Katalog

12MAYIS 2004 ÇARŞAMBA DİZt Tüıidyedervişlerülkesiolamaz¥argıtay Başkanı Oktem'in cenaze namazının kılındığı sırada bazı din adamlan, 'Allahsızın namazı kılınmaz' 3iyerek törendekilere saldırır. Saldınya uğrayanlardan CHP lideri îsmet înönü, olayı '31 Mart Vakası' diye niteler Savaşa dönüşen isyancının izleri Turhan FEYİZOĞLU Y argıtay Başkanı tmran Öktem, 1 Mayıs 1969 Perşembe günü, geçirdiği bir kalp krizi sonucu ölür. 3 Mayıs Cumartesi günü Ankara- Maltepe Camii'nde kalabalık bır halk topluluğu ile tmran Oktem'in cenaze namazı kılındığı sırada bazı din adamlan ile dinciler. "Aflahsmn namazı lahnmaz" diyerek cenaze namazının kılınmasını engelledikleri gibi, cenaze törenine gelenlere de saldınrlar. 31 MART VAKASI Saldınya uğrayanlardan CHP Genel Başkanı Ismet tnönü, tepkısıni şöyle dile getirir: "Olay her manası ile kesin ötçüde bir 31 Mart Vakası'dır." DÖB, FKF, İTÜ Öğrenci Birliği, Ankara Üniversitesi Talebe Birliği, TMGT, ITÜ Teknik Okulu Öğrenci Birliği, îstanbul Özel Gazetecilik Yüksek Okulu Fikir Kulübü, Îstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Talebe Cemiyeti, îstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Talebe Cemiyeti, Îstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Talebe Cemiyeti, îstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Talebe Cemiyeti, Îstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi Talebe Cemiyeti, îstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Talebe Cemiyeti ve îstanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi Talebe Cemiyeti, 3 Mayıs Cumartesi günü ortaklaşa yayımladıklan bildiride, Imran Öktem'in cenazesine yapılan saldınyı kınar. Bildin şöyledır: u TUrkrve Halkma, Mustafa KemaTin önderliginde Kurtuluş Savaşı veren haDamız; İkinci bir kurtuluş savaşmm eşiğindedir. Amerikan emperyalizmi ve işbirtikçi siyasi iktidar tarafından sinsi sinsi teşkilatiandınlan karşı de\Tİnıci kişiler azgınJaşmışlardır. INamushı bir miDiyetçi olan Imran Oktem'in cenazesine saldıranlar emperyalistkrin zavaJlı kuklalandır. Devrimci gençük ve halkımtz bağmısızhk yolunda kendilerine gereken dersi verecektir. Kahrolsun Amerikan emperyaözmi ve işbirtikçileri. Kahrolsun irtka. Yaşasın tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkrve." 'İRTİCA İKTİDARIN BİR OYUNU' Istanbul'da 5 Mayıs 1969 Pazartesi günü, Îstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde bir forum düzenlenir. Sabahın erken saatlerinde Hukuk Fakültesi birinci sımf amfısinde toplanan öğrenciler "Emperyafizm ve irticaya karşı forum" adı altında bır toplantıya katıhr. Amfiyı hınca hınç dolduran öğrenciler, ilk önce, Imran Öktem için bir dakikalık saygı duruşunda bulunur. Daha sonra yapılan konuşmalarda, "Irticanm, emperyalizmin ve onun Türldye'deki iktidannm bir oyunu olduğu" belirtilir. Öğretim üyelerinin de katıldığı forumda konuşan bir öğrenci temsil- cisinın, Atatürkün, "Türkiye asla dervişler, müritkr ve mecznplar ülkesi olamaz" şeklindeki konuşmasını nakletmesi büyük bir tezahürata yolaçar. 