Katalog

2 TEMMU2 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA J\_ U M.U 1. U m\ kultur(5 cumhuriyet.com.tr 15 'Devamfilmi' kötii olurgenellemesini tersine çeviren tipikAmerikanvari biryaz eğlenceliği Örümcek adam âşık... Spider-Man 2 Yönetmen: Sam Raimi / Senaryo: Alvin Sargent / Kamera: Bill Pope / Müzik: Danny Effman / Oyuncular: Tobey Maguire, Kirsten Dunst, Alfred Molina, Rosemary Harris, James Franco, J.K. Simmons, Donne Murphy / ABD 2004 (WB) Hollyvvood'da, Joel ve Ethan Co- en kardeşler, Tim Burton gıbı günü- müzde artık usta payesine enşmiş, sinemaya gönül vermiş, aynı kuşak- tan yaşıtı kımı genç yönetmenlerle birlikte. 1980'liyıllardaortayaçıkan Sam Raimi, korku-fantastiİc türüne yeni bir soluk getiren o dehşetengiz Evil Dead üçlemesiyle yaptığı par- lak çıkışı pek sürdüremeyerek biraz arkadaşlannm gölgesinde kalmıştı 1990"hyıllarda. Darkman, Hızlı ve Ölü, Basit Bir Plan, hatta Üçüncü Göz gibi genel- de vasatı aşıp ilginç mtelemesini hak eden, 1990'lardakı filmlenni takip eden çizgı roman uyarlaması Spider Man-Örümcek Adam'sa, Ra- irni'nın yıldızını yeniden parlattı 2002'de, umulmadık gışe başansıy- la. Bugün göstenme giren, aynı kad- ronun ehnden çıkma devam fılmi Örümcek Adam 2 de, devam filmi kötü olur genellemesini tersine çevi- ren, hatta ilk filmden daha iyi bile de- nebilecek bir fantastık. Raimi, hâlâ bakır kalmış genç sü- per kahramanın, beceriksiz âşık hal- lenne ve yeni serüvenlenne kaldığı yerden devam ediyor. Devam filmin- de de, tıpkı ilk fılmdeki gibı, yine her şey bir delikanlıyla bir türlü dil- lendiremediğı aşkı hakkında. çizgl romandan beyazperdeye 40 yıldan beri Marvel çizgi roman- lannın en tanınmış kahramanlann- dan olan, örümcekimsı güçlere sa- hip, uçanın-kaçanın elinden kurtula- madığı, bütün kötü ve hırsızlann be- lalısı, her an cankurtaran gibi New Yorklulann yardımına koşan, baba- yiğit, güçlü kuvvetli Örümcek Adam'ı, aşkını ifade etmekten aciz, yeniyetmeliğın çalkantılarında kıv- ranıp duran, yetim, sivilceli bir deli- kanlıya dönüştüren Raimi, topluma dönük sorumluluklanyla okul güze- lı, komşu kızı Mary Jane'e duyduğu büyük aşk arasında kalakalmış, habi- re bocalayıp duran bir süper kahra- man sürüyor önümüze, tüm smırlan aşarak evrensel bir üne erişen ilk filmden 2 yıl sonra. Bilmem kaç kat yükseklıkte, be- ton cam çelik kanşımı, göğe uzanan, ürkünç gökdelenlerin kâh tepesinde, kâh çevresinde uçan, dalıp çıkan, ağ atan ya da Manhattan'ın geniş, ışıklı caddelerini normal biri gibi arşınJayan PeterParker'le (filmi sürükleyen Tobey Meguire'ın bu ünlü çizgi roman karakterine cuk oturduğu söylenebilir) yeniden buluşturuyorbi- zi Raimi. Stan Lee-Steve Dit- ko'nun yarattığı, popü- ler çizgi roman karak- teri üstüne deneyimli senarist Alvin Sar- gent'ın yazdığı beylik bir senaryodan, göz alı- cı bir gençlik filmi for- matında çekilerek tez- gâhlanan bu Sam Raimi filmi, çok benimsediği kurtancılık mısyonuyla utangaç âşıklık arasında gi- dıp gelen genç Peter Parker'in kişisel bocalamasını vurguluyor. Kötü adama fcarşı Alfred Molina'nın birçok kaynak- tan esinlenmişe benzeyen, füzyon enerjisini araştıran. idealist bılım adamıyken deneyiyle New York'un yansını havaya uçuracak, ahtapo- tumsu, mekanik kollara sahip, yenil- mez bir düşmana dönüşen, ilginç kö- tü