı.
BİR KONUT İÇİN 55 YIL
1987 verilerine göre o yılın konutma-
loluşlan dikkate alındığında. kentlen-
mizde hane halklan bınktinm gücüy-
le yılda ortalama 12.2 m
:
konut üreti-
lebiÜT durumdaydı. Bu. maloluşlar ay-
nı kahnak koşuluyla. on yılda toplam
122 m-'lık bir konutu, üretebıhne gü-
cünü anlatıyordu. Büyük çoğunluğu
(yüzde 41 'i) oluşturan hane halklan-
nın ödeme gücünün, biriktıriminin ye-
terlı ohnaması (daha dogrusu bınkti-
rememesı) yüzünden konut eduıme
olanağı yoktu. Bu katmandaki ailele-
rin bannma sorunu konusunda devte-
tinmülk konutdışındakiçözümlereyö-
nebnesi zorunibdur.
Ortanın altındaki gelır düzeyinde-
ki yüzde 28'lik kümedekı hane halk-
lannın biriktirimi ancak yılda 1.8
m-'lik bir konutu üretebümeye yetı-
yordu. Bunlann yapun ederleri ve bı-
riktinm gücü aynı kahnak koşuluyla
100 m-'lik bir konutu edinebihnek
ıçın 55 yıl beklemeleri gerekecektir.
Bunlann da toplumsal konut yönelti-
si kapsammda desteklenmesi gereke-
cektir.
Hane halklannın yüzde 18'ıni oluş-
turan orta düzeydeki gelır sahipleri,ko-
şullar aynı kahnak koşuluyla, yılda
ortalama 8.8 m:
'lik konut üretebıle-
cek biriktırime sahiptır. Bunlar on yıl-
da 88 m:
Tik konuta sahip olabilecek
ödeme gücü düzeyinde bulunmakta-
dırlar. Toplumsal konut yöneltileri
kapsamındabunlann kooperatıflerde
örgütlenip bu süreyi kısaltmalan ola-
nağı vardır. Yılda ortalama 21 m:
bü-
yüklüğünde konut üretme gücüne sa-
hip bulunan, toplam hane halklannm
yüzde 8.5'ını oluşturan gelir düzeyin-
dekiler koşullann aynı kahnası duru-
munda yaklaşık beş yılda konut sahı-
bı olabıleceklerdir. Bunlann toplum-
salkonutyönetilerinin kapsamına ahn-
nıasınagereklinkkahnamaktadır.Yü-
rürlükteki yönettüer ve uygulamalar
bunlann yaranna işlemektedir.
En yüksek gelir düzeyindeki yüzde
4.3 'ü oluşturanhane halklannın birik-
tirimleriayrukoşullarda yılda 79 m-'lik
bir konutu üretmeye gücü yetmektey-
dı. Bu gelir kümesindekiler istedıkle-
ri konutu bir iki yıluk biriktirimleriy-
le edınmeleri olanağına sahip bulun-
duklanndan toplumsal konut yönelti-
lerinin dışuıda bırakümalan zorunlu-
dur. Oysa, bugünkü dizgenin sağladı-
ğı olanaklardan bunlar daha çok >B-
rarianmaktalar.
PAZAR
ORHAN BURSALI
Gözdeki Mentek
ABD'nin dev bilgi ekonomisi şirketlerinden
Oracle, bir yıl içinde iki "küçük bilgi ekonomisi"
şirketini yaklaşık 11 ve 6 milyar dolara satın al-
dı. Ford, oto kiralama şirketi Hertz'i ise 15 milyar
dolara sattı. Intemet üzerinden telefon konuşma-
sı sağlayan Skype şirketi de 2.3 milyar dolara sa-
tıldı... Peki internet şirketi Google? Piyasa de-
ğeri 80 milyar dolar!
Bizim TÜPRAŞ'ın 8 milyar veTürkTelekom'un,
eh işte 15 milyara yakın değerleriyle kıyasladığı-
mızda, şüphesiz rakamlar Amerikan ölçülerine gö-
re komik... Amerika'dan bakarsanız Türkiye'nin
her şeyini küçümseyebilirsiniz: İki Google + bir
şirket daha. Istanbul Borsası ediyor! ABD, kü-
resel bir ekonomik güç. Sanayisi, uzay araştır-
maları, savaş makinesi, bilimi ve teknolojisiyle...
öyle bir bakış Türkiye'yi sinek gibi görür. Eko-
nomik ve siyasal, neoliberalizmin, dünyayı bulun-
duğu yörüngede neredeyse sarsacak çok boyut-
lu faaliyeti yanında, yerel bir güç bile olamamış
Türkiye'de TÜPRAŞ müpraş kimin umurunda!..
Bizde değer olarak işte bunlar ve birkaç çok
iyi özel sektör şirketimiz var. Bu üç şirket üze-
rinde kopan kıyametin nedeni, biraz da bu: "Bun-
lar da elden çıkarsa..." Bu haklı psikolojiyi an-
lamak lazım..
• • •
Ama bu psikoloji ayrıca gerekli de.. Çünkü ik-
tidarda, ne pahasına olursa olsun özelleştirme-
yi ana politikası olarak benimsemiş, ama Türki-
ye ekonomisine bilimsel, teknoloji ve stratejik
derinlik kazandıracak düzgün ve bilimsel bir dü-
şüncesi olmayanlar oturuyor! Çünkü stratejik
düşünce sığlığı içinde ülke ve insan boğuluyor..
