Katalog

SVYFA CUMHURİYET 1 EYLÛL 2005 PERŞEMBE HABERLER 1 Eylül Dünya Banş Günü, tüm dünyada savaşlann gölgesinde çeşitli etkinliklerle kutlamyor SilahlanngölgesindekutlamaECE\İTKIUÇ 7 Eylül Dünya Banş Günü, savaş- ların ve silahlann gölgesinde kutlanıyor. Ülkeler ekonomile- rnın önemli bir kısmını silahlanma- ya ayınrken silah ticareti de dünya- nm her tarafinı kapsayarak küresel toyuta ulaşü. Bırleşmiş Milletler (BM) vsrilerine göre ıse kişılerin bellerin- deki silahlar devletin elindekilerden diha fazla. Irak, Afganistan, Çeçenistan ve Fi- listin'deki işgal ve savaşlar, başta Kon- go, Sudan ve Nepal olmak üzere pek çok ülkedeki çatışmalar, her yıl yüz- de 90'ını sivillerin oluşturduğu 300 bin kişınin yaşamlannı yitirmesine yol açıyor. Banş gününde gündemin ilk sırasında ıse Irak yer alıyor. ABD ve Ingiliz güçlerinin işgali altındaki Irak'ta hergün onlarca kişi yaşamını yitiriyor.Bu işgaller ve özellikle El Kaıde'nin ıkız kuleler, tstanbul, Mad- nd ve Londra saldınlanndan sonra sılah ticaretinde büyük bir artış oldu. • BM istatistiklerine göre dünyadaki 638 milyon kayıtlı silahın 260 milyonu devletlerin kontrolünde, 378 milyon silah ise özel kişilerin elinde. Bireysel silahlanmanın giderek arttığı Türkiye'de yılda 3 bin kişi silahla vurulma sonucu yaşamını yitiriyor. Istanbul'da geçen yıl ölüm ve yaralanmayla sonuçlanan olaylarda kullamlan 73 silahın 63'ünün ruhsatsız olduğu belirlenmişti. Bu sılah ticareti, saldınya uğrayan veya hedef konumundaki ülkelerle sınırhkalmadı. Genıkalmış ve geliş- mekte olan ülkelenn hepsı bütçelen- nın önemli bir kısnunı silahlanmaya ayınrken bu ülkelere en çok silahı da ABD satıyor. Iktidarlar aynca nükle- er, biyolojik ve kımyasal silahlanma konusunda da büyük bir arayış için- deler. Birleşmiş Milletler istatistık- lenne göre de. dünyada 638 milyon kayıtlı silah var. Bunun 260 milyonu devietlenn kontrolünde, 378 milyon silah ise özel kişilerin ehnde. Yani, ki- şilerin belindeki silahlar devletin elin- dekılerden daha fazla. Irak gibi sava- şın yaşandığı ülkelerde ise kişi başı- na birden fazla silah düşüyor. Türkiye'de PKK terörû Türkıye'de ise 5 yıldır süren banş ortamının ardından terör olaylan ye- nıden başladı. 2005 Mayıs ayından be- ri yaşanan çatışmalarda ölen asker- lenn sayısı 100'ü geçtı. Terör örgü- tü PKK, askeri hedeflerin yanı sıra si- vil halka yönelik saldınlar da düzen- lemeye başladı. PKK, son iki ayda Ku- şadası iJe îstanbul'da Kartal, Zeytin- burnu, Galata Köprüsü, Atatürk Ha- valimanı başta olmak üzere 12 yere bombalı saldın düzenledi. Bu saldı- nlarda 10 kişi yaşamını yitirirken. 