Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 MAYIS 2005 PERŞEMBE 14 KULTUR kulturfg cumhuriyet.com.tr Costa Gavras son filmi 'Ölümcül Çözüm'de demokratik ülkeleri tehdit eden kapitalizmi eleştiriyor Yeni liberalizmin tüketiciliğiASLISELÇUK U sta sinemacı Costa Gav- ras son filmi 'Le Coııpe- ret'de (Ölümcül Çözüm) yeni bir diktatörlüğü, demokratik ülkeleri tehdit eden işsizliği, tur- bo kapitalizmi, imaj olayını, öz- devimi eleştiriyor. Donald West- lake'ın 2000'de yayımlanan roma- nından uyarladığı çahşmasında Kuzey Fransa'nın gösterişli taş- rasındaki görkemli evinde, güzel kansı ve iki çocuğuyla şık bir ya- şam süren kâğıt kimyası mühen- disi, kırklannın başındaki Bruno Davert (Jose Garcia), 15 yıllık sa- dık hizmetinin ardından bir gün işyerinden yeniden yapılanma ge- rekçesiyle kapı önüne konulur. Önceleri profesyonel değerine inanıp olayı önemsemeyen Da- vert, işsizliğinin üstünden üç yıl geçince endişelenmeye başlar. "İşimi elimden alarak yaşamı- mı da aldınız" diyen genç adam, içini dolduran kinle çözümü silah- lanıp savaşmakta bulur. Gelişmiş bir toplumun bıreyı sayılan Bru- no, tümüyle ilkel bir yok ediciye dönüşür. Yıllar önce ülke- sini korumak için savaşa giden babası gibi Bruno da bir savaşıma girer, ama baş- ka, ailesinin geleceğini sa- vunma savaşıdır bu. Etlk dışı bir masal' anlattım On beş yıl önce ABD'yi vu- ran, şimdiyse Avrupa ülkele- rini kavuran ölçüsüz, neredey- se yasadışı bir liberalizmin ka- muoyunu ele geçirmesını, öz- devimin ve salt büyümeyi amaçla- yan bir ekonominin insani kuşatma- sını açıklıkla yansıtmasından ötü- rü romanın kendisini etkilediğini söylüyor Costa Gavras ve "Etik tartışmalar içeren etik dışı bir masal anlattım" diyor. - Siz bütün filmlerinizde top- lumlardaki, yönetimlerdeki ada- letsizliği sorguladınız. 'Ölümcül Çözüm'de statü edinme çabala- nndan oluşmuş bir cangılı anla- tıyorsunuz. Güçlünün zavıfı par- Mpitalizm, günümüzdeki yeni adıyla liberalizm, insana tek bir muiluluk noktası aşüıyor: Tüketmek, mal-mülk edinmek. Sankiyaşam değeri nicelikle ilintiliymiş gibi. Bu da herkesi kendi çabalarını savunmaya, hatta azgın bir bireyciliğe ve isterik bir benmerkezciliğe itiyor. Nasıl kurtulunacak? Uygarlık, baskın ideoloji bu tür bir 'kurtuluş' düşüncesine cesaret mi veriyor, yoksa bu durumun tartışılmadan sürmesinden miyana mı? çaladığı bu cangıldan toplumlar nasıl kurtulabilir? COSTA GAVRAS - Filmım bir durumlar çizelgesi. Sinemacının rolü, görevi çözüm getirmek değil- dir; görevi sorular sormak, sorgu- lamalar yapmak, sorgulamalan tar- tışmaktır. Doğru sorgulamalara ge- lince, işte bu da en zorudur. Çö- züm anlayışlan salt bu işe seçilen erkek ve kadın politikacılann ba- şat görevidır. Ne yazık ki politika- cılar bu ormandaki kendi kuralla- nnı direten, denetilemez duruma gelen çokuluslu dünya şirketleri- nin karşısında güçsüzleştiler, bir şey yapamaz duruma düştüler. - Dünya şirketlerinin neredey- se tek başına erk olabildiği üçün- cü binyılın içindeyiz. Bu acıma- sızlık ve ahlakdışıİık öylesine ka- bul