Katalog

2 S MAYIS 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET M^ıJV\_fIN VJIVJJ. ekonomi(g cumhuriyet.com.tr Ekonomideki büyümeye karşın DÎE anketine göre açlık çekenlerin sayısı 1 yılda 894 bin kişiye ulaştı AKP1 milyonyeniyoksulyarattı • 2002'de 18 milyon 441 bin olan yoksul sayısı 2003 yılında 19 milyon 458 bine ulaştı. Tanmsal nüfusun yüzde 40'ı yoksul. 2003'te Türkiye'deki yoksulluk oranı yüzde 26.96'dan yüzde 28.12'ye yükseldi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Türkiye ekonomi- sindeki büyümeye karşın yoksullann sayısı ve oranı hızla artıyor. AKP iktidan- nın ilk yılında yoksul sayısı 1 milyon 17 bin arttı. 2OO3'te Türkiye'deki yoksulluk oranı yüzde 26.96'dan yüzde 28.12'ye, yoksul fert sayısı ise 18 milyon 441 binden 19 mil- yon 458 bine kadar yükseldi. VERJMLİLİK, FAKİRLİKLE ARTTI • Çeldrdek aikJerdeki yoksulhık yaygınlaşu. 2003'te 11 milyon 966 bin sayıyla en büyük grubu oluşturan çekirdek ailelerdeki yoksullann oranı 2002'de yüzde 20.55'ten 2003 "te yüzde 21.97'ye yükseldi. Geniş aile grubunda yoksul aile sayısı 888 binden 922 bine yükseldi. • Verimlüik yoksuDaşarak artn. Sanayıde çalı- şanlann yoksulluk oranı da 2002'de yüzde 20.99'dan yüzde 21.34'e yükseldi. Bu durum, sanayide yaşanan verimlilik artışlannın ücretle- rin düşmesi ve yoksulluğun artması karşılığuıda gerçekleştiğini gösteriyor. • İşsizlik yoksuflukla artö. Işsizlerin nüfiıs için- dekı payı 2002"de yüzde 2.06'lık düzeyden yüz- de 3.17'ye, ekonomik olarak aktif olmayanlann oranı da yüzde 34.54'ten yüzde 36.70'e çıktı. Yoksulluk oranı kırsal kesimde yaşayanlar arasında yüzde 37.13'e çıktı. En fazla yoksul yüzde 39.89 ile tanmda çıkarken, Türkiye genelinde 894 bin kişinin açlık çektiği belirlendi. Devlet îstatistik Enstitüsü (DtE), 2003 yılı Hanehalla Büt- çe Anketi sonuçlarına göre hazır- ladığı "Yoksulluk Çalışması 2003"ün sonuçlarmı açıkladı. Buna göre Türkiye ekonomisi- nin yüzde 5.9 oranında büyüdü- ğü ve sıkı bir IMF programı uy- gulanan 2003 yılında Türki- ye'deki yoksulluk, 2001 krizinin izlerinin henüz silinemediği 2002 yılına göre bile önemli öl- çüde arttı. Dffi'nin açıkladığı so- nuçlar şöyle: - 1 milyon 17 bin kLşi yoksuL Kentlerde yaşayan her 100 kişi- den 22.3'ünün, kırsal kesimde yaşayanlann ise 37.13'ünün yok- sulluk sınınnm altında yaşamını sürdürdüğü ortaya çıktı. Kentli yoksul sayısı 366 bin, köylü yok- sul sayısı 652 bin arttı. - Yoksulluk kırsal kesimde yay- gmlaşü. Nüfusun yüzde O.OTi (9 bin kişi) satınalma gücü paritesi- ne göre günlük bir dolann altın- da harcama yapabüiyor. Nüfusun yüzde 2.39'u 2.15 dolann, yüzde 23.75'i ise 4.3 dolann altında har- canabilir gelire sahip bulunuyor. Türkiye genelinde 6 yaşından kü- çük çocuklann yüzde 37.75'i yoksulluk sınınnm altında. - Okuryazartak artOkça yoksul- luk azahyor. Türkiye genelinde okuryazar olmayanlann yüzde 42.42'si, okuryazar ancak