Katalog

1 5 AĞUSTOS 2005 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr 11 VJazze ŞeridFndeki Guş Katif'ten yüzlerce yerleşimci dün son kez Guş Katif Mezarüğı'nda dua ettL 17 Ağustos itibanyla gönüllü olarak Gazze Şeridi'ni terk etmenuş olan yerieşimciler, zoria çıkanlacaklar. FiUstiıüiler de, Gazze Şeridi'ni devralmaya hazıriamyor. FiUstinli güvenlik güçleri, Filistin ba>Tağı taşıyan araçlanyla bölgede devriye geziyor. (Fotoğraflar: AFRAP) Gazze Şeridi'nden çekilmenin karşılığı Kudüs'ün tamamıyla Batı Şeria'yı ilhak mı? ilistinyerine 'Gazzeistan'ÖZGÜR ULUSOY İREMSAĞLAMER Yahudi yerleşimcilerin Gazze Şe- ridi'nden aynlmasını isteyen Isra- il, ilk kez 38 yıldır ışgal altında tut- tuğu Filistin topraklannın bir bölü- münden çekilmiş olacak. 45 kilomet- re uzunluğundaki, 10 kilometre ge- nişliğindeki Gazze Şeridi'nde iş- gal sonaerecek.... Filistinliler hiç kuşkusuz, yerleşim- cilenn topraklanndan aynlmasını sevınçle karşılıyor. Ancak çekilme- nin daha karanlık bir geleceğın ha- bercisi olmasından da endişe edi- yorlar. Çekilme karannı veren kişi Ari- el Şaron olunca, Filistinlilere ve si- • Şaron'un çekilme karan, îsrail devletinin sınırlannı çizmek için tek taraflı atılmış bir adım olarak görülüyor. 38 yıllık işgalin, yalnızca biçim değiştirecek olmasından endişe eden Gazzeliler, "îsrail kuşatması altındaki Gazze Şeridi'nin açık cezaevinden ne farkı var" diye soruyor. yasi gözlemcilere Ortadoğu'da eşi- ne pek rastlanmayan bu "tarihi" adımı kuşkuyla karşılamaktan baş- ka seçenek kalmıyor. Gazze Şeri- di'nden "kurtulmak'' isteyen Baş- bakan Şaron'un karan, ıki devletli bir çözüm sürecının sonu olarak gö- rülüyor. Şaron'un asıl amacının, Araplardan anndınlmış Yahudi dev- letinin sınırlannı tek taraflı olarak çizmek oldugu vurgulanıyor. Öncelikle Şaron karan, Fıhstınli "ortaklan" by-pass ederek ABD desteğındetekbaşınaaldı. 1967'de işgal edilen topraklann hepsinin el- de tutulmasının zor olduğunu gören Şaron'un, bu adımla Gazze'ye kar- şılık Kudüs'ün tamamıyla Batı Şe- ria'nın önemh bir bölümünü ilhak etmek istediğı yorumu yapıhyor. Bush ilhakı onaylanuşü Buyorumun yapılması boşuna de- ğil. Şaron, Gazze'deki 21 Yahudi yerleşim bırimiyle Batı Şeria'nın ku- zeyindeki 4 küçük yerleşimi boşal- tırken Batı Şeria'daki büyük yerle- şim birimlerindeki (Ariel, Maale Adumim vb.) \ arhğını güçlendiriyor. ,\BD Başkanı George Bush da Is- railın 1967"de ışgal ettiği toprakla- nn tamamından geri çekilmesirun ve Filıstınli mültecilere geri dönüş hak- kı tanımasınm gerçekçi olmadığını söylerken, Şaron'un Batı Şeria'nın büyük bir bölümünü ilhak planına yeşil ışık yakıyordu. Şaron'un Filis- tin topraklanna giren ve Uluslara- rası Adalet Divanı'nın aksi yönde- ki karanna karşın devam ettiği "du- var" inşasına da ABD'den itiraz gel- medi. Filistinlilerin, devletlerinin AKDENÎZ'ÎN KIYISINDA Işgalyorgunu yoksul toprak • Gazzelilerin çoğu günde 2 dolardan az bir parayla yaşıyor. îsrail'in sının sık sık kapatması yüzünden. dünyanın en yüksek nüflıs yoğunluğuna sahip yerlerden birisi olan bölgede, işsizlik yüzde 50'yi aştı. îsrail'inbugün çekil- meye