Katalog

27 AĞUSTOS 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA |\. I j I i I U Jx kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 Ağustos ve EylüVde büyük ve küçük kedilerin gizemli dünyasında buhışacağız Sinemada kedilerin görkemi• Sinemalanmız hayvan dünyasının en güzel, en zeki, en çevik yaratıklan kedilerin ve onlann ata akrabalan kaplanlann başrolde olduğu filmlerle şenleniyor. Bu göz kamaştıran kediler birçok kez yönetmenlere, senaristlere,edebiyatçılar a esin kaynağı oldular. ASLI SELÇUK Sinemalanmız Ağustos ve Eylül'de hayvanlar dünyasının en gû- zel, en zeki, en çevik yaratıklan ke- dilerin ve onlann ata akrabalan kap- lanlann başrolde olduğu filmlerle şenleniyor: tki Kardeş'teki Sangha ve Kumal, Şrek 2'deki Çizmeli Ke- di, Kedi Kadın, Garfield Bu göz kamaştıran kediler birçok kez yönet- menlere, senaristlere,edebiyatçılara esin kaynağı oldular. Jacques Tour- neur, "Cat People" (Kedi tnsanlar 1942) adlı, dar bütçeli psikolojik ge- riliminde yoğun bir kıskançlık, gözü kararmış bir öfke sonucunda pante- re dönüşen, daha sonra da yeniden insanlaşan kadınlan anlattı. Kaplanlardan yaşam dersl Simone Simon'un başrolde oyna- dığı bu gizemli dramdaki psikolojik baskı. yetkin siyah-beyaz görüntü- lerle aktanlmıştı. Ilk \ersiyondan tam 40 yıl sonra Paul Schrader, De- witt Bodeen'in özgün öyküsüne bağb kalarak ortaya erotizmin baskın olduğu bir korku-gerilim çıkardı. Nastassia Kinski ve Malcolm McDowell'ın iki kardeşi canlandır- dığı bu ikinci çekimde (82) ilkine oranla özel efektlerden daha çok ya- rarlanılmıştı. Cinsel ilişki anında pantere dönüşen bu rür beraberliği yaşadığı kişiyi öldürmek zorunday- dı, bu durumda en güvenli cınsellik ancak akrabalarla yaşanabiliyordu. Arthur Hilton'ın "Cat-Women of the Moon''u (Aydaki Kedi Kadın- lar'53) dünya uygarhğmdan 2 mil- yon yıl ilerideki Ay'ın kedi kadınla- nnın dünyaya egemen olma planla- nm anlatan bir bilim kurgu çalışma- sıydı. Üç boyutlu teknikle peliküle yansıtılan bu ilginç çahşmada Ay'a gelen dünyalılann gezegenlerine dö- nerken kedi kadınlann roketi kaza- ya uğratarak ele geçirmeleri, tek kadın dünyalının bilincine girip dünyayı istila etmeleri başanlı bir görsellikle yansı- mıştı. Norman Tokar'ın yö- nettiği bir Disney yapımı olan The Cat From Outer Space"de (Uzaydan Gelen Ke- amacıyla bir fizikçiye dönüşür. Fi- zikçinin eski sevgılisi kedinin doğaüstü güçlennin aynmı- na dL78) bir kedi yö- nettiği uzay gemisi anzalanınca dün- yaya inmek zorunda kalır. Kedi, ge- misini hemen onarmak ve uzay filo- su ile olan randevusuna yetişebilmek vannca da bahse girerek fizikçinın sırtından kazanç yollan arar. Bir ba- hisin ortasında veteriner kediyi yan- lışlıkla uyutunca işler tümüyle kan- şır Ralph Bakshi nın "Fritz The Cat"i (Kedi Fritz/72) ise yetişkinle- re yönelik bir çizgi film. Robert Crumb'ın yarattığı Kedi Fritz çok sa- yıda açık saçık, müstehcen, politik durumlarla karşılaşır. grup seks par- tilerine katılır. polisçe kovalanır, si- yahilenn gettolanna girer, de\Tİmcı motosikletlilerle takılır, yağmalama- lara girişir. Andrew Adamson, Kel- ly Asbury ve Conrad Vernon'un or- taklaşa yönetimi "Şrek 2"deki çiz- meli sarman kedi yaman mı ya- man. Uzun siyah pelerini, koca- man rüylü şapkası, dizme ka- dar siyah çizmeleriyle peren- deler atıyor. akrobatik