Katalog

3VPIAYIS 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK Lale DevrVnden kalan başyapıt, Ayasofya ıle Topkapı SarayVnın arasını süslüyor IELAhmet'in çeşmesi Kuzey cephesinde III. Ahmet'in beyti var. Gunev cephesındekı kapılardan ıçen gınlnor. İstanbuTun engostenşk tanhı çeşmeknnden IEL Ahmet Çeşmesi, Topkapı Sarayıve Ayasofya Muzesi kadar tunstlenn ılgtsını çekiyor. (Fotoğraflar SERKAN \ 1LDIZ ı rurkuyu v akan "Çeşme- ler vaptırdım suvun iç- meje" demış Demesı gereken de bu zaten, çeş- me. su ıçılsın dıye yapı- lu' Tabn musluktan ıçılebılır su akı- yorsa Lakınçeşmeyıyaptıranbırsul- tan ıse. çeşmesının ustune vazdırmak ıçın bır beyıt bıle soy le\ebılır Sultan III. \hmet de oyle yapmış A\ asof- ya'nın \ arundan Topkapı Sarayı'na gı- rerken Bab-ı Humayun'un onune y ap- tırdığı gorkemlı çeşme\e yazılacakta- nh beytını •'Han Ahmed'e eyle dua, aç besmeleyle iç suyu" dı\e bıtır- tnış Fakat ış bununla bıtmemış, "su- yu" sozcuğunun bır oncekı mısra ıle kafıyesı uymanuş LalePevrinin gosterlşl Neyse kı de\Tin şaırlennden Sey- yıd Hüseyin Vehbi bin \hmet dev- reye gınp, "Aç besmele>Ie iç suyu, Han 4hmed'e ey le dua" dıyerek so- runuçozmuş\eIII Ahmet'edebey- tın altına ımzasını atması kalmış III Ahmet Çeşmesi, Osmanlf nın Lale Devn'nden kalma sayılı eserle- nnden bın Sayısız eser. Patrona HaliTın ıs- yanı sırasında yakılıp yıkılnuştı 1703'te 27 yaşında tahta çıkıp 27 yıl saltanat suren \ e 1730 da tahttan ındınldıkten sonra 1736 \akadaral- tıyüdahayaşayanlll Ahmet" ındev- n. bıldığınız gıbı Lale Devrı oluyor Lale De\Ti. Nevşehirli Damat İbra- him Paşa'nın sadrazamlığında ufak tefek savaşlar \e ka>bedılen toprak- lar dışında ze\ k-u sefa ıçınde geçıyor irtanbul daki felaketler Istanbul I7l8'deenbuvukyangın- lardan v e 1719'da en buvuk deprem- lerden bınnı yaşayınca zengın sınıfi Boğaz \e Halıç kıvılannda \ aptırdı- ğısaray\ekoşkleretaşınıvor laleler- le suslu bahçelerde kaplumbağalann sırtlannda mum yakarak eğlence ale- mınedalıvor III Ahmet'ın çeşme \e sebıh ışte bu eğlence âlemının doruğa çıktığı 1729'dayapıhyor Çeşmenın mımannın Kayserili Mehmet \ğa olduğu sanıhyor Dort cepheh mejdan çeşmesının özcllığı, Marmara Adası ndan getır- tılen saf \e damarsız be\az mermer- lere ığne ovası gıbı desen ışlenmesı \ e Batı etkısınde barok tarzına geçı- şı sımgeleyen bır başvapıt olması Aslında tam burada bır çeşme \-ar Bvzans donemınden kalma "pe>- ranton*' çeşmesi Çeşmeye yaklaşmayın! Galıba Sadrazam Ne\ şehrrlı Da- mat tbrahım Paşa, yenı bır çeşme ıçm sultaran aklım çelıyor Çeşmenın ana cephesı Ay asof- ya va bakan yuzu III Ahinet'ın beytı bu cephede Otekı cepheler- dekı kasıdelerın sahıbı şaır Seyyıd Huseyın Vehbı bın Ahmet Çeşmev e, ıkı basamakla çıküıyor Ama artık çıkılamıyor Çunku çeşmemn oturduğu ze- muı, demır parmaklıklarla çe\Te- lenmış \ e kılıt altına alınmış Çeşmeye yaklaşmak yasaktır' Çeşmenın dort koşesı sebıl ola- rak değerlendınlmış Sebıllerva- nm daıre şeklmde çıkıntılardan oluşuyor Cephelerde ıse yalaklı musluğun ıkı \anına kuçuk gınn- tıler yerleştınhnış Oturmakyada su ıçerken eldekı eşyayı koymak ıçın Lale Devrı'nın yakaladığı kuçuk ayrmtılardan bın Patrona Halıl, Arnavut, yenıçen Saraylı Sadabat'ta ze\k âlemınde, ahalı ıse > anık \ e yıkık kentuı orta- sında III Ahmet Çeşmesi nden akan su kann doyurmuyor Patrona Halıl, 28 Eylul 1730'da