Katalog

3«AYB 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DÎZİ Yasaklar ve gözaltdar dönemi I / JZLyİUİ sonrasının ılk yasal 1 Mayıs _£_ £^ göstensı gınşımı 1988 yılında gerçekleştınldı Turk-Iş uyesı Knstal-lş', Petrol-tş, TUMTİS, Den-lş sendıkalan ıle bağımsız Banks ve Otomobıl- Iş sendıkalan kurduklan tertıp komıtesı ıle îstanbul Valılığı'ne başvurarak 1 Mayıs'ı yasal olarak kutlamak ıstedıler Ancakvalüık 1 Mayıs'ın yasal olarak kutlanmasına ızın vermedı Buna rağmen 1 Mayıs gunu Taksım'e çıkmak ısteyen sendıkacılar polısın saldınsıyla karşılaştı 81 ışçı. temsılcı ve sendıkacı gozaltına alındı ve bunlardan bır kısmı tutuklandı 1989 yılında bır kez daha yasal olarak kutlama gınşımınde bulunuldu Turk-lş uyesı Knstal-lş, Petrol-Iş, TUMTİS, Den-lş, Basın-lş ıle bağımsız Otomobıl-lş, Banks ve Laspetkım-lş sendıkalannın 1 Mayıs'ı kutlama ısteğı, kutlamanın onunde herhangı bır engei bulunmamasına rağmen Gelenekten Geleceğe MAYIS Aziz ÇELİK ve Zafer AYDIN K j yasaklandı. Mecıdıyekoy ve Çağlayan'da gosten yapmak ısteyen ışçıler ve sendıkacılar gozaltına alındı \e uzun sure gozaltında tutuldu 1 Mayıs gunu Taksım Meydanına yurumek ısteyen bır grup polısın sert tutumuyla karşılaştı. polısın açtığı ateş sonucu Mehmet Akif Daka admda 17 yaşında genç bır ışçı hayatını kaybettı 1990'da 1 Mayıs'ın uzenndekı yasağa rağmen 1 Mayıs'ı korku ve şıddet gunu gıbı gostermek ısteyenlere ınat fabnkalarda, ışyerlennde yuz bınlerce ışçının katılımıyla kutlandı Fabnkalarda, 1 Mayıs bıldınlen okundu, turkuler soylenıp halaylar çekılerek 1 Mayıs kutlandı Bu arada Taksım'de 1 Mayıs'ı kutlamak ısteyen grubun uzenne açılan ateş sonrasında bır genç kız felç oldu Bu yükı 1 Mayıs kutlamalanna ıhşkın en ılgınç gelışme Hak-lş"ın, tanhınde ılk kez 1 Mayıs'ı kutlaması oldu 1991 yılında 1 Mayıs yıne fabnkalarda kutlandı 1989yılındanbaşlayarak 1 Mayıs'a ıhşkın tutumunu değıştıren Turk-Iş de hem genel merkezınde hem de çeşıth ıl temsılcılıklennde duzenledığı kapalı salon toplantılan ıle 1 Mayıs'ı kutladı 1992 1 Mayıs'ında Turk-îş, Hak-lş \e DİSK Ankara'da salon toplantısıyla ortak bır kutlama gerçekleştırdı Uç konfederasyonun ortak açıklaması ışyerlennde okundu 12 Eylul'den sonra ılk 1 Mayıs mıhngı îstanbul Gazıosmanpaşa Meydanı'nda Sosyahst Partı tarafından duzenlendı Meydanlar doluyor Fabrikalardaki kutlamalardan sonra işçiler 1993'te yeniden meydanlara çıktı. Türk-İş 1 Mayıs'ı Istanbul'da Abide-i Hürriyet Meydanı'nda 60 bin emekçinin katıldığı bir mitingle kutladı 12Evlüldarbesiile 1 Mayıs kuüamalan tamamen engeUendi \e 12 £>1ul yonetimi 1 Mayts'ı genel tatil gunu olmaktan çıkardı™ Turkıye'de sıyasal ıktıdarlar ve egemen sınıflar 1 Mayıs'ın anlamını çarpıtarak kıtleselleşmesıru engellemek ıstemış, 1 Mayıs "lan baskı yoluyla yasaklamakla yetınmemış, ellenndekı tum araçlan kullanarak 1 Mayıs'a karşı kırh, ıdeolojık bır mucadele surdurmuşlerdır Kullanılan