6O'ı aşkın kişi de yaralandı. Bu terör saldınlannın mağdurlan çoğunlukJa kadın \r e çocuklar oldu. Kartal'da dü- ğün çıkışında çöp kutusuna konulan bombanm patlaması sonucu anne- kız Hatice Mushı ve Eda Mushı ya- şamını yitirdi. Kuşadasrndakı pat- lamada ölenlerin 4'ü de kadındı. El Kaide'nin, 2003 yüında Istanbul'da düzenlediği 4 ayn saldında 62 kişi ya- şamını yitirdi. Ancak, örgütün ey- lem yapmak için bekleyen hücreleri olduğu biliniyor. Bireysel silahlanma Bireysel silahlanmanın giderek art- tığı Türkiye'de yılda 3 bin kişi silah- la vurulma sonucu yaşamını yitiri- yor. Ruhsatlı silah taşıyanlann sayı- sı yaklaşık 1.5 milyon. Ruhsatsız sı- lah taşıyanlann sayısının ise en az bu rakamın 3 katı olduğu tahmin edili- yor. tstanbul 'da geçen yıl ölüm ve ya- ralamayla sonuçlanan olaylarda kul- lamlan 73 silahın 63'ünün ruhsatsız olduğu belirlenmişti. Doğu'da coşkulu etkinlikler DİYARBAKIR (Cum- huriyet Bürosu) - 1 Eylül Dünya Banş Günü, birçok kentte coşkuyla kutlana- cak. Özellikle Güneydoğu kentlennde yapılan basın açıklamalannda askeri ope- rasyonlann son bulması çağnsı yapılacak. Diyarbakır Demokrasi Platformu'nca organize edilen etkinlikler saat 12.30'da Sanat Sokağı'nda basın açıklamasıyla başla- yacak, ardından aynı yer- de "Banş için imza" kam- panyası başlatılacak. Saat 18.30'da ıse Demokrasi Platformu bileşenleri, Ko- şuyolu Parkı Insan Hakla- n Anıtı önünde kitlesel bir basın açıklaması yapacak. Platform üyeleri parkta ku- rulacak "banş çadın"nda sabaha kadar "banş nöbe- ti" tutacak. Batman'da tHD Şubesi, "Analar ağlama- sın, banş istiyoruz" kam- panyası için ımza standı açacak. Batman Banş Plat- formu, kentteyaşanan olay- larda yaşamını yitiren Ha- san tş'in öldürüldüğü yere karanfıl bırakacak. olayın aydınlatılması için mum- lar yakacak. Hakkârirun Şemdinli ilçesinde "banş çadm" açılacak. Etkinlik- te yerel gruplar konser ve- recek. Tunceti'de Demok- rasi Platformu 3 gün su- reyle etkinlikler düzenle- yecek. BingöL, Adıyaman, Urfa, EJazığ, \ an, Âğn, Iğ- dır. Muş, Biths ve Kars'ta basın açıklamalan ya- pılacak. 'Barış acil bir görev'Barışı savunduğu için cezaevine giren Prof. Dr. Gencay Şayian, tekkntuplu dünyada barışa daha çok ihtiyaç olduğunu söyledi. Yönetmen Ali Taygun da 'Banş herkesin meselesi' diye konuştu HtLALKÖSE Banşı sa\ r unduğju için hapse mah- kûm olan Ankara Üniversitesi Siyasal Bılgıler Fatültesı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gencay Şaylan. banşm acil bir gö- rev olduğunu ve artık çok daha bilgi- li, yaratıcı çerçevede ele alınması ge- rektiğini vurguladı. 12 Eylül darbesınin ardından, 1982 yılında nükleer silah karşıtlannın oluş- turduğu Banş Derneği üyeleri hakkın- da dava açıldı. Gazetemiz yazarlann- dan Ali Sirmen. ErdaJ Atabek'in de aralannda bulunduğu çok sayıda aydın ve yazar askeri mahkemede yargılan- dı, hapse mahkûm oldu. Yargıtay'ın iki kez bozduğu davanın ardından beraat eden banş davası sanıklan, tek kutup- lu dünyada, banşa daha çok ihtiyaç du- yulduğunu vurguluyor 'Dfinya iki kutupluydu' Banş saMinucusu olduğu için 38 ay cezaevinde kalan Prof. Dr. Gencay Şay- lan, dünyanın eskiye oranla anlaşılma- sının zor olduğunu dile getırerek. "Dün- ya iki kutupluydu. Kapitalizm tek bir dünya sistemi değildi. O dönemde be- nim de içinde yer aldığım banş hareke- ti daha kolaydı. 