Katalog

12<AYI3 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EVCELEME ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK İMİJ, Ö y dayenilgiye uğrayan Fransa varınıyoğunu ABD 'ye bırakarak Uzakdoğu 'yu terk ettiVietaam'da sömürgeciye ilkdarbe F ietnam, Dien Bien Phu Zaferi'nin 50. yıldönümünü kutluyor. Fransız Sömürge Ordusu 50 yıl önce Dien Bien Phu'da Vietnam Halk Ordusu önünde ağır bir yenilgiye uğradıktan sonra Vietnam'ı terk etti. Dien Bien Phu, Fransız sömürgeciliğinin Asya'dan kovuluşunun adı olmanın yanı sıra, şanlı Vietnam Kurtuluş Savaşı'nın da ilk muharebesidir. CUNEYTAKALE* Dien Bıen Phu 20. yüzyılın Uzakdoğu 'daki köşe taşlanndan biridir. O güne kadar içten içe tüten yanardağ patladı, her şeyı dümdüz etti. Vietnam'ın kuzeybatısında Laos yolu üzerinde bulunan Dien Bien Phu'daki Fransız askeri üssü, 56 gün süren Viet Minh (Milli Cephe) kuşatmasının ardından 8 Mayıs 1954 günü Vietnam Halk Ordusu'na teslim oldu. Uzakdoğu'da rutunamayacağmı anlayan Fransa. Vietnam'ı terk etti. Fransa'nın m. Napoleon döneminde Da Nang limanında 19. yüzyılın ortalannda başlayan Hindiçini macerası. yüzyıl sonra Dien Bıen Phu tepelerine gömüldü. Vlet Mlnh Dien Bien Phu, sömürgeciliğe karşı mücadelenin önde gelen simgelerindendir. Aslında Viet Minh saldırısı, 1954'ten önce. 1953 sonlannda başlamıştı; çatışmalar 13 Mart 1954gecesi yoğunlaşarak yeni bir safhaya girdi. Nisanda şıddetlenerek süren Viet Minh kuşatması 8 Mayıs'ta kesın zafere ulaştı. Fransız güçleri yok oldu. Vietnam (Viet Minh) güçlerine Dien Bıen Phu'da kazandığı zaferden sonra ünü dünyaya ulaşan General \o Nguyen Giap kumanda ediyordu. F.indıçini Komünist Partisi'nin üyesi ve eski txr tarih öğretmeni olan Ciap. Vietnam jiiçlerinin askeri lomutanıydı. De\Tİmın •syası beynı ise Ho Şi TÎinh'di.'Ho Şi Minh, II. t»ünya Savaşı sonunda. aponya'nın teslim iuşundan kısa bir süre Dnra 2 Eylül 1945'te 'ietnam' ın ağımsızlığını ılan etti. jıcak Vietnam'ı kısmen ınıyan Fransa çeşıtli öntemlere başvurarak Izakdoğu'dakı varhğını zdtmaya çahşıyordu. General De GauDe bölgeye 70 bin asker yolladı. Bölgedeki Fransız komutan General Leclercle Ho Şi Minh'in uzlaşamaması üzerine giderek sertleşen Viet Minh sabotajlara başladı. Fransızlar Hayfon limanına saldınnca Fransızlara karşılık verdiler. Ho Şi Minh yeraltına geçti. 1953'teFransız Kuvvetleri'nin başına getırilen General Navarre, Viet Minh'e büyük bir darbe indirmeye kalkıştı. Başka çaresi de yoktu. Dien Bien Phu'la ulaşan ve Laos'tan gelen ikmal yolunu kesmeye kalkıştı. Ancak başını taşa vurdu. Fransız ordusu ağır bir yenilgiye uğradı. Kuşkusuz. Dien Bien Phu Vietnam'ın zaferidir. *Ho Amca'nın dirayetli önderlıği ve Giap'ınkomutası belirleyici rol oynadı. Ancak Dien Bien Phu'nun Uzakdoğululann ortak zaferi olduğu da unutulmamalıdır. 1 Ekirn 1949'daMao'nun Tien An Men'de Çin Halk Cumhuriyeti'ni ilan edişi, bölgedeki dengeleri altüst etmişti. Dış destek 1950"de başlayan Kore Savaşı'na büyük maddi destek veren Çin, 27 Temmuz 1953'te Kore'de mütarekenin ilan edilmesi üzerine rahatladı ve Vietnam'a yardımlarını arttırdı. Bundan da cesaret alan Viet Minh Kuwetlen 1953 sonbahannda Fransızlara saldınlan yoğunlaştırdı. 