Katalog

18 NİSAN 2005 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN tngiltere Başbakanı Blair, ABD Başkanı'na yoksullukla savaşın askeri yatınmla kazamlamayacağmı anlatmalı Bush yoksullanumursamıyor Birleşmiş Milletler Kulkınma Programı 'nın 2004 Yılı Raporu 'na göre yoksulluk ve bulaşıcı hastalıklarla hoğuşan Afrika'da 323 milyon insan günde 1 dolardan azparaylageçiminisağlıyor. Temiz su kaynuğı bulunmayan 273 milyon kişiyaşıyor kıtada. tlkokul çağında okula gitmeyen 44 milyon çocuk var. Yeterli beslenemeyen, bu nedenle ciddi hastahklara yakalanma ve ö'lü'm tehdidi altında yaşayan Afrikalıların sayısı 185 milyon. Heryıl ortalama beşyaşın altındaki beş milyon çocuk ö'lüyor. Zimbabve'nin Harare kentindeki Birleşmiş Milletlergıda dağıtım merkezinde sütünü içmek için sırasını bekleyen bu çocuklar da gereken önlemler alınmazsa 'yitip giden' milyonlara dahil olabilirler. Bu çocuklann ve anne-babalannın kaderini değiştirmek mümkün. Varsıl ülkeler yılhk gelirlerinin yüzde 0.7'sini onlan kurtarma amaçlı projelere aktardığı takdirde hepsi olmasa bile çoğunun geleceği garanti altına alınabilir. Yeter ki silah satın almak, petrol bulunan bölgeleri kontrolleri altında tutmak gibi önceliklerinin ö'nüne insan hayatını koyabilecek düşünce yapmna gelsinler... JEFFREYSACHS Y oksulluğun sonunun gelip gelmeyeceğinın belırlen- mesi bir tahmın değıl, bır seçıme dayalıdir Yeryu- zünde hayatta kaltna mücadelesi veren 1 mılyar in- san var Dünya, "Milenyum Kalkmma Hedefleri" kapsa- mında 2O15'te yoksulluk ıçınde yaşayanlann sayısinı yan- ya ındırmeyi hedeflıyor. 2025'te ıse "açlık sınınnda yaşa- mak" dıye bır şeyın olmaması ıstenıyor Atılacak adımlar lngıltere Başbakanı Tony Blair'ın çalışma ofısı Dovraıng So- kağı 10 Numara'ya bağlı. Tony Blaır Afnka Komisyonu'nda siyaset ve teşhıs etme sanatı sergılıyor Afrıka'nın duşunur- len ve tngıltere'nın sıyası lıderlen sorunlan belırleme ve çö- züm ıçın harekete geçnıe konusuııda güçbıılığı yapnıış du- rumdalar. Blaır, temmuzda tskoçya'da ev sahıpliği yapaca- ğı G8 toplantısının odak noktasında yoksullann çoğunluk- ta olduğû Afhka ve kalkınma yardımının olacağına daır söz verdı. Afhkahlar bu sefer verılen sözlerın boş sözlerden ıbaret olmadığını uınmak islıyorlar. "YoksuHuk" dcncn kapandan kur- tulmanınyolubulunabılır Yoksul ul- kelenn kalkınması ıçın gereken yar- dımın mahyetı altından kalkılama- yacak bir şey değıl Gereklı para, ba- ğış yapan ulkelerdekı ortalama ıılu- sal gelınn yüzde 0.7'sını oluşturu- yor. Acaba varsıl ülkeler uzerıne duşen sorumluluğu yerıne getıre- ceklermı1 ? tngiltere yoksullukla sa- vaş ıçın bayrak açmış durumdayken ABD sadece terorızmle savaş ıçın sılahlandı. ABD Başkanı George W.Bush Milenyum Kalkınma Hcdcflcn'nın bahsını bıle aç- mıyor ABD, ulusal gelırının sadece yıızde 0 15'ını yardı- ma ayınyor. Buna karşılık yüzde 5 gıbı bır oranı askeri har- camalara ayınyor Pekı, askeri harcamalar ıçın kalkınmaya oranla 30 kat faz- la para harcayan bır super güç yoksullukla savaşta güvenı- lır bır müttefik olabılir ıni? Blaıı, temınu/daki doruğa ka- dar aijin yoksullukla mucadelcnın sadece teonyle kazanıla- mayacagı