Karşı çıkan psikoloji sorguluyor Acaba kü-
resel değerdeki bu şirketler de elden çıkarsa,
Türkiye'nin gelirleri azalırvedahayoksullaşırmı-
yız? Acaba bunları, ülkeye daha büyük katkı sağ-
layacak bir yapıya nasıl kavuşturabiliriz? Doğru-
su, satıp baştan savmak mıdır? Yurttaşlann, hak
ve pay sahibi olduklan şirketler hakkında fikir ile-
ri sürmek doğal haklandır?
Ayrıca petrol de, çelik de ve Telekom da.. hep-
si stratejiktir.. Petrol enerjidir, şu sırada dünya-
nın kıvrandığı.. Çelik de hâlâ, alt düzeyde bile ol-
sa yine stratejiktir. Ülkemizin ekonomik yapısı
açısından; zaten çelik devlerinin ona sahip çık-
ması da küresel değerini gösteriyor.. TürkTele-
kom, yeni ekonominin şirketidir.. Tam stratejik-
tir. Türk Telekom, telefonla görüştürme şirketi
değildir.
Türk Telekom, düşünce derinliği olan bir ikti-
dann elinde, ülkenin bilgi ekonomisini yeniden oluş-
turmanın, ülkemizde yüzlerce iletişim ve bilgi
ekonomisi şirketi yaratmanın dinamosu olabilir-
di.. Teşviki, katkısı ve işbirliği ile. Oysa Türk Te-
lekom, tekelci konumunu kötüye kullanarak, on-
yıllardır satılmaktan başka bir düşünce geliştir-
meyerek, Türkiye'de bilişim-iletişim ve buna bağ-
lı elektronik sektörün gelişmesine, bence hain-
ce engeller çıkarttı ve sekte vurdu.. Türkiye'nin
aleyhine çalıştı!
Şimdi bu tekelci yapı, yabancı bir şirketin elin-
de, bakalım ülkeye bu kötülüklerini nasıl sürdü-
recek!
• • •
Yüzeysel düşünceye karşı çıkma psikolojisinin
geliştirdiği bir değer de, evet ekonomik ilişki-
lerde ulusallığı gözetmektir..
Başka ülkelerin sapına kadar ulusallığını gör-
meyip de şu yoksul ülkenin bir gıdım ekonomik
kıskançlığını ve ulusallığını gözünde mertek sa-
yanlar ayıp ediyor. Amerikan ekonomisinin ulu-
salcılığını bilmezler mi! Bugün dünyayı ateşe atan
20. Yüzyıl Amerika Projesi, bırakın ekonomiyi,
siyasal anlamda en derin Amerikan ulusalcılığı de-
ğil mi? Bu açıdan, ulusalcılık, tüm küreselleşme
değerlerine rağmen, siyaset-ekonomik mütte-
fikliğinde daha çoook uzun süre sürüp gider..
Koç dahil, birçok şirketimizde Türk/ye, yurt sev-
gisi" düşüncelerinin, dışavurumu ile davranışla-
ra biraz olsun yol göstermesinin, bu ülkeye ne
zaran olabilir?
Yaranndan başka?
MALİYE BAKANI: Eko nomik düşünce derin-
liği satma konusunda epey gelişmiş Maliye Ba-
kanı, TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76'sını, üstelik yüzde
10 iskonto uygulayarak gizlice satan bürokrati Me-
tin Kilci'yi korudu. Anlaşılan satışta hepsinin ha-
beri var. Diyor ki at pazarı tüccarı edası ve kan-
dırmacasıyla "Fena mı yaptı, şimdi bu hisse be-
davaya gidecekti".. Sormayalım mı: Sen o his-
seyi, yüzde 51 'in dışında tutup şimdi satsaydın,
Hazine yaranna akıllılık olmaz mıydı? Neden giz-
lisattın,şeffafdavranmadın? Benim hakkımı gö-
zetmedin? Bu tür gizliliğin ardında bit yeniği mut-
laka vardır! Altından neler çıkar!
obursali ı cumhuriyet.com.tr
KDIHJT FAİZİNİN VERGİDENİNDİRİMİ
Son noktayı
hükümet koyacak
ANKARA (Cumhuri>et Bürosu) - Uzun
vadeli. uygun koşullu yenı konut
finansman sistemi (mortgage) kapsamında,
ipotekli konut kredilerinde ödenecek
faizlerin gelir vergisi matrahından indirilip
indirilmeyeceği konusunda, Sermaye
Piyasası Kurulu (SPK) ve Maliye
Bakanhğı farklı görüşünü koruyor. Bu
konuda son karan yarın yapılacak Bakanlar
Kurulu toplantısuıda hükümetin vermesi
bekleniyor. SPK Başkanı Doğan Cansızlar,
mortgage kapsarrunda kullandmlan
kredilerin 100 bin YTL'ye kadar olan
kısmına isabet eden faizin gelir vergisi
matrahından düşülmesi görüşünü
koruduklaruıı söyledi. Cansızlar, bu
konuda, Maliye ile yapılan görüşmelerde
bir sonuca ulaşamadıklannı kaydederken
Gelir Idaresi Başkanvekili Osman Ano^u
ise sistemdeki vergi istisnalanna karşı
olduklannı bildirdi.