Katalog

12 NİSAN 2005 SALI CUMHURİYET EKONOMI ekonomi» cumhuriyet.com.tr Mersin Cumhuriyet Başsavcısı Kuyu, TBMM Komisyonu'na akaryakıt kaçakçılığındaki yöntemleri anlattı Kaçakçıhk büyük grup işiEMİNE KAPLAN ANKARA- Akaryakıt kaçakçılığı- nın merkezlerı arasında sayılan Mer- sin'ııı Cumhuriyet Başsavcısı Cenıil Kuyu, TBMM Akaryakıt Kaçakçıh- ğını Araştırma Komisyonu'na çarpı- cı bilgileı verdi. Kaçakçılığın fatura- sının 3 milyar ile 8 milyar dolar ara- sında olduğunu lahmin ettiğini vurgu- layan Kuyu, kaçakçılığın arkasında önemlı grupların bulunduğunu kay- dettı "Ekonomik suça ekonomik ce- za" yaklaşımını eleştıren Kuyu, ceza verılen birçok şırketın sahıbının çay- cı ya da hamal gözüktüğüne, bu ne- denle cezaların tahsil edilemediğine dikkat çekti. Kuyu, özetle ş,u açıkla- malarda bulundır • Rakamlar farkll: Akaryakıt kaçakçılığının devlete kaybı konu- sunda farklı rakamlar söylenıyor. Be- nım kışısel kanaatıme göre, devletın 2.5-3 milyar ıle 8 milyar dolar arasın- da vergi kaybı var. • Faİller giZİİ: Ekonomik suça ekonomik ceza gibi bır yaklaşım var. Yani trilyonlarca lira kaçakçılık ya- pan kışılere sadece para cczası veri- lebılıyor Ve Turkıye'nin bir diğer şanssrzlığı da paravan kışı vc şirkct- ler. 16ayda I4trılyonlııkcezakesmı- şiz çeşıtlı kışılere, özellıkle gümrük- le ılgilı işlem gören şırketlere. Fakat sahipleri, hamal, çaycı, hatta bırtane- • Akaryakıt kaçakçılığının en yoğun olduğu bölgenin savcısı Kuyu'ya göre, katır sırtında ya da kamyon depolarında giren akaryakıt "basit iş". Esas kaçakçılık, büyük tonajlı gemilerle yapılıyor ve ardında büyük isimler var. sı kor; hıçbir hae/ı kabil malları yok. kerın altındakı ek depoyla olacak iş- Turkiye'de sık yapılıyor. Örneğın, • Baslt Işler: Basit yöntem var, ler değıl. Bır kere, hangı şırket olur- karadan gelıp ya da katır sırtında, ba- sa olsun, ayrım gözetmeksızm bu şır- sıt şeyler Bunlann ulkemizc vermiş. ketlerin ülkemıze getirmış olduğu olduğu zarar aslında çok çok sınırlı. akaryakıtın mıktarı tespit edildıkten Zarar çok daha büyük, kapsamlı ve ^ ^ - - ^ sonra, kaynak limandan ne önemli gruplar... Şırket ısmı, kişi ismi beyan etmem mumkun değil, ama vatan- daşımızın yaptığı basit şeylerden çok daha fark- lı; çünkü burada mılyon tonlar ve milyar dolarlar- dan bahsedıyorsak basit sınır kaçakçılıklarının buna sebebiyet verdiği söylenemez. Çok da- ha buyuk tipte ka- çakçılıklar var. • Çift li- man yönte- lîll: Denızyohıyla kaçakçılık en çarpıcı örnek Zannedıldığı gıbı gümrüklere gelen geınıle- rin 5 ton yerine 10 ton ya- kıl boş.altmasıyla olmu- yor. Çok büyük miktarlar- da girış var. Bunlar nırdan, bır tan- kadar yuklediğiyle bu işe başlanabılır Biryontem budur Ikıncı yöntem, "çift limanyöntemi" denilen yöntem- Alıaga Rafinerisi'nden 3 bin ton ma- h aldı şirket, "Antalya'ya 1000 ton, Mersin'e 2 bin ton boşaltacağun" di- ye deklare edıyor Fakat Aliağa'dan kalkan gemı, Antalya'da kendi dcpo- larına malın tamamını