Katalog

2 9 EYLÜL 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA r L J v U i l UIVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Gıda zetörlenmesinin maliyeti 10 milyar dolar • Ekononıi Servisi - Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner, zararlı gıdalar nedeniyle 2002 yılında Türkıye'de 25 bın tifo, 88 bin dizanteri, 18 bin hepatit A, 12 bin Malta humması ve 510 bin mide- bağırsak enfeksiyonu görüldüğünü, tüm dünyada gıda zehirlenmeleri nedeniyle yılda 10 milyar dolarlık ekonomik kayıp meydana geldiğini söyledi. Saner düzenJediği basın toplantısında gıda güvenliği bilinci yaratmak amacıyla 40 kuruluşun bir araya gelerek kurduğu demeğin, en önemli hedeflerinin "tüketici bilinci oluşturmak" olduğunu belirtti. Bursa'yayeniLaleti • BIİRSA (AA) - Kendi alanında dünyanın ilk 20, Avrupa'mn ilk 6 ticaret merkezi arasında yer alan Tekstil Ticareti ve Alışveriş Merkezi 'ne (BUTTtM) olan ilgi giderek artıyor. Doluluk oranı yüzde 95'e ulaşan BUTTÎM'in Yönerim Kurulu Başkanı Abdullah Biçen, merkezin, Laleli gibi cep serbest bölge olması sağlanırsa 100 milyon dolar civannda olan ticaret hacminin, 10 milyar dolara çıkabıleceğini söyledi. Borusan Telekom hizmete başladı • İSTANBUL (ANKA) - Türk Telekom'la ara baglantı anlaşmasını imzalayan Borusan Telekom, uzak mesafe ses hizmetleri sunmaya başlayan ilk A Tipi operatör oldu. Özellikle şirketlere hızmet götürmeyi hedefleyen kunıluş, şehirler ve milletler arası telekomünikasyon hizmetleri vermeye başladı. Kahvenin de soğuğu çıktı • KONYA (AA)- Soğuk olarak tüketilen kola, meyve suyu ve çay gibi içeceklerin ardından, kahve de artık kutu ambalajıyla tüketiciye sunuluyor. Konya'da soğuk kahve satışı yapan bir firmanın yetkilileri, kutu kahvelerin kafeinli, kafeinsiz, bol sütlü, orta kavrulmuş, Brezilya gibi çeşitlerinin bulunduğunu söylediler. Soğuk kahve, 2.5 milyon lira fıyatla satışa sunuluyor. Bilgin ve Aksoy'un vlltaları saühyor • İS1ANBUL(ANKA) - Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), batık Etibank'ın sahibi Dinç Bilgin'in bir villası ile Öctisat Bankası'nın sahibi Erol Aksoy'un yalısının da aralannda bulunduğu, toplam 383 taşınmazı satışa çıkardı. 32 ildeki 114 arsa, 175 işyeri ve 94 konut için toplam 133 trilyon 686 milyar liralık tahmini bedel belirlendi. Fftch'ten, Yunanistan'a negatif gödem • LONDRA (AA) - Uluslararası Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, A (+) olan uzun dönemli yerel ve döviz cinsinden kredi notu çerçevesinde, Yunanistan'ı "negatif izlemeye" aldı. Fitch'ten yapılan açıklamada, negatif izlemeye neden olarak, Yunan hükümetinin genel kamu kesimi ve bütçeye ilişkin açığının artması ve mali pozisyonun kötüleşmesi gösterildi. Açıklamada, negatif izlemenin kasım ayına kadar süreceği ve bu çerçevede gehşmelerin değerlendirileceği kaydedildi. Sakatlar üzepinden ithalata sınırlama • ANKARA (AA) - Malul ve sakatlar üzerinden