bılıncıyle para konusuna, tabıı bununla bırlıkte ABD'nın yapması gereken yardım konusuna odaklanmalı. Afnka'nın kalkınmasına engel umurlar kıtanın toprakla- nnda Duzensı/ yağışlar, ekılcbılccek arazıler arasındakı mesafc, sıvnsınekler vs Afhka, Asya'nın 40 yıl once çöz- duğu uç büyük sorunla karşı karşıya Bınncısı ve en önemlısı nüfusuna yetecek kadar gıda mad- desını yetiştirememekten kaynaklanıyor Asya "yeşildevrim"ı yaptı ama Afnka yapamadı Ikı kıta arasındakı fark fızıkı şartlardan kaynaklanıyor Yeşıl devrımı sulama, gübrelenıe ve mahsul verımı yüksek tohum kullanımıylayapan Asya'nın ekilı alanlan Himalayalar ve Tıbet Yaylası'ndan kaynağını alan nehırlerle ıç ıçe Afrika'da ıse coğrafışartlarfarklı Ta- • Yoksul ülkelerin kalkınması için gereken para, bağış yapan ülkelerdeki ortalama ulusal gelirin yüzde 0.7'sini oluşturuyor. Ancak, Ingiltere yoksullukla savaş için bayrak açmış durumdayken ulusal gelirin ancak yüzde 0.15'ini yardıma ayıran ABD, sadece terorizmle savaş için silahlanıyor. nm büyük ölçüde yağmura bağımlı. Kurak geçen donem- ler ve düzensiz yağış milyonlarca çiftçıyi ve ailesını açlığa sürüklüyor Tabıi bu yoksul çıftçıler kalıtelı tohum ve güb- reye yetecek maddı olanağa da sahıp değıller Afhka koşul- larına uygun, venm oranı yüksek tohumların üretilmesi, su- lama konusunda ıyileştirilme ve kolaylık sağlanması gıbı un- surlar kıtayı Asya'nın iki kuşak once tanmda ulaştıgı başa- nyaulaştırabılır Modern tıp çocukları kurtarablllr Afrıka'nın ıkıncı buyuk sorunu da ölümcül ve bulaşıcı has- talıklar. Çocuklar sıtma, ıshal, solunum enfeksiyonu, yeter- sız beslenme gıbı çözütnü olan hastalık vc eksıklikler nede- niyle oluyor Afrıka'nın bırçok bolgesınde her bın çocuk- tan 200'ü beş yaşına gelmeden ölüyor Modern kamu sağ- lığı ve tıp teknıklen kullanılabildıği takdirde bu çocuklar kur- tulabilir. Tabiı, HIV ve AIDS'in mal olduğu canlan ve oluş- turduğu tehlıkelen anımsatmaya bıle gerek yok Afhka' nın üçüncü büyük sorunu temel ulaşım, ıletışım ve enerji kay- nağı eksıklıklen Çıftçıler hertur- lu hava koşulunda köylere gübre ulaştıracak, pazara ürün götürebı- lecek yollar ıstıyorlar. Köylerde has- talan, doğurmak uzerc olan bir ka- dını hastaneye yetıştırmek ıçın trak- tore, kamyonete ıhtıyaç var Küçük boyutta ış yapanlann pazardaki son gelışmelerı öğıenmek için cep te- lefonuna veya bılgisayar bağlantı- sma ıhtıyaçlan var Yoksulluğa son vermek ahlakı açıdan şart olan bır görev ve |eopolıtık anlamda bır zorunluluk. Bu görevin odak nok- tasında yatırım var. Ancak bu yatırım planlan şımdiyc ka- dar hep tozlu raflarda kaldi Afhkalı lıderler tasarladıklan projelen hayata geçırmek ıçın hıçbır zaman yeterli maddi olanağa sahıp olmadıklarını söyledıler. Tabıi, büyük proje- lerın uygulanması için sorumluluk sahıbı hukumetlere ge- reksınım var Senegal, tstıyopya, Tanzanya'da olduğu gıbi. Yoksulluğa karşı savaş bu temnıuz ayında GS'lerin topla- nacağı Gleneagles'da kazanılabilir. Buradakı en onemlı nok- ta Tony Blair'ın arkadaşı George Bush'u gerçek dünyaya dön- durebılmesı olacak Bush, ABD ordusunun tek başına aç- lık ve hastalıkla kuşatılmış bır