ilko- kulu bitirmeyenlerin yüzde 35.87'si, ilkokul mezunlarmın yüzde 27.55'i, ilköğretim me- zunlannm yüzde 29.56'sı, orta- okul ve dengi meslek okulu me- zunlannm yüzde 18.31'i, lise ve meslek lisesi mezunlannın yüz- de 11.19'u, yüksekokul, fakülte ve üniversite mezunlanrun ise yüzde 2.66'sı yoksulluk sınırmın altmda yaşıyor. - IMF programlan yoksuDuğu artürdı. En fazla yoksul tanmda çıktı. Oransal olarak bu kesimde- ki yoksulluk 2002 yılındaki yüz- de 36.42'lik düzeyınden 2003 yı- lında yüzde 39.89'a yükseldi. Çiftçiler ve ziraat odalarmdan tepki, ürün borsalanndan destek 'Kotalı' buğdaya üç kııruş.primLANKARA (Cumhurivet T~ . ir" ' '. ~. l . •— 1 ..»• x. * . o X > ı \ AÂ.<&ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, hüküme- tin hububat desteğini "yeni prim sistemTne göre açık- ladı. Taban fiyat açıklama- yan Başbakan, kilo başma 30 bin lıra (3 Yeni Kuruş) prim desteği, 40 bin lira (4 Yeni Kuruş) doğrudan gelir desteği verileceğini bildir- di. Ürün borsalan yeni sis- temı "bir müat" olarak de- ğerlendinrken, çiftçiler ve ziraat odalan "Esnafin insa- fına terk edfldik" diye tep- ki gösterdıler. Başbakan Erdoğan, Ba- kanlar Kurulu toplantısın- da kararlaştınlan destek po- litikasını dün AKP grup toplantısuıda duyurdu. Bu- na göre, TMO oluşmuş pi- yasa normlan üzerinden alım yapacak. Her çiftçiden maksimum 30 ton ürün alı- nacak. Bunun 10 tonu pe- •ÇİFTÇİ, TÜCCARIN ELİNE TESLİM EDİÜYOR' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın yem sıstemı, "Buğdaya prim verilmesi doğru. .Ancak önemli olan piya- sanuı hangi fiyartan şekilleneceğL Fiyat, maliyetin altında kalirsa, primin kaç Bra olduğunun hiçbir önemi kalmaz" şeklin- de değerlendirdi. Günaydın. "Pryasafîya- ö geçen yıl oiduğu gibi 300 bin lirada olu- şursa, primk beraber kiloda 330 bin lira de geçer. Bunun maliyeti 370-380 bin, kâ- nyla büiikte 420 bin liradır. Hasat başla- dL TMO bir an evvd fiyat açıklamadığı müddetçe üretici tüccann eüne teslim edi- Byflr demektir" dedi. Türkiye Ziraatçiler Derneğı (TZD) Başkanı îbrahim Yetldn ise "Çiftçinin ürününü 1 ay vadeli verece- ğim. sadece 30 tonunu alacağun demek, çiftçiyi tüccann eline atmakbr" dedi. Bu- na karşıhk Izmir Ticaret Borsası ve Va- deli Işlem ve Opsiyon Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Yemişçi buğday için açıklanan yeni sistemi bir "milat" olarak değerlendırerek "Bu karar hükümetin piyasalara fiyat yönüyle müdahak etmediğini gösteriyor" dedi. tr şin, geri kalanı 30 gün va- deli ödenecek. Prim deste- ği TMO dışında işlem gö- ren ürün için de verilecek ve tüm sistem kayıt altına alınacak. Bu yıl ılk kez "ürün senedi* uygulaması- na başlanacak. TMO silola- nna konulan ürünler karşı- hğında verilecek bu senet- ler, bankadan kredi alırken teminata geçecek, piyasada ciro edilebilecek ve finans- man enstrümanı olarak kul- lanılabilecek. Erdoğan şun- lan söyledi: "Buğday arbk bir yatmm ve ticaret aracı olacak. Şimdiye kadar Tür- kiyetannı ülkesidirdry enle- re soruyorum; 81 yülık Cumhuriyetimizin tannı kanunu, tohumcuhık kanu- nu nerede, tanm ürünleri ö- gortanuz nerede? Hüküme- timiz bu 3 önemlikonuyu da bu yıl inşallah çözüme ka- vuşruracak." * * ? • • •*<r '•^v Hükümetin verdiği zam çiftçileri memnun etmedL (Fotoğraf: ARŞİV) 3 YIL ZOR GEÇECEK IMF bütçeyi belirledi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMFnin Türkiye ile ilgili 2005-2007 yılı hedeflerine göre, memur maaşla- n gelecek yıl ortalama yüzde 5.5, 2007'de yüzde 5 arttınlacak. IMF, Türkiye'nin 3 yülık bütçelemeye te- mel oluşturacak çerçevede 2005- 2007 dönemine ilişkin faiz dışındaki harcama ve gelir hedeflerini belirle- di. Türkiye'nın 3 yılı şöyle geçecek: • Devletin toplam gelirleri gelecek yıl 126.2 milyar, 2007'de 136.7 mil- yar YTL olacak. Gelirlerin gelecek yıl 124.3 milyar. 2007'de de 135.2 milyarYTLsi vergilerden sağlanacak. • IMF, 2006'da vergı gelırlerinin d yüzde Hollanda, Almanya, tsviçre uçuş yasağını kaldırdı. Fransa'nın resmi evrakı bekleniyor Onur Air'de mutlu sonANKARA (AA)-UlaştırmaBakanıBmaBYıl- dınm, Onur Air'e uçuş yasağı uygulayan Hol- landa, Almanya ve Isviçre'nin yasağı kaldırdı- ğmı, Fransa'nm da resmi evrakı ulaştığında uçuş yasağınm kalkacağını açıkladı. Onur Air'e uçuş yasağı konulmasının ardın- dan Moskova'da yaptıklan temaslann çözüme ulaştığuıı, uçuşlann yeniden başlayacağını kay- detti. Moskova'daki Avrupa Ulaştırma Bakanla- n Toplantısı'nda Ahnanya ve Hollanda ulaştır- ma bakanlanyla görüşmeler yaptığını ve olum- lu sonuç alındığını belirten Yıldınm, Fransa'nm da ilgili resmi evrakı Türkiye'ye ulaştığında bu ülkeye de uçuşlann başlayacağını büdirdi. Bu arada, Hollanda Sivil Havacılık Genel Müdür- lüğü yasağın kalktığuıı teyit etti. Hollanda Ulaştırma Bakanlığı, Onur Air uçaklannda teknik bakım yetersizliği bulun- duğunu öne sürerek 12 Mayıs'tan geçerli olmak üzere uçuş yasağı getirmiş ve bu karan daha sonra Almanya, Fransa ve tsviçre izlemişti. Türk tekstil ve hazır giyim sektörü temsilcileri, Başbakan Erdoğan'la zirvede buluştu Tekstücüere destek sözii 72'sinin dolayh vergilerden, 2007 'de yüzde 27.5'irün doğrudan, yüzde 72.4'ünün dolayh vergilerden sağlanmasuıı öngörüyor. • Miktar olarak gelırler ve vergi ge- lirlerinde artış öngörühnesine karşın ulusal gelire oranlandığında vergi ge- lirlerinde düşüş planlanıyor. • Faiz dışı harcama kaleminin 2006'da 99.6 milyar YTL, 2007'de 107.3 milyar YTLde tutulması plan- lanıyor. Faiz dışı fazlanın ulusal geli- re oranı yüzde 6.5'te sabitlenirken 2006'da 34.5 milyar YTL, 2007'de de 37.5 milyar YTL'lik faiz dışı fazla bekleniyor. EkonomiScnisi-Tekstth^- hazır gi>im sektörü temsilci- leriyle görüşen Başbakan Re- cep Tayjip Erdoğan. finans sektörüyle yaşanan sıkıntılar konusunda yardım sözü verdi. Başbakan Erdoğan. arala- nnda 