Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
>4 KASIM 2005 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
DtZİ
Kahire yoksulluk-varsıllık uçurumunda derin çelişkiler yaşıyor
Nü'inyaşam,çölün
hüzünverdiğişehir...~W Tçak, Akdeniz
m I üzerindenMı-
%*/ srr topraklan-
na gırdığınde çölün uç-
suz bucaksvz yalnızlı-
ğı dikkat çekiyor... Bel-
ki de uçaktakı herkes
Bedevilerin kızgın
kumdaki yolculuğunu,
kerpiç evlere gölge
olan palmiyeleri ve
hurma ağaçlannı dü-
şünüyor. Eskı zaman
fotoğraflanyla gravür-
\erin sararmış zeminle-
nnde anımsanan deve
kervanlan ve cebelye-
lerin (uzun entan) se-
nnhğinde gizlenen ya-
nıkyüzlü Araplann gö-
riintüsü beyinlerde yer
yapmaya çahşıyor...
Kahire eski bir dö-
nem fılminın hayali
platosu gibi geliyor...
Kafalarda bu görün-
tüler dolaşırken uzak-
tan Kahıre ve onu or-
tasından yaran Nil
Nehn görünüyor. Ken-
te havadan bakıldığın-
da az önce hayal edilen
otantik görüntüler be-
yin dalgalannın küçük
sarsıntuarryla ycrle bir
oluyor...
Orl bir kent...
Baklava dilimı gibi
dizilmiş apartman
bloklan kente kahve-
rengi ile gn arasında
birrengj hâkim kıhyor.
Kahire havadan donuk
rengi yüzûnden daha
çok terk edilmış bu
kenti andınyor. Yuka-
ndan bakıldığında ye-
şüin de griye yenıldi-
ği anlaşıhyor. Neredey-
se ormanlıkbirtek alan
görünmüyor. Tarihin
derinlığınden akan Nil
olmasa, orada yaşamın
izlerini bulmak ıçınçok
çabaharcamak gereki-
yor. Kahıre'nin gize-
mı ve eskilere dayanan
geçmişi, kentin puslu
havasıyla bırlikte toz-
lu sandıklardan çıkan-
lan paslı tnadenlere dö-
nüşüyor...
Mısır, Nü'in yaşam
pınarlanna sığınmanın
hem coşkusunu hem
de sıkıntısıru çekiyor.
Nüfusu kımı dönem-
lerde 16 mılyonu aşan
Kahire tüm megakent-
ler gibi trafik keşmeke-
şinin çilesıni yaşıyor.
Büyük bölümü olduk-
ça eskı, yüz binlerce
araç geniş cadde ve
bulvarlara karşın tra-
fîkte kilitleniyor. Kent-
teki sinyalizasyonun
büyük bölümü çalış-
mryor. Ancak ne üginç-
tır ki günler süren göz-
lemlerimize karşın bir
tektrafik kazasına rast-
lanmıyor. tnsanlar
klaksonlar ve el kol ha-
reketlenyle trafıgi yön-
lendiriyor, çürümeye
yüz tutmuş araçlankul-
lananlar inanılmaz bir
hoşgörüyle kargaşadan
çıkmayı başanyor.
Kahire'yi ortadan
bölenNilNehri'nin uti
yakasını yeşil bir şerit
süslüyor. Kentin kuze-
yi ve güneyindekı bah-
çe ve bostanlarla şehir
içındekı ağaçlar Kahı-
re'ninyeşihnı oluşturu-
yor. Nil'in çevresını
yüksek apartmanlarla
uluslararası otel zıncir-
lerinin dev bınalan süs-
lüyor. Ancak caddeler-
de dolaştığınızda tra-
fığın dışındabir turizm
kentine yakışmayan
yoğun kirlilik dikkat
çekiyor.
Gri renklı bınalar bu
kırliliğın içinde çok da-
ha kötü bir görüntü ve-
riyor. Mısırhlar bina
boyalannın kum firtı-
nasıyla aşuıdığını ge-
rekçe gösteriyor. Bir
Türk gazetecisinin,
"Boyafinnalanbura-
yı keşfetseflıyaohırtar"
diye tanımladığı gö-
rüntü yalnızca bunun-
la kalmıyor. Kentin
yüksek binalanrun ar-
kasında gecekondula-
nn yaratnğı bir yoksul-
luk duruyor. Binalann
neredeyse tamamının
damlan enkaz yığınrnı
andınyor.
Eskt Kahlre'nln
İzlerini taşıyor
Kahire merkezi yük-
sek ve görkemh binala-
n, mimari estetiğin do-
ruğundaki cami ve mi-
nareleri, geniş bulvarla-
n, viyadükleri, metro-
su ve merkezdeki dü-
zenli yapüaşmasıylabir
başkentin tüm özellik-
lerinı taşıyor. Ancak
kentin çevresi bir taraf-
tan eski Kahire'nın iz-
lerinitaşrrkendığeryan-
dan da çarpık yapılaş-
manın çokkötü örnek-
lerini ıçenyor. Havaala-
nı çevresinde göze çar-
pan havuzlu lüks villa-
lar ıse birbaşka çarpık-
lığı göstenyor.