60'h. 70'li yıllarda esas olarak insanlığı ortadan kaldıracak nükleer silahlanmaya karşrydı" dedi. Nükleer silahlarla kurulan askeri den- genin tehdıdine karşı. dünyanın her ye- rinden güçlü, örgütlü ve kitlesel bir ba- nş hareketinin oluştuğunu anrmsatan Şaylan, günümüzde de insanlık dram- lannın yaşanmaya devam ettığını, ba- nşa daha çok ihtiyaç duyulduğunu be- lirtti. ABD'nin Ortadoğu'ya egemen olmak ve Çin'i durdurmak adma askeri güç oluşturmasma. 11 Eylül'lebaşlayante- 12 Eylül'ün ardından, 1982 yıhnda nükleer silah karşıtlannın oluşturduğu Banş Derneği üyeleri haklanda dava açıkh. Gazetemiz yazarianndan Ali Sirmen, Erdal Atabek'in de aralannda bulunduğu çok sayıda aydın ve yazar askeri mahkemede vargdanmışa. rör saldınlanna da değinen Şaylan, "Küresel kapitalizm 4 milyar insanı unuttu. Bu terorizmi de etküeyen bir du- rum. Şiddet şiddeti doğuruyor. Siste- min kendinitekrar üretebUmesiiçin te- rönlen başka çaresi yok" diye konuş- ru.IRA'nın silah bırakmasının önemli bir ömek olduğunu anlatan Şaylan şöy- le devam etti:"Çevre sorunu da ciddi boyutta. Küresel kapitalizm adaletsiz. 4 milyar insan geri koşullarda yaşiyor. Bu insanlann ortalama ABD vatanda- şı seviyesinde enerji harcamalan duru- mu da dünyanın yok ohnası demek." Günümüzde, demokrasınin çözül- düğünü, özellikle umutsuzluktan kay- naklanan neyi kımı \aırduğu belırsiz intihar saldınlarrnın yapıldığmı ifade eden Şaylan şöyle konuştu: 'Banş herkesin meselesi' "İki kutuphı dünyada, kaphaüzmin daha ileri bir alternatfiı varken insan- lar kün umut vardı. Banş hareketi de daha rasyonel temele oturuyordu. Şim- diki banş girişimJerinin önündeki en bü- yük engel bu umutsuzluk belki de_." Banş davasında yargılanan yönet- men Ah" Taygun da "Banş Davası"ıun üzennden 20 yıl geçtiğini, o dönem söyledıklenninse şimdi devletpolitika- sı haline geldiğini ifade etti. Banş mücadelesini hayarın kendisi- nin dayattığrnı söyleyen Taygun. "Ba- nş herkesin meselesi. Bombaiar aynm gözetmeksizin düşüyor. Susup kenara çekflmemek gerekiyor. Doğnıyu söyle- dikçe farkına varanlar çoğalacak" di- ye konuştu. SALI ORHAN BURSALI Kürtler ve Demokrasi "Kürt Sorunu", uzerinde gerçekten seri yazılarya- zacak kadar kapsamlı; nitekım Ali Sirmen buna so- yundu.. merakla okuyorum... Bugün önemli gördüğüm birkaç noktaya değineceğim.. Somna iki yaklaşım var. Arası yok. llki, Cumhuriyetin bütünlüğünü gözeten, ön plan- da tutan, birliği isteyen yaklaşım.. Ikincisi, aynlığı is- teyen veya aynlığa karşı kayıtsız ve alınacak önlem- lerin nereye götüreceği konusunda umarsız olan, ay- nlığı "demokratik hak" gören yaklaşım.. • • • Bir kısım Kürt "Kürtçüler"in (yani ayrılıkçılann), bölgede bir devletı kurmak, dolayısıyla Türkiye'den aynlmaktan yana faaliyetlerini sürdürmeleri anlaşılır- dır. Bugün PKK ve gölgesindeki bütün Kürt siyasal ku- ruluşlannın hedeflerinin bu yönde olduğu görülmek- te. Türkiye ile birtikten yana, önde gelen belki tek tek Kürtler olabilir; ama ciddi bir siyasal akım yok (Kürt- ler arasındaki oyları yüzde 5); PKK