göste- riler yapıyor, Şrek'in yolda- şı eşekle sürekli tartışıyor. yeri gelince kendine acındır- mayı başanyor. beklenmedik anlarda bir tüy yumağı ku- suveriyor. A. Adamson kedileri çok sevdi- ğinden bu yeni kahramanı de- vam filmıne eklemış, onu yaratırken de maskeli kahraman Zorro'dan esinlenmiş. Seslendirme- sini de böyle- likle son Zor- ro'da oynayan Antonio Bande- ras yapmış. Jean- jacques Annaud, tki Kardeş "te bizi gerçeklerin içinden şiirli ve düşün- dürücü bir hayvan destan ızletiyor. Başrollerde büyüleyıci güzellikleny- le ikı Bengal kaplanı, Sangha ve Ku- mal var. Jenenkte ilk onlann admı okuyoruz. ardından filmin adı, son- ra da yönetmenin adı geliyor. Bu sunuş Annaud'un onlara duy- duğu saygı ve hayranlığın altını çiz- me isteği. Bu güzelim kaplanlar film süresince insanlara unutamayacak- lan yaşam dersleri veriyorlar, bazı kişiler algılasa da kımilerinin umu- runda bile değil. Dünya popüler kül- türünün baş kişilerinden şişman, tembel kedi, 26'sını süren "Garfi- eld". Peter Hewitt'in yönetimiyle ilk kez beyazperdede. Yaratıcısı Jim Davis onu özel bir hayvan diye ta- nımlıyor. Gençler onun otoriteye ka- fa tutuşuna, başına buyruk, bağımsız bir kedi oluşuna, yetışkinler de uyku- cu. tembel, bogazına olan düşkünlü- ğünü bir anlamda kendileriyle öz- deşleştırip Garfield'e bayılıyorlar. Kedi Kadmların glzemi Fransa"dan Hollyvvood'a transfer olan Pitof un yüz milyon dolar büt- çeli "Kedi Kadın"ında Halle Berry üç ayn kadını canlandınyor, kadın- lann bırden fazla yüze sahip olduk- lannı, aynı anda seksi, zeki, güçlü ve zayıf olabileceklerini vurguluyor. Pi- tof çok gerçekçi bir film çektiğini, Sharon Stone'sa filmde kan, küfür, müstehcenlik olmadıgını, sansüre ta- kılmayacağını. yönetmenin bazı şey- leri çok ince bir yaklaşımla anlattı- ğını, kimı sahneleri orada Dr. Freud varmışçasına çektiğini söylüyor. "Batman Returns"deki (Batman Dönüyor. Tım Burton.92) Selina Kyle'ın (Michelle Pfeiffer) ölüp ye- niden dinldiğinde kedi kadın oldu- ğunu, ılk "Batman"deki (Leslie Martinson, 66) Lee Merriwether'in canlandırdığı Kitka'yı da unutmaya- lım. Gerçek kaplanlann, kedilerin, ke- di kadınlann, özel efekt-çizgi kedi- lerin başanyla oynadığı komedi, ge- rilim, serüven, dram, çizgi filmlerde buluşmak üzere. İZLEYİCİ CÖZÜYLE... ERDAL ATABEK Mahrem Şeyler... kete sekreter olarak giren Sand- rine, çalışkanlığı ve erkeklerin flört isteklerine kayıtsızlığı ile dikkat çeker. Bir süre sonra Nat- halie de aynı şirkete büroda çalış- mak üzere girer. Gözlerine kestir- dikleri hedef, şirketin genel mü- dürü Delacroix olur. Genç kadın- lann çekiciliğine dayanamayan genel müdür bir süre sonra, şirke- ti ele geçirmek isteyen genç Christophe için büyük bir açık verir. Christophe, babasının şir- ketini ele geçirmek istemekte a- Film gerçekten etkileyici bir striptiz sahnesiyle başlıyor. Bu soluk kesici gösteriyi gece kulü- bünde yapan Nathalie, yaşamda bir şeyi çok iyi öğreniyor: "Er- kekler ne isterse o oluyor, yaşa- mak istiyorsan sen de bu kura- la uyacaksın." Kulübün barme- ni olan genç ve güzel Sandrine de hayran olduğu Nathalie'nin öğrendiği kuralı çok geçmeden anlayacaktır. Kulübün sahibı, Sandrine için bardaki hizmetleri- nin dışmda da isteklerde buluna- caktır. • Fransız yönetmen Jean Claude Brisseau, filminde birçok temayı birden işlemeye