görüyor ki, insanoğlunun bir an durup içine düştüğü yoksul- luğun ayrımına varması için ne- ler yapılmalı? GAVRAS - Sanınm filmler, bel- gesel tarzında konulu filmler yapıl- malı... Kitaplar, düzyazılar yazılma- lı... Oyunlar, şarkılar yazılmalı... Tüm olanlar. parmakla, altı çizile- rek gösterilmeli. Ben, işte bu amaç doğrultusunda filmler yapıyorum. - Ütopyamn insan düşüncesin- de sanınm artık yeri yok. tnsan- ların beklentileri nesnelere ulaş- ma istekleriyle sınırlı, tümüyle konformizmin peşindeler. Var ol- ma sorusu yok, sahip olma ama- cı var yalnız. Toplumlar bu iste- riden kurtulabilir mi? İmaj her şeydir isterisinden? GAVRAS - Geliştiği biçimde ka- pitalizm, günümüzdeki yeni adıy- la liberalizm, insana tek bir mutlu- luk noktası aşdıyor: Tüketmek, mal- mülk edinmek. Sanki yaşam değe- ri nicelikle ilintiliymiş gibi. Bu da herkesi kendi çabalannı savunma- ya, hatta azgın bir bireyciliğe ve isterik bir benmerkezciliğe itiyor. Nasıl kurtulunacak? Uygarlık, bas- kın ideoloji bu tür bir 'kurtuluş' dü- şüncesine cesaret mi veriyor, yok- sa bu durumun tartışılmadan sür- mesinden mi yana mı? Slnemanın görevi yaşananları göstermek - BM bugünlerde yayımladığı raporunda her yıl yoksul ülke- lerde 0-5 yaş arası milyonlarca çocuğun açbktan ve bakımsızhk- tan öldüğünü duyuruyor. Insa- noğlundaki bu vurdumduymaz- lık, günümüzde inanümaz boyut- lara vardı. GAVRAS - Bu ürkütücü sayıla- n ben de çok iyi biliyorum. Daha da dramatik olansa yaşamda kala- bilen, çok kötü koşullarda besle- nen çocuklann beyinierinin sınırlı bir biçimde gelişebiliyor olması. - Siz dünyaya bakışınızda etik değerlere sahip çıkan birisiniz. Bu hiç değişmeyen saygıdeger du- ruşunuzla filmlerinizdeki düşün- celerinizin. iletilerinizin kitleler- de bir tartışmaya yol açabileceği umudunda mısınız hâlâ ya da ka- ramsar mısınız? GAVRAS - Sorulanmzın her bi- ri aynntılı çözüm gerektiren soru- lar. Dünyamızın büyük sorunlan- na çözüm bubnak. Benim gibi bir sinemacının işi ıstese de bu değil, keşke yapılabilse, yapabilsem. Bu- na karşın gözlemlerimden yola çı- karak diyebilirim ki, karamsarlığı- mı besleyecek şeyler de oluyor. fic- tidarlar ve dinler kürtajı yasaklamak, AIDS'e karşı savaşmayı engelle- mek için neredeyse sürekli çalışı- yorlar. Sinemaya gelince, ne yapıl- malı? Bence göstermek, olanlan, ya- şananlan olduğu gibi göstermek; bu da bir anlamda çok sey demektir. 12.Uluslararası İstanbul Caz Festivali'nin biletleri cumartesi günü satışta Festivale adım adım... Kültür Servisi - istanbul Kül- tür Sanat Vakfı (ÖCSV) tarafindan, Garanti Bankası sponsorluğunda 6-17 Temmuz 2005 tarihlerinde dü- zenlenecek olan 12. Uluslararası tstanbul Caz Festivali'nin progra- mı belli oldu. Festival biletleri ise 28 Mayıs Cumartesi günü saat 11 .OO'den itibaren satışa sunulacak. -LJverpoûTun Beatles tan bu yana-çıkardığı en önemli mii- zik adamlarından biri sayılan EMs Costello, cazın genç yete- neği Jamie Cullum. günümüzün en etkili kadın caz vokalle- rinden biri olan Dianne Reeves, yarattığı naif ve melankolik