başlayacağı Filis- tin toprağı Gazze'nin ta- rihi ve günümüzdeki ko- şullan kısaca şöyle: • Akdenız'in güney- doğu kıyısındaki Gaz- ze, 45 kilometre uzun- luğunda, 10 kilometre genışlığinde, kuzey ve doğusunda Îsrail, güne- yindeyse Mısır'ın Sina Yanmadasına komşu bir toprak parçası. • Gazze'de 1.3 mıl- yon Filistüıli yaşıyor ve bunlann yansından ço- ğu İsrail'le geçmişte ya- pılan savaşlarda mülte- ci durumuna düşmüş ai- leler. Gazze, dünyanın en yüksek nüfus yoğun- luğuna sahip yerlerin- den biri. • Gazze'deki 21 yer- leşimde 8 binden fazla Yahudi yaşıyor. Yerle- şimleri Gazze'nin yüz- de 33'ünü işgal ediyor. • Gazzelilerin çoğu günde 2 dolardan az bir parayla yaşıyor. Israü'ın sının sık sık kapatması yüzünden bölgedeki iş- sizlik yüzde 50'yi aştı. • 3 bin yıldan fazla süredir yerleşimin oldu- ğu Gazze, antik uygar- lıklann kavşak nokta- sında bulunuyor. Hz. Muhammed'm dedesı- nın mezarımn burada bulunduğuna inanılıyor. • Gazze, 1948'deİs- rail'in kurulmasıyla so- nuçlanan Arap-tsraü sa- \-aşında Mısır'ın dene- timine geçti.îsraü'in iş- galinde bulunan toprak- lardan aynlan yüz binler- ce Fihstinli mültecinin gelmesiyle nüfusu 1948- 49'da üç katına çıktı. • Mısır yönetimi altın- daki Gazze, İsrail" e kar- şı mılitan Filistin mu- halefetinin yerleştiği bir yere dönüştü. • İsrail, 1967 sava- şında Batı Şeria, Golan Tepeleri ve Sina Yan- madası'yla birlikte Gazze'yi de ele geçir- di. Yerleşimciler Gaz- ze'ye yerleşmeye 1970'lerde başladı. • Filistin Kurtuluş Ör- gütü genllalan, 1967- 70 arasında Gazze'de et- kin hale geldiler ve bu Israil'in mülteci kamp- lanna sık sık saldırma- sına yol açtı. • Ilk intifada 1987 Aralık ayında Gazze'de başladı. • İsrail'le yapılan ge- çici barış anlaşmalan sonucunda, sınırlı yet- kilere sahip Filistin yö- netimi 1994'tekuruldu. • Ikinci intifadanın başladığı2000'denberi, Füistinli militanlar Gaz- ze'deki Yahudi mülteci- lere ve askerlere binler- ce kez saldırdılar. • İsrail, militanlara karşı birçok hava saldı- nsı ve operasyon düzen- ledi. Bu saldınlarda çok sayıda sivil de öldü. Is- rail'in e\ lerini yıkması ve tarlalannı tahrip et- mesi yüzünden binlerce Gazzeli evsiz ve geçim- lerini sağlayacak kay- naktan yoksun kaldı. • 2005 Şubat ayında yapılan ateşkes bu sal- dınlan önemli ölçüde azaltsa da Gazze'deki şiddet sona ermedi. Açık cezaevi "İsrail hükümeti, işgal altındaki Filistin topraklannı çevreleyen bir duvar inşa ediyor. Duvar, Beriin Duvan'ndan 3 kat daha yüksek ve yaklaşık 700 kilometre uzunluğunda. Yani Londra-Zürih arasındaki kadar bir mesafe. Uluslararası hukuka göre bu duvar yasadışı ve Filistin topraklaruu dünyanın en büyük açık cezaevine çeviriyor-." diyor Banksy ve ekHyor: "Ama graffiti sanatçılan için çekim merkezi haline getirdiği de kesüu" Kimliğini gizlejen ve ülkesi İngUtere'de "gerilla sanatçT adryla tanınan Banksy, tsrail'in Bati Şeria'da kurduğu duvann üstüne çizdiği 9 resimle gündeme gelmiş. Banksy, yaşlı bir Fflistinlinin kendisine resimlerin duvan güzeUeştirdiğini söylediğini anlatnor. Banksy daha teşekkür edemeden yaşlı adam ekliyor: "Biz du\ann güzel ohnasuu