13 Mart'ta başlayan 8 Mayıs'ta Fransız birlığinın darmadağın edilmesiyle sonuçlanan Dien Bien Phu zaferi, 20. yüzyılın özgürlük mücadeleleri tarihinin de bır dönüm noktasıdır. Dien Bıen Phu zaferi, Vietnam'ın zaferiyle 1975"te sonuçlanan Vietnam Savaşı'nın da ilk muharebesidir. Uzakdoğu tarihinin en önemB dönüm noktalanndan biri Vietnam halkının kazandığı Dien Bien Phu Zaferi'dir. Uzakdoğu Devrimlerin diyakktiği 2 Eylül 1945: Ho Şı Minh Hanoi'de Vietnam'ın bağımsızlığını ilan etti. 6 Eylül 1945: Kim II Sung Kore Halk Cumhuriyetinı ilan etti. Mart 1946: Fransa Viet Minh (mılli cephe) hükümetıni tanıdı 1 Ekim 1949: Mao Çin Halk Cumhuriyeti'ni ılan etti. Haziran 1950: ABD Kore'ye müdahale etti; Kore Savaşı başladı. 27 Temmuz 1953: Kore'de ateşkes imzalandı. 8Mayısl954:Viet Minh, Dien Bien Fu'da Fransız sömürge bırlığini darmadağın etti, Fransa Vietnam'ı terk etti. Temmuz 1954: Vietnam Cenevre Konferansfnda 17. paralelden geçen sınırla ikiye bölündü. Nisan 1975: Kuzey Vietnam ve Vietkong (Güney Vietnamlı komünistler) birlikleri Saygon kentine girdi, Vietnam kurtuldu. Bağımsızlığın altuıdaki imza: Ho ŞiMinh H\ Yoksul bir köylü çocuğu olan Ho Şi Minh 1890'da Hue yakınlannda doğdu. Gıttiği Fransa'da Ekim Devrimi'nin etkisiyle komümst oldu. III. Enternasyonal'de görev aldı. Sömürgeciliğe karşı kararhkkla karşı çıkmadığı için Fransız Komümst Partisi'ni eleştirdi. Komintern konuşmasında köylülüğün de\Tİmci rolüne \wgu yapması, Asya'da oluşan yeni stratejinin işaretlerini veriyordu. Bulunduğu Kanton'da komünistlerin saldınya uğraması üzerine Sovyetler Birliği'ne sığındı. Komintern'in Güneydoğu Asya temsilcisi oldu. Hindiçini Komünist Partısi 1930'daçeşitli gruplann ve militanlann birleşmesi ile doğdu. Ho Şi Minh (Aydınlatan Kişi) halkı ve Parti'yi örgütlemeye hız verdi. Parti'nin kuruluşu şiddetli bir ayaklanmanın patlak verişi ile çakıştı. Ayaklanmayı acımasızca bastıran Fransızlar, Ho Şi Minh'i ölüme mahkûm ettıler. Ho yeniden So\-yetler'e kaçtı. tlk vıllarda komünistlerin askeri bir gücü yoktu. 1940'ta, yani dünya savaşının patlak verişinden kısa bir süre sonra. Fransa'nın birdenbire çöküşü Vietnam de\Tİmcilerinin etkinliklerini hızlandırdı. Hindiçini partisi. Fransız ve Japon işgalcilere karşı silahlı mücadeleyi başlattı. ÖzsaN-unma komiteleri biçiminde biçimlenen askeri örgütlenmeyi Giap'a o Amca'ya iktidar yolunu açan iki olay II. Dünya Savaşı'nın sonlannda gerçekleşti. Japonlar Hindiçini'nin bütününü ele geçirerek Fransız yöneticileri tasfiye ettiler. Japonya'nın ABD'ye teslim oluşunun ardından iki düşmanından da kurtulmuş olan Ho Şi Minh, 1945 Ağustosu'nda Hanoi'ye girdi. Ho Şi Minh 2 Eylül 1945'te ba Dinh Meydam'nda toplanan büyük bir kalabalığm önünde Vietnam'ın bağımsızlığını ilan etti. bırakan Ho Şi Minh. milliyetçi ve sosyalist unsurlan bir cephede toplamaya çalıştı. Bu cepheye Viet Minh adı verildi. II. Dünya Savaşı'nın sonlannda 'Ho Amca'ya iktidar yolunu açan iki olay gerçekleşti. Japonlar Hindiçini'nin bütününü ele geçirerek Fransız yöneticileri ya öldürdüler ya da tasfiye ettiler. Japonya'nın ABD'ye teslim oluşunun ardından iki düşmanından da kurtulmuş olan Ho Şı Minh, 1945 Ağustosu'nda Hanoi'ye girdi. Ho Şi Minh 2 Eylül 1945'te ba Dinh Meydam'nda toplanan büyük bir kalabalığın önünde Vietnam'ın bağımsızlığını ilan etti. Ancak Fransızlarla anlaşmazlıklar bir süre sonra uzlaşmazlıkla sonuçlanınca Viet Minh gerilla savaşım hızlandırdı. Kırsaî kesimin büyük bölümü gerilla güçlerinin denetimine girdi. Ve Giap komutasındaki Viet Minh gerillalan 1953 sonunda büyük kentleri kuşattı, 7 Mayıs 1954 günü Dien Bien Phu'daki Fransız garnizonunu darmadağın ettiler. 