en belırgın yalan ıse 1 Mayıs'ın "komunist bayramT olduğuydu Bu >alan, tum dunyada emekçılennın alanlan doldurduğu gun, Turk ışçılen alanlardan uzak tutmak ıçın uydurulmuştu Oysa 1 Mayıs bır yuzyılı aşkın suredır dunyarun çeşıth yerlennde dın, dıl, ırk, polıtık goruş aynmı yapılmaksızın ışçı sendıkalannın duzenledığı etkınlıklerle kutlan- maktaydı Ulkemızden Turk-Iş, Hak-lş, DlSK ve KESK'ın uyesı olduğu Dunya Ozgur Işçı Sendıkalan Konfederasyonu (ICFTU) da uzun yıllardır 1 Mayıs'ı kutlamaktaydı 'KoMÜNIST BAYRAMl 199O'lı yıllardan başlayarak 1 Mayıs'ın ışçılenn bayramı olduğu, uluslararası bırlık, mucadele ve da> anışma gunu olduğu fıkn ıyıce benımsenmıştır Bu benımseme netıcesındedır kı geçrmşte 1 Mavıs'a karşı mesafeh vaklaşımlara sahıp olan Turk-Iş ve Hak-Iş'ın tutumunda değışıldıkler olmuş 1 MayısTann kutlanmasında sorumluluk ve gore\ ustlenmışlerdır SoğukSavaşdonemının sona enp 1 Mayıs'ın "komünist bayramT olduğu yalanı ışe yaramaz hale gelınce, egemen çevTeler bu kez de 1 Mayrs'ı korku gunu gıbı gostermeye çalışarak 1 Mayıs'la ışçılenn arasına yenı mesafeler sokmaya çalışmışlardır Turkıye'nın 1 Mayıs seruvenı aslında demokrası seruvenının bır mınyaturudur Bır zamanlar Turkıye'de bır 1 Mayıs korkusu vardı Bu korku 198O'lı yıllarda tam bır kâbusa donuşmuştu îsısanın son gunlenne doğru ağır bır genlım çokerdı memleketın uzenne Değıl 1 Mayıs "ı kutlamak. 1 Mayıs'ı zıkretmek bıle cesaret ışıydı Taksım Meydanı ağır bır ablukaya alınır demokratık toplumlarda sıradan vaka oİarak kabul edılecek gosten gınşımlenne karşı de\ letuı gucu butun haşmetıvle göstenlırdı Zamanla sendıkalar pek çok "hukuk devletinde" olduğu gıbı 1 Mayıs'ı yasal gostenlerle kutlamak ıstedıler Ancak bu talepler de uzun sure reddedıldı Henüz zamanı gelmemıştı' 1 Mayıs korkusu de\am edıyordu Kendıne has şartlan \ardı' İHTİLAL PROVASI' Gençler, ışçıler, sendıkacılar sırf 1 Mayıs kutlama talebı yuzunden ezıyet çektı, hapıs yattı ve hatta oldu' Dunyarun pek çok yennde 100 yılı aşkın bır suredır çahşanlar tarafindan uluslararası ışçı gunu, emek bayramı, dayanışma gunu olarak kutlanan 1 Mayıs Turkıye'de otonter yaklaşımlar yuzunden uzun yıllar bır genlım, baskı, kâbus v e şıddet gunu olarak kaldı Butun dunyada ışçılenn, guçlennı devlete ve yönetenlere gösterdüden bır gun olan 1 Mayıs ülkemızde sıyası ıktıdarlann gucunu ve ruştunu ıspatladığı bır gun oldu Çunku 1 Mayıs "ihtüalprovası'' olarak goruldu, "deviete mevdan okuma" olarak goruldu Zaman geçtı, 1 Mayıs'a tahammul edılır oldu, 1 Mayıs'ta mıtıngler ve yuruyuşler duzenlenır oldu, kutlamalar olağanlaşmayabaşladı Ve bugune kadarbırçokkez 1 Mayıs kutlanmasına rağmen ulke parçalanmadı \e bır "ihtilaT denemesı de olmadı 1 Gerçı zaman zaman ahşkanlık uzere, bır kisim gostencı guvenlık guçlennce haşlanmaya devam edıyor ama devletın 1 Mayıs korkusu artık geçtı Fakat bu arada bırçok ınsan son derece olağan bır gostenye