dünyanın güvenlığını sağla- yamayacağı geıçeğını görmeli. ABD ve Avrupa gayri safı milli hasılalannın yüzde 0.7'sını bahşedcrse Afrıkalılar ve yerkure uzennde yoksullukla mucadele eden dığer ınsanlar kollannı sıvayıp ışe gıtme olanağı bulacaklar Yapılan yatı- rımlarla sağlanacak istıhdam saycsinde hem kendilerini hem de tüm dunyadakileri kurtarmış olacaklar (The Guardian, tngiltere, 5 Nlsan) ABD 'nin 'Çin' panmoyasu.. JONATHAN POWER B atı'nın, Çın 1%4'te ılk nukleer sılah denemesını yaptığında kaygılanmak ıçın çok nedenı vaıdı Çin, Ko- re'deABD'ylesavaşmış, Hındıs- tan ve Fndenozya dahıl bırçok ülkeyı tehdıt etmış ve 3'üncu Dünya ülkelerındekı devrımcı ha- reketleri destekleyen bır ulkcydı Ancak, gunumüzde Çın'ın ge- lecekte asken anlamda egemen bu ülke olmasını öngörcn polıtıka- sı kimseyı fazla kaygılandırmıyor Nükleer cephanesı fazla değıl. ABD'ye kadaı ulaşabılecek 24 füzesi var, yurtdışında ussu yok ve 70 denı/altısı çok nadıren ken dı karasulannın dışında seyredı- yor. Tayvan konusundabıle -kı ha- zırlanmış kısa menzıllı 600 fuzc- si var- karşı tarafın savunma guçlen- nı bastırabılecek ışgal gücü olduğu söylenemez Bu- na ragmen Beyaz Saray ve Kong- re'dekı çoğunluk, ABD'nın Çın'ı as- ken anlamda go- zetım altında tut ması gerektığinı savunuyor Ya- kın geçmışte Dışışlcn Bakanı Condoleezza Rice Tokyo'ya yap- tığı zıyarette Okınawa'dakı ABD birhklerinin varlığının Çin'in guç- lenişmı dengelemek amacıyla ko- runmasi gerektığinı savundu. ABD'nın etkın bilim adamla- rından Çhicagolu Profesor John Mearsheimer, Çın'ın barışçıl şe- kılde güçlenıp yükselışe geçe- meyeceğıni, ortadapotansiyel sa- vaş tehdidi olduğunu savunuyor Bu, ekonomık anlamda kalkin- manm asken tehdıde dönebılece- ğı varsayımından kayııaklanıyoı "Tabii Çin'in bölgesel gücü ve et- kisiııiıı artnıasının ABD'ninkini azaltacak" kaygısı da var. Aslın- da Washıngton'ın ABD'nin Uzakdogu'daki uzun surelı var- lığının Çın'ın tehdıdıyle karşı karşıya olduğuna ılişkın düşün- cesi iyi niyetli değil, paranoyak • Çin'in ekonomik anlamda kalkınmasından rahatsızlık duyan ABD çelişkilerle dolu bir politika uyguluyor. bır duşuncc Çın Dışışlen Baka- nı Tang Ciaşuan, ABD'nın eskı Dışışlen Bakanı Colin Powell'a, Çın'ın, ABD'nın Asya-Pasifık Bolgesı'nde ıstıkrarı sağlayıcı unsur olmasından memnunıyet duyacaklannı söylemıştı. Tlcarl kazancı az Çın, dünya tıcaretının hâlâ kü- çük bır oranında söz sahibi. Çin'dcn Doğu Asya ulkelcnne yapılan ıhracatın oranı bölgede- kı toplam ıthalatın yüzde 9'unu oluşturuyor. Japonya için bu oran yu/de 17, ABD ıçın ıse 18 Hın- dıstan'ın aksıne Çın'ın elınde şımdıhk uzun vadede başarıyı garanti almaya yetecek bır ka- zanç gostergesı yok Dunya ça- pında şırketlen yok Yasal düze nı de fazla güven vermiyor. Kültür- sanattadadahaku- çuk nüfushı Hong- Kong, Tayvan gı- bi toplumlardan gen durumda Çın'ın Hındıs- tan'da olduğu gıbı bir kalkınma pat- laması yaşaması çok yakın olabılir Ve bu, bır kez yaşandı mı gerı dönüşü olmaz. VVashıngton da Çın'den çekinip agresifbir şekılde karşisında du- racağına, bu ulkenın daha ılen- ye gıtmesı ıçın çaba harcamalı. Tabıı bunları sdylerken Tay- van'ın