Mısır Arap Cumhuriyeti: Nüfusu 75
milyon
Devlet Başkanı: Hüsnü Mübarek
Başkenti: Kahire
Kilometrekareye düşen insan sayı-
»: 58
Nüfus artış hıa: Yüzde 2.7
Para birimi: Mısu- Cuneyhi.
Kişi başına düşen milli gelir:
850 dolar.
Başhca geürkri: Turizm, tanm
Etnik yapı: Mısır halkının yak-
laşık yüzde 91'ini Araplar oluş-
turuyor. Araplann yüzde 91.5'i
Müslüman, genye kalanlar Hı-
ristiyan.
tkinci önemli etnikunsur nüfu-
sun yüzde 7'sini oluşruran Kıpti-
ler. Ülkenin en eski topluluğu
olan Kıptilerin tamamı Hıristıyan ve
kendilerine özgü bir dılleri var. Ancak
bugün artık Kıptice konuşan kalmamış.
Onlar da Arapça konuşuyor. Nüfusun
genye kalanını Avrupalı Hıristiyan et-
nik unsurlarla Nubiyalı, Arnavut, Beja,
Berberi gibi değişik kökenlerden gelen
Nil'e sığınan ülke:
ıstr
Müslüman etnik unsurlar oluşturuyor.
Dil: Resrru dil Arapça. Halkın tarna-
mına yakını Arapça konuşuyor.
Bazı küçük etnik unsurlar kendı ara-
lannda mahalli dıllerle anlaşıyor.
Esnafi, taksıcisi ve sokaktaki insanla-
nn büyük bölümü Ingılızce konuşabili-
yor.
Din: Resrrü din îslam. Nüfusun
yüzde 9'unu Kıpti kökenli Orto-
doks Hınstiyanlar, Arap kökenli
Marunı Hıristiyanlar, Rum köken-
li Ortodokslar ve çeşitli Avrupa ül-
kelennden Mısır'a yerleşmiş olan
Katolik ve Protestan Hıristiyanlar
oluşturuyor.
Tamamı Sünni olan Müslüman-
lannçoğunhığu Şafü, önemli bir kıs-
rru da Hanefi mezhebine mensup.
Kahire'deki Gize PiramiUeri turistierin akınına uğruyor. Öğrencfler daracık bir koridordan inilen kral mezarlannı
görmek için piramiâerm önünde uzun kuyruklar oluşturuyor.
Sosyal yaşamda çelişkiler
"M Tüfusun yüzde 80'inın günlük bir
/ ^ / dolarla yaşamaya mahkûm oldu-
i . I gu Mısır'da yoksulluk ve sefale-
te karşın suç oranımn oldukça düşük ol-
duğu söyleniyor. Gece saat 03.00'te cad-
deler ve Nil kıyısı hareketli ohnasrna kar-
şın ne hırsızlık ne de kapkaç türii olayla-
ra rastlanıyor. Kentbu açıdan bölgeye ge-
len turistlere de güven veriyor. Yoksulluk
ve işsizlik bir başka ülkede bu kadar yo-
ğun olsa şüphesiz isyan çıkması ciddi bir
olasılık gibi göriinüyor.
Hüsnü Mübarek'ın 25 yıldır yönettiği
Mısrr'da 10 milyon asker ve polis olduğu
söyleniyor. Kentteki suç oranı bu yüzden
mi çok düşük, doğrusu doyurucu bir ya-
nıt verilemiyor.
Kahire sosyalyaşam açısından ciddi çe-
hşkiler içeriyor. Kadınlann büyük bölü-
mü başörtüsü kullanıyor. Aynı kadınlan
gece yanlanndan sonra kafe ve lüks otel-
lerin lobilerinde nargile içerken görmek
şaşırtıyor. Modern giysili genç kızlar ise
Beyoğlu'ndakileri kıskandıracak biçimde-
ki gece kulüplerinde sabahlara kadar çıl-
gınca dans ediyorlar.
Yoksulla varsıl arasındaki uçurum ken-
tin sosyal yaşamında çarpıcı bıçimde dı-
şa vuruyor. Nil kıyısında genç erkekler, tur
teknelerinde kadınlann önünde dans ede-
rek para kazanıyor. Kimi çiftler nehrin
kenannda bir enstrümanın eşlığinde dü-
ğün yaparken Kahire sosyetesi evlenir-
ken beş yıldızh uluslararası otelleri tercıh
ediyor. Açık büfe yemeklerin verildiği,
gelınle damadın odalanndan salona kadar
onlarca tef, davul ve klarnet eşliğinde gel-
dıği düğünler bazen televizyonlardan nak-
len yayımlanıyor.