pop ile türünün en başanlı örnekleri arasında gösterilen Kings Of Convenience ve yorulmak bilmeyen usta basçı Charlie Ha- den, 12. festivalin programında yer alan sanatçılardan yalnızca birkaçı... Günümüzün en önemli kadın vokallerinden ve şarkı yazarlanndan biri olan Tori Amos bu yıl festivale katılarak öz- lem dindirecek. Caz müziğin yorulmak bilmeyen usta basçısı Charlie Haden, Küba'dan çıkmış en yetenekli piyanistlerden Gonzalo Rubal- caba ile kaydettiği son çalışması 'The Land Of The Sun'ın tur- nesi kapsamında bir kez daha İstanbul'da olacak. Ustanın em- salsiz bas dokunuşlarına Rubalcaba'nın Latin kök müzikleriy- le caz standartlan arasında köprü kuran piyanosu eşlik ediyor. Festlvalden caz tınıları Festival kapsamında dünyanın sayılı arp sanatçılanndan biri olan Şirin Pancaroğlu ve usta caz basçısı, etnik caz top- luluğu Asiaminor'un kurucusu Kamil Erdem'in birlikte- liği caz tınılannı arpın etkileyici sesiyle birleştirecek. David Sanborn, Arjantinli Jorge A. Romero tarafindan bir araya getırilen ve kadrosunda Miguel Gomez, Rober- to Iglesias, Carlos Miguel Hernandez ve Alfredo Rodri- guez gibi Latin müziğinin önemli temsılcilerini banndıran Paris Salsa All Stars festıvalde dinleyicilere keyifli saat- ler geçirtecek. Türkiye"den çıkmış en büyük caz müzisyen- lerinden biri olan trompetçi Mafry Falay, îsveç'ten Oke Jo- hans son, Arne VVilhemsson, Stefan Ishaksson'un yer aldığı top- luluğuyla Charlie Parker ve Dizzy Gillespie parçalannı yorumlayacak. Bu yıl istanbul Caz Festivali Yaşam Boyu Başan Ödülü'nü de alacak olan 75 yaşındaki efsanevi trom- petçi Falay, 1985 yılında kurduğu beşlisiyle sahne alacak. Dünya müziklerini eşine az rastlanır bir düzeyde alterna- tif rock müziği ve hareketli etnik caz dokunuşlanyla birleş- tiren David Brown önderliğindeki Brazzaville, bossa no- va. caz. dub ve alternatif rock türlerini inkâr edilemez bir Akdeniz ve Pasifik atmosferiyle kaynaştınyor. Türkiye'nin önemli vurmalı çalgılar ustası Okay Temiz ve Stockholm'de şehrin tanınmış cazcılanyla kurduğu Ori- ental Wind, başta Türk müziği olmak üzere. Afrika, Hint, Makedonya müziklerini aslma sadık kalarak doğaçlamala- n ile çok geniş bir yelpazede sunacak. Soul-caz anlayışları 'Kırmızıya Çahyor' albümünde bir araya gelen piyanist Er- ciiment Vural ve gitarist Önder Focan'a festıvalde, Journey ve Steps Ahead topluluklanndan tanıdığımız davulcu Steve Smith eşlik edecek. Mike Mainieri'nin 1979'dan beri devam eden topluluğu Steps Ahead, istanbul konserine kadrosunda önemli isimlerle geliyor. Tenor saksofoncu Michael Brecker, Kamerunlu basçı Richard Bona ve cazseverlerin yakından tanıyacağı gitarist Mike Stern Steps Ahead kadrosunda yerlerini alacaklar. Soul-caz anlayışlannı, Medeski, Martin & Wood çizgisinde modern 'hip-hop' ve 'funk' ile bırleştiren Soulive üçlüsü, iz- leyicileri tempolu bir 'funk' müziği eşliğinde dansa davet edi- yor. Reld^Andersön t^s), Ethan Iverson (piyanoj ~ve David" King'den (davul) oluşan Amerikalı The Bad Plus, sadece caz- severlerin değil