lüks otomobil ticaretini önlemek amacıyla söz konusu kişiler için gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edilebilecek binek otomobili ve taşıtlann silindir hacmine sınırlama getirildi. Buna göre, sakat ve maluller için motor silindir hacmi 1600 cc'nin üzerinde olan binek otomobillerle 2500 cc'nin üzerindeki özel donanımlı taşıtlar ve arazi taşıtlannın ithalatında, gümrük vergisi muafiyeti uygulanmayacak. Fabrikanın hammadde üretim bölümünü kapatan Bayer, ihtiyacını ithalat yoluyla karşılayacak Gebze, aspirini İspanya'ya kaptırdıEkonomi Servisi - Ilaç, sağlık ürünleri, tanm ilaçlan ve kimya- sallarda dünya çapında üretim ya- pan Alman kökenli Bayer AG'ye bağlı Bayer Türkiye, Gebze Fab- rikası'ndaki hayvan sağlığı ve zi- raat üriinleriyle aspirin hammad- desi üretim bölümünü kapattı. Şirketin 14 işçiyi emekJiye ayır- dığı ve 6 kişiyi işten çıkardığı bil- dirildi. Petrol-îş Genel Başkanı Musta- fa Öztaşkın. Bayer Ilaç Fabrika- sı'ndan işçi çıkanlmasıyla ilgili olarak "tşverene 'îşçileri çıkarma, maaşlannı ödeyelim' dedik ama kabul etmediler" dedi. Türkiye'ye doğrudan yabancı sermaye gelmediğine, mevcut ya- bancı sermayenin de artık istih- • Hayvan sağlığı ve ziraat ürünleriyle aspirin hammadde üretim bölümünü kapatan Bayer Türkiye, 14 işçiyi de emekliye ayırdı. Petrol-İş Sendikası'nın "işçileri çıkarmayın. maaşlannı ödeyelim" önerisi ise şirket tarafindan kabul görmedi. dam yaratmadığına ve mevcut üre- tim tesislerini kapattığına dikkat çeken Öztaşkın, "İşten çıkanlan tşçilerin malryetini, kısave uzun va- dede payiaşabileceğimiziBayeryö- neticüerine teklif ettik. Bayer Türk ile yapacağımız top- lu iş sözleşmelerinde bu dunımu göz önünealacağmıızı betirtmemi- ze rağmen işveren buna olumsuz yaklaşü ve işçiler işten çıkanldı" dedi. Bayer Türkiye Gebze Fabrika- sı'nda çalışan 80 işçi ise işverenüı bu karannı protesto etmek ve işten çıkanlanlann geri ahnması için eylem başlattı. Petrol-Iş Başkam Mustafa Öztaşkın ve Genel Sekre- ter Mustafa Çavdar, eylem yapan işçileri ziyaret ettiler. Öztaşkın, fabrika önünde topla- nan işçiler ve ailelerine hitaben yaptığı konuşmada, aspirin ham- maddesinin üretildiği bolümde ça- lışan 6 ışçinin, hammaddenin Is- panya'dan ithal edileceği gerekçe- sıyle işten çıkanldığını belirterek " Sağlık Bakanlığı irhalaü v asakla- saydı bu ünite kapanlmazdı. tşten çıkanlan işçiler tekrar işbaşı ya- pıncaya kadar çahşanlanmız işye- rindeo aynlmayacak" dedi. Gebze"deki eyleme uluslararası kamuoyundan da destek geleceği- ni belirten Öztaşkın, "Alman- ya'daki Bayer'de örgütiü sendika- nuı yöneticileriyle görüştük. Bu- gün buradan işçi çıkarüıyorsa ya- ruı başka bir ülkedeki fabrikadan işçi çıkanlır" diye konuştu. Bayer: işçi fazlası var Bayer Personel Şefi Burhan Sal- tan "Fabrikanın aspirin bölümü, hammadde lspanya'dan ithal edi- leceği için kapaüldı. Bölünı kapa- üldığı için arkadaşlarunızın işine son verildi ve