ılk kıv ılcımı çalanca sadrazamın kelle- sını alıp padışahı de\ ırecek ısyan Os- manlı nın başkentını sanyor Halıl patrona ama patronalığı "ka- pudane"den sonra u ri\ale"den ev- Tav^ndakı tntkı motifkri \ el kalyon komutanı amıral de- ğıl Patrona Halıl, sefer \ aktı sı- lah altına alınan, hazar v aktı ha- mamda tellaklık yapan on yedın- cı ağa boluğunden bır y enıçen Vazolarda çiçekler Ağa boluğu dedıklen acemı ocağı Acemı ocağındakıler de torba oğlanı' Osmanlı'nın kaden Patrona Halıl le torbadan çıkıyor olsa gerek' III Ahmet Çeşmesi, Batı tarzında mımam e geçışın sembo- lu olduğu gıbı III Ahmet ın Lale De\n de yaşam tarzında Batı'ya geçışın onculuğunu \ apıyor Ancak bu onculuk bıraz abartı- lı olduğu ıçın ıfrat yanı aşınlık tef- ntı \ anı tam karşıtını doğuruyor, ısyan eden venıçenlerle bırlıkte halk Istanbul'u dort gun talan edı- yor III Ahmet Çeşmesi neyse kı koşkler saraylar gıbı yakılıp yıkıl- mıyor Ne de olsa burada sadece su \ar Su, herkese gerek Çeşmemn damarsız be\ az mer- Doğu cephesıTopkapı Saravı^rişmc bakıyor. g«nl iasmmda yarını daıre donüşu ale Devn'nın padışahı III Ahmet'ın, tahttan mdınlmeden bır yıl once gorkemlı vaptırdığı çeşme ıçın Marmara Adası'ndan getırtılen damarsız ve beyaz mermerler oya gıbı ışlendı Çeşmenın ön cepesindeid mushık. Baü cephesı A>asof\a'dan gelişteki göruntu. merlenne ışlenen motıfler anlatmak- la bıtecek gıbı değıl \ azolar ıçınde çıçek demetlen Meyveler Çeşıt çeşıt bıtkıler Marmara Deruzı ne bakan cephesın- den çeşmeye gınlen ıkı tahta kapı da kılıt altında Koşelerdekı uç pencere- lı sebıllenn kırlı camından çeşmenın ıçıvanmyamalakgorulu>or Herhal- de çeşmenın bakımından sorumlu bı- n du\ara tulumu asmış Burası ne de olsa onun ıçm bır ışyen' Dış cephenın ustu çrnıler \e değı- şık suslemelerle çepeçe\Te bezenmış Bundan sonrasında genış saçaklany- la gorkemlı çatı başlıyor Saçaklann koşelen uzum, armut, nar gıbı mey- \ e kabartmalanna aynhnış Ustukur- şun kaplı çatının ortasmdan ıse sekız- gen bu" kasnak uzennden bu- kubbe- cık yuksehyor Ortadakı kubbecığı, y a- nındakı daha kuçuk kubbecıkler ta- mamlıyor Herbrrkubbecıkaltmyal- dızlı alemlerle tamamlanıyor Fotoğraf kareslne girenler Başv apıtlığı boşuna değıl Bu çeş- me tepeden tırnağa başka bu- âlem Turku "Çeşmeler \ apürdım suyun içmeye" dıy or ama bu çeşme "dunıp seyretmeye" dedırtıyor III Ahmet Çeşmesi Ayasofya'mn çevresınde dolaşan, Topkapı Sara- >ı na gıden tunstlen kendıne doğru çekıyor Tunstler çeşmenın fotoğrafinı çe- kı\or Çeşmemn bır y anında tezgâh açan ışportacılar satış yapıyor Tunst mrnıbuslen çeşmenın ''ote- kı yanmda park etmış muştensını beklıyor Fotoğraf karesme seyyar satıcılar, mınıbusler gınyor îzmir'de eylem yapıldı Bisikletliler 'yol' istiyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Burosu) - Bısıkletse\erler. kent ıçı ulaşımda kendılenne "yol açmaya" çahşıyor "Kentsd yaşam kalitesi bisikletle artar" dıyen Kentıçı L laşımda Bısıklet Kullanımı Gınşımı uyelen, bısıklet kullarumırun yaygınlaşması \e onundekı engellerın kalduılması ıçın pedal bastı tzmırlı bısıkletse\erler. "Bisildet yoOanmızı istiyoruz, bisikletle gm enB ulaşım munıkun. trafıkte bisiklete sa\ gı~ pankartlanyla Cumhunyet Alanı nda buluştu Ataturk Amtı onunde toplanan bisikletliler. burada > apılan basm açıklamasının ardından kent ıçınde tur atarak, bısıldetle