rock ve pop dinleyicilerinin de kaçırmaması ge- rekiyor. Kendi dalında ve döneminde üç usta gitaristi bir araya getiren 'Three Guitars Featurin' adlı projede ise cazseverler, John Abercrombie, Larry Coryell ve Badi Assad'ı aynı sahnede iz- leme olanağı bulacak. Farklı coğrafyalann müzikal kültürlerini son derece etkileyi- ci bir formda bir araya getiren Fransız kökenli topluluk Paris Com- bo da festival programında yer alan renkli konuklar arasında. (www.biletbc.com) YENÎ BÎR YAYINEVI KURULDU 'Edebiyat hayattır ve hayat da edebiyat 9 Kültür Servisi - Sekiz yıl önce Sakarya'da yerel bir pop radyosu olan 'Radyoaktif bünyesinde, gençlere yönelik, kültür-sanat alanında faaliyet gösteren bir birim oluşturmak amacıyla bir araya gelen ve bir edebiyat kulübü kuran ekip şimdilerde kurduklan carpe diem. yayınlanyla kitlelere ulaşmayı hedefliyor. "Edebiyat hayattır ve hayat da edebiyat" anlayışını benimseyen yayınevi, adını Latinceden alıyor. 'Anı yakala!' anlamına gelen carpe diem'in amacı günün koşuşturması içinde bile herkesin kitap okumasını sağlamak. Yayınevi, Doğu ve Batı edebiyatının temel yapıtlannı 'Ruha Dokunan Düşünceler' dızisi adı altında yayımladı. Bu dizi kapsamında okurla buluşan ilk yazar Dostoyevski oldu. Yazann temelyapıtlarını tarayanyayınevı bunlann arasından önemli bölümleri, çarpıcı paragraflan, Dostoyevski'den ruha dokunan düşünceleri derledi. Bu dizi kapsamında Albert Camus, Shakespeare, Kafka, Tolstoy'un yapıtlan yayımlanacak. Yayınevinin ikinci dizisi 'Sıradan Biri Olmak İstemiyorum' adım taşıyor. Bu dizide özgün değerler ve farklılıİdar oluşturacak alanlarda kılavuz kitaplar yayımlanacak. 'Yazar Olmak Istiyorum' adını taşıyan dizüıin ilk kitabının ardından 'Güzel Konuşmak tstiyorum' kitabı yayımlandı. Yayınevinin üçüncü dizisi 'Yüzünden Okunanlar' adını taşıyor. Bu dizinin ilk kitabı 'Adı Aşk'. Dördüncü kitap dizisi ise 'Yarım Ekmek Arası Kitaplar' dizisi. İlk kitap 'Yeni Evliler, Yalnız Yaşayanlar, Çalışanlar ve Öğrenciler İçin Yemek Kitabı' adını taşıyor. Beady Belle yeniden Roxy'de • Kültür Servisi - High Jazz serisi kapsamında geçen yıl Roxy'de verdiği muhteşem konserle hafızalardan silinmeyen Beady Belle, bir yıl sonra. üçüncü albümü 'Closer'ın tanıtım turnesi kapsamında müzikseverlerle tekrar bugün saat 22.00'de Roxy'de buluşuyor. Konserde. Beate'in etkileyici sesi, Marius'un ritm groove ve harmonik gölgeleriyle buluşacak.Şarkılanndaki coşkuyu sahnedeki dinamizmiyle mükemmel biçimde bırleştiren Beate, müzisyenlerini olduğu kadar müzikseverlerini de yerinde duramayan ritimlerle dans ettirmeyi başanyor. Her performansta parçalarla oynayarak yeni düzenlemelere giden topluluk üyeleri, sürpriz melodi değişimleriyle konserlerinde her zaman hareket ve heyecanı aynı anda yakalamaya çalışıyor. Everest Yaymterîmn kapakları ödüü • Kültür Servisi - Grafikerler Meslek Kuruluşu'nun bu yıl yirmi dördüncüsünü düzenlediği Grafik Ürünleri Sergisi kapsamında sergilenecek ürünlerin seçilmesi amacıyla yapılan yanşmada, 'Kitap Kapağı Tüyap Özel Ödülü'ne 