tüm hakian son ku- ruşuna kadarödendi. Zatenperso- nel fa/lamız vardı" dedi. Pankobirlik: fiyaûannı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Pankobirlik, şeker sektöründe atağa geçti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı bir törenle geçen hafta içinde Türkiye'nin en büyük şeker fabrikalanndan birini faaliyete geçiren birlik, şeker fiyatlannı da düşümıe karan aldı. Pankobirlik Yönetim Kunılu Başkam Recep Konuk, son yıllarda teknolojiye yapılan yatınmlarla maliyetleri ucuzlattıklannı ve bu nedenle fiyatlarda indirime gideceklerini açıkladı. Fiyatlarda yüzde 30 indirim yapma karan aldıklanm belirten Konuk, karann nedeni olarak Türkiye'de şeker fiyatlannın yurtdışına göre oldukça pahalı olmasını gösterdi. Ote yandan Çumra Şeker Fabrikası'nm yam sıra 3 fabrika daha işleten ve gelecek yıl Kayseri 'de bir şeker fabrikası kurmaya hazu-lanan Pankobirlik, özelleştirilmesi öngörülen şeker fabrikalanna da talip. Dünya Bankası gelişmekte olan ülke hükümetlerine politika önerilerinde bulundu: Güven olmazsa yatimıı da olmaz ANKARAAVASHEVGTON (ANKA) - Dünya Bankası (DB) gelişmekte olan ülkelerde, yatırım ortamımn geliştirilmesi için gü- ven ve istikrann sağlanmasmm önkoşul olduğunu bildirdi. DB, Türkiye'nin yatınmcılan korumak için koruyucu kurumlar oluşturduğunu da belirtti. DB'nin hazıladığı 2005 Dünya Kalkınma Raporu'nun bu yıÜti ana teması "Herkes İçin Daha İyi Bir Yaünm tkfimi" olarak belirlendi. 53 gelişmekte olan ülkede, 30 bin şirketi kapsayan bir çalışma sonucunda hazırlanan raporda, hızlandınlmış büyü- me ve yoksulluğun azaltılması için hü- kümetlere politika önerilerinde bulu- nuldu. Gelişmekte olan ülkelerde politik risklerin firmalarm yatınm planlanm engellediğine dikkat çekilen ra- porda, ekonomik istikrarsızlığın, keyfi politikalann yatınm ortamı- m riske soktuğu bildirildi. Çin örnek gösterildi Raporda, yatırım ortamlannın iyileştirilmesi için, istikrar, güven- lik, düzen ve vergilendirmenin te- mel koşullar olduğu ifade edildi. Bu dört koşulun yerine getirilme- si ile yatınmlar için uygun güven ortammın sağlanabileceği kayde- dildi. Raporda, izlenecek politikalara örnek olarak Çin'in telif haklannı güvence altına alması gösterildi. Telif haklannın korunmasıyla. 400 milyon insamn yoksulluktan kurtulmasının sağlandığı, diğer ülkelerin de düzenlemelere gitme- si gerektiği kaydedildi. Türkiye'nin, yatınm ortammı geliştirmek için uyguladığı reform 1 Eklm'den sonra elektronik ortamda tahakkuk yapılabllecek Vergide e-beyan dönemi ANKARA (AA) - Vergide de elektronik ortamda beyanname verme (e- beyan) dönemi başhyor. Gelir idaresi, elektronik ortamda beyanda bulunanlann. tahakkuk bilgilerini de, vergi tahsilatı yapan bankalara açıyor. e-beyan uygulamasına l Ekım'de başlanacak. Eylül 2004 dönemine ait olup, l Ekim'den itibaren verilmesi gereken katma değer vergisi (l ve 2 No'lu), özel tüketim vergisi (2a beyannamesi