kalkmış, sonra da bunlan birbirine karıştırmış iyi konu, sıradan serüven Buraya gelenlerin be- ğendikleri kızlarla eğlen- me haklan vardvr, burada çalışmanın söylenmeyen bir ku- ralı da budur. Sandrine bu teklife "hayır" deyince işten atılır. Nat- halie, genç kadına birlikte otur- malanru önerir, birlikte oturma- ya başlarlar. Bu yazgı ortaklığı, birbirini beğenen kadınlann bir- birini çekici bulmalanyla yeni bir boyuta taşınır. Iki kadm artık er- keklerden uzaklaşmıştır, şimdi onlar erkekleri kullanmaya karar verirler. Erkekleri kullanacaklar, böylece toplumda istediklerini elde edeceklerdır. Böylece bir şir- gorunuyor. ma onun talimatı ile genel müdür Delacroix tarafından denetlen- mekten kurtulamamaktadır. Bu kez, bu engel ortadan kalkar, genç oğul şırketin denetimini ele geçirir. Bu arada Sandrine yük- selmiş, Christophe'un sekreteri ohnuştur. Filmin bundan sonrası biraz kontrolden çıkmış görün- mektedir. Christoph, şatoda kız- kardeşi Charlotte ile ensest ilişki- si içindedir, seks partileri düzen- lemektedir. Satyricon filmini anımsatan ama o başanyı yakala- yamayan sahneler, yapay oyun- lar gibi kalmakta, poraografiye yakm sahnelerle cinsellik anlatıl- mak istenmektedir. Christophe, Sandrine ile evlenmiştir ama bu evlilik de seks oyunlanna kurban arayan bir amacın ürünü ohnuş- tur. Sandrine, evlendiği Christop- he'un eski eşlerinin nasıl intihar ettiğini şimdi anlamaktadır. Filmin sonu böyle bitmiyor. A- ma Fransız yönetmen Jean Cla- ude Brisseau, filminde birçok temayı birden işlemeye kalkmış, sonra da bunlan birbirine kanş- tırmış görünüyor. Er- kekler tarafından kul- lanılmaktan kaçarken ne aradığını bil- memek, sonra da ipin ucunu kaçırmak, bu arada duyarlı cinsel arayışlann yerini çılgın seks par- tilerinin alması, fihni karmaşık bir duruma sokmuş. Sonuçta yönetmenin ne anlattığını an- lamak için gördüklerini ayık- lamak da izleyiciye kahyor. Iki kardeş arasındaki ensest de eski Romahlarda olduğu gibi. sekste sınır tanımamak ile yeni oyunlar oynamak arasında bir yerde du- ruyor, bir derinlik de taşmııyor. İyi bir konuyla başlayıp sıradan bir serüven filmine dönüşmek de böyle olmalı. Romantik komedi, animasyon ve belgesel Üçyenifilm gösterimde Külrür Servisi - Sinemaseverler haf- ta sonu yeni gösterime giren 'Kayıp, Aranıyor: DebraWinger','Şrek2've 'Komşu Kızı' filmini görme imkânı bulacak. Rossanna Arquette'nin yö- nettiği 'Kayıp, Aranıyor: Debra W in- ger"de Melanie Griffith, Salma Ha- yek, Diane Lane rol alıyor. Üç kez Oscar'a aday olan ve zamanı- nın en önemli kadın oyunculanndan sa- yılan Debra VVinger'ın ortadan kaybol- masmı metafor olarak kullanan belge- selde Rosanna Arquette, her biri zama- nmda milyonlarca kişinin rüyalanna girmiş 40 yaşın üzerinde pek çok oyun- cunun tanıklığına baş\oıruyor. Sharon Stone'dan, Jane Fonda'ya, Meg Ryan'dan Holly Hunter'a pek çok oyuncu, Hollywood"a, erkeklere, seyir- cilere ve kendilerine eleştirel bir bakış açısı ile yaklaşıyorlar. Oyuncular bu bel- geselde estetik ameliyatlanndan, arala- nndaki ezeli rekabete kadar pek çok ta- bu hakkında konuşuyorlar. Gösterime giren bir diğer film ise Film farklı dünyaların insanlarına ait bir komedi. 