boşaltıyor Sonra Mersin'ın 12 mıl açığında 2 bin ton, millileşmemiş, gümrüğe ta- bı olmayan malı alıp Aliağa'dan gel- mış gıbı Mersin'e boşaltıyor. Yaptı- ğımız bır operasyonda bu şekıldc 157 bin ton YÜZDR 17 ARTTI un kârı 508 milyon YTL Ekonomi Servisi- Koç Holdıng'in kân 2004 yılında yüzde 17 artışla 508 milyon YTL'ye yükseldi. istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda ışlem gören şırketler 2004 yılı 12 aylık mali tablolarını açıklamaya devam cdiyorlar. Koç Holdıng, uluslararası finansal raporlama standartlanna göre hazırladığı 2004 yıl sonu konsolide bilançosunda net kârını bir önceki yıla göre yüzde 17 arttırarak 508.5 milyon Yenı Türk Lırası'na yükselttı. Holdingiıı gehnnın yansından fazlası otomotiv ve dayanaklı tüketim urunlerinden sağlandı. Otomotivin gehrler ıçındeki payı yüzde 52. EFQM KALÎTE ÖDÜLÜ UNDAvrupa da fınale kaldı Ekonomi Servisi - Ulusal Kalite Ödulu'nü kazanarak Tüıkiye'nin en iyi yonetilen sivil toplunı örgütü olduğunu tescil eden Ulusarası Nakliyecıler Derneği (UND), bır ilke daha imza atarak Avrupa Kalite Ödülü'nde fınale kaldı. Avrupa Kalite Büyük Ödülü Yanşması'nda 13-17 Ilazırantanhlen arasında EFQM (Avrupa Kalite Yönetim Vakfı) uzmanlan tarafından saha denetımının ardından 3-5 Kasım 2005 tanhlennde Cardiff'te Avrupa Kalite Odülu sahnesinde olacak. TAHTASI KAPATILDI Dışbank'a teklifler gelmeye başladı Ekonomi Servisi - Doğan Holding, Dışbank'la ılgilı değerlendırme çahşmalarını sürdüren bazı uluslararası bankaların 8 Nisan itibarıyla çalışnıalarını tamamlayarak teklıflerını sunduğunu açıkladı. Açıklama, yatırımcılann kararını etkileyebileceği ıçın Dışbank hısse senetlcrinin seaıısı durduruldu. Öte yandan, Doğan Yayın Ilolding'in konsolide gelirlerı, 2004'te yuzde 54 buyüyerek 1 milyar 44 milyon dolar oldu yakaladık. • Değişik maddeler: Birdiğer yöntem, ülkemızde de en çok uygu- lanan yöntem, vvhıte sprit, hegzan, to- luen, asıtlı hıdrokarbon gıbı madde- lerin, reaksıyona sokularak, akarya- kıt olarak kullanılabılecek maddele- re katılmasıdır. Bu maddelerden 1998'de 4 bin 900,1999'da 2 bin 900 ton ıthal edilmiş, dişli verediktörya- gı 2000'de 317 bin 754 tona çıkmış, 100 katı Van, Escndere, Türkgözü gıbı, bu sanayının olmadığı illerdeki firmalar bunu ıthal edıyor Bunun üzerine, soruşturma açılıyor ve he- men ardından da rakam yenıden 4 bin-5 binlere düşüyor. • Transit kaçakçılık: Transıt seyreden gemılerc akaryakıt verme ıznine sahip 35 şirket var Turkiye'de. Bunlar, kendilerine bağlı bayilerı yet- kılendirebiliyor. Kendilerı ise hıçbir sorumluluk almadan, kurdukları pa- ravan bayıler vasıtasıyla gümrüksüz akaryakıtları transit geçen gemilere venyor ya da vermiş görünüyorlar, hepsı ıçın söylemek mümkün değil. Orneğın A şırketinın evrakına bakıp kıme verdın dediğımiz zaman "Şu şu gemiler" dıyor O gemileri ilgili ülke- lerden soruyoruz; Türkiye'ye o tarih- te hıç gelmemış, bır kısmı hıç deniz- de yok, hurdaya aynlmış Tabıı ver- diklen