ulaşunda yaşadıklan sorunlara dıkkat çekmeye çalıştılar Grup uyelen adına konuşan Şehır Plancılan Odası İzrrur Şube Başkanı Tuncay Karaçoriu, "Girişim grubumuz, bisikletle ulaşınun önem \e onceükkrinin kent içi ulaşun planlannda >er almasL bisikkt yoDannın tanımlanması \e park yeri ihthacmm karşdanması. bisiklet kuHanımınm kent yaşanuna sagladigı olanaklann \ aşama geçmesi için çabşmaya kararbdır" dedı Bısıkletın toplutaşıma sıstemıyle butunleşmesmı sağlayan onlemler alınması gerektığını vurgulayan Karaçoriu, bısıkletın yararlannın kentlılere anımsahlması ıçın "evlemlenne" de\am edeceklennı belırttı Olimpiyatturistlerinehazırlık BodrumLimanı yenilenecek OZCAN ÖZGÜR MUĞLA - Atına 2004 Olımpıyat Oyunlan sırasmda hareketlılığın artması beklenen hmanların başuıda gelen Bodrum Lımanı yenılemyor Beledıye Başkanı Mazhım 4ğan, Uluslararası Gemı \ e Lıman Tesıslen Guvenlığı Kodu (ISPS) alınması ıçın gırışımlere başladıklanm soyledı Olımpıyattan pay almayı hedefleyen Bodrumlu yonetıcıler, lımanın yenılenmesı ıçm harekete geçtı Lıman Baskanlığı Gemı Denetleme Lzmanı Ergun Ozden, l Temmuz 2004'e dek gu\enlı lımanlar statusune sahıp ohnayan lımanlara uluslararası tıcarı gemılenn \ anaşama> acağmı belırtırken lımanda ISPS ohnaması hahnde olımpıyattan beklenen tunst hareketlılığınden yararlanamama tehlıkesı>le karşı karşıya olduklannı kaydettı Ağan, "liuslararası guvenlik kodu olmayan limanlara uluslararası yolcu >e yük gemılen gıremnor. Atinada yapdacak olimphat oyunlan nedeniyle yaşanacak turizm hareketinden \araiianmak istiyoruz. Oyıınlan izlenıeje gelen \\rupalı turistler. gunubuük Bodrum'a gelecek. Aynca Atina'da >a da Vunan adalannda konaklamak için yer bulanıayanlardan bir bolumu \ine Bodrum'u tercüı edecek" dedı Diyanet 'talan'adikkatçekecek Türkiye çöl olmasın hutbesi ANKARA (\NKA)- Diyanet Işlen Baskanlığı onumuzdekı gunlerde camılerden okutacağı hutbede, Turkıye'de ormanlann plansız \e programsız bıçımde talan edıldığını belırterek. çolleşme olması durumunda gerçek sorumlunun msan olduğunu anlatacak Hutbede kâınattakıme\cut dengeyı bozacak en ufak değışıklığın bıle rum canlılan olumsuz etkıleyeceğı kaydedılecek v e doğal denge ve ahengın korunmasının kışuıın kendı hayatını korumasıyla aynı anlama geleceğı ıfade edılecek Hutbede çolleşme olması durumunda gerçek sorumlunun ınsan olduğu da anlatılacak "Bugun ormanlanmız plansn ve programsız şekilde talan ediüyor. topraklann denize akmasının onune gecilemivorsa bunun sorunılusu uısandır. Bu cennet \ atanımız çol ohna tehükeshie karşı karşıy a bırakıhyorsa bunun sorumJusu da insandir." 2010'akadarsonuçlandırılacak Tuz Gölü'nde bilimsel çalışma ANK\R4 (A\) - Tuz Golu'nun tabu dengesı ıle kapasıtesını belırlemek amacıyla yapılan bılımsel ve teknık çalışmalar, 31 Aralık 2010 tanhme kadar sonuçlandınlacak Enerjı \e Tabn Kaynaklar Bakanlığı'nm Maden Kanununda Değışıklık Yapılmasına ve Tuz Kanununun Yururlukten Kaldınlmasına Ilışkın 4683 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dau- Yonetmelıkte Değışıklık Yapıknasrna Ilışkın Yonetmehk dun Resmı Gazete'de yavımlandı Buna gore, Tuz Golu'nde yapılacak çalışma sonucunda belu-lenen ruhsat \ ermeye uygun tuz uretım alanlan male edılerek ruhsat venlecek Ruhsat \ ermeye uygun alanlar belırlenene kadar, ıntıbaklar dışmda Tuz Golu'nde ruhsat venlmeyecek