'DEVRÎMLERYAŞAR' Forumdan çıkan kalabalık öğrenci grubu, en önde "Devrimcüer ölür, devrimler yaşar" ibaresi yazılan bir çelenkle ve eüerinde pankartlarla yürüyüşe geçer. "Atatürk Gefiyor - Kahrobun trtica - Hükümet İstifa " diye bağıran yürüyüşçülerin önü Çemberlitaş'ta kesilir. Toplum Polisi Müdür Muavini Yusuf AIcsu, yürüyüşün kanunsuz olduğunu söyler. Ancak gençler, Aksu'yu iterek yürüyüşlerine devam eder ve Adliye Sarayı önüne gelir. Bu olay nedeniyle Celal Doğan, Cihan Alpteldn, Yficel Ozbek, Mustafa Karşdayan, Işıtan Gündüz, Mustafa Zülkadiroğm, Mustafa Lütfii Kıyıa, Deniz Gezmiş, Mehmet Mehdi Beşpınar ve Mehmet Cavit Kavak hakkında dava açılır. Yann: Merhaba Ernesto gibi ölenlere m mran Oktem'in cenaze töreninde yapılan saldınyı kınayan öğrenci birlikleri ortak bir bildiri yayımlar: "Mustafa Kemal'in önderliğinde Kurtuluş Savaşı veren halkımız; ikinci bir kurtuluş savaşının eşiğindedir. Namuslu bir milliyetçi olan îmran Oktem'in cenazesine saldıranlar emperyalistlerin zavallı kuklalandır. Devrimci gençlik ve halkımız bağımsızlık yolunda kendilerine gereken dersi verecektir. Kahrolsun Amerikan emperyalizmi. Kahrolsun irtica. Yaşasın tam bağımsız Türkiye." Sakfanya uğrayanlardan CHP Genel Başkanı tsmet tnönü, tepldsini şöyle dile getirir: "Otay her manası ile kesin ölçüde bir 31 Mart Vakası'dnf Öğrenci fle polis karşı karşıya kakr. O laysız gün geçmemektedır. 1969 Hazıran ayında, 1960 sonrasının en büyük öğrenci eylemleri mey- dana gelır. 29 Mayıs 1969 Perşembe günü, Üniversite Tazmınat Tasansı TBMM'de görüşülüp kanuna bağlanma- dan, parlamento tatile gırer. Bunun üzerine başta tstanbul Üni- versitesi olmak üzere Ankara ve Ege üni- versitelerinden yüzlerce öğretim üyesi idari görevlennden ıstıfa eder. Başba- kan Süleyman DemireL bu tepkıler üze- rine, "Üniversite reformtasansımevcut değil ki, çıkü, çıkmadı münakaşası ya- pdsın" açıklamasını yapar. G E Z M İ Ş BİLDİRİYİ OKUR îstanbul Üniversitesi Rektörü Ekrem Şerif EgeH ıse, "Üniversite reform tasa- nsıMectis'esunuldu" dıyerek farklı bır açıklamada bulunur. 30 Mayıs 1969 Cuma günü sabahı îs- tanbul Tıp Fakültesi ile Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğrenciler tarafindan işgal edilir. Saat 11.00'de Hukuk Fakülte- sı'nin bir numaralı amfisinde toplanan öğrenciler, bir forum düzenler. Forumda. görüşlerini dile getiren öğ- renciler, Hukuk Fakültesi "nın ışgal edil- mesine karar verir. tşgal hareketıni yü- riitmek için. "Devrimci Direniş Komi- tesT adı altında bir organ oluşturulur. Komitede Deniz Gezmiş de vardır. Forumdan sonra yürüyerek toplu hal- de rektörlük binası önüne gelen öğren- ciler, rektörün istifa etmesinı ıs- terler.. öğleden sonra "Devrimci Direniş Ko- mitesi" adı- na Deniz Gezmiş bir numaralı bildiriyi okurveıkin- cısinın bek- lenmesinı is- ter. Bıldırı şöyledir: "12Hazi- ran işgalle- rinden beri, üniversite reform tasa- nsını siyasi iktidar ve üniversitedeki onun işbüükçileri sürekü olarak atJat- maktaidi. Asistan arkadaşlanmızuı haklı istek- lerine karşu siyasi iktidar çözüm getiren tasanlann görüşülmesini gelecek dö- nem parlamento oturumuna kadar er- teledL Siyasi iktidar, bu tutumu ile de- mokratik haklanmıan alınmasuu po- Ktik amaçlan içinde eritme ve bizi uyut- ma taktikkrine feda etti. Hedeflerimiz, siyasi