1954'te Cenevre'de imzalanan Banş Anlaşması, Vietnam'ın 17. paralelden geçen bir sınırla ikiye aynlmasını ve 1956'dakı seçinilerden sonda Vietnam'ın birleşmesini öngörüyordu. ABD devreye girerek Vietnam'ın birleşmesini engelledi. 1959'da yeniden başlayan savaş, bilindiği gibi, 1975'te ABD'nin kesin yenilgisi ile sonuçlandı. Dien Bien Phu, bu zaferin başlangıcıdır. „ DUZYAZI ORHAIN BİRGİT Başbakan Gerdikçe Geriyor Anlaşıldı. Siyasal iktidar imam hatiplerin üniver- sitelerde önünü açacak tasarısını kesın olarak ya- salaştınmaya karariı. Bu nedenle de kendisine ya- pılan telkinlere ve tavsiyelere kulak asmayacak. Tasanyı komisyondan geçtiği biçimi ile Meclis Ge- nel Kurulu'na indirip çoğunluğunun parmaklarıyla yasalaştıracak. Ya sonra? Deniliyor ki, AKP kurmay- lannın hesabına göre, Cumhurbaşkanlığı bu yasayı mutlaka bir daha görüşülmesi için TBMM Başkanlı- ğı'na geri gönderecek. İktidar, kılına dokunmadan aynı yasa üstünde ısrar edecek. Bu kez Çankaya'ya, yasanın onaylanması, ancak Anayasa Mahkeme- si'nde iptali için dava açılması yükümlülüğü düşecek. Ve elbette o arada yürütmenin durdurulması is- temi de Anayasa Mahkemesi'nin önüne getirilecek. Yüksek Mahkemenin, üyelerinin önemli bir bölü- münün Meclis tarafından seçilmesi önerisini gün- deme getırdiği bir dönemde, gerçekten zor bir ge- çitte olduğunu söylemek zorundayız. özellikle. si- yasal iktidarla ülkenin kurum ve kuruluşlarının ço- ğunluğu arasında genel seçimlerden bu yana arta- rak yaşanmakta olan bahar havasının dün yerinı bırden fırtınaya ve sağanak yağışa terk etmesınden hemen sonra! O kurum ve kuruluşlan, dün partisi- nın grup toplantısında yaptığı uzun ve sert konuş- ma sırasında birdenbire sıfıra ındırgeyen Erdoğan, niçin bu kadar hıddetlenmiştir? Doğrusu anlamak gerçekten zor. Siyasal iktidarlarla basın, yargı çevreleri ve öteki kurum ve kuruluşlar arasında sürekli bahar havası sür- düğünü, yanm yüzyılı aşan gazetecılık yaşamımda gör- medim. Rahmetlı Menderes'ın, kürsüteri. hiç beklen- mediği bir anda adeta yumruklayarak önüne gelene verip veriştirdiği konuşmalan, daha çok doğaçla- maydı. Bu nedenle de, kendisinin "esenekli" olduğu zamanlar, ortamı gerdiğinden söz edilirdi. Ama Erdoğan'ın dünkü konuşmasını, iki yanlı "oto q" cihazına yazdırtarak bu pahalı sayılacak yöntem ile, sanki doğaçlama konuşuyor kanısını uyandıra- rak, aslında oturulup yazılmış bır düşünceler zinci- rini dile getirdiği biliniyor. lyi de, öyle bir uzun emek isteyen hazırlıktan sonra. AB'ye gırmeye aday bir dü- şüncenin öncülüğünü yapan Başbakan'm, "Top- lumsal mutabakat, kurum ve kuruluşlararası muta- bakat değildir. Toplumsal mutabakat, vekâleti ve- ren milletin mutabakatıdır" sözlennin sahıbi olma- sı, sıze acayıp gelmıyor mu? Bu çağda, sivil toplum örgütlerinden anayasal kurum ve kuoıluşlara kadar, elbette o arada basını da unutmadan, herkese partısınin grup kürsüsün- den. sizler de neyin necisi oluyorsunuz, türünden meydan okuyan polıtikacı, 2004 yılının değil, olsa olsa bundan en az yarım yüzyıl