Katalog

1 1 TEMMUZ 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER Türkiye'deki işsizlerin çoğu, üretim çağındaki gençler ile lise ve yüksekokul mezunlan UZMANLARUYARIYOR Umutsuduk intihar ve KanayanyaraişsizlikEkonomi Servisi- Türkıye ekonomisi l990'lı yıllardan bu yana kısa vadeli dış kaynakJa büyüme dönemle- ri yaşı>or. Ancak bu dış kaynağın çekılmesiyle ye- niden knze sürüklenen ekonomideki büyüme, yatı- nm ve üretımde patlamaya yol açmadığı gıbi yeni iş alanlan da yaratnııyor. •ıSSIZLIK DEMIR ATTT Veriler. işsizlik sorununun 1980'lerden bu yana "de- mirarügınT gösteriyor. Resmi verilere göre, 1980'de yüzde 8.3 olan işsizlik oranı 10 yıl sonra 1990'da da aynı düzeydeydi. 2003 sonu itibanyla da 23 milyon 640 kışi olan toplam ışgücüne karşı- lık işsizlik oraru yüzde 10.5. Kriz sırasında çıktığı yüzde lO'lu oranlardan bır türlü aşağı inmeyen ışsizlik sorunu profiliyle de çözümü zor bir denklem oluşturuyor. Işsizlenn büyük bölü- münü üretim çağındaki gençler, üçte bırinı lıse ve yüksekokul mezunlan oluşturuyor ve büyük bölü- mü tanm dışı üretim alanlannda iş anyor. Ağırlıklı kısmmı çeşıtli nedenlerle işinden çıkanlanlann oluşturduğu işsizlerin yüzde 22.7 si bir yıldan daha uzun zamandır iş anyor. DlE'NİN ARASTIRMASI DÎEnin Hane Halkı İş Gücü Veri Tabanrndan yarar- lanarak yapılan araştırmaya göre, TürkiyeUeki 2 milyon 418 bin ışsizin 1 milyon 413 binle yüzde 58.4"lük bölümunü çeşıtlı nedenlerle işinden çıka- nlanJar oluşturuyor. İşinden aynlaniann 802 binini çahştığı iş bıtenler, 448 binini işinden çıkanlanlar, 163 binini ıse ışyennı kapatan ya da ıflas edenler oluşturuyor. Ekonomisi yeru ıstihdam yaratmakta oldukça zorlanan Türkıye"dekı işsizlerin 431 bını ise ilk defa iş arayanlardan oluşuyor. C E N Ç VE DİPLOMALI... Türkiye'deki işsizlerin yüzde 34.4'le büyük bölümunü 25-35 yaş arasındakiler, yüzde 25'inı ıse 20-24 yaş arasındakiler meydana getiriyor. Buna göre işsizle- nn yüzde 59.4'Ie büyük bölümü tam venmli üretim çağında bulunanlardan oluşuyor. İşsizlerin yüzde 25.5'i 35-54 yaş. yüze 13.8'i'l5-19 yaş ve yüzde 2.3'ü ise 54 ya$ın üzennde. tşsizlerin yüzde 33.3"ü lise ve lise dengi meslek okulu ve yüksekokul veya fakülte mezunu. İşsızlenn 343 bininın lise, 239 bi- ninin lise dengi meslek. 222 bininin ise yüksekokul veya fakülte diploması bulunuyor. Ancak işsizlerin vüzde 44.5'le büvük bölümü ılkokul mezunu. Umut sınavı amu kurumlannda çalışmak için ön koşul olan; 2004- Kamu Personeli Seçme Sınavı'nın (KPSS) ilk oturumu dün yapıldı. Sınava giren 1 milyon 731 bin 759 aday; 40 bin kadro için ter döktü. 09.30'da başlayan ilk oturumdan sonra isteyen adaylar bir saat süreli ingilizce testine alındı. Sınavın öğleden sonra yapılan oturumuna ise, yalnızca öğretmen adaylan katıldı. KPSS kapsamında, bugön de sabah ve öğleden sonra oturumlar yapılacak. Sınavda başanlı olmak işe girmek için yeterii değil. Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin geçen ay bir soru önergesine verdiği yanıtta; 1999'da yapılan sınavı 392 bin 539 kişinin kazandığını ama yalnızca 89 bin 22 kişinin işe yerleştirilebildiğini açıklamıştı. (Fotoğraf: AA) Altı yıl sonra ikiye katlanacak Buzdağının görünen kısmı 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Ibptam Işgûcü (Bin kişi) Işsizsayısı İşsizlik oraıı (%) 20.847.3 f f 1.701.4 f # 8 . 2 # t f M t f t £İ.43o.U 21.503.0 21.469.0 ı. ı uo.u 1.735.0 1.665.0 22.158.0 1.802.0 22.673.0 1.568.0 22.919.0 l_21.824.5 22.399.0 23.167.0 22.031.0 23.491.0 23.818.0 23.640.0 1.382.0 1.463.5 1.527.0 1.773.5 1.452.0 1.967.0 2.464.0 2.493.0 7.8 • 8.0 ^ I 7.7 *$ I 8.1 '-T^f 6.9 M 6.0 8 1 6.7 f l fVh 6.8 rf^U^N 7.6 J^^'^mi 6.6 F*"E3^^» 8.4 1 l^BÇ 10.3 J :" J ^ Türkiye İşveren Sendikalan Konfe- derasyonu'na (TİSK) göre, işsizlik oranı halen yüzde 16 düzeyinde TÎSK'in 2003 sonunda açıkladığı, "Kavıt Dışı ts- rihdam"' adlı araştırmasına göre, mevcut istihdam yapısı iyileştırilmezse işsizlik oraru 2010 yilında ikiye katlanabilecek. Ekonomistlere göre, ekonomının son iki yıldır büyümesi de istihdam konusun- da umut vermiyor. Büyüme ile istihdam ilişkisini değerlendiren Prof. Dr. Erinç Yeklan, uluslararası piyasalardan Türki- ye'ye yaklaşık 10 milyar dolar civannda sıcak para girişiyle döviz bolluğu ve itha- latpatlaması yaşandığını belirtti. 'SlCAK PARAYLA BÜYÜME' Ekonomist Mustafa Sönmez de bu bü- \iimenin daha az eleman ve daha az üc- retie ihracata dönük üretün ve turizm hiz- meti satmaya odaklı olduğunu belirtti. Tür- kiye"nin 1990"lardan bu yana "sıcakpa- raya dayab büjüme" olarak nitelendirile- bilecek bir süreç yaşadığını ifade eden Sönmez, şu değerlendirmeyi yapn: "Kısa vadeli sermaye hareketkrinin gi- rişini özendiren. bunun için de içeride fa- izi yüksek, dö\iz kurunu düşük tutan bir yaklaşun benimsendi 10 \il kadar süren İMI serüvea, biri 1994, diğeri 1998'de iki krizle karşdaşb. Birkaç \ilhk yüksek bü- yümeter, krizkrk kesildi. Bu dış ka>nağa bağunhhk reel faiz oranlannın hep yüksek tutulmasııu. giderek yüzde 60'lara yerleşen bir kronik enflasyonu getirdi ve yükselen borç stoku sürdürülemez oJdu-." Bu gelişmeler üzerine 1999'dauygula- maya geçilen IMF programırun tanmda ve kentlerde istihdamı etkilediğini dile geti- ren Sönmez, destekten mahrum kalan ta- nmda üretimin gerilediğini ve göçün art- tığını belirtti. MİLYONLARIN SESİ suça itiyor ŞULEKÖKTÜRK işsizlik depresif bozukluklar başta olmak üzere, kırgın, kızgın kişilik yapısı, uyuşturucu bağımlılığı, suça yönelim gibi çok sayıda bozukluğa yol açıyor. Yapılan araştırmalar, iş- sizliğin arttığı dönemlerde depres- yon, intihar ve suça yönelımin arttı- ğını gösteriyor. Uzmanlar ise Türki- ye'de de