katıldığı ıçın olduruldu, dovuldu, yaralandı \esakatbuakıldı Oysa bır başkavol, demokratık ve çağdaş bır yol mumkundu 1 Mayıs ne solculann bayranudır, ne de korku ve şıddet gunudur 1 Mayıs hangı partıye oy venrse versın, hangı polıtık yaklaşımı savunursa savunsun, dını, dılı, ırkı ne olursa olsun aynmsız tum çalışanlann. ucrethlenn bırlık mucadele ve da> anışma gunudur 1 MAYIS 1 9 8 8 : Taksim Mevdanı'na yürümek isteyen kalabahğa polis izin \ermedi. Kalabahk dağılmayınca bu kez coplar konuştu. tnsanlar finn için getirüen ve sokağa yığdan odunlaria dövüldü... Dayanışma ıidıu S adece bır gelenek değıl, 1 Mayıs aynı zamanda guncel talepler etrafında her gun yenılenen bır mucadeledır Işçıler 1 Mayıs'ın mucadele deneylennın ışığında her yıl yenı taleplerle ışverenlenn ve sıyasal ıktıdarlann karşısına çıktılar Son donemde yaşananlar ıle 1 Mayıs'ın doğduğu donemde yaşananlar arasuıda buyuk bu- benzerlık ortaya çıkıyor 118 yıl sonra çalışma saatlennın duşurulmesı mucadelesı. yeniden emekçılenn daha ıyı yaşama mucadelesımn onemlı bır parçası halıne gehruştır Yenı hberahzm tıpkı 1 Mayıs'uı doğduğu vahşı kapıtalızm donemındekı çalışma \e yaşama koşullannı emekçılere yeniden dayatmaktadır 1 Mayıs her şeyden once uluslararası bır ışçı gunu \ e gunumuzde çahşanlar bugune kadar hıç olmadığı bır bıçımde uluslararası gehşmelerden, kuresel gehşmelerden etkılenıyorlar Bugun küreselleşmenın yarattığı ağır sorunlara ve tahnbata karşı, bır başka seçenek ıçın, çağdaş çalışma standartlannın ve sosyal haklann kuresellesmesı ıçın 1 Mayıs onemlı bır sımge olmaya devam edebılır Lluslararası Ozgur Işçı Sendıkalan Federasyonu nun (ICFTU) "sosyal adaktin kureseUesmesi" olarak tanımladığı bu hedef, sendıkal hareket ıçın yenı bır çıkış noktası olabüır Pek çok ulkede yukselen ve sendıkal hareket ıçınde de uluslararası dayanışma ruhunu genleten ırkçıhk. etnısızm, yabancı duşmanlığı, fundamentahzm gıbı ınsanlığın ve ışçılenn başına buyuk belalar açan eğılımlere karşı yenı bır uluslararası dayanışma ruhu yaratmak bugun daha da yaşamsaldır Ote yandan bugunun kuresel ekonomısınde tek tek ulkelerde elde edılecek kazanımlarla küreselleşmenın yarattığı yenı tehlıkelere karşı çalışanlann korunması mumkun değıldır Tam tersıne sermayenm kuresel saldınsına kuresel çapta bır emek pohtıkası ıle karşı konabılır 1 MAYIS 1 9 9 4 : Ortak kutlamanın vapıklığı, emekçilerin isteklerinin hep bir ağızdan haykınldığı yüdı. Deraokrasi Plat- fonmı'ndaki Türk-İş, DtSK, Hak-lş ve Kamu Çahşanlan Sendikalan Platformu îstanbul"da ortak bir miongk 1 Mayıs'ı kutladL 1 Mayıs 1998 ülke genelinde kutlandı 'Şimdi deraokrasi zamamdır' I şçıler 1993 vılında yenıden meydanlarda l Mayıs'ı kutlamaya başladılar Turk-lş l Mayıs'ı Istanbul'da Abıde-ı Hurnvet Meydanı'nda duzenlenen bır mitingle kutladı Turk-lş tanhınde ılk kez gerçekleşen bu alanda kutlamaya 60 bın cıvannda ışçı katıldı DlSK ıse aynı