Mısır halkı, Türklere özel bir ilgı gös-
teriyor. Örneğin esnaf, bir Papirüsü Ame-
rikalılara 85, Türklere 20 dolara satabıli-
yor. Bazı Türklenn bu ülkede çok tanın-
ması ise insanı şaşırtıyor. Kentin alışve-
riş merkezlerinde dolaşvrken Türk oldu-
ğunuzu öğrenen herkes, "Yav^şyavaş Ha-
san Şaş~," diye bağınyor. Türk futbolcu-
sunun bu yüksek reytingi, 2003 Dünya
Kupası'nda Brezilya'ya attığı gol ve Ga-
latasaray'ın Mısır Milli Takımı'yla yap-
nğı karşılaşmaya dayandınlıyor.
YARIN: Misır'dakl çerlat
ünlversltesh El Ezher
Kadınlar
Devrimi
Mısır'da
Başladı...
İZLENİMLER / HİKMET ÇETİNKAYA
S
is ıniyor Kahire'nrn üzerine. tnsanlar
duraklarda. Trafiksekarmakanşık...Nil
kıyısındaki gökdelenlerin çoğu otel...
Yeni bir gece başlıyor Kahire'de...
16 mıryon insanınyaşadığı, yoksullukla var-
sıllığın ıç içe geçtıği Kahıre'nin en etkileyici
bölgesi "ÖrükrKentiw
dır...
"OmterKenti"yle ilgıli değışikyorumlar ya-
pılıyor Kahire'de. Kimileri yoksullann, "Ölü-
krKajti"ndekı konuüarayerleştiğinı ya da me-
zarlıklarda banndığını öne sürüyor, kimilen
de "Onlarölükrinibırakmayıpyanlanna yer-
lestüer" diyor...
"ÖlûkrKenti" tstanbul'un, Ankara'nın, Iz-
mır'in, Adana'nın varoşlannı arumsatıyor...
Orada yaşayanlar yoksul!..
Kaderci bir toplumun izlerini taşıyor aslın-
daKahrre...
Gecenın sessizliğı ıçındeyım...
Elbet Mısır salt Kahire
ve Iskenderiye değil...
"Ölüler Kenti"
hiçdeğıl!..
Kızılde-
ruz e
git-
Yazariannuz Hikmet Çetinkaşa üe Mehmet
Faraç Gize Piramitkri'nin önünde.
medim, amabiliyorum. Kızüdenizyeryüzüy-
le çölü böknüş bir kıyı bölgesi. Mavırün inr
san yaşamına yansunası Kızıldeniz.
Mısır tunzmle a>
r
akta kalmaya çahşan 75 mil-
yon nüfuslu bır Afrika ülkesi. Farklı dınlerin,
mezheplerin, etnik topluluklann yaşadığı bir
coğrafya.
Beş bin yıllık bır tanhin, bir uygarlığın iz-
len\"ar Mısır'da...
Eski Yunan'dan Roma'ya dek uzanan bir
uygarlıklar zincin Mısır...
Nil bir yaşam kaynağıdır Mısır'da...
Dünyanın en ıyi pamuğu Nil kıyısındaki
topraklarda yetişir...
Nasr'ın sosyalizmiyle başlayan koopera-
tifçilik hâlâ üretıcinın can yeleğidır...
Nil'in batı yakası, "gerçeğin toprağı''dır.
"BatiYakası" da bır masalın içinde Memnon
adıyla anılan heykellerle doludur. Krallar va-
disinde ise Hatshepsut'u bulursunuz.
Memnon heykelleri adıru eskı Yunanlı bir
savaş kahramanından alır. Onlar "Baü Yaka-
a"nm koruyuculandır.
Romalılara gelince...
O heykellen yok etmışler, kendi heykelle-
rini yapmışlar...
Sadece iki heykelcik kahnış bugüne...
Osmanlılar ise geçmiş uygarlıklara saygı
göstermişler...
Hıç dokunmamışlar...
Krallar vadisine El Karna kasabasından ge-
çiliyor...
Burada halk kraliyet takılannın sahtelerini
yapıyor...
Peki kadınlar devrıminin başlangıcını bili-
yor musunuz?
Dünya tarihinde ilk kez bir kadın bınlerce
yıl önce Mısır'da krallık yaptı. Adı, Hatshep-
sut'tu. Kocası Tutmosishasta olduğu için o hep
en öndeydi.
Hatshepsut'un çocuğu ohnadı...
Kocası Tutmosis haremden bir kadınla bır-
likte oldu bunun üzerine. Dokuz ay sonra er-
kek çocuğa ka\r
uştu Kral Tutmosis.
Çocuk 16 yaşındayken Tutmosis öldü...
Hatshepsut, çocuğun kral ohnasuıa karşı
çıktı...
Ve kendisı kral oldu...
Takma sakal ve bıyık taktı...
Rahipler öyküler uydurdu...
Elbet bunlar hep söylence...
Dahası elbet var...
Mitolojınin soluk alıp verdiği bir yerdir
Mısır...