'Babek' isimli çalışmasıyla Everest Yayınlan Görsel Sanat Yönetmeni Utku Lomlu değer görüldü. Lomlu'nun 'Babek'in yanı sıra yine Everest Yayınlan için hazırlamış olduğu 'Holding' ve "Vücut" isimli kapak çalışmalan ile Kapı Yayınlan için hazırladığı 'Şahane Gazeller' ve 'Iskender Pala Bütün Eserleri' dizi kapaklan da sergilenen eserler arasında yer aldı. Rene Zellvveger'ın da yıldızı oldu • LOS ANGELES (AA) - Oscar ödüllü oyuncu Rene Zellweger"ın (36) da Hollyvvood'daki 'Unlüler Kaldınmı'nda bir yıldızı oldu. Bndget Jones filmlenyle üne kavuşan oyuncu yapnğı açıklamada, 'Ünlüler Kaldınmı'nda bir yıldız sahibi olmanın kendisini çok heyecanlandırdığını belirterek, "Böyle bir şeyi ve bu mirasın bir parçası olmaya davet edileceğimi asla hayal etmezdim" dedi. Blues Kralı King adına müze • LOS ANGELES (AA) - Amenkan blues müziğinin en saygın isimlerinden biri kabul edilen, yaşayan efsane B. B. King adına 80. yaş günü için müze inşa edilecek. Ünlü siyahi sanatçının doğum yen Mississıppı eyaletinin Indianola kasabasında açılacak müzenın ınşasına King'in doğum günü 10 Haziran'da başlanacak. 10 milyon dolara mal olacak 'blues mabedinin' 2007'de açılması planlanıyor. 'Blues Kralf lakaplı King de köklerinın Mississippi deltasında olduğunu söyleyerek, müzenin temel atma törenine katılacağını açıkladı. 'Lucille' adlı Gibson marka siyah gitanndan a>Tilmayan King için Mississippi eyaleti yetkilileri bsa bir süre önce 'B. B. King Günü' ilan etmiş ve müzenin finansmanına katkıda bulunacaklannı açıklamıştı. 'Doğudan Sapmış BatT I Kültür Servisi - Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde 28 Mayıs'ta sona erecek olan 'Sarkis: Bir Kilometre Taşı' sergisi kapsamında yazar Bernard Stiegler "Doğudan Sapmış Batı Avrupa Başkenti tstanbul' konulu bir konferans veriyor. Herkesin ücretsiz katılabileceği konferans. bugün saat 18. OO'de. Fransa'da yaşayan Stiegler "Bu konferans Sarkis'in suluboyalanna bir düşünüm gibi eşlik edecek. İstanbul beni çağırdığında, ben de bu yolla, bu şehirde kendıme dönmeyi bekliyormuşum gibi, esinini Sarkis'in işlerini ammsarken bulduğum bir düşünüm gibi" diyor. Türk şair, Ingiliz şiir antolojisinde • Kültür Servisi - Londra'da yaşayan şair Bülent Özcan, United Press tarafindan Peter Quinn'in önsözüyle Londra'da yayımlanan, en seçkin Ingiliz şairlerinın bırer şiirine yer verilen 'Life's Tapestry' adh Ingiliz şiir antolojisinde. 'Poppy Sprinkles / Gelıncik Tozlan" adlı şiınyle yer aldı. Özcan, bu şiirinin, Ingılizce olarak, 'Stıll Life" gibi Avrupa ve Amerika'da yayımlanan pek çok şiir antolojisinde de yer aldığım belirterek, daha başka şiirlerinin de çeşitli antolojilerde yayımlanmak üzere, yayınevleri tarafından kendisinden istendiğini söyledi. United Press yayıne\i, 'Life's Tapestry'de şiiri yayımlanan tek Türk şaıri olan Bülent Özcan'ı aynca onur belgesi ile ödüllendirdi. DÜZELTME: Gazetemizde dün yayımlanan, ArslanKaynardağ'ın"Hilav'ınfelsefemizdekiyeri" başlıklı yazısuun resimaltında ressam Komet'in adı yer almamıştır. Düzeltir, özür dileriz.