Katalog

5 \ĞUSTOS 2005 CUMA CUMHURİYET E K O I V O M I ekonomi@cumhuriyet.com.tr Son 5 yılda 353 gelir, 192 milyon dolar kar elde eden Mersin Limanı ihalesinde son teklifler verildi LimanlardakıyımbaşladıÖIB, TCDD limanlannın özîlleştirmesme başladı. 6 limandan ilki olan Mersin Limanı için son teklifler dün alındı. Son 5 yılda 192 milyon dolar kâr eden liman için, bütün kârlılığına rağmen geıekli yatırımlar, özelleştirme programına alınmasına kadar geciktirildi. MURATKIŞLALI ANKARA-TC Devlet Demiryol- lanna ait limanlann ihale süreçleri başladı. 6 limandan ılk ihaleye çıka- nlacak olan Mersin Limanı için ya- tınmcılann son teklifleri dün alınır- ken Liman-îş Sendikası'nın ÖIB aleyhine açtığı iki ayn dava da sü- rüyor. Sendika'nın "Mersin Limanı Ra- poru"nda, son 5 yılda 353 milyon dolar gelir, 192 milyon dolar kâr el- de eden limana özellikle yatınm ya- pılmadıgı ve gerekli yatınmlann ANTALYA'NIN BEOELİNİ TMSF ÖDEDİ ANKARA (ANKA) - ÖYK karanyla 1998 yılında 30 yıllığına işletme hakkı devTedilen Antalya Limanı'nın özelleştirme bedelini TMSF'nin ödemek zorunda kaldığı ortaya çıktı. Antalya Limanı'nı alan Ortadoğu Yatınm AŞ'nin ortaklan arasında yer alan Hayyam Garipoğlu, bu şirkete özelleştirme sonrasında Sümerbank'tan aldığı krediyi ödememesi nedeniyle el koydu. Sümerbank'ın batışıyla birlikte Antalya Limanı'nı işleten Ortadoğu Yatınm AŞ devlet yönetimine geçti.Bu arada işletme hakkı devir bedelinin ödenmemesi nedeniyle batan Sümerbank ve Egebank'tan alınan teminatlann nakde çevrilmesi aşamasında TMSF 6.5 milyon dolarük ödeme yaptı. özelleştirme karanmn almmasına kadar bekletildiği belirtildi. Rapor- da, özelleştirmeye çıkılacak TC Devlet Demiryollan'na (TCDD) ait limanın ekonomik potansiyelini gerçekleştirmesi için 50 milyon do- larlık yatınmın yeterli olduğu ifade edildi. Özelleştirme Idaresi Başkan- lığı (ÖÎB) rakamlanna göre Mersin Limanı 2004'te 48.5 milyon dolar kâr etti. Liman-îş'in Mersin Limam Ra- poru'nda, 1990'larda yıllık 45 mil- yon dolar olan liman giderlerinin, yaşanan işgücü yenilenmemesi ve amortisman değerlerindeki düşüş sonrası 25 milyon dolara gerilediği ve bu sayede "Liman kârnbğmın gi- derek artüğı ve artmaya devam ede- ceğT vurgulandı. Raporda Mersin Limanı 'ndaki en önemli sorunun, diğer TCDD li- manJannda olduğu gibi "araç gereç yetersizHği'' olduğu belirtilerek şu ifadelere yer verildi: "ÖzeDilde kon- teyner yükleme ve boşaltmasında kuDanılan'Gantry Crane' gibi araç- lann sayısı oldukça yetersizdir. TCDD bu araçlann sayısının artö- nlması yerine 2000'den bu yana özel sektörden bu araçlan kiralama yo- lunu tercih etmekte ve özel sektöre kira bedeö ödemektedir. Timanlar Dairesi tarafindan Ulaştırma Ba- kanbğı ve Hazine'ye yapılan başvu- nılar dikkate ahnmamakta, bu araç- lar ahnmamaktadır. Ancak her ne hikmetse TCDD Kmanlannın bu ta- lepleri, limanlann 06.01.2005 tari- hinde özeDeştirme programına ahn- masının henıen ardından gerçekleş- tirilmiş, yatırımlar 2005 Yatınm Programı'na alınmıştır." Liman-Iş'in raporunda "Hazine ve Maöye Bakanhğı, diğer KTT'ler- de yapıidığı gibi bilerek ve isteyerek tüm raporlan ve talepleri yok saya- rak adeta limanlann faafiyetini bal- talamaktadır. Liman'ın acil ihtiyacı bulunan 6 adet Gantry Crane'in K- mana saûnfltmmasıgerekmektedir. Bütün