mıktar kadar mal Turkıyc'ye girıyor gümrüksüz olarak, bu açık. TOBB: Sermaye birikimi sağlandı kayıt dışını bitirelim Hisarcıklıoğlu 'na göre kayıt dışı yüzde 50 'yi geçti, yatırım haritası oluşturulması gerekiyor Ekonomi Servisi - Türkıye Odalar ve Borsalar Bırhğı (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ekonomıde kayıt dışı oramnın yu/de 50 olduğunu belırüı ve sanayi envanterini oluşrurmaya talip olduklarını söyledi. llukumelten yetki talep eden Hisarcıklıoğlu, Turkıye'nın acilen yatırım haritasınm oluşturulması gerektiğini vurguladı. Ekonomi Mulıabirleri Derneği (EMD) tarafından gcrçekleştirileıı ekonomi zırvesine katılan Türkiye Odalar ve Borsalar Bırhğı Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, cumhuriyet kurulduktan sonra "sermaye birikimi sağlamak, milli burjuvaziyi yaratmak" için kayıt dışı ekonomıye göz yumulmuş olabıleceğını, ancak yetennce sermaye bırıkımı sağlandığı ıçın artık kayıt dışına gerek kalmadığını ıfade ettı. Hisarcıklıoğlu, kayıt dışılığı "defolu" olmaya benzettı ve defolu ınsanların da hakkını arayamayacağını savundu. TOBB'nın son dört yıldakı en oncmlı soylem değişikliğinin, yu/de 50'lere ulaştığı soylenen "kayıt dışı ekonomiden şikâyet etmek" olduğunu bıldirdı Turkiye'de kayıt dışı ekonomıyle ılgilı sağlıklı bir istalistik bulunmamasına rağmen, "yüzde 50'lerin genel kabul görmiiş. bir diizey" olduğunu ıfade eden Hisarcıklıoğlu, "TOBB artık yüzde SO'lerdeki kayıt dışılıktan rahatsızlığını dile getiren bir kurum oldu. Tinısah gözyaşı değil gerçek bu" dedi. Hisarcıklıoğlu, 14 Nısan'da anlaşma imzalanarak Halk Bankası'ndan KOBt'ler için 100 trilyon lıralık kaynak sağlanacağını ifade ettı. Gecelik faiz oranı yüzde 15'e, gecelik borç verme faiz oranı da yüzde 19'a düştü Merkez 4. kez faîz indirdi Bush borçlarını katladı ABD Başkanı George W. Bush'un göreve geldiği 2001 yıhndan bu yana ABD'nin borcıı luzla artarak 5.7 trilyon dolardan yaklaşık 7.8 Irilyon dolara yükseldi. Liberal görüşlü The American Prospect isimli dergide yer alan bir analize göre, bu yıl 368 milyar dolar açık vercn ABD bütçesinin bu açıgı önümüzdeki 10 yıl içinde 135 trilyon dolara ulaşacak. Analizde, bu rakamlara Afganistan ve lrak'ta yürütülen savaşlarda harcanan miktarlann dahil edilnıediği de beliı tildi. Borç miktan ve bütçe açıklannın sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri, tarıın sübvaıısiyonlan ve öğrenci krcdilerini bir süre sonra ödenemez hale getireceğinin belirtildiği analizde, bu durunıuıı bir "ekonomik ve poütik öltim döngüsü" yaratacağı yorumu yapıldı. Sadece sosyal güvenlik sisteminin, önümüzdeki 75 yıl boyunca finanse edemeyeceği taahhütlerinin nıiktaruun 3.7 trilyon doları bulduğu ifade edildi. • Mcrkez Bankası cnflasyon hedefinde ÜFE'ye dcğil TÜFE'ye bakılmasını istedi. Banka orta vadede temkinli-iyimser duruşunu koruduğunu açıkladı. ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Mcrkc/ Bankası, 8 Nısan'da ya- pılan Para Politıkası Kunıhı toplantısının ar- dından kısa vadelı faiz oranlannda0.5 puanlık indirime gitti. Merkez Bankası, ge- celik ve bır haftalık borçlanma faiz oranını yüzde I5'e, gecelik borç verme faiz oranını da yüzde 19'aduşurdu. Bir haftalık borçlan- ma faiz oranı da yüzde 15.5'tenyüzde 15'eçe kıldı Mcrkez Bankası, son ındırımle bırlıkte kısa vadeli faiz oranla rında bu yıl toplam 3 puanlık, son 1 yıl için- de ıse 7 puanlık ındırı- me gitmiş oldu. Mcrkc/ Bankası dün yaptığı yazılı açıkla- mayla "Mart ayı enflas- yonu ve görünümiTnü değerlendirdi. Açıkla- mada, "Orta vadeli enf- lasyon görünümünde akaryakıttan dolayı yüksek çıkan iıretici fi- yatlarından ziyade tü- ketid fîyatlarının" dik- kate alınması ıstendi. Kurrisk değil Yılın kalan kısmında aylık enflasyon rakam- lannin ilk uç aya göre "daha yüksek" gerçek- leşebileceğı vurgula- nan raporda "2005 he- deflerinin yinc dc erişi- lebilir olduğu" belırtil- di. Raporda, bugün iti- banyla döviz kurlannın geldiği noktanın enflas- yon üzerinde bir risk oluşturmadığı kayde- dildi. WestLBHazineMü- dürü Üstay da "Petrol fiyatlan 80-90 dolara çı- karsa veya dolar 1.5 ye- ni lira seviyesine yüksc- lirse farklı, ancak bu- günküseviyelerde Mer- kez Bankası petrol ve dolar fiyatlarmdaki ar- tışın enflasyonu hı/.lan- dıncı bir etkisi olduğu- nu düşünnıüyor" dedı. DANONE'DEN YENİ ÜRÜN: AKTİVİA < FUARIN ARDINDAN RENKLİ GÖRÜNTÜLER < DAMAT-TVVEEN'DEN ÇEVRE DOSTU KIYAFET ÎŞÇÎNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kaygının Odağı... Toplumsal duyarlılık, aydın sorumluluğu bir yana, bi- reysel ve toplumsal gerilim, şiddet tırmanışının boyut- ları üzerinde şöyle bir düşünmek, gelişmelerden kaygı duymak için yetiyor da artıyor bıle. Sorun hepimizi kay- gılandıran gelişmelerin odağına neleri oturtmak gerek- tiğinde, önceliklerde, elbette bağlantılı önlemlerde bir- leşememekte. Çoğunu yakından tanıdığım, pek çok şeyi paylaştı- ğım aydınlarımızn kaygılı uyarısı, dün medyanın bir nu- maralı gündemine oturdu. Ancak bu ortak kaygı duyu- lan gidişe ilişkin nedenler, önlemler, öncelıkler.. örnek- lemelerle sayılıp dökülduğünde, ne yazık ki ortak imza atmış aydınlarımızın bile farklı yanlara saçılıp dökülecek- lerini adım gıbı biliyorum. Isterseniz kendi önceliklerimden yola çıkarak kimi sorulara yanıt aramaya çalışalım ve görelim: Yüzde yüz çok ciddi provokasyon sonucu olduğuna inandığım bayrak yakma eylemınden başlayalım. Bıle- bildiğim kadarı ıle bayrak yırtmaya kalkışan birkaç ço- cuk polisin elinde. Bu kadar ağır provokatif sonuçları olan bir olayda, ıktıdar, Erdoğan hükümeti, emniyet, savcılık, neden azmettirenlere ilişkin en küçük bir ipu- cuna ulaşmış, ya da kamuoyuna yansıtmış bir noktada değiller? Provokasyonagelmemenin birinci kuralı, oyu- nu bozmak değil midir? Ister ıstemez 12 Eylül öncesinde yaşadıklarımız film şeridi gibi gözümün önünden geçiyor.. Faili meçhuller- le tırmanan terör, ekılen düşmanlıklar, siyasi iktidarların