istenuyoruz, bu duvardan nefret ediyoruz. Evüıize gidin~" (Fotoğraf: REUTERS) başkenti olarak gördükleri Doğu Kudüs bu duvann içinde kalıyor. Şaron'un birkaç bin Yahudiyi böl- geden uzaklaştırma karannın altın- da îsraılli eylemci MfchadVV^rsçavv ki'ye göre bir "Gazzeistan" kurul- ması planı yatıyor. Bu. Şaron'un iş- gal altındaki topraklan "kantonla- raböune" politikasının bir parçası. Arap basınının tanımıyla Filistin topraklan "büyük İsrail denizinde takunada" olacak. Dığerlerinden kopanlacak her "ada", İsrail bölge- leriyle sanlı olacak. Filistin devle- tuıı oluşturacak bu "adacıklar", ye- ni inşa edilecek yollar, köprüler ve tünellerle birbirine bağlanacak. Çekilme karannın açıklandığı 2004'ten beri "terörie mücadele" havasını da arkasına alarak Gazze Şeridi'ne çeşitli kereler saldıran îs- rail ordusu, çekilme işlemınden son- ra Gazze'yi kuşatmaya devam ede- cek, istediği zaman "operasyonlar" düzenleyebilecek. Şimdiye kadar bir açık hava cezaevinde yaşadıkla- nnı söyleyen Filistinliler, yahıızca işgalin niteliğüıin değışeceğini dü- şünüyorlar. Bu nasü özgürlük? Hava sahası, sınn-lar, deniz, altya- pı İsrail kontrolünde kalacak. Balık- çılar yine istediği gibi avlanamaya- cak. Filistinlilerin tek komşulan Mı- sır'la bağlantılan kesilecek. Gazze Şeridi'nden bütün giriş çıkışlar Is- rail'e olacak, İsrail istediği zaman ginş çıkışlan kapatacak. Tarım ürün- lerinin çıkışı, acil tıbbi malzemenin girişi, sıkı kontrollere tabi tutula- cak. Ekonomi böylece tamamen Is- rail'in insafına kalacak. İsrail 2004'ten beri "terörün alt- yapısını çökertmek" amacıyla Gaz- ze Şendf ne düzenlediği operasyon- larla evleri, yollan, elektriği, kana- lizasyonu ve ekonomiyi de zaten çökertmişti. 2000'den beri uygula- nan ekonomik kuşatma ise Gazze Şeridi'nde yaşayan Filistinlileri iyi- ce yoksullaştırmıştı. İsrail'in, Gazze Şeridi'nin yüzde 40'uıı kapsayan 8 bin 500 Yahudi yerleşimciyi boşaltırken, 1 milyon 300 bin yoksul Füistinli nüfusuna karşı bütün sorumluluklardan ken- disini anndırmayı planladığı belir- tiliyor. Filistinliler, ekonomisi ol- mayan bir Gazze Şeridi'nde İsrail'in izin verdiği gıda yardımıyla nasü ya- şayacaklannı kara kara düşünüyor. Bazı Filistinliler, yerleşimcilerin gitmesiyle, aç kahnaktan. temiz su bulamamaktan korkuyor. Yerleşim- ciler giderken temiz su altyapısının yıkılmasından ya da sulann zehir- lenmesinden endişe ediliyor. Filistinliler, Gazze'den çekilme karşılığında kendilerine ne gibi bir bedel ödettirileceğini soruyor. Yerleşimcilerin işgal topraklann- dan çıkanlması kendi direnişleri- nin bir ürünü mü yoksa Şaron'un kendileri için çizdiği kader mi? lş- gale karşı on yıllardır direnen Filis- tinliler, kaderlenni Şaron'un ellerine teslim edecekler mi? Îsrail bugün düğmeye basıyorİsrail'in çekilme süreci şöyle olacak: • Bugün (15 Ağustos) hâlâ e\r lerin- de olan Yahudi yerleşımcilere evlerini gönüllü terk etmeleri için 48 saat süre tanınacak. • Evlerin tahlıyesine 17 Ağustos'ta başlanacak. Her biri 17 askerden olu- şan silahsız timler, kapı kapı dolaşarak Yahudi yerleşimcilerden evlerinden ay- nlmalannı isteyecek. • Gerekirse