Katalog

13NİSAN2004SALJ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab « cumhuriyet.com.tr 11 Gazze'de 3 Rlistinli vuruldu • GAZZE (AA) - Israil ordusuyla dün sabah erken saatlerde çatışan 3 Filistinli eylemcinin öldürüldüğü bildirildi. Israil asken sözcüsü, Gazze Şendi'ndekı Yahudi yerleşim birimi Netzanm yakınlannda görülen en az 3 Filistinli eylemcinin öldürüldüğünü belirtti. Sözcü, öldürülenlerin Filistin örgütlerine üye olduklannı söyledi. Israil askerleri, aynca dün sabah Batı Şeria'nın Tulkarim ve Cenin kentlerine girdi. Ermenistan'da muhalefet ayakta • Dış Haberier Servisi - Ermenistan'da hükümetin ıstifasını isteyen muhalefet dün protesto gösterileri düzenledi. Muhalefetin. Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na yürüdüğü bildirildi. Iktıdardaki koalisyon partilerinin, meclisin dünkü oturumuna katılmadıklan belirtildi. Ermenistan Başsavcıhğı ise, "muhalefetin aynhkçı temsilcilennin terörist eylem hazırladıklannı" ılen sürdü. Bu ay başında gerçekleştirilmesi planlanan eylemin hazırlanmasında bir parlamentenn de yer aldığını ifade eden Başsavcılık, 9 Nisan'da yapılan gösteride 2 Rus vatandaşmın tutuklandığını belirtti. Bu kişilerin 9 Nisan'daki gösteride kalabahğa ateş açmayı hedeflediği kaydedildi. Gözlemciler, Gürcistan'da muhalefetin Eduard Şevardnadze'ye uyguladığı darbe taktiğinin bu ülkede de yapıhnaya çalışıldığını belirtiyorlar. ABD'ye insan hakları dersi • TAHRAN(AA)-lran hükümeti, ınsan haklan konusunda ülkesine eleştırilerde bulunan ABD'nin, bu konuda yorum yapma hakkı olmadığını savundu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hamid Rıza Asefi, "Filistin'de, Irak'ta birçok kişınin ölmesiyle sonuçlanan suçlan işlemeye devam eden ABD yönetıminin ınsan haklan konusunda yorum yapma hakkı yoktur" dedi. ABD tarafindan geçen hafta yayımlanan kitapçıkta, İran yönetimi, basına, reformcu siyasetçilere ve dini azınlıklara karşı baskı yapmakJa suçlanıyor. İspanyol Prens'e arama skandalı • VVASHINGTON (AA) - Ispanya Veliaht Prensi Felipe ve nışanlısı ile 4 koruma görevlisi, Bahama adalanndan aktarma yapmak üzere geldikleri Miami Havaalanı'nda, güvenlik tarafindan aranınca diplomatık skandal yaşandı. Perşembe günü, Madrid'e gitmeden önce Prens Felipe ve nişanhsı Ortiz'e. güvenlik taramasından geçecekleri söylendi ve çift, 3 yetkili tarafindan arandı. Miami Beledıye Başkanı'nın, bir özür mektubunu kraliyet ailesine gönderdiği belirtildi. Miami'dekı İspanyol Konsolosluğu'ndan bir yetkili ıse "Bu bir protokol ihlalıdir" dedi. KKTC Cumhurbaşkanı, Başbakan'ın Annan Planı'nın ne anlama geldiğini bilmediğini söyledi Denktaş: Erdoğan kandırıldıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, AKP hükümetine Annan Planı'na ilişkin her bilginin verilmediğıni sa\iınarak "Ben- ce Başbakan Kıbns meselesinde kandınl- nuşnr" dedi. Tokyo'da bulunan Başbakan RecepTayyip Erdoğan ıse Denktaş'ın bu sözlerini soran gazetecilere "Hayırh ol- sun. Ben söylennıesi gerekenleri söyle- dim" demekle yetındı. Haber Türk televızyonuna değerlen- dırmelerde bulunan Denktaş. KKTC'de 24 Nisan'da yapılacak referandumdan "hayır" çıkmasını beklediğini kaydettı. Denktaş, bir soru üzerine, "referandu- mun kendisi için bir güven oylaması an- • Rauf Denktaş, Avrupa Birliği'nden tarih almak için Kıbns'ta risk içine girilmesinin doğru olmadığını, ancak karan Türkiye'nin vereceğini ifade etti. lamına geldiğini biktiğmr kaydetti. Denk- taş. evet çıkması durumunda ne yapaca- ğına ilişkin bir soru üzerine, "Neticeyi göreyim, karar veririm. İstifaya gerekyok. 