bu yapüacakişlerin ortalama maiheti 50 milyon dolar crvannda- dır" dendi. "Yasadışı trafık soru- nu"na da değinilen raporda şu gö- rüşlere yer verildi: "Limanın strate- jik konumu nedeniyle birçokaçıdan yasadışı trafiğin gözdesi olması ka- çmılmazdır. Mersin Serbest Bölge- si'ne yönelik birçok haberde de gö- rüldüğü üzere Mersin adeta uyuştu- nıcu ve kaçakçıhğm merkea haline gefaniş bulunmaktadır. AkaryaJatve kaçak mal girişinin özellikle serbest bölgeden sürekü olarak akması da tesadüfdeğildir. Liman denetiminin ve kamu otoritesuıin ortadan kalk- maadurumundaDenizcüik tşJetme- leri limanlannın özeDeştirilnıeleri- nin ardından yaşanan kaçakçıhk olayiannın daha da fadası bu bölge- den yapılacakür." Ataşehir'in Konutlar sadece metrekare üzerinden değil hacim üzerinden de satışa sunulacak 20yda kadar konut kredisi olanağı tamnacakevler, 200 ile 350 bin dolar arasında saölacak. Alarko'danl.5 milyardolarlıkkent Ekonomi Senisi - Alarko Holding'in Ri- va'da 7 bin dönüm arazi üzerine kuracağı 1.5 mil- yar dolarlık Alkent Riva- park projesinin inşasına yıl sonunda, satışına da 2006 Mayısı'nda başlan- ması planlanıyor. Yan atölyeleri ve ait müteahhitlik hizmetleri dışında birkaç bin kişiye iş olanağı yaratacak pro- je sonunda 20-25 bin ki- şinin yaşayacağı bir alan ortaya çıkacak. 7 bin dönümlük arazi- nin 2 bin dönümünün yol ve yeşil alana aynldığı projede, 5 bin dönümde ise inşaat yapılacak. Pro- je, üniversite, okul, sos- yal yaşam alanlan, kreş, hastane, yaşlıhk bakım üniteleri ile postane, ka- rakol ve belediye gibi ka- mu binalannın da yer al- dığı farklı bir konsept üzerine kurulu. Inşaatı- na yıl sonunda başlana- cak Alkent Rivapark, 10 yıllık süre içinde 5 fazda hayata geçirilecek ve 2 yılda bir fazı bitirilecek. Talebe göre, 10, 15 hatta 20 yıllık konut kre- disi olanağı tanınacak projenin, başlı başına bir kent olduğu ileri sürül- dü. yenî yüzü 'Uphifl Coıırt'Ekonomi Servisi - Varyap Varlıbaşlar ve Teknik Yapı tara- findan gerçekleştirilen ve golf sahasuıdan helikopter pistine kadar her şeyin düşünüldüğü 500 milyon dolarlık proje, Top- lu Konut Idaresi'ne oluşturdu- ğu kaynak açısuıdan da bir ör- nek oluşturuyor. Varyap Varlıbaşlar ve Teknik Yapı ortaklığıyla geçen yıl fa- aliyete geçen 'Ataşehir UphiD Court' evlerinin ilk etabı ağus- tos ayında satışa sunulacak. Ataşehir'de 100 bin metrekare- lik alan üzerinde kurulan Up- hiD Court projesi, 60 metreka- reden 400 metrekareye kadar 1736 daireden oluşuyor. Projede 75 bin metrekarelik yeşil alan, golf sahası, kaya tır- manış alanı, helikopter pisti, 5 bin metrekarelik alışveriş mer- kezi, 2 tane rezidans ve çeşitli spor olanaklan bulunuyor. Re- zidanslann tepe noktalarmdaki bağlantıda bir restoran yer alı- yor. Uphill Court yaratıcılan Var- yap Varhbaşlar ve Teknik Yagı_ yeni bir kavram getirerek ko- nutlan sadece metrekare üze- rinden değil hacim üzerinden de satışa sunacak. Konutlarda hacim, yüksekliğe eklenen 20 cm. ile yüzde 10 arttınlmış. Kampanya başlangıcında ke- sinleşecek olan ödeme olanak- lanyla ise düşük peşinatlar ve uzun vadelerle ev almak müm- kün olacak. Satışa sunulan ilk etaptaki konutlann metrekaresi 1500 dolar olacak. Varlıbaşlar Group Kurucu Başkanı Süleyman Varbbaş, Varyap Varlıbaşlar ve Teknik Yapı ortak girişimi