askerler evlere girerek sa- kinlerinı zorla çıkaracak, son çare ola- rak da gözaltı düşünülecek. • Filistinlilerin olası saldınlan ve ra- dikal Yahudilerin sızmalannı önlemek için 50 bin asker görev yapacak. • Bölgeye 5 bin Füistinli güvenlik gö- revlisi konuşlanduılacak. • Gazze'deki 21 yerleşim birimin- dekı 8 bin 500 Yahudinin tahliyesi 2-3 hafta alacak. Batı Şeria'daki 4 yerleşim birimindeki birkaç yüz yerleşüncinin tahliyesine ise eylülde başlanacak. • Şabat tatili dolayısıyla cumartesi günleri tahlıye ohnayacak. • Yerleşimlerdeki yaklaşık 2 bin ev ve 26 sinagog yüalacak. îlk yüamlan israil, gen kalanını da Füistinli ve Mı- sırlılar yapacak. • 48 Yahudi mezarhğı îsrail'e taşı- nacak. • İsrail askerleri üslerini dağıttıktan sonra Gazze"den çekilecek. • İsrail güvenlik kurumlan, çekil- menin ekimdeki Muse\i tatili itibany- la tamamlanmasını istiyor. Bu nokta- da Filistinliler, topraklara girecek ve planladıklan kutlamalan yapacak. Dü- zeni sağlamak için Füistinli güvenlik güçleri alarma geçecek. • Gazze"den çücanlan Yahudi yerle- şimcılere ödenecek tazmınatlar için 665 milyon dolarlık bir bütçe aynldı. 15 Ağustos"a kadar gönüllü olarak evi- ni terk etmeyenlere tazminat verilme- yecek. Yerleşimcı aılelerine 200 bin ila 400 bin dolar arasında tazminat ödenecek. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Güneydoğu Sorununda 'Esas Mesele1 ... Türkiye'de Kürt sorununun çözümünde esas daıt>oğaz, "bölgede Batı emperyalizmine karşı durup duramama sorunudur". Emperyalizmin "etnik aynştırma-etnik çatıştırma" tuzağına dü- şenler sorunlarını çözemezler. Bu sorunlann biri bitti sanılırken bir diğeri başlatılır. Kuzey Irak'ta Kürtler ABD ve Ingilizlerle, yani emperyalist güçlerle işbirliği yaparak sorunlarını şimdilikçözdüklerini sanabilirler. En büyük yanıl- gı da budur. Emperyalizmin bölgedeki Arap ül- kelerine, Iran'a ve Türkiye'ye karşı maşası hali- ne gelerek sorunlann çözüldüğünü sanmak, "ya- nnın daha büyük sorunlannt hazırlamaktır". Or- tadoğu'nun Batı emperyatizminin eline geçme- si, Kürt sorunu da dahil olmak üzere, bölgede hiç- bir sorunu çözmez. Aksine, bölgenin sömürge- leşmesinin altyapısını hazırlamış olur. - AKP hükümetinin Diyarbakır toplantısındaki durumunu bu açıdan değerlendirmek gerekir. PKK uzun yıllardan beri ABD (ve Batı'nın) işbirli- ği ve desteği ile bölgede eylemlerini sürdürmek- tedir. Emperyalizmin bölgedeki uzantısı durumuna düşmüştür. - Hükümetin ABD (ve Batı) ile işbirliği ve yakın- lığı yadsınamaz birgerçektir. AKP hükümeti, ABD ve Batı'nın bölgedeki planlanna karşı çıkmamak- ta, üstelik onunla işbirliği yapmaktadır. - Cemil Çjçek'in, "Özal'/n bölge politikasını" savunması çok ilginçtir. AKP hükümeti George Bush'la birlikte özal'ın, W.W. Bush ile yapama- dıklannı yapmak istemektedir. Özal'ın yanılgısı... özal'ın en büyük yanılgısı, emperyalist ABD ile birlikte bir komşu ülkeyi işgal etmek istemesiy- di. ABD ve AB'nin bölgedeki maşası olacaksınız; maşa olmak istemeyenleri "terörü yaratmakla suçlayacaksınız"l. Netarafından bakarsanız ba- kın, sakat bir yaklaşım: 1) Emperyalizmin maşası, uşağı oluyorsunuz. 