terörü altında ya- şandığı ve terör örgütü kaldığı sürece böyte bir akım çıkabilir mi, şüpheli.. Bu, sorunu, doğallığı ve banş- çılığı içinde aşılamayacak boyutlara getiriyor. En bü- yük tehlike bu... • • • Bir kjsım Türk Kürtçüler de ikinci grubun yaklaşı- mı içindeler; bu konuda ön plana çıkan "Aydınlar Gu- rubu "nda veya dışında kalanlarda, bu tutumda çok in- san var.. Neden? ^ürk Kürtçülert esas güdüleyen dü- şünce, dogmatik Mustafa Kemal, "Kemalizm", ordu ve her ne pahasına olursa olsun devlet düşmanhkla- n.. öyle ki emperyalizmle ve Türkiye'ye karşı ebedi ve ezeli tarihsel Önyargılı ve çıkar peşindeki ülkelerle iş- birtiği pahasına bıle, bu kalıp düşmanlıklannı koruyor- lar. Paradoksa bakjn ki bu "düşünsei" olmaktan çok siyasal karakterli tutuma medyatik destek az değil.. Türkiye'de hızla kutuplaşmaya gıdiyoruz, görünüm o.. Kürtçülerin, Irak'taki gelişmeleri ve ABD'nin Irak Kürtlerine karşı koruyucu tutumunu, Türkiye'de hızla "krtlesel kalkışma zamanı" olarak algıladıkian ve ku- tuplaşmayı halklar arasına sokmaya başladıklannın işa- retleri artıyor. Batman'da yaşananlar, Erdoğan önem- semiyor. ama çok önemlidir. Burada yapmamız gereken önemli bir saptama şudur: Sorunun "kültürel demokratik haklar" ile iliş- kisi tamamen kopmuştur! "Demokratik haklar" as- lında çıplak olarak "aynlma isteği" ile giderek örtü- şüyor. • • • Bu bağlamda ikinci bir saptama daha yapalım: 'Kürt Sorunu"nöa "demokratikleşme" hep dil, Kürtleri ta- nımama vb. konulan olarak algılandı.. Oktay Ekinci. geçen gün ışaret etti: Yahu aslında demokratikleşme işçı haklan, sendikalaşma emek- çinin hak araması ile ılgili değil miydi daha çok? Şüphesiz, tabii kı.. Demokratikleşme, demokratik devrimle, yurttaş olabilme ile birinci derecede ilgili bir konudur.. Siz hiç feodal düzenın, bütun ılişkileriyle ayakta tutulduğu bir ülkede veya bölgede "demokratik hak ve özgürlük- lerden" bahsedebilir misiniz? Bizim aydınlar "Do- ğu"ya gittiklerinde, genellikle hemen Kürt ağanın ke- bap sofrasında yerterinı alıyorlari. llginç olan, bunlar- dan hemen hiçbirinin de ağalık düzeninin kaldınlma- sı, Kürtlerin yurttaş ve vatandaş olabilmeleri için bü- tün feodal ilişkilerin tasfıye edilmesi vb. konusunda bir şey yazmamalan!.. • • • Son olarak, bölgenin ekonomik kalkınmastyta ay- nlıkçı akımlar arasındaki ilişki üzerine: Ekonomik bakımdan bölgenin kalkınması, şüphesiz, doğrudan ayrılıkçılığın karşıtı, panzehiri değildir. Peki nedir? Batman a bakarsak görürüz... Doğu bölgesinin Batı'yla göreceli dengeli ve iyi eko- nomik durumakavuşması, aynlıkçslığı tecrit etme, kü- çültme ve toplum içinde zemınini daraltma demektir.. Ne Fransa'da, ne Irianda'da. Belçika'da ve Ispan- ya'nın Bask bölgesinde, Batman benzeri bir "halk kalkışması" göremezsinız.. Peki, neden Batman'da boyle? "Zincirlerinden başka kaybedecek bir şeyi ol- mayan" Doğu'da yaşayan kitlelerin büyük çoğunlu- ğunun karşı tepkiler geliştirmesi, terör ve aynlıkçılık- la özdeşleşmesi çok kotaydır. .Bunun