işsizlik konusunda önlem alınmazsa gelecekte depresif ve suçlu insan sayısında patlama olaca- ğına dikkat çekiyorlar. Internatıonal Journal of Epidemiology isimli der- gide 1999 yılında yayımlanan bir araşûrma, işsizliğin gençler üzerin- de depresyona yol açtığuu ortaya çı- kardı. Yine Danimarka'da 1981- 1997 yıllanm kapsayan "Suicide" (intihar) araştırmasına göre, işsız- likle intihar arasında önemli bır bağlantı kuruldu. GELECI Psikiyatr Doç. Dr. Armağan Sa- mana, işsizliğe bağlı olarak genç- lerde oluşan psikiyatrik problemle- rin suça yönelimi arttırdığını belirt- ti. Işin insana kazandırdığı en önemli yönün rol sağlamak olduğu- nu vurgulayan Samancı, rolünü yiti- ren insanlann intihara baş\aırdukla- nna da dikkat çekti. Samancı, "Özeflîlde \^roş kesimle- rinde suça, UMişturucuva yönelim daha çok olduğu için suç arüşı ger- çekleşiyor. Korkanm gelecekte suçlu ve depresif insan sayısında padama olacak" dedi Pisikiyatr Doç. Dr. Oğuz Kara- mustafaboğlu. "îşsizük,erkekteken- dini sorgulama, özgüven cksikligi, al- kol ve madde kullanuıunda arnş, toplumdan kaçış. cinsd istek azal- masma yol açabiliyor. kadınlar ise daha az saldırgan davranışlar gös- teriyor. Ancak, onlarda da alkol kuJ- lanmunda arüş, ö^üven azalmast sos>al izolasyon geBşebiüyBr" diye konuştu. EK KORKUTUYOR 1 1 -^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^B^^^^^^^^^^^^^^^m^^^^^^mm^^^mım^^^^^^m^ı^^^^^^^^^^^^^^^^^^mm^^^^^^^^m^^^^m^mmmmm^^^^^^m^^^^^^^B^^^^^^nB^m Mücadelesi ve savunduğu ilkelerle milyonlarca öğrencinin, velinin, eğitim ve bilim emekçisinin umudu haline gelen EGİTİM SEN'i susturmak istiyorlar! EĞİTİM SEN; demokratikleşme söylemlerinin arttığı, farklı dil ve lehçelerde kursların açıldığı, TRT'de yayınlann yapıldığı birdönemde "anadilde öğrenimi" savunduğu için kapatılmak, susturulmak isteniyor! Ethem Nejat'ların, Fakir Baykurt'lann, Abdullah Gülbudak'lann ellerinde yükselen mücadele bayrağı, bugün 200 bin EĞİTİM SEN'linin elindedir. EĞİTİM SEN; Encümen-i Muallimin'den, TÖS'den, TÖB-DER'den devraldığı mücadeleci geleneğini Türkiye'nin geleceğine taşımaya kararlıdır. Ğ İ İEĞİTİM SEN, sendikal hak ve özgürlükler için; baskılara karşı DEMOKRASİ'den, savaşlara karşı BARIŞ'tan yana taraftır. Nasıl ki TÖS'ü, TÖB-DER7 kapatarak mücadelemizi engelleyemedilerse, EGİTİM SEN'e kapatma davası açarak da bizleri SUSTURAMAYACAKLAR! Tüm emek ve demokrasi güçlerini sesimize ses katmaya, mücadelemize omuz vermeye çağmyoruz! EGİTİM SEN güneşi, dün olduğu gibi, yarın da Tiirkiye'yi aydınlatmaya devam edecektir. EĞİTİM SEN GENEL MERKEZİ NOT - Kapatma davasına karşı tepkimiz 11-12 Temmuz günlerinde Ankara'da yapaeağımız oturma eylemi ile başlayacaktır. - Dava günü olan 13 Temmuz'da, Türkiye'nin dört bir yanından gelen Eğitim Sen üyeleri ve dostlarıyla birlikte Ankara'da olacağız.