gun Îstanbul Pendık Meydanı'nda duzenledığı mitingle 1 Mavıs ı kutladı 1994 1 Mayıs'ı ortak kutlamanın yapıldığı, emekçılenn taleplennın hep bır ağızdan v e bırlıkte haykınldığı bır yıl oldu Demokrası Platformu ıçınde yer alan Turk-lş, DÎSK, Hak-lş ve daha sonra KESK'ı kuracak olan Kamu Çahşanlan Sendıkalan Platformu îstanbul"da Abıde-ı Hurnyet Meydaru'nda ortak bır mitingle 1 Mayıs'ı kutladı 1995 yılında da 1 Mayıs, Demokrası Platformu tarafindan ortak bır bıçımde kutlandı Ancak bu kez Hak-lş bu ortak kııtlamanın ıçınde ver almadı ONYARCILAR KIRILINCA... Demokrası Platformu tarafindan organıze edılen ortak mıtıngler Îstanbul, Izmır Mersın, Adana ve Ankara'da yapıldı Işçılenn 1 Mavıs'a ıhşkın onyargılan kınldıkça. ışçıler 1 Mayis'a ısındıkça 1 Mayıs'ı korku ve şıddet gunu olarak gostermek ısteyen karanlık guçler bundan rahathiz oldular ve bu guçler 1996 1 Mayıs'ında yemden sahneye çıktılar îstanbul Kadıkov 'de Turk-Iş' DlSK, Hak-lş v e KESK tarafindan duzenlenen mıtıngın vaıruyuşu daha başlamadan arama noktalannda çıkan bır arbedede polıs sılah kullandı ve uç kışı oldu Genlım provokasyona donuştu eyleme katılan bazı sıyası gruplar kursuyu ışgal ettı Mıtıng sonrasında Kadıkoy Mev danı'nda v ağmav a v aran olay lar yaşandı 1996 yılında yaşanan 1 Mayıs"ın meşrulaştınlması ve kıtleselleşmesını golgelemeye donuk provokasyona rağmen 1997 1 Mayıs"ında ışçıler yıne alanlardav dı îstanbul Ankara, Adana, Mersın, Izmır, Antalya, Demzlı ve Lşak'ta yuruyuş ve mıtıng duzenlendı Bu yılkı 1 Mayıs kutlamalannı Turk-Iş, DÎSK ve KESK bu-lıkte orgaruze ettıler DEMOKRASİ VE ÖZCÜRLÜK TALEBİ 1998 vılı 1 Mayısı "Şimdi demokrasi zamamdır" temel sloganı ıle ıfade edılen, demokrası ve ozgurluk talebımn. guv enlı bır gelecek ısteğınm dıle getınldığı rrutınglere sahne oldu 12 Ev lul sonrasında ılk kez bu yıl 1 Mayis yaygın bıçunde kutlandı Turk-Iş, Hak-îş, DlSK v e KESK tarafından îstanbul. Ankara. Izmır, Mersın, Adana, Çanakkale, Dıyarbakır. Malatya, Gazıantep ve Samsunbaşta oknak uzere pek çok ılde ve ılçede 1 Mayıs kutlandı İLÇE MERKEZLERİNDE MİTİNG 1999 1 Mavıs uıdadıkkat çekennoktabuyukkentlerınyanı sıra emekçılenn yoğun olduğu ılçe merkezlennde de mıtınglenn duzenlenmesıydı 2000'lı yıllann ılk 1 Mayıs'uıı emekçıler farklı bır havada karşıladı İ999'un 3 Aralık gunu ABD'nın Seattle kentınde ardından da 16 Nısan 2000 tanhınde Washıngton'da ınsanlığı ışsızhğın. yoksulluğun pençesıne ıten kureselleşme pohtıkalanna karşı gostenlenn etkısıyle dunya emek orgutlen 2000 1 Mayıs'ı ıçın "Küresel saldınva karşı kuresel direnjş" sloganını benımsemı^lerdı Turkıye'de 1 Mayıs"ı kutlamak uzere bır araya gelen Turk-lş, Hak-lş. DlSK ve KESK, 1 Mayıs 2000 ıçın temel sloganı "Kuresel saldınva karşı guç birfiğT olarak benımsemışlerdı B İ T T İ 1 MAYIS 1996: Çıkan arbedede polisin silah kul- lanması sonucu üç kişi öldü. Kadıkov Mevdanındavağ- nıava varan olaylarvaşandı.