Katalog

12NİSAN2005SALI CUMHURİYET SAYFA DKI Türk-Ermeni sorununa ilişkin belgeler, Sovyet Rusya gibi üçüncü bir gücün saptamalarını içerdiği için, uluslararası alanda etkili ve geçerli kanıt değeri taşıyor. Hepsinin ortak özelliği, uluslararası piyasaya sürülen Ermeni "soykırımı" Iddialarını çürütmeleri. SovyetArşivi Tüıkiye'nintezlerini doğruluyor K aynak Yayınlan'nm yayimladığı Atatürk'ün bütün eserleri görev- lileri, Moskova'da bulunan Rus- ya Toplumsal-Siyasal Tarih Dev- let Arşivi'nde ('*) üç yıldır araştırma yapı- yorlar. Bu yazı dizisinin dayandığı verilerin önemli bir kesimine, İstanbul Üniversitesi Atatürk llkeleri ve tnkılap Tarihi Enstitüsü Araştırma Görevlisi Mehraet Perinçek ile arşiv çalışmasına katkıda bulunan İürko- log Belova Kalerya Antoninovna ve belge- lerin bazılannı Rusçadan özenle çeviren Tür- kolog Arif Acaloğlu'nun emekleri sayesin- de ulaşılmıştır. Bu arşivde bulunan belgeler- den çok önemli bir bölümü, çok gizli ve giz- li damgalannı taşıyor. Birçoğunun iizerinde Lenin, Stalin ve di- ğer Sovyet yöneticilerine ait notlara ve im- zalara rastlanıyor. Her belgeye, incelemede bulunan araştırmacıların isinıleri kaydedili- yor, ancak Türkiye'den Atatürk'ün bütün eserleri araştırmacılan dışında hiçbir kurum veya bilim adamı arşive uğramamış. Bu üzü- cii ve şaşırtıcı bilgiyi, Arşiv Merkezi Müdü- rü'nden de öğreniyoruz. TÜRKİYE TARİHİ YENİDEN YAZILACAK Arşivde, Türkiye'ye ilişkin on binlerce belge bulunuyor. Olağanüstü zenginlikte bir hazine, Kurtuluş Savaşımızı, Kemalist Dev- rim'i, Türkiye-SovyetlerBirliği ilişkilerini, Kürt ve Ermeni sorunlarını inceleyen araş- tırmacıları bekliyor. Atatürk'ün bütün eser- leri için yapılan araştırmada ortaya çıkarı- lan belgeler, Türkiye tarihinin yeniden ya- zılmasını gerektirecek önemde. Bu belgeler, * Türkiye Devrimi'nin dünya ölçeğinde- ki önemini, * Atatürk'ün büyük devrimci kişiliğini, * Türk-Sovyet dostluğunun dünya tarihi- ııi etkileyen rolünü, * Rrmcni sorununda Türkiye'ye yönelti- len emperyalist suçlamalann haksızlığını ve * Kürt isyanlarının gerici karakterini yan- sıtmaktadır. Belgeler, Türkiye'nin ulusal kuvvetlerinin, uluslararası alanda ve iç cep- hede yürürtüğü ideolojik ve siyasal müca- dele açısından eşi bulunmayan kanttlan içer- mektediı. ERMENİ SORUNUNU AYDINLATAN BELGELER Bilindiği gibi, Avrupa'da sözde "Ermeni soykınmı" iddialarının en hararetli savunu- culan bugün sosyal demokratlar ve birtakım sol partilerdir. Avrupa Parlamentosu, 15 K.a- sım 2000 günlü "Ermeni soykınmı" karan- nı, sol partilerin ağırlıkh oyuyla aldı. Fran- sız ve Italyan meclislerinde de sol partiler, gerçekler ve solculuk adına çok olumsuz bir sınav verdiler. Oysa dünya solu, Birinci Dün- ya Savaşı yıllarında ve sonrasında Türki- ye'nin tezlerini doğnıluyordu. Bu nedenle Sovyet arşivi, uluslararası kamuoyuna, özel- likle de bugün Avrupa'da iktidar konumun- da bulunan sol partüere gerçekleri hatırlat- ma açısından en etkili kanıttır. Arşivdeki Türk-Ermeni sorununa ilişkin belgeler, Sovyet Rusya gibi üçüncü