vurdumduymazlıkları, yadabilinçli oynadıkları roller. Ki- me niyet, kime kısmet sonuçları. Toplum olarak, ülke- mız adına kaybettiklerimiz.. Diyelim ki, iktidar, soruş- turmayı yürüten kamu görevlileri bayrak provokasyo- nunda suçlulara, azmettirenlere ulaşabilecek noktada değıl. Trabzon'dayaşananlarda Erdoğan iktidarının so- rumluluğuna aynı hoşgörü ıle bakabılir mıyiz? Hüküme- tın, oynanan oyunu bozmak amacıyla yapabileceği, yapmadığı o kadar çok iş vardı ki.. Emniyet güçlerının linç gırışımıni son dakikada can- siperane durdurmaları yetmez. Cezaevleri tecrıdıne kar- şı yıllardır benzer eylemler yapmış bir örgütün suç ol- mayan eylemini provoke eden yerel örgütler, medyası, suçluları kimler varsa bunların bir bır, hem de acil ola- rak teşhır edılmesi, oyunun bozulması, çıplak ortaya konması gerekirdi. Oysa asıl provokatörler nerede ise halkın duyarlılıkları ıle özdeşleştirılir, desteklenirkonum- dalar. Bir zamanlar "Bana sağcılar suç işliyor dedirte- mezsiniz" diyen, iktidar adına provokasyonları körük- leyıp her seferinde de, sonucunda şapkasını alıp giden Demirel'i aratan bir uslup söz konusu. Başbakan Er- doğan'ın günümüz konjonktürunde provokasyonları si- yasi ıktıdar elıyle besleyerek şapkasını alıp gitmek zo- runda kalacağını düşünmedığınden emınım. Ancak iz- ledıği siyasal politikalara toplumdan gelecek haklı tep- kileri çarpıtmak, ulusal çıkarları savunanlarla, ırkçı mil- liyetçılığı aynı çizgiye sürukleyebilmek üzere elinden geleni yapacağına hiç kuşkum yok. Erdoğan hüküme- ti ateşle oynuyor. Bana göre Erdoğan hükümeti asıl günahı, gelir dağı- lımındayaratılan çarpıklığı, ıktıdarında tırmanan yoksul- laşma ve yoksunlaşmayı, işsizliği hafife almakla işliyor. Yeni IMF anlaşması çerçevesinde, Başbakan Erdoğan'a siyaseten de en yakın sendikaların örgütlü olduğu ka- mu işyerlerinden binlerle değil, on binlerle işçinin işten çıkarılması gündemde. Istatıstıklere gore çalışan bir iş- çinin ortalama 5.6 kişinin geçimini sağladığı gerçeği, iş- siz kalmasının toplumsal sonuçları göz ardı edilerek. Zengın Kuzey'in, sosyal paylaşımı denegeli Alman- yası'nda bugün Hitler Nazizminin örgütlerının özlemın- de temel kaynak ışsizlik. özellikle Marksist kültürden geldikleri halde daha yoksul, yoksun, işsiz olan Doğu Almanya kökenlilerın bu türden eğılimlere kaydıkları bi- lımsel araştırmalarla sabit. Diyarbakır'dan başlayın; bölgede günlük geçerli yev- miye, asgarı ücretın, katlanmışı ile altında kalacak, iş- siz Türkiye ortalamasının üstünde sayılacak, sonra da yükselen Kürt millıyetçılığınden kaygı duyulmayacak. Devletin, sosyal devlet kimliği, kamu yatırımı ile sosyal devlet işlevi, sağlık, eğitim sorumluluğu sorgulanmaya- cak, özelleştırmeler ıçın tepinilecek, yükselen Türk ve Kürt miliyetçiliğine şaşılacak.. Bir de iç ve dış siyasal gelişmelerin çok hızlandırıcı etkıleri var ki.. Son dakikada dönen tezkerede iktidarın, medyanın sorumluluğu, Turkıye'nın Irak ışgalınde baş