'Şrek 2'. Animasyon, macera ve kome- di türündeki fıhnin yönetmeni Andrew Adamsonve Kelly Asbury. Birinci filmde Prenses Fiona'yı kur- tarmak için, şeytani ruhlu Lord Farqu- aad ve ateş saçan ejderhaya karşı müca- dele veren Şrek. finalde güzel prenses- le evlenerek mutluluğa ulaşmıştı. Ürkü- tücü görünümlü ama iyi yürekli kahra- mammızı 'Şrek 2'de çok daha büyük bir engel bekliyor: Sevgili eşinin vatanı olan Uzak Ülke'ye giderek kayınpede- ri ve kayın\alidesiyle tanışmak. Filmde. Mike Myers, Eddie Mur- phy, Cameron Diaz rol alıyor. Luke Greenfieldın yönettiği ve Elisha Cuthbert, Emile Hirsch, James Re- mar'ın rol aldıklan 'Komşu Kızı' ro- mantik bir komedi. On sekiz yaşındaki Kidman hâlâ bakir ve hayatın tadına hiç bakmamış bir delikanlıdır... Ta ki kom- şu eve yeni taşman genç ve güzel bir o kadar da masum görünümlü Danielle'e âşık olana dek. Matthew. yandaki evde oturan kızın bir zamanlar bir porno yıl- dızı olduğunu keşfettiğinde bastırdığı tüm hisleri kont- rolünden çıkar. Danielle ona kabuğundan çıkması konusunda yardımcı olur- ken Matthew insanlann aşk içm her şeyi riske atabile- ceklerini öğrenecektir. 'Komşu Kızı' farklı dün- yalann insanlanna ait bir komedi. Geleceği olan bir delikanlı ile geçmişi olan bir genç kızın hikâyesi. KEDt GOZU VECDİ SAYAR Protos-colos Dünkü Radikal'de Nuray Mert, "masa başın- da ahkâm kesenler"\e "sahadan" yazanlar ara- sındaki gerilime değiniyordu, "Köşe Yazartığı" başlıklı yazısında. "Sahadan" yazan biri olarak söyleyecek birkaç sözüm olduğunu düşünüyo- rum. Çok taze bir olay duruyor ortada. önceki gün- kü ve dünkü gazetelerde -Cumhuriyet, Radikal, Birgün- Datça'da gerçekleşen '5. Can Şenli- ği'nin kapanış törenine ilişkin haber ve yorumlar yeralıyordu. Birgün'ün birinci sayfasındaki "Kay- makamın Ayıbı" başlıklı haberde, "Datça Kayma- kamı Savaş Tuncer, Can Baba Şenlikleri'nde Can Yücel 'in eşi Güler Yiicel 7 oturduğu koltuk- tan kaldırdı, Vecdi Sayar'/ ise kovdu" sözleri yer alıyor. Sevgili dostum Murat Çelikkan ise, Radikal'deki 'Dünden Kalanlar' köşesinde 'Kay- makamın Ayıbı' başlığı altındaki yazısında, "Kay- makam, Güler Yücel'in beş yıldır oturduğu kol- tuğu yakınlanna ayırdı, duruma itiraz eden genel sanatyönetmeni Vecdi Sayar'ıyanından kovdu" ifadesine yer vermiş. Gazeteciliğin temel kuralının haberi kaynağın- dan doğrulatmak olduğunu bilirdim. Böyle bir şey yapılmış olsaydı, yanlış haber vermek duru- munda kalmazlardı. Bu durumda, bana gerçegi anlatmak görevi düşüyor. Evet, bir protokol kri- zi yaşandı, hep yaşanıyor ve kolay kolay da bu krizler bitmez bu ülkede. (Şu protokol sözcüğü- nün nereden geldiğini biliyor musunuz? Bana, bir bilim adamı dostum söyledi. Ama, yazmasam daha iyi olacak galiba). Biz 'olay'a dönelim. Şenliğin ilk akşamı Açık Hava Tiyatrosu'ndaki konser öncesi Amfi'nin Protokol'e aynlan bölümünde görev yapan Za- bıta memurlarının yanına giderek "Geçen yılki sıkıntılan bu yıl da yaşamayalım, konuk sanatçı- lara, yazarlara yer ayıralım" dedim. Zabıtanın "Bana böyle bir talimat verilmedi" sözü üzerine, Belediye Başkanı'nı cep telefonundan arayarak talimat vermesini istedim. O da "Birinci sırayı devlet protokolüne ayınn, ikinci ve üçüncü sıra- lara sanatçılarotursun" talimatını verdi. Böylece ilk günkü kriz atlatılmış oldu (o ilk sıra tümüyle boş kaldı o başka!) Ha, unutuyordum, bir tek ll- han Berk'i oturtabildik o sıraya. Yılın onur ko- nuğuna, "Siziarkaya alıyoruz" diyemeyeceğimi- ze göre, zabıta