olan Uphill Court projesinin 2 firma için de bir prestij projesi olduğunu vur- guladı. "Biz insanlann hayal et- tiklerini yaşama geçirdiğimizi iddia ediyoruz" diyen Varlıbaş şunlan söyledi: "Bir devlet işti- raki olan Emlak Gayrimenkul Yatınm Ortaklığı'nın hasılat paylaşmn esasına dayanan iha- le sistemi ile 77 trihondan baş- ladığumz ihaleyi 136 trilyon 400 milyar ile bitirdik. Bu, devlete verilecekpara, Projenin büyük- lüğü 400-500 milyon dolar ara- sında. Sabşlardan sonra kesinle- şecek olan bu miktann da bir kısmı Emlak Gayrimenkul Ya- Ataşehir'de 100 bin metrekaretik alan üzerinde kurulan Uphill Court projesi, 60 metrekareden 400 metrekareve kadar1736 daireden oluşuyor. ünm Ortakogı'na verilecek. Ya- ni bu proje, Toplu Konut Idare- si'ne oluşturduğu kaynak açı- suıdan da örnek bir projedir." ^AIRFEL Herkes için son teknoloji Üsrün feknolofi Sessiz çalışma Esfetik tasarım Enerji tasarrufu Yaygın satış ve servis ağı Klima teknolojisinden beklediklerinizin hepsi ve daha faziası Airfel'de. lyi Bir Karar lci İnce Düsünün Güneş enerjisi otoda kullanılacak ESKtŞEHtR (AA) - Anadolu Üniversitesi (AÜ) Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertug- rul YörükoğuOan başkanlığında yürütülen bir çalışma- da, borakstan elde edilen enerjinin önce otomobil, da- ha sonra da klimada kullanılması planlanıyor. Prof. Dr. Yörükoğullan, 1990'da başlattığı "Güneş Enerjisinin ve Ank Isının Depolanmasında Boraks Kul- lanımı" adlı projeyi 2000'li yıllarda Araşürma Görev- lisi Hasan Bircan ile birlikte yürüttüklerini beürtti. Proje, atık ısının ve güneş enerjisinin, Türkiye'de re- zervi çok olan boraksta depolanması esasına dayalı. Çahşmanın bir-iki yıl içinde tamamlanması bekleniyor. KASANIZA* İBEREKETKaplam* NOTDEFTERİ ZEKERtYA TEMİZEL ÖTV ile Oynanan Tütün Oyunu Maliye Bakanlığı, yabancı sigaralarda yerlı şark tipi tü- tün kullanırnını teşvik eden Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) düzenlemesini yaptığında umutlanmıştık. Bu düzenleme ile sigaradan; yüzde 28'lik nisbi ver- ginin yanında, harmanında yüzde 33'ten daha az Türk tütünü olanlann paketinden 1 milyon 350 bin lira, har- manında yüzde 34-66 arasında Türk tütünü bulunanla- nn paketinden 800 bin lira, harmanında yüzde 67'den fazlaTürk tütünü olanlann paketinden 376 bin lira "mak- tu" vergi alınıyordu. Böylece, biryandan Türk tütünü kullanımı özendırili- yor, bir yandan da Türk tütününe dayalı sigara üreten işletmeler kollanmış oluyordu. Bu düzenleme, IMF dayatmalan ile çökertilen tütün üretimine bir hayat öpücüğü gibi gelmiş, getırilen teş- vikten yararlanmak isteyen yabancı sigara üreticilerinin şark tipi Türk tütününe olan talebi artmıştı. Bu sayede, tütünde uygulanan destekleme alımlan- nı kaldırarak yerine sözleşme esası ve açık artınma yön- temi getiren yeni sistemın yarattığı mağduriyet bir nok- taya kadar giderilmişti. Kısacası vergi yoluyla sağlanan bir teşvik, amacına ulaşmıştı. Ancak bu düzenleme geçen hafta yürürlükten kafdı- nldı. Şark tipi tütün oranına göre yapılan uygulamadan vazgeçildi. Paket başına 1 milyon 200 bin lira asgari ver- gi getirildi. Türk tütününden yapılan ucuz sigaralar aşı- n şekilde zamlandı. Türk tütünü, Türk tütün üreticisi ve Türk tütününden sigara imal eden TEKEL cezalandınl- dı. Sigara