13 Haziran'da seçim olacak. Ister gire- rim, ister girmenr diye konuştu. 'Milli siyaserin dışına çüaldı' Cumhurbaşkanı. bugüne kadar Kıbns konusunda Ankara ile birlikte siyaset yü- rüttüklerine de işaret ederken, bu çerçe- vede "40 yıldır devam eden süreçte tüm sorumluluğun kendisinde olamayacağı- nı" söyledi. "Yeni hükümetin göreve ge- Br gebnez Kıbns mesetesinin çözülememe- sinin suçunu kendilerine atoğını" belirten ve "daha önce çizilen milli siyasetin dışı- na çıkddığmı" kaydeden Denktaş, eleşti- rilerinı şöyle sürdürdü: " Yunanistan Türkhe'nin tesHm olması- nı istiyor, Türkiye AB'ye girmek için Yu- nanistan'ui her istediğini yapmak zorun- da mı? Bu Türkhe'nin resmi politikası de- ğildir. Bence Başbakan Kıbns konusunda kandınlmışnr. Annan Planı'na ilişkin Türk hükümetine herhangi bilgi verilmenuştir. Planın ne anlama geldiği tam olarak bih'n- miyor. Erdoğan ile yaptığım görüşmede bunu gözümle gördüm. İki devlet bir fede- rasyon kuruyor. DeğiL Öyle sanıyorlar." 'Serdar sağlam çoctıktur' Denktaş sorular üzerine açıklamala- nyla Türk hükümetiyle ters düştüğüne inanmadığınıbildırdi. "Planmver-kurtul anlamına geldiğini gördüğünü ve bunu düe getirdiğini'" kaydeden Denktaş, "Türk hükümetiyle mücadele benim haddim de- ğU" dedi. İCKTC Dışışlen Bakanı Serdar Denktaş'ın partisinin referandumda tutu- munun ne olacağına ilişkin bir soru üze- nne. baba-oğul ilişkisini görevdeyken unutruklarını belirten Denktaş, Serdar Denktaş'ın susmasının sürece katkı sağ- ladığını ifade etti. Denktaş. "Serdar sağ- lam bir çocuktur, babasının oğludur. Böy- le bir maceraya gjrmez" dedi ve Serdar Denktaş'ın partisinin plana evet demesi- nin kendisini üzeceğini belirtti. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün "Re- ferandumda KKTC evet, Rum kesimi ha- yır derse KKTC'yi tanıtacak süreci başla- tacağına" yönelik açıklamastnın hatırlatıl- ması üzerine de Denktaş, "Keşke doğru ol- sa ama yok öyle bir şey" yanıtını verdi. Türkiye, taraflardan birisinin hayır demesi durumunda planın 'geçersiz' olacağını söylüyor 'Kıbrıs'ta 2. referandıım olmaz' T ) IV J€\t AB, Rum kesiminin 'hayır' JDlVAdeme olasılığının güçlenmesi üzerine referandumun ileride tekrarlanması olasıhğını gündeme getiriyorlar. Türkiye, referandumun ne ertelenmesini ne de yenilenmesini istiyor. SERKA.N DEMİRTAŞ ANKARA - Adanın ge- leceğini etkıleyecek önemdekı referandumun yapılmasına 11 gün kala özellikle Kıbns Rum ke- siminden gelen "hayır* yanıtlan Birleşmiş Millet- ler ve A\Tupa Bırliğı'nde şaşkınlık yarattı. BM ve AB, 24 Nısan referandumunda olum- lu sonuç alınmaması du- rumunda referandumla- nn 6 ay ıçinde tekrarla- nabileceği görüşünüyay- maya çalışıyorlar. Referandumun tarihi- nin ertelenmesini iste- mediğini açıklayan Tür- kiye ise planın onaylan- maması durumunda "ge- çersiz" olacağını belir- terek yeni bir referan- dum yapılamayacağını kaydediyor. Kıbns Rum lideri Ta- sos Papadopulos'un ar- dından AKEL ve Rum Kilisesi'nin de planı onaylamayacağmı açık- laması, Annan Planı'nın her iki tarafça da onay- lanacağı umutlannı azalt- tı. BM ve AB'de ise "re- ferandumlann yenilen- mesisenaryosu" giderek güçleniyor. Bu yöndeki ilk açıkla- malar, BM'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro de Soto'nun danışmanı anayasa hukukçusu Didi- er Tsirter'den gelmişti. Tsirter, taraflann birinin ya da her ikisinin birden referandumda hayır oyu kullanması durumunda referandumun 6 ay için- de yapılabileceğini açık- lamıştı. Referandumların ye- nilenmesi AB'de sıkça kullanılan bir formül ola- rak göze çarpıyor. Son olarak Irlanda'nın, Nıce Anlaşması'nın re- ferandumda reddetmesı- nin ardından ülkede bir referandum daha düzen- lenmış ve AB'nin büyük kampanyasıyla birlikte "evet" sonucu çıkmıştı. Ankara erteleme önerisine karşı Ankara ise referan- dumlann yenilenmesıne sıcak bakmıyor. Dışişleri Bakanlı- ğı'ndan bir yetkili, BM'den gelen açıklama- nın tersine Annan Pla- nı'nda "taraflardan biri ya da her ikisince refe- randumda planın redde- dilmesi ya da 3 garantör ülkeden birinin onayla- manıası durumunda ge- çersiz olacağı" ifadesi- nın yer aldığını belırte- rek, "24 ya da 29 Nisan'da geçersiz duruma düşen bir belgenin yeniden re- feranduma sunulması mümkün değiT değer- lendırmesini yaptı. Dışişleri Bakanlığı, er- teleme önerisine de kar- şı çıkıyor. BM Genel Sekreteri KofiAnnan'ın Isviçre'deki görüşmele- rin ardından 24 Nisan ta- rihini saptadığını anım- satan kaynaklar, ''An- nan'ın planı çok açık. Re- ferandumun ertelenme- si için herhangi bir neden görmüyoruz" dediler. SOYSAL'DAN HAMR K.\MPAN\ ASI - Bağımsız Cumhuriyet Partisi (BCP) Genel Başkanı Mümtaz Soysal, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Birleşmiş Milletler'e (BM) verdiği Kıbns ile ilgili taahhütnamenin 'yok hükmünde sayılması" istemiyle Danıştay'da dava açtı. Soysal, dava dilekçesinde, BM've gönderilen taahhütname, Danıştay Kanunu'nda belirtilen 'başbakanca alınan kararlardan' biridir. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı'nın, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı adına taahhütte bulunma yetkisi yoktur." denildi. Dilekçenin sonuç ve istem bölümünde, 'Görev gaspı oluşturan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 6 Nisan 2004 tarihinde BM'ye gönderdiği taahhütnamenin yok hükmünde olduğuna karar verilmesini dileriz' denildi. Öte yandan, Mümtaz Soysal'ın liderliğindeki Bağımsız Cumhuriyet Partisi, Kıbns'ta Annan planının reddedilmesi için kanipanya başlattı. Soysal, Yüksel Caddesi Özgürlük Anıtı önünde başlatılan kampanyanın, parti genel merkezi önünde ve tüm Atatürkçü Düşünce Dernekleri şubelerinde referandum tarihine kadar devam edeceğini söyledi. (Fotoğraf: SERDAR ÖZSOY) 'Erdoğan sözlerine dikkat etmeli' Dış Haberier Servisi - KKTC Dışişlen Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'm. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın Türkiye'de konferanslarda yaptığı konuşmalan işaret ederek "Ne aıuatacaksan Kıbns'ta anlat" sözlerine tepki gösterdi. Erdoğan'ın sözlerinin "kabul edilemez olduğunu" belirten Serdar Denktaş, "Başbakan Erdoğan'ın arük sözlerine dikkat etmesi gerektiğini" söyledi. Kıbns'ta yayın yapan Bayrak Televizyonu'na (BRT) değerlendirmelerde bulunan KKTC Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, "Başbakan Erdoğan'ın, bu tür sözlerine artık dikkat etmesi gerektiğini, bu tür sözJerle sadece Cumhurbaşkanı'nı değil, Kıbns Türk halkını da derinden yaraladığını fark etmeye başlamasını arzu ettiklerini" söyledi. Serdar Denktaş. "böylesi sözlerin Kıbns Türkü'nii anavatamndan koparmadığmı, ancak gönüflerde süinmez bir yara