11 ihracatçı birliği, 20'ye yakın dernek, sendika ve birlik temsikisiyle Dış Ti- caret Kompleksi'nde bir ara- ya gelerek yaklaşık 3 süreyle görüştü. Basına kapah yapı- lan zirvenin ardından açıkla- ma yapan Başbakan Erdoğan, Türkiye Ihracatçılar Mecli- si'nin (TİM) tekstil, konfeksi- • Zirvede, "finans sektörüyle ilgili bazı sıkıntılar gördüğünü " söyleyen Başbakan Erdoğan, "Bu konuda kendilerine elimizden gelen desteği vermeye çalışacağız ded'u Zirvede Süleyman Orakçıoğlu, sorunlarını Başbakan Erdoğan 'a anlattu yon, hazır giyim, deri konfek- siyon, ayakkabı gibi sektörle- riyle birükte karşıhkh bir dert- leşme toplantısı yaptıklannı söyledi. Zirvede "finans sek- törüyteilgilibazı sdanblargör- düğünü" anlatan Erdoğan, "Bu konuda kendilerine eli- mizden gelen desteğivenneye çalışacağız. Şimdi de kendfle- rinden özeüikle bunu da iste- dim; Teşvik Yasas» ile birtikte 49 iümizde kendilerini yann- ma da\ et edivorum" dedi. Er- doğan, stand-by anlaşmasının ihracatçı ve üreticilerle ne de- rece örtüşeceğine ilişkin soru üzerine de şu yanıtı verdi: "Atüğunız adımlar noktasuı- da bir defa şu anda görüştük- lerimiz, konuştuklanmızm stand-by anlaşmasıylatersbir yanı yoktur. Bizler zaten bu anlaşmanm çerç^esi içerisin- de de çakşma durumundayız. Mutabakat sağlayarak bu an- laşmayi yapbk. Dolayısıyla bu arilaşmayıyapnuşbirtarafül- ke olarak buna sadık kahnak da bizim görevimizdnf Sektör temsilcileri, Erdo- ğan'a 31 Aralık 2010 tarihlı 50 milyar dolarhk sembolik bir çek ile "Yeni Rekabet Or- tamında Türkiye Tekstil ve Haar GiyimSektörü" başlığı- nı taşıyan ve sektörün öneri- lerini içeren rapor sundu. OTOBÜSÇÜLER YASAL BİRLİK' İSTİYOR Tüm Otobüsçüler ve Işletmeciler Federasyonu (TOFED) Başkanı Ahmet Yatamanoğlu, korsan fır- maların önünegeçmek ıçın Otobüsçüler Birliği' ku- t-ulması gerektiğini belır- \ terek "Federasyonumuz, sektörü disipline etme- U' veterince etkılı ola- >;ıvor. Bu nedenle Ulaş- ıı rma Bakanlığı tarafın- dan acılen vasal düzen- leme yapılarak sektör yasal ör- gütlenme içine girmelidir " dedi. Trafık kazalannın büyük çoğun- luğunu korsan fırmalara ait oto- büsçülerin olusturduğunu kayde- den Yalamanoğlu, "Yaklaşık 500 adet korsan fırma var. Bu sürücü- lerin ehliyetleri dahi oiduğu bel- li değil. Bu nedenle birlik olup kendi aramızda otokontrol meka- nizması sağlamalıvız" dedi. (Fo- toğraf: MURAT GÜLDEREN) EVTEKS'E BÜYÜK İLGİ Türk ev tekstil sektörünün uluslararası platformlardan biri ha- line gelen II. Ev TekstilFuarıEVTEKS2005, 18-22 Mayıs tarih- leri arasında gerçekleşti. 