piyasasının yüzde 60'ını ele geçiren yabancı sigara üreticilerine pazann neredeyse tamamına sahip olma olanağı yaratıldı. • • • Peki amacına ulaşan birteşvıkten neden vazgeçildi? Uygulamanın ortadan kaldınlmasının görünür nede- ni, sigaradan alınan ÖTV'nın hedefin altında kalmasıy- dı. Yabancı sigara üreticileri bu teşvıkten yararianmak için ürettikleri sigaralardaki Türk tütünü oranını arttırmış- lar, Türk tütünü kullanımı artmış, ama sigaradan alınan özel tüketim vergisi hasılatı azalmıştı. Şımdi sormak gerekıyor, böyle bir düzenleme yapı- lırken yabancı sigara üreticilerinin Türk tütününe yöne- lecegine ihtimal verilmiyor muydu? Yoksa, nasıl olsaya- bancılar sigaralannın terkibini değiştirmezler gibi akıl dışı bir varsayımdan hareketle göstermelik bir teşvik mi verilmişti? Vergi teşvıkı ile bir ekonomik faaiıyet özendirildiğin- de, vergi kaybı olmayacağı mı sanılıyordu? Vergınin sadece gelir sağlayan bir araç değil, ekono- mik faaliyetlerin yönlendirilmesınde ve özendirilmesin- de de kullanılacağı gerçeği ile yürürlüğe konulan uygu- lamadan vazgeçmenin maliyeti olmayacak mı? Hiç kuşkunuz olmasın, Tekel'in şark tütününden üret- tiği ucuz sigaralann fıyatlanna gelen zamdan sonra tü- ketici yabancı sigaralara yönelecek. Yabancı üretici, iş- lemesi daha zor olan yerii tütünden vazgeçecek. Talep düşmesi nedeniyle TEKEL'in tütün alımı da azalacak. Sonuçta tütün üreticisinin geliri düşecek. Maliyenin ge- lir endişesı ileyaptığı politikadeğişikliğınin bedelini Türk tütün üreticisi ödeyecek. • • • Sigarada daha fazla Türk tütünü kullanılmasına yö- nelik teşvikin vergi kayıplannı telafı etmek amacı ile kal- dınlmasını sessizce geçiştirmek de olanaksız. Sadece gelir hedefine kılitlenerek değiştırilen uygu- lama, pazardengelerini ve üretim planlannı altüst eden sonuçlar doğurmakta, yabancı marka sigara üretenle- re büyük avantajlar sağlanmaktadır. Bu uygulamanın altındaki gerçeklenn ortaya konul- ması gerekir. Bu düzenleme, sonuçlan lyi hesaplanmadan yanlış- lıkla mı yapıldı, yoksa Türk sigara piyasasının tamamı- na göz dikmış olan sigara kartellerinin oyununa mı ge- lindi? Bunun da ötesinde, Maliyenin gelir hedeflerine feda edilecek tek kesim Türk çiftçisi mi? Vergi kaybı oluyor diye hangi vergi teşviki yürürlükten kaldınldı da yerii tü- tün kullanımını özendiren teşvik yürürlükten kaldınlıyor? Türk tütünü kullanımını özendirecek hükümler korunur- ken vergi hasılatını arttıracak önlemleryok muydu? Hiçbir ekonomik karann sonucu ertesi gün ortaya çıkmaz. Bu karann sonucu da gelecek yıl için sözleş- meler yapılacağı zaman ortaya çıkacak, binlerce tütün üreticisi gelecek yıllarda talep yokluğu nedeniyle üre- timden vazgeçmek zorunda kalacak. Güçsüz sanıidığı için bu kadar kolaylıkla feda edilen tütün üreticisinin gücünü göstereceği günler, en geç iki yıl içerisinde, gelecek. temizeJ o: cumhuriyetcom.tr M A L İ Y E Y A Ş A M N D A N / MLTSTAFA PAMUKOĞLU pamukmSsuperonline.com :-:•::; ;:j Halk Plajlarmın Ekonomftyazıldığı, TVde söyleşi- Sonuçlan AIRFEL MIR demirsogutma@mynet.com J)EMİR SOĞUTMA TEL: (0212) 635ı 63 23 Soğutma San. ve Tic.Ltd.