hariç), damga vergisi, banka ve sigorta muameleleri, özel iletişim ve şans oyunlan vergisi beyannameleri ile muhtasar beyanname, elektronik ortamda gönderilebüecek. Uygulamanın başlangıç aşamasında, sadece cari döneme ait beyannameler, elektronik ortamda gönderilebilecek. Bu nedenle kanuni süresi geçirilmiş beyannameler ile düzeltme ve pişmanlık talebi içeren beyannameler, eskiden olduğu gibi, vergi daırelenne kâğıt ortamında verilecek. Bilimsel projeler görücüye çıkacak İZMÎR (AA) - Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (EBÎLTEM) tarafindan düzerüenen 3. Proje Pazan ve 7. Proje Yanşması'nda, bilimsel projeler görücüye çıkacak. Yanşmayla endüstriye uygulanabilir projelerin sanayicilere tamtılarak araştırmacı ve sanayici buluştunılması hedefleniyor. EBÎ1TEM Müdürü Prof. Dr. FaziletVardar Sukan, üniversite- sanayi işbirliğine gerekli zemini hazırlamak için yapılan etkinİiğe Türkiye'nin her yerinden araştırmacılann katıldığım bildirdi. Prof. Dr. Sukan, bu yıl tüm sektörlere açık olacak etkinliğin daha geniş kapsamlı ele ahndığını vurguladı. Öte yandan Türkiye'nin her yerinden Proje Pazan'na katılacak kamu personeli ve üniversitelerdeki bilim adamlannın otel ve otobüsle ulaşım masraflan TÜBİTAK tarafindan karşılanıyor. hamlelerinin sürdüğüne yer veri- len raporda, Türkiye, Vietnam ve Senegal'de yatınm ortamının ve hisse sahiplerinin korunması için yeni kurumlar oluşturulduğunun altı çizildi. Öte yandan, Devlet Bakanı AB Babacan. IMF- Dünya Bankası güz dönemi toplantılanna katıl- mak üzere, bugün ABD'ye gidi- yor. Bakan Babacan'm 7 Ekim'e ka- dar sürecek çalışma programı çerçevesin- de, IMF Başkanı Rodrigo Rato. ABD Hazine Bakanı John Snow ve çok sayıda yabancı yatınm ku- ruluşu temsilcisiyle görüşmesi planlam- yor. Babacan'ın, IMF yetkilileriyle yapacağı görüşme- İerde, yeni stand-by programınm detayla- n ve finansman du- rumunun ele alınma- sı bekleniyor. YOtKJÇ 2.5 YILI DECERLENDIRDİ Sıra mikro düzenlemelerde ANKARA (AA) - Yatınm Ortamının iyileştiril- mesi Koordinasyon Kurulu'nda CYOİKK) temsil- cisi bulunan özel sektör kuruluşlan. bir araya ge- lerek son 2.5 yılda yatınm konusunda yapılan ça- lışmalan değerlendirdiler. Türkiye Odalar ve Borsalar Bırlıği (TOBB) ev sahipliğinde gerçekleştirilen toplantının açılışm- da Türk Sanayici ve Işadamlan Denıeği (TÜSİ- AD) adma konuşan Genel Sekreter Yardımcısı Ümit İzmen yatınm ortammda şu anda yaşanan iyileşmenın makro ekonomik ve siyasi istikrann oluşmasıyla ortaya çıkmış bir başan olduğunu be- lirtti. "Yatırım ortammın bundan sonra daha da iyileşmesi için mikro düzenlemeler gerekecek. Bu da uzun bir süreçge- ^ ^ _ _ ^ _ ^ • Yatınm ortamının iyileştirilmesi için artık mikro düzenlemelere ihtiyaç duyulduğu belirtilirken, tahmin edilebilir faiz ve kur şartlanmn sağlanması gerektiği kaydedildi. rektiriyor" dıyen İz- men, bu nedenle herkesin daha fazla performans göster- mesi gereriğinı