iktidara sonuna kadar direnmek. Siyasi iktidarm üniver- sitemizdeki işbirtikçilerinin kesin ola- rak tasfiyesi. Yann rektör tarafindan olağanüstü toplantıya çağnlan Senato, bütün ola- rak istifa etmeH ve üniversitenin temel öğesi olan öğrencüerden yana oldukla- nnı göstermelidirier. Bütün dekanlar ve fakülte yönetim kurulu üyeleri istifa etmelidir. Öğretim üyelerinin ve asis- tanlann smavlara girmeme karanndan dolayı smavlar ertelenmiştir." ŞİDDETLİ ÇATIŞMA 8 Haziran Pazar günü akşamı konu- yu görüşmek üzere öğrenci örgütlen başkanlan saat 18.00 "de TMGT'de top- lanır. Toplantıya Tabıi Se- natör Kadri Kaplan da katıhr. Sonuçta, 1960 sonrasında meydana gelen öğrenci-poüs çatışmalannın en şıd- detlisı gerçekleşır. Yer: Hürriyet Meydanı, Tarih: 9 Ha- ziran 1969 Pazartesi. 2 6 ÖĞRENCİ YARALANIR Öğrenciler sabah saat 08.00"den ıtı- baren sınavlara gırmek üzere ünıversi- tenin önünde toplanmaya başlar Kısa sürede merkez bınarun önünde toplanan binlerce öğrenci, polisi kınamaya ve marş söylemeye başlar. Gittıkçe sayılan artan öğrenciler, "Po- lissiz Ünhersite İsthoruz - Rektör İsti- fa - Üniversite Senatosu İstifa" diye tem- po rutarak hep birlıkte slogan atmaya başlar. Heyecan ıçınde olan binlerce öğren- ci arasında başlayan dalgalanma bir anda öğrenci ile polisi karşı karşıya getınr. Polisler kalkan ve coplarla, öğ- renciler ıse taşlarla kıyasıya birbırine girer. Çatışmada 26 öğrenci. yedı gazete- ci, üç polis çeşıtli yerlennden yarala- nır. \ merikan 6. Filosu'nu protesto toplanan göstericüer, eüerinde dövtderle yürüj'üş öncesi Beyazıt Meydam'nda İstanbul Üniver- sitesi'nin önünde- çatışma Y er: Beyazıt Meydanı. Saat: 08.00, Tarih: 10 Hazi- ran 1969 Salı. ' Îstanbul Üniversitesi'nin Esnaf Hastanesı'nin karşısmda bulunan kapısının önünde bınken \e "Polis kordonu alünda sına>1ara girmeyeceğiz n diye ant içen öğrenciler, matbaada basnrdıklan, üzerinde iki polis ve arasmda öğrenci resmi olan ve "poiis kordonunda sınavlara ginneyeceğiz n yazılı bez kokartlan göğüslenne asarlar. Islıkla "Gazi Osman Paşa" ve "Gençfik" marşlarını çalan öğrenciler, daha sonra, rektörü ve Senato'yu isti- faya davet eden sloganlar atarlar. "Bağımsız Türkiye'', ^Gerçekten Demokratik Türldye" ve "Halka Dönük Üniversite'' diye tempo tutarlar. Sayılan üç bini aşan öğrenci kıtlesi, toplu halde üni\ersıtenin yan kapısı önünden, yürüyüşe başlar. Sultanahmet Meydanı'na inen öğrencilerden bir kısmı Ahnan Cesmesi'nin önünde toplanır. "POLIS YUVAMIZI TERK EDENE DEK' Deniz, burada toplanan öğrencilere şöyle seslenir "Polis \Ti\-amra terk edene kadar mücadeleye de- vam edeceğo. Zafer bizimdir. Yeter ki sider inançh olarak mücadelenize de\am edin aslan kardeşlerim. Eylemimiz tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye mücadeJesinin bir parçasıdır. Demokratik üni- versitenin gerçekkştirilnıesi için gniştiğimiz mücadek halkunızın müü demokratik devrim mücadetesinden aynlamaz. Öğretim üyelerinin davraıuşlan, biz gençüği sindirme yolunda bir adımdır. Buna karşı sonuna ka- dar direnmemiz gerekir. Sa^aşımız senato ve arkasın- daki emperyalizm ve işbirlikçikriyiedir. Savaşunız, Türkiye'nin