suç ortağı konumunda, on binlerce ABD'li askerin, sa- yısız üs ve kiralanmış tesise yerleştığı bır konumdan kıl payı kurtulmuş olması.. Şimdilerde başta Incirlik yeni is- temler karşısındaki teslimiyet, ılımlı siyasal Islam kimli- ği ileTürkiye'nin ulusal çıkarlarına çarpık bakıştan duyu- lan kaygılar. soner@cumhuriyet.com.tr Yataklı vagona zam geldi • ANKARA (AA) - TCDD Genel Mudüılüğü, Ankara Rkspresı, Pamukkalc Ekspresi, Izmir Mavi Tren ve 9 hylül Hkspresi'nin yataklı vagon ücretlerine zam yaptı. 6 Nisan'dan itibaren geçerli olan yeni ücretlenn, ekonomik konjonktüıel durum, karayolu ücretlen, maliyetler, gelirin gideri karşılanıa oranı, trenın cınsı, vagon tipi, mevkii ve iklimlendırme knterlerıne göre düzenlendiğı bıldırıldı Ankara Rkspresı 1 yatak 65 YTL'den 90'a, Pamukkale Hkspresı 1 yatak 56 YTL'den 79 50 YTL'ye, lzmır Mavı I yatak 59 YTL'den 79 YTL'ye, 9 Hylül Rkspresı I. yatak da 60 YTL'den 80 YTL'ye çıktı. Son ydlarda yükselen biryctşam trendi olan işle\>sel besin alanına yatırım yapan Danone, Activia markasıyla Türksütlü ürünlerpazarında "probiyotıkürünler" kategorisini yarattı. Tuketıcılerıne "tçiniz rahat olsun " sloganıyla ulaşan yenı Activia, her gün düzenli olarak tüketildığmde ıkı haftada bağırsak faaliyetını duzenlemeye yardımcı oluyor. tlk olarak 1987yılında Fransa 'da lunse edilen Activia, bugün dunyanm 22 ülkesınde milvonlarca kişi tarafından sağlık ve afıyetle tüketiliyor. Ahşap, mutfak ve banvo sektoriinün bir araya geldiği MIJDER 2005, bırbınnden ılgınç model ve şovlara sahne oldu. 6-10 Nısun tanhlen arasında TÜYAP Beylikdüzü Fuar Merkezı 'ndegerçekle- $en ve irili ujaklı pekçokşırketm katıldıgı fuarda bit- birinden ügınç goruntuler ver aldı. Mimar Sinan Unıversıtesı ogrencılerı buzdolabı, çamaşırve hu- lasık makmelerımn bırer kuş ve denızatma dnnuş- lururken, bazı ünlükişiler de hünerlerınıgoster- dı. Arntvn 'un. kullanıctsmın her ıhtıyaeım vuk- iek teknoloji ile karşılayan unınlerım sergıle- mesinin yam sıra Donatella Pıattı ve Frunsız şef Phıllıppe Roge'mn katılımıyla duzerılenen "Lezzet Show " ju- arın en ılgı çekic i aktivitesi oldu Orka Group, uluslararası erkek hazır gıvım markalan Damat, Tween ve ADV, koleksivonlarmı "çe\'re dostu " urunlerle ureteeek. Turkıve de bir ilki gerçekleştire- rekAB çevre etıketlennden "Eko-TeksStandart 100" etiketini kullanmava hak kazanan Orka Group, bu etıketle kumaştan asta- ra, düğmeden dıkış ıph- ğme kadar üretimin her aşamasında kullandı- *" ğı tum malzemelenn ekvlojik testlerden geçtiğinin ve kanserojen, alerjık malzemeler- den arındırıldığmın garantisini verecek Arar, tekstil ve konfeksı- yonda kotaların kulkmasının re- kubelı artlırdığına dikkat cekerek "Kalite ve tasarımın yant sıra çevre olçütıtne verilen değer de uluslararası rekabette önemli bir rol oynayacaktır. Tekstil ve kon- feksıyon urünlerinin büyük oran- da ihraç edıldiğı AB'de her 5 tuketıeıden 4 'ü çevre dostu ürün- ler almaya istekli" dedi.