dile getirdi. Karne çıkanlacak Türkiye Ihracat- çılar Meclisi Akde- niz Ihracatçı Bırlik- leri Hazır Giyım ve Konfeksiyon Ihracatçılan Birliği Başkanı Tank Bozbej' de ihracattakı artışa dikkat çekerek, "lh- racatımız 30 milyardolarlardan 60 milyardolar- lara kadar çıkü. Ama sürdürülebilir mi, diye en- dişeler \2X. Sürdürülebilir şartlan temin etmemiz lazun" dedi. Bozbey, bunun için ise ıstıkrarlı ya- sa ve düzenlemelerin ilan ediknesi, tahmm edi- lebilir faiz ve kur şartlanmn sağlanması gerek- tiğini kaydetti. Toplantılann sonrasında YOİKK temsilcisi özel sektör kuruluşlan, bir araya gelerek 2.5 yıldır ya- pılan işlerin "karnesini" çıkaracaklar. 'Petrolüreten ülkeleregidin' ANKARA (CumhuriyetBürosu) - Başbakan Yar- dımcısı Abdüİlatif Şener, 2005 yılında yatınm öde- neklerinde artış ısteyen müteahhitlere; "Fetrol üre- ten ülkelere gidin" önensinde bulundu. Şener, bu yolla Türkiye'nin petrol faturasının bir kısmının da karşılanabileceğini belirtti. Türk Müteahhıtleri Birliği tarafindan önceki gün düzenlenen ve Bakan Şener'in de katıldığı akşam yemeğinde konuşan Birlik Başkam ErdalEren, mü- teahhitlerin dış işlerde yaşadığı teminat mektubu sorununa da dikkat çekti.Birçok ülkenin Türk ban- kalanna ait teminat mektubunu kabul etmediğini bu nedenle de Ziraat Bankası'nın teminat mektubu ver- mesini istediklerini kaydeden Eren, "Sa\ınBakanını izin veririerse bürokradarla gideüm IMF, Dünya Bankası'na. Yüzde 6^ faiz dışı fazlanın bir miktar esnemesinin Türkiye'nin yaanmlannı bir miktar harekete geçireceğini söyleyelim. Bu işe yarar nu, bil- mi>'orum_. r ' dedi. Başbakan Yardımcısi Şener ise yaptığı konuşmada, 2005 yıh ödenekleri hakkında aynntı vermekten kaçındı. ÎLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozieni.yuzakracuinhuriyetcoin.tr Iki rapor duruyor önümde. Biri Birleşmiş Milletler'in geçen hafta dünya kamuoyuna açıkladığı 436 sayfalık 2004 yılı Dünya Yatınm Raporu. Bilişim ve iletişim tekno- lojilerindeki ileriemelersonucu ya- bancı yatınmcının dünyanın her yerinde hizmet sektörüne yöneldi- ğini örneklerle anlatıyor. Diğeri ise TÜBlTAK'ın koordinasyonunda hazırlanan Vizyon 2023 raporu. Aslında bir strateji belgesi. Türki- ye'nin jenerikteknolojilerinde ege- menlik sağlayarak uluslararası toplumun refah içindeki bir üyesi olmasının yollannı çiziyor. önce birinci rapordan bazı nok- talan aktarmak istiyorum. Hizmet- lerin küresel dolaşımında gerçek- ten de önemli bir artış var. Orneğin, British Telecom 2003 yılında Hin- distan'da iki çağn merkezi açtı. Dünyanın lojistik devlerinden DHL, Isviçre ve ingiltere'deki iletişim tek- nolojileri (IT) hizmetlerini Prag'a kaydırıyor. Bu, Çek Cumhuriyeti için başlangıçta 400, iki yıl sonra ise 1000'i aşkın yeni istihdam anlamı- na geliyor. Amerikan ACS firması Afrika'da Gana'da 40 bin metre ka- relik bir alanda sağlık, sigorta ve Yatınm ve Vizyon iletişim alanlannda bilgi işlem hiz- meti verecek