18 bin yabancı, 100 bin yerlı ziyaretci- ye ev sahipliği yapan fuara Ulusoy, Zorlu, Tannverdi, Bay- demirler, Narin ve Menderes Tekstil gibi tekstil sektörünün önde gelen 630 Türkşirketi katıldı. İhracatçı kııruhışlara bü- yük fırsatlar sağlacağı belirtılen EVTEKS 2005, tülperde, döşemelik kutnaş, mutfakve banyo tekstil ürünlerı, halı ve duvar döşemelerı, uyku veyatak odası ürünlerinden oluşu- vor. EVTEKS, yerli ve yabancı 700 katılımcısı ve 100 bin profesyonel zirayertçisı, 120 bin metrekarelık dex alamyia dünyanın liderfuarı olma yolunda sinyaller venyor. EKONOMİ POLTIİK ERİNÇ YELDAJN IMPnin Yeni Stand-By'daki Amaçları Geçen hafta uluslararası bir konferansa katılmak üzere Buenos Aires'te idim. Bu vesile ile kriz sonrası Arjantin ekonomisı ve sosyal yaşamı üzerine doğrudan gözlemler yaprna olanağı buldum. Bu konudaki izle- nımlerimi ilerıkı haftalarda bu köşede aktarmayı plan- lıyorum. Ancak bugünkü yazımızı Türkıye'yi doğrudan ilgılendiren bir başka konuya ayırmak arzusundayım. 1MF lcra Dırektörlen, 11 Mayıs tarihli toplantısında Türkiye ile üç yıllık yeni bir stand-by anlaşmasını onay- ladı. Mayıs 2008'e değin sürecek olan bu stand-by ile Türkiye, IMF'den toplam 10 milyar dolara yakın yeni bir ek kaynağa da ulaşmış oldu. Son imzalanan stand-by, 26 Nisan'da IMF'ye sunul- muş bulunan Niyet Mektubu'na dayanmakta ve daha önce 2002'de çizilmış bulunan ekonomik hedefleri ve sosyal dönüşümlerı aynen korumaktadır. örneğin, 2005 Yılı Bütçe Tasarısı ve Yıllık Programı'nda geçen "yüzde 5 reel büyüme" ve "kamu kesiminde yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla yaratma" hedeflerinin, aslında da- ha 2002'nin IMF Raporu'ndaTürkiye için 2007'ye ka- dar belirlenmış hedefler olduğunu geçen yazımızda vurgulamış ıdik. 11 Mayıs 2005 tarihli stand-by'ın bun- lann yanına sosyal ve sıyası yaşamımızı daha yakın- dan etkıleyecek yenı hedefien, daha açık ifadeler ile ek- lediği görülmektedır. Niyet Mektubu'nun sosyal gü- venlik, sağlıkta dönüşüm ve işgücü pıyasalanna ilişkin önermeleri bu kaygılarımızı doğrular nıteliktedır. örneğin, Niyet Mektubu'nun 11. maddesı 2005 yılı bütçe çerçevesını çızerken sosyal güvenlıkte "tasar- ruf" yöntemlerinı şu sözlerle ıfade etmektedın "Sos- yal gûvenlik harcamalan, ilaç ve diğer tıbbi malzeme gideıiennde son yıllarda görülen hızlı artışın (?) önü- nün kesilmesi suretiyle kontrol altına alınacaktır." Söz konusu kalemlerde son yıllarda yaşanan "hızlı" artışın hangi veriye dayandığını bılememekle beraber, mek- tubun 15. maddesinde geçen "öngörülen tasarnıf- lar... ana emeklilikparametrelerinin değıştirilmesi, prim tabanının genişletilmesi ve kanuni emeklilik yaşının uzayan yaşam süresine göre ayarlanması ile sağlana- caktır" hükmünden, asıl amaçlanan şeyın, gerçekte sosyal güvenlığın kapsamının daraltılması oiduğu açık şekılde anlaşılmaktadır. Nıtekım, mektubun 17. mad- desı "Sağlık harcamalannı izlemek ve orta vadeli eği- limleri değerlendırmek amacıy/a sayısal bir çerçeve geliştihlecektır. Bu çerçeve, sağlık harcamalannm kontrol altında tutulmasını ... sağlayacaktır" vurgu- suyla, Türkiye'de sosyal gûvenlik ve sağlık hizmetle- rinde artık kamunun katkısının olmayacağını açık ola- rak dile