Şti. lerin yapıidığı Cadde- bostan Plajı olayının sosyolojik, psiko- lojik, temel haklar yönünden incele- mesıni bu işin uzmanlan ve üstatları yapadursun, biz bugün bu değişimin ekonomik analizini yapmaya çalışa- cağız. - Birkere orta halli halk, bu sahil ke- siminde oturan iyi ve çok iyi halli hal- kjn önüne geçmiştir. Kişi başına dü- şen gelir yönünden olmazsa bile ya- şam yönünden bu öne geçme hali iyi bir durumdur. - Orta halli halk, çok iyi halli olanla- nn üye olduğu veburadayeralan sos- yalbirkulübünyanındatüzelkişiliğiof- mayan bir halk kulübü kurmuştur. Bu da iktisadi ışletmeleri olan bir kulüp veyatoplulukyaratacaktır. Bilindiği gi- bi iktisadi işletmeler ekonomik faali- yetlerin yapıidığı vergiye tabi faaliyet- lerdir. - lyi ve çok iyi halli olanlar oturduk- lan yerde panoramik bir engelleme ile karşılaştıklanndan özellikle hafta son- lan için yeni yer keşfedeceklerdir. Bu turizmin çeşitlenmesi ve hareketlen- mesi anlamı taşıyacaktır. - lyi ve çok iyi halli olanlar önlerine geçen halkın kendilerini otomatikman gözetleyeceklerinden dolayı koruma içgüdüsü ile tel örgü, duvar, alarm gi- bi korunma önlemlerine para harca- yacaklardır. - Plajdaki halkın tüm ihtiyaçlannı ev- den getirmesine rağmen, meşrubat- çı, köfteci, şezlongcu, havlucu, mayo- cu gibi yan sanayilergelişecek; bura- da kayıt dışı bir ekonomi kendini his- settirecektir. Kârlılık artınca bireyler bi- leğine güçlü organizasyonlarca tasfi- ye edilecek, yeni hizmet işletmeleri kök salacaktır. - Bazı mangal işletmeciliğı gibi eko- nomik faaliyetlerin aslında pek kötü bir şey olmadığı, iyi halli halk tarafin- dan keşfedilecektir. - Deniz ve çevre aşın kirletileceğin- den temizlik işleri için istihdam açığı doğacak. Ekonominin altın kuralı olan "istihdam için, çukuru önce kaz, son- ra doldur" hayata geçecektir. - Çevre halkı, gündüz orta halli hal- kın gürültüsünden, akşam da çok iyi halli halkın düğün, nisan ve özel top- lantılan nedeniyle yaratılan aşın müzik ve havai fişek gürültüsü arasında sı- kışıp kalacak, sağlık harcamalanna daha fazla para harcayacaktır. - Yüzme bilmeyen çocuklardan ya- pılan cankurtaranlar nedeniyle çocuk iş alanı yaratılmış olacaktır. - Plajın çevresinde yer alan süper marketler cirolannı ve kâriannı arttıra- caklardır. Belki ye- ni yerier açılacak. - Buradaki hal- kın aşın talep ya- ratmasından enflasyonun biraz yük- seleceği de tahmin edilebilir. - Sahilde yapılması düşünülecek veya hayal edilecek özel projeler rafa kaldınlmak zorunda kalacak. Bu du- rumda yeni ekonomik fonksiyonlar ekonomik yaşama katılamayacak. - Çevredeki gayrimenkullerin satış değeri ile kira bedellerinde düşüş ya- şanacaktır. Bu düşüş başka yerlere talebi arttıracağı için buralardaki gay- rimenkullerin fiyatları artacaktır. Bu ekonomik sonuçlan daha da art- tırabiliriz. Ancak gerçek olan bir şey var ki; biz, bir şeyi tüm boyutlan ile in- celemeden ve bunun gereği olan hiz- met birimlerıni oluşturmadan akıncı halkımıza buyur diyoruz. Zaten mad- dı olanaksızlık nedeniyle yaşam girda- bında olan halk Nâzım Hikmet'in şi- irine nazire yaparsak "akın var akın, denize akın; denizizapt edeceğiz, de- nizin zaptıyakın" diyerek feranlamak isteyecektir. Bundan daha doğal bir şey olamaz. önemli olan başta yerel yönetımler olmak üzere tüm ilgili kişi- lerin, halkın hakkı ile haktan yarar- lanma biçimlerini sağlam bir ekono- mik düzene oturtmayı başarmaktır. Caddebostan Plajı'nda, bu ihmal edil- miştir.