psıkolojik ve mad- di temelleridir, yoksulluk ve ışsizlik! Zaten terör hareketlerinin, bölgede yatınm yapıl- masına, iş olanaklannın ve ekonomik faaliyetlerin art- masına, demokratik ve yurttaşlık olanaklannın fazla- laşmasına tepkileriyle de bu tahlil tamamen örtüş- mektedir. Aynlıkçılığı ve terörü azınlık kılmanın en önemli ara- cının ekonomi olduğunu görelim.. İnsanlann, biriıkten vazgeçmeleri önünde engel, yasal bir şeyleri olması gerek!.. obursali@cumhuriyet.com.tr. Linç kültürüyle gelen şiddet ortamınatepkilersürüyor Haber Merkezi - 1 Eylül Dünya Banş Günü'nde. siyasi partiler, sivil toplum örgütleri. sendikalar, aydınlar, işçiler, öğrenciler, silahsız ve sömü- rüsüz bir dünya özlemlerini dile ge- tirdiler. Türkiye'de son günlerde ar- tan şoven milliyetçi linç girişimleri- ne tepki gösterilerek yaratıbnak iste- nen çatışma ortamının ulusal bütün- lüğü tehdit ettiği \"urgulandı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, insan- lık âleminin, 1 Eylül Dünya Banş Günü'nü, işgal, terör ve silahlı çatış- malar nedeniyle sivillerin ve çocuk- lann katledıldiği, işkenceye maruz kaldığı, insan haklan ihlallerinin yo- ğunlaştığı bir ortamda kutladığını Mirguladı. Başta Irak ve Ortadoğu coğrafyası olmak üzere birçok yerde, dünyaya hükmetme arzusunda olan- lann amacma hızmet eden sa\ r aşlann ve şiddet olaylannın sürdüğünü be- lirten Baykal, şöyle devam etti: "Savaşlar, işgaller, terör ve şiddet olaylan tarihi, doğal zenginükleri, ta- bii kaynaklan yok etmekle kalmıyor. kan dokühnesineve insanlann ruhsal durumunun zedelenmesine de neden ohryor. Öte yandan insanlar uğradık- lan haksızİıklar, adaletsizlikler yü- zünden ruhsal, bedensel ve zihinsel travmalar geçiriyoriar. Sosyal ve eko- nomik sorunlar nedeniyle açhk sıru- nnda yaşayan insanlann, kendileriy- le de banşıkohnadıklaniçin çatışma- ya hazır. boşgörüsüz ve şiddet yanhsı eğtthnleri güçleniyor." ÖDP Genel Başkanı Hayri Koza- noğhı, tüm dünyadaki banş arzusu- nun yakıcı bir şekilde hissedildiğıni söyleyerek Afganistan ve Irak işga- liyle cisimleşen emperyalist saldırgan- lığın insanı değerleri ayaklar altına al- maya de\am ettiğini belirtti. SHP Genel Başkanı MuratKara- yalçnıda "İnsanhk bugün barbarh- ğın, diktatörlüğün ve terorizmin sal- duılan altında akıl turuhnası denilen süreci yaşamaktadırr dedi. Türki- ye'de de mikro milliyetçi fanatizmin yarartığı hnç kültürü şiddetının yaşan- dığına ışaret eden Karayalçın. şidde- tin, ulusal bütünlüğü tehdit ettiğini, banşın ise bu olumsuzluklardan kur- rulmamn yolu olduğunu \-urguladi. TNIMOB Yönetım Kurulu Başka- nı Mehmet Soğanct 1 Eylül'ün 21. yıl- dönümünde dünyanın birçok yerinde- ki savaşlann insanlığı tehdit etmeye de\am ettiğine dikkat çekti. SEFERMSAR'DA LİNÇ GİRİŞİMİ Kaymakama soruşturma BAR1Ş DERNEĞİ GENEL SEKRETERİ OGUZ KAVALA: Banş ancak eşitlikle olur tstanbulHaber Servisi- Banş Derneği Ge- nel Sekreten Oguz Kavala, banşın yalnızca sa\aşsızlık ortamı ohnadığını vurgulayarak "Banş ancak eşjrükçi ve özgür bir ortamda oluşur" dedi. 1977 yılında kurulan Banş Demeği, 12 Ey- lül darbesinden sonra kapatıldı. Dernek yö- neticileri yıllarca yargılandı. 