bir gü- cün saptamalarını içermesi nedeniyle de, uluslararası alanda etkili ve geçerli kanıt de- ğeri taşıyor. Özellikle raporlar ve iç yazışmalar, Sov- yet yöneticilerinin gerçeği belirlemeye yö- nelik samimi değerlendirmelerini içeriyor. Sovyet Arşivi'ndeki belgelerin ortak özelli- ği, uluslararası piyasadaki "Ermeni soykın- mı'" iddialarını çürütmeleri ve Türkiye'nin tezlerini doğrulamalandır. Bu belgelere gö- rc, Bir: Birinci Dünya Savaşı'nda ve sonra- sında Doğu Anadolu'da yaşanan olaylar, "Ermeni soykınmı" olarak nitelenemez. tki: Belirtilen dönemde Ermeni çeteleri ile Türk devleti ve Müslüman halk (Türkler ve Kürtler birhkte) arasında savaş ve karşıhk- Iı kinm (boğazlaşma) yaşanmıştır. tki taraf birbirine şiddet uygulamıştır. Üç: Ermeni-Müslüman boğazlaşmasının sorumlusu, Batılı emperyalistler ve Çarlık Rusyası'dir. Osmanlı Devleti'ni paylaşmak isteyen büyük devletler, bağnaz milliyetçi Er- meni örgütlerini kışkırtmışlar ve savaşa sevk etmişlerdir. Osmanlı Devleti ve Müslüman halk, bu durumda savaş önlemleri almış ve ayaklanan Ermeni çetelerini şiddetle bastır- mıştır. BÜYÜK SOVYET ANSİKLOPEDİSİ'NDE TARİHSEL OLCULAR Sovyet Arşivi'nden yararlanarak hazırlan- mış olan 1926 tarihli Büyük Sovyet Ansik- lopedisi, Ermeni sonınu İconusunda tarihsel olgulan toparlayanbirçerçeve vermektedir. (1) Ansiklopediye V. Curko ve Krvajin ad- lı bilim adamlarının yazdıklan "Ermeniso- nınu" maddesinden almtılarla tarihsel ger- • Belgelere göre, Ermeni-Müslüman boğazlaşmasının sorumlusu, Batılı emperyalistler ve Çarlık Rusyası'dır. Osmanlı Devleti'ni paylaşmak isteyen büyük devletler, Ermenileri kışkırtmış ve şiddete sevk etmişlerdir. Türkler ve Kürtler de bu saldırılara şiddetle cevap vermişlerdir. ; So?yet BelgeleriMe : Emperyalizm ve %Ermeni Sorumı X DOĞU PERİNÇEK • 1921 Nisan-Mayıs aylarında, Batı Avrupa emperyalistleri Ermeni sorununu, ABD emperyalizmine devretti. Milletler Cemiyeti'nin yüksek konseyi Ermenistan'a yardım kararı aldı. ABD Başkanı VVilson'un kararına göre, Erzurum ve Trabzon'un büyük bir bölümü, Bitlis ve Van'ın tümü Ermenistan'a verilmişti. Büyük Ermenistan hayalini gerçekleştir- mek için Türk hükümetine karşı eylemlere geçen Ermeniler Van'da yer altında fişek yaparken. (Solda) Müsadere edilen Ermeni silahları. (Üstte) çekler şöyle özetlenebilir: TÜRKİYE NİN ZAYİFLATILMASI İÇİN • Ermeni sorununa dış açıdan bakıldığın- da, büyük devletlerin Türkiye'de merkez- kaç kuvvetleri desteklcyerek Türkiye'nin zayıflatılması ve daha kolay sömürgeleşti- rilmesi görülür. • Batı kapitalizminin Ortadoğu'ya taarru- za geçtiği anda, Batı ülkeleri kendi güven- likleri için Türkiye'de köprii mahiyeti taşı- yan Ermeni burjuvazisini kullanma yoluna gittiler. POMPALANAN 'DENİZDEN DENIZE ERMENİSTAN' HAYALİ • Ermeni sorunu, Rusya, tngiltere gibi büyük ülkelerin karışmasıyla iyice büyüdü. Rus ticarct-sanayi seımayesi, "Hıristiyan- lann Müslüman Türkiye'nin egemenliğinden kurtanlmasr sloganıyla Karadeniz' i ve Bo- ğazlar'ı ele geçirmek istiyordu. İngiliz dip- lomasisi, Ermenilere