açöğuu" vıırguladı. Rum komünist AKEL partisinin referandum tarihinin ertelenmesi talebine de değinen Serdar Denktaş, "AKEL'in karannın kendisine göre haklı olduğunu, ancak referandumun tarihinin değişmeyeceğini" kaydetti. Referandumda adanın iki yakasmdan çıkacak sonuçlara göre çeşitli olasılıklar gündemde Adada 24 Nisan ertesi senaryolarıANKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Kıbns'ta 24 Nisan'da yapıla- cak referandumdan çıkacaİc sonu- ca göre çeşitli senaryolar dile ge- tiriliyor. Olası senaryolar şöyle: 1 ürk tarafi 'evet' - Rum ta- rafi 'hayır': AB, Güney Kıbns "ın "Kıbns Cumhuriyeti'' adıyla. ada- nın tümü adına üyeliğını daha ön- ce kabul ettiği için Rum tarafi 1 Mayıs'ta AB'ye girecek. AB için- de, Kıbns Cumhuriyeti'nin ada- nın tümünü mü, yoksa yalnızca Güney'i mi temsil ettiği konusun- da bir karara vanlması gerekiyor. AB bu aşamada yeni bir refe- randuma gidilmesini isteyebilir. Ancak Annan Planı'nda "29 Ni- san'a kadartaraflardan birinin yü- kümlülüğünü yerine getirmeme- si dunımunda planın yok hük- münde olacağı" belirtıliyor. Bu sonuçta Rum tarafi, temel hede- fi olan Kıbns Cumhuriyeti kim- liğiyle AB'ye gırme politikasını başarmış olacak. AB açısından 1 Mayıs'tan sonra, çözüm için "Do- ğu Ahnanj'a" formülüyle Kuzey Kıbns'ın Kıbns Cumhunyeti'ne eklemlenmesi formülü öne çıka- cak. Annan Planı'nda öngörülen "Kıbns TürkDevleti'ni" bile ege- menlik açısından zayıfbulan Türk tarafının bu formüle nza göster- mesi mümkün görülmüyor. Türkiye, KKTC'nin tanınma- sı, KKTC'ye uygulanan ambar- golann kaldınlması için yoğun diplomatık temaslar gerçekleştı- recek. KKTC'nin tanınması ya- kın bir ihtimal olarak görülmüyor. Öncelikle ekonomik alanda açı- lımlann olabileceği belirtiliyor. 1 ürk tarafi'hayır', Rum ta- rafi 'evet': Bu sonuç, Rum tara- fının "Kıbns Cumhuriyeti" adıy- la 1 Mayıs'ta AB üyesi olması- nı engellemeyecek. Rum tarafi masada olduğundan AB-Türki- ye ilişkıleri gerilebilecek. Rum yönetimi. sorunu Türkiye ile AB KKTC CUMHURBAŞKANI DENKTAŞ 15 NİSAN'DA TBMM'DE ANKARA (CumhuriyetBürosu) - KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, 15 Nisan Perşembe günü TBMM Genel Kurulu'nda milletvekillerine seslenerek 5. Annan Pla- m'nın sakıncalannı anlatacak. Denktaş'ın, TBMM Başkanı Bülent Annça, "TB\I>l'demiDet\ekiDerimize son kez Kıb- ns konusunu anlatmak arzusundayim" de- diği öğrenildi. Türk Parlamenterler Birliği'nin, Denk- taş'ın 15 Nisan'da TBMM seNATO salo- nunda konuşma yapması için başvurması- nın ardından TBMM Başkanı Annç, Denk- taş'ın TBMM Genel Kurulu'nda konuş- masmı istedi. Annç. KKTC Cumhurbaş- kanı Denktaş'ı telefonla arayarak Denktaş'a şunlan söyledi: "tsminiz,partilerüstü,der- neklerüstü bir sayguıhğa sahip. Adınızın Türkiye'de iç politika malzemesi yapüma- sı bizi çok üzer. Bu nedenle bir derneğin ya da partinin Meclisteki salonunda konuşma yapmanızın saygmhğmıza uygun olmadığı- nı düşünüyoruz. Konuşma yapmayı arzu ederseniz, genel kurulda yapınız." KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş'ın da Annç'ın bu sözlerine karşılık Kıbns konu- sunda TBMM'de son bir kez konuşma yap- mak istediğini belirterek "Bu belki de ve- da konuşması anlamına gelebiür. Fikirleri- mi açıklamak ve TBMM'de miDet\ekiDe- rinıize son kez Kıbns konusunu anlatmak arzusundayım" yanıtını verdiği öğrenildi. Annç'ın bunun üzerine Denktaş'ı ko- nuşmasım yapmak üzere 15 Nisan Perşem- be günü TBMM Genel Kurulu'na davet ettiği bildirildi. arasında bir sorun haline getir- meye çalışacak. Rum tarafi, AB'nin Türkiye konusunda ka- rar alacağı aralık zirvesine kadar Türk tarafindan daha büyük ödünler koparmaya çalışacak. 