demokrasısı ıçın destek vermenın gereklıhğını ve Tıanan- men Meydanı'nda yaşananları unutmamamız gerekliğinin altı- m çızmeliyız. Sılah satışı ambar- gosunu kaldırmanıak ve Avru- pa'yı da ambargoyu kaldırma- ması için zorlamak ABD'nin hıç- bır pıensibinden va/geçmedığı- nı gostenyor Ancak, BM İnsan Hakları Komisyonu'nda Çın'i eleştıren şekilde oy vermekten vazgeçmesi, ABD'nın bu ülke konusundakı tutumunda büyük bır çelışki olduğunu gösteriyor. (Jordan Tmıes, Ünttin, lSNisan) Hayır, aptal! Ekonomi (5 Mayıs'ı seçim tarihi olarakbeHrlcyen tngiltere Başbakanı Blair'ın işi zor.) THE INDEPENDENT Çekilmeplanı tehditaltındaUZİBENZAMİN Kremlin AB 'ye uymalı A vrupa Bırhğı (AB) ürtak Dış Politika ve Güvenlık Yüksek Temsılcısi Javier Solana, Moskova'ya yaptığı ıkı gun- luk ziyarette Rus yetkılılerle AB ve Rusya arasında ımzalanacak ış- bırlığı anlaşmasının ıçenğıni tartış- tı. lOMayıs'ta ımzalanacak anlaş- ma uyarınca Rusya ve AB ekono- mi, dış güvenlık, hukukı ve kültü- rel alanlarda ışbırlığı yapacak. SSÇB'nin dağılmasından sonra Rusya ABD'nın etkısme karşı çık mak ıçın AB'ye olan ılışkilerını güçlendııdı. Moskova NATO'nun doğuya doğru genışlemesıne şıddet- le karşı çıktı ancak AB'nın Doğu Avrupa ve geçmışte SSGB sınırla- nnda olan cumhunyetleri içine ala- cak şekılde genışlemesıne karşı çık- madı Rusya Almanya ve Fran- sa'yla ABD'nın tek taraflılığına "dur" dıyebilmek için savaş karşı- tı bir cephe bile oluşturdu. Ancak tum bunlara rağmen Avrupa'nın önde gelen ülkelen Rusya'yı hıç- bir zaman gerçek bır müttefik ola- rak kabul etmediler AB'nın, goz- lenn her zamanda üzennde olma- sı gereken bır sınır komşusu olarak gördüler. Çunkü Avrupa ulkeleri de ABD gıbı Rusya'nın eskı Sov- yet cumhunyetlen üzenndekı et E skı BaşbakanIzakRabin öldürüldüğünden beri yer- leşimcilenn çoğunluğu ts- raıl toplumunu kendılennı hak- sız yere bu suıkasttan sorumlu tutmakla suçladılar. Yerleşımci- ler konseyının sozcusu, Israil'ın eski başbakanının tek bır kışının emn ve ınısıyatifıyle öldürüldü- ğünü söyledı. Ve Rabın'e karşı Oslo Barış Anlaşması sonucun- da oluşan ncfret duygusunun te- tıkçı YigalAmir'ın suıkast düzen leme kararında doğrudan etkisi olmadığını ıddıa ettiler. Yerleşimcıler şımdı benzen bır sınavla karşı karşıyalar. Çekil- me planına karşı yürüttüklerı kampanyayı yürutürken ızledik- len stratcjiyı, kullandıklan uslu- bu ıyı duşunmelı, ıyı tartmalılar Çekilme planı- nın uygulanma- sı iki tehlikeyle maya ve hukumetın kararlanna karşı gelmeye teşvık edıyorlar. Bu ınsanlar için en iyisi bu ko- nudakı duruijlannın onemının ve nelere neden olabıleceğının bıhn- cınde olmalandır. Gazze Şerıdı ve Kuzey Samana'dan çekilme planının yattığı gunun ertesınde timsah gozyaşlan yardım etme- yecektır Onlar, şımdıden çekil- me planının baltalanmasıyla ül- kenin içine girebileceği kaos or- tamından sorumlu olduklarını açıkça ıfade edıyorlar. Hoşgörü şart Olaya dığer açıdan bakıldığın- da ıse kamuoyu çekilme planına karşı çıkanlara daha fa/la hoşgö- rülu davranmalı. tsraıl güvenlık bınmlennın polıtıkasi dahılınde- kı eylemlerı engelleme amaçlı "önleyicitutuk- lanıa"lar vc bir eylem planı