denizden denize (Ka- radeniz'den Akdeniz'e kadar) "Büyük Er- menistan" hayalini pompalıyordu. ERMENİ ÇETELERİNİN FATURASI: TEHCİR VE KIRIM • Birinci Dünya Savaşı'nda Ermeniler çe- telerkumıayabaşlamışlardı. Bu çeteler, açık- ça Türk hükümetine karşı eylemlere geçti- ler, ancak bir şey elde edemediler. Bu savaş nedeniyle Ermeni ulusu Doğu Anadolu'yu terk etmek zorunda kaldı. ABD BAŞKANI VVİLSON'UN ERMENİSTAN HARİTASi • 1921 Nisan-Mayıs aylannda, Batı Av- rupa emperyalistleri Ermeni sorununu, ABD emperyalizmine devretti. Milletler Cemiye- ti'nin Yüksek Konseyi "Ermenistan yar- dıııısı/. ayakta duramaz" kararı aldı. ABD Başkanı Wilson'un kararına göre, Erzurum ve Trabzon'un büyük bir bölümü, Bitlis ve Van'ın tümü Ermenistan'a verilmişti. FRANSIZLAR1N KİLİKYA'DAKİ ERMENİ KIŞKIRTMAS1 • Fransızlar, Ermenilere işgal ettikleri top- raklarda devlet kurdurmak vaadinde bulun- muşlardı. Bu vaatle Ermeniler, Kilikya'da ya- şayan Müslüman nüflısa karşı harekete geç- tiler. İNGİLİZ SİLAHİYLA MÜSLÜMAN KATLİAMI • Ermeniler lngilizlerden silah alarak Kars'ta ve Erivan'da Müslüman lara karşı soykırım yaptılar. Şorel, Şerur, Daralagöz, Kağızman, Surmanlı, Karakurt ve Sankamış yörelerinde yerleşim birimlerini yok edecek derecede yakıp yıktılar. Türkler de karşılık verdiler. - • Batı Avrupa emperyalistlen, Ermeni so- rununu Lozan Konferansı'nda yeniden gün- deme getirdiler, ancak başarılı olamadılar. B ncuîMTBK)PO U.K.P.K.n. I6-ro- KOKHTBTOM ObLnıı AeJi&ra/npotiaHM B Fnry pjuı neperoBopoB c flanH^aun Toeapnnn Tep-raöp«eJWH *ı Tep-Ba- raunH, K KOTopLTiı rteHTpajiBHT.ru KoMHTeT npwooeAWHWJi T O B . HoÇ.cT© MM ffyuaJHt^HTO pe*»ı> 6yp.eT HTTH O npe^Jiaracuoü flamnaKaMH Koa- JIHHHH. T O B . HO(J4« ron)pnT,MTO it.K. aapaHee He fla-n »HcıpyK- njatt- CoBepuıeHHo HSBOKUOKHO pa.BO.Tb r a r n e ühi TO HH 6I-UIO HHCTpyKJJ.HH KorflSL H6T HH MaJIeHmeT O yKO3QHW Ha TO,O HSU Oy- peMfc. Horfla s e HaMaJmct neperoeopbi AeJteraTH H© npvı- Ha» HW e/müofi CTPOTKH. MK Aase He aHajm.MTO n e p e r o - BOPET yj«e HaHa-rtHCi. , norfla nojıyymıacı. nepBafl/€flHHOTEeHHa« Te Jierpauua fleJieraTOe c cooOaıeHHeM o TOM.MTO npoeKT corjıanıe- HHH BKpaöoTaH. 3TOT npoeKT a e ^ e r a m ı Tenept npeflJiaraıoT J3JBHT~ sovyet Rusya Komünist Partisi Merkez Komitesi Politbürosu'na Dışişleri Halk Komiserliği (Dışişleri Bakanlığı) tarafından verilen 17 Temmuz 1921 tarihli "Ermenistan Meselesi" başlıklı 4 sayfalık raporun fotokopisi. Raporda, "Sözde Türkiye Ermenistam denilen yerde Müslümanların çoğunlukta" olduğu saptanıyor ve bu toprakların Türkiye'den koparılmasının hukuka sığmayacağı belirtiliyor. LENtN'tN DEFTERtNDEN Rusya Ermenileri ajan olarak ayaklanmaya kışkırtıyor S ovyet Ansiklopedısı'nin saptama ve tah- lili, Sovyet Devrimi'nin görüşlerini yan- sıtıyor. Lenin ve Stalin, 1917 Ekim Dev- rinıi öncesinden başlayarak, Ermeni sorunun- da gerçekleri saptadılar ve Türkiye'yi savundu- lar. Çünkü Türkiye emperyalizme karşı savaşı- yordu. Lenın'e göre, Birinci Dünya Savaşı'nda vatan savunması yaparak haklı