adam (Dr. Octapus yani kısaca Doc Ock) kompozisyonunun yanı sı- ra. kafayı Örümcek Adam'a takmış, cimri basın patronunu oynayan J.K. Simmons ya da müşfik, dul hala ro- lündeki Rosemary Harris gibı yan rollerdekı kimi oyuncular da bayağı göz dolduruyor. Tıkınnda temposu, teknoloji bece- nsi özel efektleri, dozunda mizahı, genelgeçer ahlaki ölçütlere yağlama- ballama çeken senaryosu. Bill Pope imzah, birincı sınıf görüntülen, Dan- ny Elfman bestesi müziklen, oyun- culuğu ve klasik baba sineması tarzı anlatımıyla meraklısının kuşkusuz ilgisiz kalamayacağı, esprili bir ak- siyon- genç- lik- ma- cera bulama- cı, iki bo- yutlu çizgi roman yakla- şımını zengin ve keyifli bir yaz mev- simi seyirliğine dönüş- türme çabasmın ürünü Örümcek Adam 2. Dahası iki saati aşkın bir süreliği- ne bu örümceğin ağına yakalanan se- yirciye de, alışılmış deyişle hoşça va- kit geçirten, Superman ya da Bat- man'lerle aşık atan, komik, dokunak- lı, düzeyli bir patlamış mısır eğlen- celiği. Yönetmen Raimi'nin, çizgi ro- mandan kalkarak türe adeta bir genç- lik kürü yaptırdığı söylenebilecek Örümcek Adam 2'si, sonuçta özel efektlen silindiğinde de geriye bir şeyler bırakan, hem ahtapotu andıran hem de örümceği çağnştıran Doc Ock'la kahramanımızın bankada ölümüne kapıştığı kavga sahneleri gibi, şenlikli bölümler de içeren, şa- matah bir seyirlik sayılabilir. YENİ BAŞLAYANLAR... YENİ BAŞLAYANLAR. MŞKLA SEKS / Sexo con Amor Bugün göstenme giren Aşkla Seks Boris Quercia'nın yönettiğı bir Latin Amerika yapımı. Sigrid Alegria, Alvaro Rudolph, Patricio Cortreras'ın başlıca rollenni ü>tlendiği filmde dört çıftin öyküsü anlatılıyor. Aralanna bırkaç karakter daha katılıyor. Hepsi birbirini tanıyor, hepsinin cinsel yaşamı sorunlarla dolu. Genelde hepsi eşine ihanet ediyor ya da ihanet etmek ıçin firsat kolluyor. Çok sayıda kahramanı banndıran, bol diyaloglu, esprili ve komik bir Şili filmi olan Aşkla Seks Latin Amerika'da hasılat rekorlan kırmış bir sekso-komedi. İZLEYİCİ GÖZÜYLE ERDAL ATABEK Gerçeklerden kaçışYetenekli bir yazar yara- layıcı bir boşanma olayın- dan sonra ormandakı evıne çekilerek romanını yazma uğraşı vermektedir. Ama yazarlann zaman zaman uğradığı 'vazamama sendromu'nun çukuruna yuvarlanmıştır. Yazdığı birkaç satır bil- gisayannda bir çaresızlık ışaretı gibi durmakta. bir satır daha ılerleyememek- tedir. Onu da silip çok se^ - dığı 'uyku kanapesi nde pınekleyip durmaktadır. Yazar Mort Rainev bu yan uyuşukluk içindeyken orman evinin kapısı çalınır. John Shooter olduğunu söyleyen bir Missisipi'li kendisine bir öyküsünü vermek istediğini söyler. Shooter, öyküsünü vermek ıstemektedır, çünkü ro- mancı Mort'u kendi öyküsünü çalmakla suçlamakta- dır ve öykünün sonunu değiştirmesini ıstemektedir. Yaşamın gizli bahçeleri Bu saçma ve akıl almaz durum Mort için öyle an- laşılmazdır kı yazar kendi öyküsünü daha önce yaz- mış olduğunu söyleyerek bu işten kurtulmaya çalışır. Ama Shooter bu konuda ısrarlıdır ve eger dediği ya- pılmazsa kötü şeyler olacağını söyleyerek yazan teh- dıt eder. Bu arada aynlmak üzere olduğu kansı Amy ile de konuşmak zorundadır. Aralannda mal bölü- şüm anlaşması yapıidığı halde Mort aynlma onayını vermemekte, bu arada Amy'nin kendısini terk edip birlikte yaşadığı Ted'e de nefret duymaktadır. Da>id Koepp tarafından