Çekilme planının uygulanmasını karşı karşıya Bı- e n g e l l e y e c e k İki tehlike hakkında alınan Rusya Devlet Başkanı \ ladinıiı Putinve AB OrtakDış Politikavc Cüvcnlik Yüksek kınsilcisi Javier Solana 5 Nisan'da, Soçi'de bir araya geldi. (AP) kisinin azaimasını ıstıyorlar Gur- cıstan, Ukrayna ve Kırgızıstan'da Rusya yanlısı veya hem Rusya hem de Batı'yla eşit derecede yakınlık kuran hukumetler duştu NATO ve AB'ye gırmek ısteyen Batı yanlısı sıyasıler göreve geldı. Moskova açmaza girdl Pazartesı gıinü ABD Başkanı Ge- orge W. Bush ve Ukrayna Devlet Başkanı VıktorYuşcenko Washıng- ton ve Kıev arasında stratejık ortak- lıkta yenı bır dönemın başladığını duyurdulaı. Bush, Ukrayna'nın Dünya Ticaret örgutu ve NATO'ya uye olmasını ıstedığını soyledı Bugelışmeler Kremlin'ı Batı'yla ıhşkilenndezordurumasoktu Mos- kova AB'nın Rusya'nın ıç ışlerıne ozellikle de Çeçenistan konusuna kanşmasinı ıstemıyor Avrupa'nın Rusya'nın geçmışte SSC'B sınırla- nnda olan cumhurıyetler üzennde- ki etkısini kabul etmesinı ıstıyor. Avrupalılarsa Rusya'yla ılışkı- lennde farklı bır stratejı gıiduyor- lar. Ikı taraf arasında ımzalanacak anlaşmanın kültürel ve hukukı ko- nuları da ıçermesı Rusya'nın Av- rupa'nın güvenılır bır ortağı oldu- ğunu kanıtlamak ıçın AB krıterle- nne uyması gerektiğini gostenyor. (Tehran Tımes, İran, 8Nisan) n aşın uçtakı bı- rey ve grupların duzenleyeceği şıddet eylemlen dığerı de plan- dangenışkıtlele- rın protestosu nedenıyle vazgeçilmesı Yerleşımcılenn hderlennın fa- natıklenn kalkjşacağı -dinı me- kânlara saldırı veya başbakanı oldurme gınşımı gıbı- eylemler konusundakı sorumluluğu Ra- bın'ın öldürülmesi için hazııla- dıkları zemın konusundaki so- rumluluğu anımsatıyor Ikıncı tehlike daha somut bır tehlike. Ve bunun sorumluluğu di- rekt yerleşımcılenn liderlen vc ba- zı tanınmış sağcı polıtıkacılann- dır Pinhas Wellerstein, Israil'ın yerleşım bınmlennden çekılme- sine karşı çıkmak için bedenini siper edeceğıni açıklayarak, Ef- fi Eitam Israil'ın çekıleceğı ala- na 150 bın kışinin akın etmesı ıçın çağrı yaparak çekilme planının uygulanmaması halınde bu konu- dakı dırekt sorumluluğu üzerle- nne almış oldular. Onlar insan- lan, devletin yasalanna karşı çık- olabilir. Biri düzenlenecek şiddet eylemleri diğeri de protesto gösterileri. her bılgıde, ıh- barda bırılerı hakkında soruş- turma başlat- mak sınırleri çok geren bir şey. Bu nedenle muhaliflcre kar- şı hoşgorunun de gereklı olduğu unutulmamah. Yerleşım bırım- lerinde yaşayan ve çekilme pla- nı dahılınde bu bolgelen terk et- mek ıstemeyen yerleşımcıler de dığer aktıvıstlere, protestoculara gösterilen hoşgöruyu hak edı- yorlar tsraıl Elektnk Kurumu ış- çılennın ve Ultra-ürtodoks Gru- bu'nun protestolan gibi. "Meşru" sayılabilecek bir pro- testo ıçın belırleyicı sınirlan çız- mek pek kolay bır şey değıl Bu- rada yasal parametreler yol gös- termelı. Protestocular yasaya kar- şı gelmedıklen surece memnuni- yetsızlıklennı, tepkılennı ıfade etme hakkına sahıp olmalı. Onlar da yutması biraz zor bir hap da olsa devletin otontesının geçerlıhğını kabul etmek, ona göre davranmak zorundalar. (Haaretz, İsraiL, 6Nisan)