savaş veren tek ülke Türkiye idi. Bolşevik Partisi'nin önderleri, Birinci Dün- ya Savaşı'nın Osmanlı Devleti'ni paylaşmak içinyapıldığını sürekli saptadılar. (2) Lenin, ün- lü Emperyalizm kitabını hazırlarken yazdıği derlerlere,Quadflieg'in 1774'ten 1914'eRusYa- yılnıa Politikası başlıklı kitaptan şu bölümlen de not almıştı: "Bu arada tngiltere, Kuveyt Söz- leşmesi'yle Rusya ile Türk sonınundaki anlaş- mazlıgını, Ermenistan ve Küçük Asya konusu- na taşıdı; Rusya gizlice Ermenistan'da ha/ırlık yapıyor, Fransa Suriye'nin ö/lemini çekiyor ve Almanya Fırat bölgesini işgal etmeyi arzuluyor; böyleceTürk sonınu küçükzaman dilimleri için- de bir yiizyıl daha Avrupa'nm iştahını kabarta- cak veRus diplomasisi dikkatini Güney Asya so- rununa daha çok yöneltmek /.orııııda. (...) Kısa süre önce Rusya, eski kargaşalık politikasına ge- ri döndü; yani Ernıenilerini Türk bölgclcrindc kargaşalık çıkarmak için tekrar ajan olarak kul- lanıyor. (...) lngiltcıc bugünkü Türkiye'nin top- rak bütünlüğü için 40 yıl garanti verdi; bu, Er- menislan'ı kanşüran Rusya için şu an önemlidir diye yazıyor Rohrbach."(3) Rohrbach, Rus Çarlığı'nın Osmanlı sınırları içindeki Ermenistan' ı karıştırdığını Birinci Dün- ya Savaşı öncesinde yazıyor. (4) Quadflieg ay- nı olguyu, "Ermeni soykınmı" denen olaylar- dan bir yıl önce, 1914 yıhnda yayımladığı kitabına yazmış. Lenin ise, bu saptamaları "soyknnn" denen olaylar yaşanırken 1915-1916 yıllarında defterine kaydediyor. Lenin, 1917 Şubat Devrimi 'nden sonra da ay- nı saptamalarda bulunmuş, çarlığın devrilmesiy- le kurulan "demokrarik sosyalist" hükünıetin İstanbul'u ve Ermenistan'ı ele geçirmek amacını güttüğünü sürekli vurgulamıştır.(5) Lenin, Ekim Devrimi'ne bir ay kala 1917 yılı Eylülü başın- da, hükümetin Osmanlı Devleti topraklarını il- hak için yürürtüğü savaşa karşı, "gerekErmenis- tan'dan,gerekseTürktopraklanndan çekilnıcyi" savunmuştur.(6) DtPNOTLAR: (*) Bu arşivin eski adı, Marksizm-Leninizm Enstitüsü Merkez Parti Arşivi idi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, arşiv, Rusya Yeni Tarih Belgelerini IConuna ve Araşürma Merkezi adını aldı. Şu andaki resmi adı, Rusya Tophunsal- Siyasal Tarih Devlet Arşivi. 1- Büyük Sovyet Ansiklopedisi, c. 3, Rıısça, Mos- kova 1926, s. 334-340. 2- Bkz. Doğu Perinçek, Lenin Stalin Mao'nun Tür- kiye Yazılan, 3. basım, Kaynak Yayınları, İstanbul, Temmuz 1992, s. 91 vd. 3- Lenin'in, 1914 yıhnda Berlin'de yayımlanan Dr. Franz Quadflieg'in Russische Expansionspolitik von 1774 bis 1914'ten kendi el yazısıyla deftcrc yazdığı bu notlar için bkz. Lenin, Werke, Bd. 49, Hefte zum Im- perialismus, Dictz Verlag, Berlin 1970, s. 694 vd. 4- Münchner Nueste Nachrichten, Nr. 280,4 Nisan 1913'ten aktaran Quadfflieg ve Lenin, aynı yerlerde. 5-Mart, Mayıs, Hazıran 1917 'de sürekli yinelenen bu saptamalar için bkz. Doğu Perinçek, Lenin Stalin Mao'nun Türkiye Yazılan, s. 104, 105,110,111,113, 115. 6- Doğu Perinçek, Lenin Stalin Mao'nun Türkiye Yazıları.s. 118. YARIN: TÜRK HALKI ÖYLESİNE ÇOK KURBAN VERMİŞ Kİ...