yonetılen fılm oyuncu Johnnv Depp için yazılmış gibidir. Yazar Mort ro- lünde X Deppbüyük bir performansla filmı baştan so- na sürüklemekte, genlim dozu çok iyi ayarlanmış film sınırlı mekânlarda geçmesine karşın sürükleyi- ciliğıni kaybetmemektedir. Insan yaşamının 'gizli pencereleri, gizli bahçele- ri' her zaman yaşam ıçindekı serinletıcı vahalann iş- David Koepp'un yönettiği filmin başrolünde Johnnv Depp oynuyor. levıni görmektedır. ÇevTesinden, çevresindeki ınsan- lardan, yaptıkJanndan, yapamadıkJanndan bunalan insan gizli pencereden gizli bahçesine kaçarak kendi kurtuluşuna yoi açmaktadır. Fılm beklenmedik sürpnzlerle doludur ve hiç akJa gelmedik olasılüdann yaşanabileceğine göndermeler yapmaktadır. Buradaki paranoid durum belki de ın- sanlar ıçin çözemedilden sorunlardan kaçış yolunu göstermektedır. Polisiye sınıfına girebilir gibı görünen film psiko- lojik filmler kategorisine daha uygun olmaktadır. Ço- ğu zaman oîduğu gibi ruhsal bozukJukiarla yan yana gösterilen şiddet bu fihnde de yer almıştır. Ama hep- sınden daha inandıncı olan da insanlann sorunlannı çözmede nasıl çaresiz kaldıkJannı düşündürmesidir. BekJenmedik am bir ruhsal travmanın etkisiyle (ka- nsının yatakta başkasıyla sevışmesıne tanık olma gi- bi) tetüdenen paranoid şizofrenı, gerçekJerden bus- bütün kopmuş bir yapay dünya yaratabilir ama bu dünya şiddetm dünyası değıl gerçekJerden kaçışın dünyasıdır. Bu filmde de ruhsal birhastalığın şiddet duygusuy- la özdeşleşmesi ashnda bılinen biryanlış. Ama John- ny Depp başanyla oynuyor ve tam bir gerilim filmı. KEDI GÖZÜ VECDİ SAYAR Yaşadım Diyebilmek Bugün 2 Temmuz. Pir Suttan Şenlikleri'ne katılmak üzere gittikleri Sıvas'ta 37 aydınımı- zın fanatik dinciler tarafından yakı/ışının üzerin- den 11 yıl geçmiş. Aralannda dostlarım vardı; Asım Bezirci'den Metin Aftıok'a, Nesimi Çi- men'den Hasret Gültekin'e, Behçet Ay- san'dan Asaf Koçak'a nice güzel insan. Anı- ları önünde eğilmek yetmez. Bu ülkenin gele- ceğini aydınlatmak için verdikleri emeğe sahip çıkmak gerekir. Yaşadım diyebilmek için... Ya son haftalarda art arda yitirdiğimiz dost- lar, Ahmet Piriştina ve Üstün Korugan... Bir haziran günü bu dünyayı terk edip girtiler. Da- ha yapacak çok işleri vardı, ama 'yaşamak' de- nen şey neyse, onu en onurlu, en güzel biçi- miyle tamamladılar. Bu ülkenin politikacıları- nın, bilim insanlarının onların yaşamöykülerin- den öğreneceği çok şey var. Bir sinemacı dost, Engin inal da haziranda yitirdiğimiz dostlann yanında yerini aldı. Bu Ha- ziran-temmuz aylarınm sanatçılarla ne alıp ve- remediği var acaba? Asaf Çiğiltepe'yi de bir Haziran günü yıtirmiştik, Ferruh Doğan'ı, Tur- gut Zaim'i, Zihni Küçümen'i, Cahrt Irgat'ı, Ayhan Işık'ı, Tolga Aşkıner'i de... Kemal Su- nal'ı da yann anacağız (anısını bir mizah yanş- ması ile yaşatmak için harekete gecen Malat- ya Belediyesi'ne teşekkürler). Ya yazarlar... Or- han Kemal, Ahmed Arif, Nâzım Hikmet, Ah- met Haşim, Cemil Meriç, Mîna Urgan... Bu kadarla da kalmıyor. H. I. Dinamo, Tonguç, Cahrt Külebi, Peyami Safa, A. M. Dıranas, Fuat Köprülü, Yunus Nadi, Tahsin Saraç. . hepsi haziranda veda etmiş bu dünyaya. Bu hafta da Tomris Uyar'ı, Aziz Nesin'i, Rrfat II- gaz'ı, Cevdet Kudret i, Mehmet AM Aybar'ı anacağız sevgiyle. • • • Kültür ve sanat insanlarının