getırmektedir. Yenı stand-by, işgücü piyasalanna da doğrudan mü- dahale edıcı tedbırleri uygulamayı amaçlamaktadır. örneğin, Niyet Mektubu'nun 17. maddesı "Kamu is- tihdam politikalan çok karmaşık maaş ve ücret sımf- landırmalan ... ve orta vadeli planlamayı engelleyen sözleşmelere dayanmaktadır" savını öne sürerek "ka- mu sektörü ücret ve istihdam yapısının kapsamlı göz- den geçihlmesi çalışmalannıyıl sonuna kadar tamam- lamayı" taahhüt etmektedır. Yenı stand-by'ın emeğin kazanımlan üzerine sert ve doğrudan bir saldınyı amaçlamasının nedenı açıktır: Türkiye, son üç senedir olağanüstü faiz dışı fazlalar ya- ratmasına ve yüksek bir büyüme gerçekleştırmış ol- masına rağmen borç yükünde ıstikrarlı bir gerileme sağlayamamıştır. Borç yükünde milli gelırımize oran olarak son iki yılda gözlenen gerileme, ancak dış borç- lanmızın ucuz dövız kurundan TL'ye çevrilmesı netıce- sinde gerçekleşmiştır ve dövız fiyatındakı olası bir ar- tış, söz konusu kazanımları tersyüz edebilecek nitelik- tedir. TL cinsinden olan iç borç stoku ise (ister net, is- ter brüt düzeyde) mılli gelırimıze oran olarak 2002 dü- zeyıni korumaktadır. Dolayısıyla, yenı stand-by, Türkiye'nin borçyükünün kalıcı bir şekilde azaltılmasının sadece kamu kesimin- de (olağanüstü) faiz dışı fazlalar ile sağlanamâyacağı tespitınden hareket etmekte; ve emek geiirlerinin ve kamu hızmetlennin doğrudan geriletilmesi yoluyla sağ- lanması planlanan iktisadi artığı fınansal kesimlere ak- tararak borç ödemesınde kullanmayı amaçlamaktadır. Nişantaşı pazar günleri de açık tstanbul Haber Servisi - Şişli Beledıyesı, Nişantaşı bölgesindeki mağaza ve alışvenş merkezlerinin pa- zar günleri de açık olması için kampanya başlarh. Nişantaşı'nda bulunan Bırleşmış Markalar Dernegi (BMD) ile Şişli Belediyesi'nin düzenlediklen "Ni- şantaşı Pazar Günleri de Açık" kampanyasının tanı- tım toplantısında konuşan Belediye Başkanı Mustafa Sangül, bu uygulamanın ilçedeki alışverişı canlandı- rarak ekonomiye katb saglayacağıru söyledi. 29 Ma- yıs'tan itibaren Nişantaşı'ndaki büyük mağazalann tamamı pazar günleri de açık olacak. BMD üyesi Ye- nı Karamürsel, Mudo. Vakko. Kığılı, Sarar, Yargıcı, İpekyol. Desa gibi çok sayıda tanınmış markanın katılacağı kampanyaya. Akbank da Axess kredi kar- tına artı 4 taksit uygulaması yaparak destek verecek. SANETA SU AB'DE Piyasaya yeni giren Saneta Sıı, Avrupa Birliği yasalan çer- çevesîndeyiirürlüğegiren "insanitüketim amaçlı sular hakkmda yönetmelik" doğrultusunda işletme nthsatı alan ilk doğal kaynak suyu oldu. Sane Içecek Genel Müdürü Bülent Sürmen. Türk tü- keticisini doğal, sağhklı ve hijyeniksu ile bu- luşturmayı amaçladıklannı belirterek yakın zamanda başta Irak olmak üzere tsraıl, İngil- tere ve Almanya gibi ülkelere ihracatyapacak- lannı kaydetti. Sürmen, mevcut olan 25 bayi sayısınıyıl sonuna kadar 110'a çıkarmayı he- deflediklerini de ifade etti.