bağımsızliğı içindir." Öğrenciler, daha sonra, hep bırlıkte şu andı ıçer: "Biz Amerikan emperyalizmine ve onun işbirökçile- rine karşı sokak, nıeydan ve ünKersitelerde sonuna ka- dar, tam bagımsc ve gerçekten demokratik Türkiye için sonuna kadar dövüşeceğiz.'' Perşembe günü tekrar buluşmak üzere anlaşan öğ- renciler dağılmaya başlar. Mustafa Zülkadiroğlu, bun- dan sonrasını şöyle anlatmıştır: "Deniz, kabihahgı Sultanahmefteki Abnan Çeşme- si'nin önünde dağıtmak istiyordu. Biz o gün, pooste ça- nşmak için hazırlanmışük. Deniz'e, Sen ne yapıyor- sun?' diyerek karşı çıkuk." Deniz, bunun üzenne. "Dövüşme\e gjdjyoruz" diye- rek, öğrencileri, Alman Çeşmesi'nin önünden Beya- zıt'a geri döndürür. Beyazıt Meydanı'nda öğrenciler ile polisler arasında büyük bir çatışma meydana gelir. Alh saat süren öğrenci- polis çahşması sonunda öğ- renci, polis ve halktan 33 kışi yaralanır. 10 Haziran 1969 günü meydana gelen öğrenci- polis çatışmasında yaralanan Deniz, Istanbul'da tedavi olduktan sonra Ankara'ya gider ve SBF'de kalmaya başlar. FiLİSTlN CÜNLERİ... Deniz, bu kaçaklığı döneminde, Filistin'e gider. Filisrin'e Deniz ile birlikte giden Ömer Erim Süer- kan, Filistin'e gitme olayını şöyle anlatmıştır: "O smuar Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cep- hesi'nin Türkiv* de\Tİmd gençüğhie iKşki kurma giri- şünieri ve Filistin'e davet olanağı vardL Haziran ayı sonbnnda Ankara ve İstanbul öğrenci hareketinin B- derteri olarak bir ara>a gekük. Bu sırada Yusuf Küpeli ve Mahir Çayan ile daha yakın ilişki içindeyiz. Filistin'e öğrenci hareketi içinden ük gidenler biz olduk. Ben, De- niz, Cihan, İstanbul Üniversitesi Eczacıhk Fakültesi öğ- rencisi Kıbnsh Fadıl Hasan. Monşer takma isimh' diğer bir Kıbnslı arkadaş ve Yusuf Küpeli bûükte gittik. Mahir Çayan da bizhnle gelecekti. Fakat, Mahir gehne- dL" Y E N İ D E N ÖĞRENCİLİK CÜNLERİ Filistin'de bulunduğu sırada Deniz, NaifHavatme ile görüşüyor. Yusuf Küpeli, bu konuda özetle şunlan anlatmıştır: "Bizleri Naif Havatme Oekarsuaşnrdılar. Deniz, büyük ve gizti bir örgütü temsil ettiğimizi, kendi- sinin bu örgühın sözcüsü olduğunu vb. söyiedL Burada katap çarpışacağız, beDd ölecegiz vb. diye anlatmava başladı. Abu Süleyman da çeviriyordu. Havatme, ld- barca, 'Biz zaten enternasyonal bir tugay kurmak isti- yoruz, buna katılmanız, diğer arkadaşlannızı da getir- meniz yararlı olur' vb. diye yanıtiadL" Filistin'e 1969 Haziran ayının sonunda gidilir, Ağustos ayında ise geri dönülür. Deniz, bu kez yeni bir durumla karşı karşıya kalmıştır. Mustafa Üker Gürkan, yaşadığı öğrenci eylemlerini değerlendirerek şunlan söylemiştir: "Bu Deviet-i Aü Osmaniy e'yi yönetenleri çok Ki falan sanma, adamuı başuıa öyle işjer getirirler ki, olmayacak yerde namus belasma hapse düşersm!" Deniz'in de başına böyle bir iş gelir ve Devlet-i Âli Osmaniye mantığıyla ibret-i âlem olsun diye yaklaşık elli kişiyle yapılan bir eylem neden göstenlerek sade- ce Deniz, üniversiteden ihraç edilir. Bu konuda Danış- tay'a açtığı ihraç karannı iptal davası, Danıştay 12. Dairesi'nin 11 Kasım 1970 günü aldığı bir kararla De- niz'in lehine sonuçlanır ve öğrenci olmaya yeniden hakkazarur.