anılannı yaşat- mak adına yapılan etkinlikler arasında, nitelik- lı sanat şenlikleri, yarışmalar ve festivallerin önemli bir yeri var. Bunlardan biri olan, "Rrfat llgaz Sarıyazma Kültür ve Sanat Festivalî" dün başladı. Doğduğu yerde, Kastamonu'nun Cide ilçesinde. Ustanın sevgili oğlu Aydın II- gaz'ın gayretleriyle bu yıl 9.'su gerçekleşecek bu anlamlı şenliğin. Ne yazık ki, aralannda ola- mayacağım. Neden derseniz, Hopa'dan davet daha erken geldi. Ve ben yarın "Hopa Kültür ve Sanat FestivalP'nde olacağım. ABD'nin Büyük Orta- doğu Planlarını, Barış ve Adalet Koalisyo- nu'nun yurt çapındaki etkinliklerini konuşaca- ğız Karadenizli dostlarla. Geçen hafta sonu düzenlenen bir başka şen- liğe, 'Doğu BayazıtKültür ve Sanat Festivali"ne ise çok istedigim halde bu yıl da gidemedim. Ama, daha sırada çok şenlik var. Nasreddin Hoca, Karadeniz Ereğlisi, Hacıbektaş, Tunce- li... Istanbul'da ıse festivalsiz gün geçmiyor. Art arda düzenlenen rock festivallerinin ardından Istanbul Büyükşehir Belediyesi'nin düzenledi- ği 'Köprü'de Tiyatro' festivali dün başladı. Ay boyunca da sürecek. Aynı günlerde Fransız Kültür Merkezi ile Devlet Tiyatrolarının düzen- lediği "Istanbul + DansFestivali''var. Haftaiçin- de, henüz Müzik Festivali bitmeden, "Istanbul Caz Festivali" başlıyor. Bir de, bu yıl ilki gerçekleşen 'Fransız Soka- ğı Şenlikleri'nden söz etmek ıstiyorum. Dün başlayan ve pazar akşamına kadar sürecek olan şenliklere pek çok sanatçı katılacak. Ga- latasaray Lisesi'nin arkasındaki Cezayir soka- ğını, Istanbul'un en önemli cazibe merkezlerin- den birine dönüştüren Mehmet Taşdiken i kutluyorum. Beyoğlu'nda yaşayan, Beyoğlu kültürüne sahip çıkan çok sayıda sanatçının yapıtlannı (Türkiye'nin en ünlü fotoğraf sanat- çılarının, ressamlarının ürünleri) Fransız Soka- ğı'ndaki galeride izleyebilirsiniz. Vedat Sak- man'ın açtığı 'cafe-chantant': 'Chez Sak- man" da bu büyük ustanın yanı sıra birbirinden değerli genç müzisyenler de müzik yapacak. Her akşam başka sürprizlerle karşılaşma ihti- mali de cabası. Vedat Sakman'ı dinlerken "İyi kiyaşıyorum" diyeceksiniz. Tüm kedilerin bun- dan böyle akşamları Fransız Sokağı'nda top- laşacağını ve bu güzel mekânın, Istanbul'un dünyaya açılan pencerelerinden biri olacağını şimdiden söyleyebilirim. vecdisayara yahoo.com Yeni 'Saraydan KE Kaçırma' • LONDRA (BBC) - Mozart'ın ünlü 'Saraydan Kız Kaçırma'sının Berlın Opera Komik tarafından sahnelenen yeni yorumu, büyük tepki aldı. 'Entruehrung aus dem Serail', bu opera kJasiği, modernleştirilmiş olmasının yanı sıra tecavüz ve şiddet dolu, açık-saçık sahneler de içeriyor. Opera, Berlin'deki prömiyerinin ardından 'tam anlamıyla bir skandal' olarak nitelendinldi. Wolfgang Amadeus Mozart'ın 18. yy. fstanbul'undaki bir sarayda geçen öyküsü üzerine kurgulanan yapımuı kahramanı, çizgili kostümüyle sahneye çıkan bir kadın satıcısı. Bazılanna göreyse, bu kadar tepki alması yanlış. Yapım, Mozart'ın operasının karanlık yanını yansıtmaktan başka bir şey yapmıyor. BLGLN • IL4RBÎ1T AÇIKHAVA TtYATROSU'nda 21.15'te Fazü Say'ın (piyano) konuk sanatçı olarak katılacağı Sertab Erener konseri. (0 216 556 98 00) ISTANBUL MÜZİK FESTİVALt • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZl BÜYÜK SALON'da 20.00'de Nederlands Dans Tiyatrosu gösterisi. (0 212 251 56 00)