2) Onların komşularınızı işgal planlarına ortak- lık ediyorsunuz. 3) Bölgedeki iç kargaşayı ve savaşları körük- leyen bir ülke durumuna düşüyorsunuz. özal'ın planı gerçekleşmiş olsaydı Türkiye PKK'nin durumuna düşmüş olurdu. Ordu özal'a bu nedenle tepki gösterdi. Hatta bu Meclis bile 1 Mart tezkeresini bu nedenle reddetti. Banşın koşulları mı? Barışın koşullan antiemperyalist duruştan ge- çer. Türkiye Cumhuriyeti de, Kürt örgütleri de emperyalizme karşı bir cephede birleşmek zorun- dadırlar. Yönetimler, yasa içi ve dışı örgütler Ba- tı emperyalizminden medet umarak onunla işbir- liği yaptığı sürece bölgede barış olamaz. önce bu gerçeğin herkes tarafından anlaşılması gere- kir. Düşününüz: Bugün Ortadoğu'da sömürgeci- liğin en aktif öğelerinden biri olan Ingiltere bile Irak'tan askerlerini çekme planlan içine girmiştir. Karşı karşıya kaldığı terörün "emperyalizmin ka- çınılmaz birsonucu olduğunu" Ingiltere bile iti- raf etmeye başlıyor. Ama bizim içimizdeki işbir- likçiler hâlâ "esas meseleyi" görmek istemiyor- lar. - Birinci Körfez krizinde Orgeneral Torumtay'ın istifası, "emperyalizme karşı bir duruştur". -1 Mart tezkeresinin reddi yine bu duruşun sim- gesidir. Şimdi kalkıp birileri, "terörü durdurmak için emperyalizmin maşası olalım" diyebiliyorlar. Terörün, emperyalizmin sonucu olduğunu gö- remeyen hükümetler, hiçbir sorunu çözemezler. Hele kendileri de aynı çevrelerle işbirliği içindey- seler... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali İZAKRABIN: 'Keşke denizin dibiniboylosa' • Israillilerin büyük bölümü çekilme karannı kabullenmiş durumda. İsrailli siyasiler uzun zamandır Gazze'yi yük olarak görüyordu. Suikasta kurban giden eski Başbakan İzak Rabin, "Keşke Gazze denizin dibini boylasa'' demişti. Gazze'yi "vaat edD- miş topraklar"ın bir parçası sayan fanatik Yahudi yerleşimcilerin üzüntüsü büyük olsa da, binlerce kişinin katıldı- ğı protesto gösterileri surse de, Israühlerin bü- yük çoğunluğu Gazze Şeridi'nden çekihneyi "uhısal felaket" olarak görmüyor. Başbakan Ariel Şa- ron'un geçen şubatta Gazze'de Yahudiler için bir gelecek ohna- dığını açüdamasuıdan bu yana, çekilmeye destek veren Israillile- rin sayısı giderek artı- yor. Gazeteci ve tarih- çi Tom Segev'e göre, yetkilüer sürekli ola- rak, Batı Şeria'daki yer- leşimlerin korunması için "üzücü ödünler" verilmesi gerektiğini vurguluyor. Segev, İs- railîilerin birkaç bin yerleşüncinin 1.3 mil- yon Filistinlinin ara- sında daha fazla yaşa- mayacağına üaıa oldu- ğunu belirtiyor. Tom Segev, 1967'de- ki Altı Gün Savaşı'nm ardmdan dönemin Sa- \Tjnma Bakanı Moşe Day-an'ın, Filistin nü- fusunun çok yoğıuı ol- duğu gerekçesiyle Mı- sır'ın elindeki Gaz- ze'nin işgaline karşı çıktığını anımsatıyor. Suücasta kurban giden eskı Başbakan İzak Rabin de.-KeşkeGaz- ze denizin dibini boyla- sa" demişti. Felsefe Profesörü Avi- ezrerRanitski, yerleşim- cüerle müliyetçi hareke- tin bu kez davalan için büyük destek toplaya- madığına dikkat çeki- yor. Ravitski, "Yerle- şimcilerie milhyetçiler ilk kez devletk gjriştik- leri toprak kavgasını kaybettiler'' diyor.