1 ürk tarafi 'hayır', Rum ta- rafi 'hayır': .Annan planı, garan- tör ülkelerin karanna gerek kalma- dan "hükümsüz" olmuş olacak. Rum yönetimi, "Kıbns Cumhu- riyeti" olarak tüm ada adına AB üyesi olacak. BM, ABD ve AB, ye- ni referandum dahil çeşitli seçe- nekleri devreye sokmaya çalışacak. Türk tarafi 'evet', Rum ta- rafi 'evet': Garantör ülkeler onay işlemlerini 29 Nisan'a kadar ta- mamlayacak. Taraflardan biri- nin bunu yapmaması durumun- da, Annan Planı hükümsüz ola- cak. Tüm taraflann yükümlü- lüklerini tamamlaması durumun- da ise "Kıbns Cumhuriyeti" ve KKTC hukuken ortadan kalka- cak. Yeni Birleşik Kıbns Cum- huriyeti AB üyesi olacak. EFERANDUM AKEL Kuzeyi kızdırdı REŞATAKAR LEFKOŞA - Rum lıder Tasos Papadopulos'tan sonra, iktidann büyük ortağı komünist AKEL Partısı'nin de referandumun ertelenmesi talebinde bulunması. KKTC'de tepkilere yol açtı. Başbakan ve Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Mehmet AB Talat, 24 Nisan'da yapılacak referandumu ertelemenin kabul edılebilir bir durum olmadığını, bu konuda Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın da Dışişleri Bakanı ve Demokrat Parti Genel Başkanı Serdar Denktaş'ın da kendilerinden farklı bir tutum izlemediğini söyledi. "Türk tarafi olarak resmi tutumumuz, referandumun 24 Nisan'da yapılmasıdır" diyen Talat, Annan Planı'yla ilgili görüşler olabileceğini, ancak yükümlülüklenn yenne getirilmesı konusunda farklı bir tutumun olmadığını ifade etti. Polit Büro'nun "evet", Merkez Yönetim Kurulu'nun da "ya erteleme ya da hayır" şeklindeki karanndan sonra son sözü AKEL'in kurultay delegeleri söyleyecek. Yann toplanacak kurultayda MYK'nin tavsiye karan oylamaya sunulacak. Banş ve Demokrasi Hareketi Genel Başkanı Mustafa Akmcı "Denktaş'ın beklediği can simidinin AKEL tarafindan atıldıgını" söyledi. Rumlann tavn ne olursa olsun. Kıbns Türklerinin referandumda evet demesi gerektiğini belirten Akıncı, "Rumlar hayır, biz evet dersek işte o zaman 2 Mayıs'ta Rumlar yüzünden kaybedeceğimiz haklan elde edebilmek için yeni bir mücadele başlayacak" dedi. AYIR' ÇIKARSA... KKTC'ye baskılar kalkacak MURAT ÎLEM ATİNA - Rum kesimindeki oylann yüzde 35'ini elinde tutan kilit parti AKEL'in "hayır"da ısrar etmesi ve Rum halkının büyük bölümünün 24 Nisan'da "hayır" demesi durumunda KKTC'nin tanınması yönünde düğmeye basılacak. Atina'daki diplomatik çevrelere göre 1 Mayıs'ta Rum kesiminin tek başına AB'ye girmesinden itibaren ılk aşamada KKTC üzerindeki baskılann kalkması bekleniyor. Bu sürecın ardından tanınma yönünde ilk adımlar atılacak. KKTC'yi ilk aşamada Müslüman ülkelerin tanıması büyük olasılık görülüyor. Diplomatik çe\Telere göre ABD ve Birleşmiş Milletler'in eskiden olduğu gibi tanıyacak ülkelere baskıda bulunması düşük bir olasılık. Özellikle BM'nin kendi planını reddeden Rum kesimine karşı kesin bir tavır alması bekleniyor. AKEL'in merkez kurulundan yann büyük olasılıkla "hayır" yönünde çıkacak karar Atina'nın da ta\xuıı netleştirecek. Rum kesimine evet yönünde bugüne kadar üstü kapalı baskı yapan Yunanistan'daki Kostas Karamantis hükümetinin resmi ta\Tinın perşembe günü açıklanması bekleniyor.