bir merkez kuruyor... BM'nin raporuna göre hizmetle- rin küresel dolaşımı alıcı ülkeye de verici ülkeye de geniş oianaklar ve kârlar sağlıyor. Nasıl mı? Hizmet sektörü yatınmını alan ül- ke istihdamını arttınyor, çalışanlar beceri kazanıyor, dış pazarlara açı- lım sağlıyor. Hizmet sektörlerini başka ülkelere kaydıranlar ise hem ucuz işgücü sayesinde maliyetleri- ni düşürerek rekabet güçlerini art- tınyoriar, hem de katma değeri da- ha yüksek ürünlere yoğunlaşma potansiyelleri artıyor. Aslına bakarsanız, o 'hizmetler" diye tanımlanan alan, düşünce sı- nırlannı zorlayacak kadar geniş. En düşük katma değere sahip olanlar numaralann bilgisayaragirilmesi ve çağrı merkezleri. Ancak yüksek katma degere sahip olanlar da var. örneğin, mimari tasanmlar, bilgi- sayar yazılımları, mali analizler, Araştırma- Geliştirme, sigorta hiz- metleri, mühendislik, sağlık hizmet- leri, intemet üzerinden eğitim ku- rumlan, 3 boyutlu film ve animas- yon stüdyolan.. Sağlık hizmetleri gerçekten il- ginç. Omeğin hem geneleksel pos- ta kanalı hem de elektronik posta yoluyla teşhis, tanı koyma ve kon- sültasyon yapılıyor. Çin, Tayvan ve Güney Asya ülkelerine bu hizmeti verirken, Hindistan'daradyoloji uz- manlan ABD'deki hastanelerde çe- kilen tomografileri yorumluyoriar... BM'nin raporuna göre hizmetler sektörünün bu küresel dolaşımı dünya ekonomisini uzun bir süre etkileyeceğe benziyor. Biraz da "2023 yılında nasıl bir Türkiye görmek istiyoruz?" konu- suna. Vizyon 2023 raporu, 2 yılı aş- kın bir süredir kamu, özel kesim ve üniversitelerden konularında uz- man 250 üyenin katılımıyla düzen- lenen toplantılar ve arama konfe- ranslan sonucunda hazırlandı. Eği- timden sağlığa, tanm ve gıdaya, in- şaat ve altyapıya, makine imalatın- dan kimyaya, tekstile, enerjiye, ha- vacılık ve uzaya kadar her alan üze- rinde teknolojik gelişim öngörüsü dünya ölçeklerinde hazırlandı. Ra- por, belirtilen hedeflere 2023 yılına kadar ulaşılması için nasıl bir stra- tejinin izlenmesi gerektiğini, Türki- ye'nin önündeki fırsatların ve teh- ditlerin neler olduğunu detaylı bir şekilde anlatıyor. Altını çizdiği önemli bir nokta da var "Mesele sadece bilim ve teknolojiye ege- men olmaktan ibaret değil. Bu egemenliği mutlaka ve mutlaka ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürme, yaniyeni ürûn ve hiz- metler, yeni üretim ve dağıtım yön- temleri yetkinliğine de kavuşmak gerekiyor." BM'nin yatınm raporu ile Vizyon 2023 birbirleri ile örtüşen çalışma- lar. Biri küresel ekonominin yannı- nı tasarlıyor, diğeri küresel ekono- minin tarihi krizlerle, istikrarsızlık- larla bezeli oyunculanndan birinin geleceğini. Top, bu iki raporu da iyi özümseyip değeriendirmesini bi- len yöneticilerde. Tabii şunu da unutmayaJım: Türkiye bugüne ka- dar Vizyon 2023 kadar kapsamlı ol- masa da hepsi de kendi içlerinde birbirinden değerii onlarca çalışma yaptı ve hepsi istisnasız toplu raf- larda çürüyor...