23 yıl sonra 3 Mart 2003 'te aydın. sanatçı ve hukukçular- dan oluşan bir grup genç derneği yeniden fa- aliyete geçirdi. Derneğin genel sekreteri Oğuz Kavala, savaşa karşı bir bilinç yarat- maya çalıştıklannı belirtti. Dünya Banş Gü- nü'nde en acı olaylann Irak'ta yaşandığını Kavala, Türk halkmın Irak halkıyla daya- nışma içinde olması gerektiğini \oırguladı. Türkiye'deki çatışmalann bir an önce son bulması gerektiğini kaydeden Kavala şöyle devam etti: "Banş,yalnızca savaşsızuk orta- mı, silahlann sustuğu bir süreç değildir. Ba- nş ancak eşitlikçi ve özgür bir ortamda olu- şur. Bu ortamı oluşturmamız lazun." HAFTA BOYUNCA KUTLAMALAR YAPILACAK Etkinlikler her yerde tstanbul Haber Senisi-Banş Derneği, ba- nş gününü bir hafta boyunca çeşitli etkin- liklerle kutluyor. Dernek üyeleri bugün Galatasaray Posta- nesi'nden Irak'ın değişik kentlerine İcart yol- layacak. Banşı simgeleyenbukartlar Arap- ça ve Türkçe olacak. 3 Eylül'de Nâzım Hik- met Kültür Merkezi'nde "Banş Sergisi'' açı- lacak. Sergi ekim ayında da Ankara 'da ola- cak. Aynca, İnsan Haklan Derneği (tHD) Is- tanbul Şubesi saat 13.00'te Galatasaray Lı- sesi önünde açıklama yapacak. Küresel Ba- nş ve Adalet Koaüsyonu da saat 20.00"de Be- şiktaş Motor tskelesi'nde savaşlan protes- to edecek. Başkentteki etkinlikler çerçevesmde bu- gün Banş Derneği Ankara Şubesf nce, "Irak Direnişi ve Direnişin Geleceği" konulu söy- leşi ve fihn gösterimi gerçekleştinlecek. Et- kinlikler, 2-3 Eylül'de belgesel film göste- rimleri, söyleşi ve panellerle devam edecek. 4 Eylül'de de "BanşPikniğr düzenlenecek. İZMÎR (Cumhuriyet (Ege Bürosu) - tzmir'in Sefenhısar ilçesinde ge- çen hafta yaşanan linç gı- nşimını. "\atandaş dev- lete ve askere karşı hare- kete pabuç bırakmıyor" sözleriyle yorumladığı savlanan Seferihisar Kay- makamı MehmetGödek- merdanla ilgili Içışlen Bakanlığı'nca soruştur- mabaşlatıldığı ögjenıldi. Seferihisar' ın Ürkmez beldesınde yaşanan ve otopark tartışması nede- niyle çıktığı belirtilen olaylarda, 5 kişi jandar- maya saldırdığı gerekçe- siyle tutuklanmış ve Bu- ca Cezaevi 'ne konulmuş- tu. Zanhlan Seferihisar Adliyesi çıkışında linç et- mek isteyenkalabalık, gü- venlik güçlerinin çabala- nyla engellenirken Kay- makam Gödekmerdan da- ha sonra AA'ya yaptığı açıklamada, "Vatandaş, devieteve askere karşı ha- rekete pabuç bırakmıyor. Zanhlann adttyeden çıkı- şı sırasında gerginük ya- şandı. De> let olarak sa- nıklann gih enüğini sağla- mak durumundayız. \a- tandaşm Trabzon'da ol- duğu gibi burada da has- sasiyeti var. Olay gerçek mi, değilmi buna mahke- meler kararverecek. Tür- kiye'deişler kanun çerçe- vesindeyürümektedir. Se- ferihisar'ın adının böyle- si bir olayla duyuhnasuıa üzüldük" demıştı. IÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrenci kimliğimi ve pasomu kaybettim hükümsüzdür. MÜGE DAYANAK