öncesinin siyaset- çisi olabilır. O deyim tehdit için kullanılmıştı Geçenlerde o tür anlayışın "odunu aday yapsam seçilir" dedıgi çoğunluğa sırtını verdıği takdirde sa- dece küçük değil, ülkenin tüm dağlannı kendisi ya- ratmış havasına gırmış olmanın somut ömeği olarak anımsatıldı. Menderes, bu sözleri ileTBMM'deki ço- ğunluğun üyesi olan DPTı milletvekillerini, ayaklan- nı denk almazlarsa bir daha Meclis'in yüzünü göre- meyecekleri tehdıdinı yaparak sındirmek istiyordu. Erdoğan, durup dururken bir YÖK Yasası'nı ba- hane ederek, benzer bir yolu nıçin izliyor? Bu yolun toplumu germe ve "kurum ve kurutuşlarla" ipleri koparma noktasına getıreceğıni kendisine kimse söylemiyor mu? Erdoğan, yükseköğrenim konusunda 3 Kasım se- çimlerinden önce seçim bildirgeleri ile bır bağıt al- tına girdiklerini ısrarla söyleyerek, bugünkü tasan- da ısrarın savunmasını yapmak istiyor. AKP Genel Başkanı'nın bu düşüncesı, tek parti diktatoryasının gerekçeterinde yer alabilir ancak. Sorunun yanıtı, sa- dece istifa olabilir. Yann, bu dogmanın dürtüsü ile çıkarttırdığı yasa, ortamı giderilmesi zor gerginliklere sürüklerse, de- mek ki, o gerginliklerin üstüne eli coplu, hatta ge- rekirse silahlı bir yürüyüşün başında göreceğiz Er- doğan'ı... Kendisine gıttiği yolun yanlış olduğunu söy- leyenlere, lütfen TBMM'ye baskı yapma suçlaması ile yanıt vermesin Sayın Başbakan. Kimin aklı ise, "sistem içindeki organlar, kurumlar ve toplumsal aktör1er"\n hukuki-teknik prosedürle- re riayet etmemeleri halinde meşru zeminin dışına çı- kacaklan tehdidini savuruyor dünkü konuşmasında. Bız de kendisine soralım. Anayasa Mahkemesi, bunca uyanya karşın bu ünlü imam hatıpler yasa- sını yann iptal ederse, AKP Genel Başkanı ve ak- törieri, toplumu germe pahasına meşru zemin dışı- na çıktığını kabul edecek midir? Sorunun yanıtı, sadece "evet" olarak verılemez. Sorunun yanıtı, istifayı gerektirir. Faks: 0212- 677 07 62 obirgrtfn e-kolay.net Kaynak kitap olarak kullanıldı 'Halk Savaşı Halk Ordusu' Vietnam Savaşı ile ilk kapsamlı ilişkim, Giap'ın "Halk Savaşı Halk Ordu- su" kıtabı aracılığı ile ol- du. 1965 başlan olmalı. Vietnam Savaşı gazete- lerde giderek daha fazla yer alıyordu. MehmetAH Aybar. Vietnam'dan dön- müş ve izlenimlerini çe- şitli yerlerde anlatrruştı. Sol Ya>inlan (Muzafifer h- han Erdost), Giap'm -Halk Sa>aşı Halk Ordu- su" kitabını o sıralarda ya>imladı. Adı çoktan ef- saneleşen Giap, (Kuzey) Vietnam Savunma Baka- nı olarak anılıyordu; Fran- sızlan Dien Bien Phu'da perişan etükten sonra dün- yanın dört bir yanına ula- şan ünü 60'lı yıllarm ikin- ci yansında daha da art- rruşn. ABD'ye sıkılan her kurşun sankı Giap'ın ünü- neünkatıyordu. Gıap'm kitabı o günlerin sol saf- lanndakı tarrışmalar için- de özel, ayncalıklı bir yer işgal ediyordu. TÎP yan- hsı gençler dahaçokpar- lamento ve meşrui>'et vur- gulu bir siyasal mücade- leyi savunmaya öncelik verirken MDD stratejisi- ni sa\r unan gençler. daha çok Mao ve Giap örnek- lerıni öne çıkanyorlardı. Işçi sınıfı öncülüğün- de, köylülüğü temel güç alan ve bütün milli sınıf- lan birleştirme>i hedefle- yen MDD stratejısı ve bu stratejiyi savunan genç- ler, kendilenne Giap'ın yazdıklannda eşsiz bir kaynak bulmuşlardı. General Giap'ın "Halk Savaşı Halk Ordusu" 68"in en önemli kaynak- lan arasında ver aldı.