ile yeni bir itişmeyi göze aldık. Ge- lelim ikinci geceye... Üç milletvekili ile birlikte ilk sırada yerini alan -ve yanında hiçbir yakını, hat- ta memuru bulunmayan- Kaymakam Savaş Tun- cer'in yanına giderek "Can Yücel'in eşinin ilk sı- rada oturmasının yakışık alacağını" biraz sert bir ifade ile söyledim. O da, "Elbette, gelsinler" ya- nıtını verdi. Güler ise, zaten oturmuş olduğu üçüncü sıradaki koltuğundan kalkıp gelmek is- temedi. Ben de kaymakamın yanından aynldım. Yani, ne Güler Yücel'in oturduğu koltuktan kal- dırılması var ne de benim 'kovulmam'. Magazin anlayışının ciddi gazetelerimizde de yer alması -hatta bu haberlerin ciddi gazeteci Murat Çelik- kan'ı bile yanıltmış olması- üzücü. En azından bu köşeyi okuyanlar haberi bir de doğru kaynaktan öğrensinler istedim. Datça Kaymakamı hakkın- da, Sinan Kara ile ilgili tavrından ötürü çok şey yazıldı bu sütunda. Ama, "Yiğidi öldür, hakkını ver" demiş atalarımız. Tabii, gerçeğin bu olması, eleştirilecek bir nok- ta olmadığı anlamına gelmiyor. Çünkü, buna benzer olayları hemen her festivalde yaşıyoruz. Devlet protokolü olsun, belediye protokolü ol- sun, bir şenlikte en çok oturdukları koltukla ilgi- lidir. Konukmuş, sanatçıymış, kimsenin umurun- da değildir. Çünkü, Atatürk ve Inönü dönemle- rinden sonra, sanatçıya değer veren çok az in- san oturdu yönetici oturmuştur bu koltuklarda. Son söz yerine: Cezayir savaşı yıllarında, De Gaulle'e sormuşlar. Fransız devletine çok sert eleştiriler yönelten Jean Paul Sartre hakkında ne düşünüyorsunuz, diye. "Sartre, Fransadır" demiş. Dilaver Uyanık'ı yitirdik • Kültür Senisi - Türk sinemasmm yakından tanıdığı ve son olarak 'Zerda' dizisinde yer alan Dilaver Uyanık (66) dün sabah saatlennde uzun süredir mücadele etrigi kansere yenildi. 11 yıldır kanserle mücadele eden Uyanık, bugün Şişli Camii'nde kılınacak öğle namazından sonra, Zincirlikuyu mezarlığına defnedilecektir. Dilaver Uyaruk şu filmlerde rol almıştı; 'Gazap Rüzgân' (1982), -Yoksur (1986). 'Dilan' (1986), 'Sızı' (1986), -Beyoğlu'nun Arka Yakası' (1986), 'Dünden Sonra Yanndan Önce' (1987), 'Av Zamanı' (1988), 'Benim Sinemalanm' (1990), 'Şahmaran" (1993), 'Bize Nasıl Kıydınız' (1994), 'Bana Sevgiyi Anlat' (1996), 'Kerem' (1999), 'Günaydın tstanbul Kardeş' (1999), 'Geç Gelen Bayram' (2000), 'Şaşı Felek Çıkmazı' (2000), 'Şehnaz Tango' (2000), 'Hemşo' (2000), 'Bizim Aile' (2001). İran'da Oueen'e îzjn • LONDRA (BBC) - Efsane rock topluluğu Queen'in 'Greatest Hits' adlı albümü, Batı kökenli müziğe katı bir yasağın uygulandığı İran'da yasal yollardan yayunlandı. Topluluğun ünlü solisti Freddy Mercury, soyunun kökeninin îran'a dayanmasından gurur duyduğunu açıklamıştı. Topluluğun albümleri ve single'lan, ülkede korsan yolla alıcısma ulaşıyordu. Kaset formatında yayımlanan albümdeki şarkılann sözleri, kapakçıkta açıklanıyor. Bollyvvood'dan AIDS üzerine film • LONDRA (BBC) - Bolryvvood'da çekilen AIDS üzerine ilk film olan 'Phir MilengeAVe will meet again' gösterime girdi. Birleşmiş Milletler tarafından beğenilen film, kamuoyunda kurum tarafından desteklendi. Filmde rol alanlar arasında, Bollywood'un en ünlü yıldızlan var. Aynı zamanda oyuncu olan Revathy Menon'un yönetmenliğini yaptığı filmin konusu, kariyerinde başanlı olan bir kadının eşinin HIV pozitif olduğunun anlaşılmasıyla başhyor.