Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA
4-
CUMHURİYET 1 ŞUBAT 2004 PAZAR
HABERLER
DUNYADABUGUN
ALt SİRMEN
Anadolu'nun Aydınlık
İnsanları. . .
Sevgılı,
Bu haftanın ıkı gununu Samsun, Gerze ve Sınop'ta
geçırdım
Karadenız'ın doğal guzellığı yanında çarpık ya-
pılaşması, canım Sınop orneğınde de gorulebıle-
ceğı gıbı, daha da sıntıyor
Samsun'a ılk gıdışım değıl tabıı kı, ama bu kez
bakınca orası bana dığer Karadenız kentlennden
daha guzel, daha az tahnp edılmış gıbı geldı
Hele hele, Atakum dolaylan, sahılın yıne ecuş bu-
çuş bınalarla doldurulmuş olmasına karşın, denız-
le ılgısını kesmemış bır yer olarak yıne de hoşuma
gıttı
Samsun'a demokrası ve adalet haftası dolayı-
sıyla, "Uğur Mumcu Cumhurıyet ve Demokrası"
konulu bır konuşma ıçın gıtmıştım Aynı konuyu bır
gun sonra Gerze'de ışledık
Benım çocukluk ve gençlık yıllanm Sevgılı, yok-
sulluk ve yoksunluk ıçındekı taşrada yaşayan me-
murtann Istanbul hasretını anlatan oykulerokuya-
rak ya da bızzat bu duyguya tanık olarak geçtı
Ama artık zaman değıştı Anadolu'nun her yen
değılse bıle ozellıkle unıversıtesı olan yerlen ya da
turıstık merkezlerı taşra olmaktan çıktı
Istanbul'un trafiğı, pahahlığı, kalabalıgına karşı-
lık Anadolu kentlennde gunluk yaşamın kolaylığı
ınsanlara daha fazla zaman bırakır, onlara çeşıtlı
alanlarda daha uretken olma olanağını tanır oldu
• • •
Samsun ve Gerze toplantılannı, Çağdaş Yaşa-
mı Destekleme Derneğı ıle Ataturkçu Duşunce
Derneğı bıriıkte hazırlamışlar Her ıkısınde de yuk-
sek katılım vardı
Karadenız'ın bu bolgesınde, AKP'nın rejım veTur-
kıye açısından oluşturduğu tehlıkeyı lyı sezen sos-
yal demokrat dernek ve sıvıl toplum orgutlen bır-
iıkte çalışmaya koyulmuşlar
Solun ezelı hastalığı, ıç çekışmeler tumuyle or-
tadan kalkmış olmasa da aşılması yolunda çaba-
lar yoğun ADD'nın son genel kurulunda, tatsız
olaylar yaşanmış, ama bunlan aşmakta ancak bır-
lıkle guç olacaklannı kavramada ve bunu yaşama
geçırmede durmadan mesafe alıyoıiar
Unıversıte ıle lyı ılışkıler ıçındeler Unıversıtenın
elemanlan bu orgutte canla başla çalışıyorlar
Doç Dr Tamer Turk ıkı gun boyunca, etkınlık-
lenn kusursuz geçmesı ıçın ÇYDD Samsun Baş-
kanı Nilufer AJptekın ıle bıriıkte nefes almadan ça-
lıştı
19 Mayıs Unıversıtesı Gerze Meslek Yuksek
Okulu Muduru Doç Dr Gokhan Açıkgoz Gerze'de-
kı organızasyonu ustlenmıştı
Her ıkı toplantıda da katılımdan hoşnut olduğu-
mu soylememe karşın onlar çok memnun gorun-
medıler
Hep daha fazlasını ıstemek, hep daha ılerı gıt-
mek tutkusu bu uç aydının ortak paydası
* • •
Yıllar once llhan Selçuk'un bır Anadolu gezısı
donuşunde, nasıl lyımseriık ve umut dolu olduğu-
nu, Anadolu'nun aydınlık ınsanlannın yannın Tur-
kıyesı'nın bıçımlenmesınde buyuk katkılan olaca-
ğını, geçen zaman ıçınde bu gerçeğın ortaya çı-
kacağını soylemesını hatırlıyorum.
Haksız değıl
Bugun sıyasal koşullar, elvenşsız olabılır Sıya-
setın tankat cephesının daha lyı orgutlendığı de bır
gerçektır
öte yandan, sosyal demokrat partılenn, Anado-
lu'dakı aydınlanma hareketını kucaklamaktayeter-
sız olduğunu da yadsıyamayız
Ama butun bunlar, Anadolu'nun dort bır yanın-
da var olan potansıyelı gormemızı engellememe-
lı
Bu arada bu kuruluşlar arasında CUMOK'u da
unutmamak gerek
7 000 seçmenı olan Gerze'de 75 tane Cumhu-
nyet satılıyor
Doç Dr Gokhan Açıkgoz ıle Gerze CUMOK'un
başkanı Huseyın Şahın, bu rakamı yetersız bulu-
yoriar Şımdılerde, gazetelenn takılacağı bırerçıta
yaptırarak Gerze'nın butun kahvelenne bırer Cum-
hunyet alıp, boylece gazetenın herkese ulaşması-
nı sağlayacak bır proje uzennde çalışıyorlar
Kısacası, Samsun ve yoresınde aydınlar, yann-
lann Turkıyesı ıçın ele ele vermışler
Çunku bılıyorlar kı, ış başa duşuyor, eğer bunu
yapmaz da her 19 Mayıs'ta oraya çıkacak bınnı bek-
leyerek gozlennı ufka dıkerlerse hıçbır şeyı başa-
ramayacaklar
Bahcelievler'de ortak hareket
Yerel demokrasi
platformu kuruldu
İstanbul Haber Servi-
si - SHP, DEHAP, ODP
EMEP.SDPveOTP'nın
Bahçelıevler ılçe orgut-
len sı\il toplum kuruluş-
lanrun desteğıvle "Yerel
Demokrasi Platformu"
oluşturdu
Paıtı temsılcüennın ka-
tıhmıyla SHP Bahçelı-
ev lerIlçı Otgutu'nde du-
zenlenen toplantının ar-
dından yapılan ortak ba-
sın açıklamasında, yerel
seçımlenn demokrası
guçlen ıçın ozel anlam ta-
şıdığı belırtıldı AKPhu-
kumetının her kurumda
kadrolaşmasıyla gencılı-
ğın etkın kılınmaya çalı-
şıldığı vurgulanan açık-
lamada, "Genelseçimle-
rin uzerinden 1 >ılı aşkın
süre geçti. Bu surede ge-
Kr dağıhmı uçurumu ge-
ryştedi. Yoksuihık çığ gi-
bi buyuyor. Sağhkduru-
nıunun haU içler acısıdır.
MecKs'teki ildnci parti
olan CHP ise AKP'nin
uygulamalanndan çok
rahatsızgorunmemekte-
dir" denıldı Açıklama-
da, yerel seçımlenn de-
mokrası guçlenyle kar-
şıt guçlenn bırbırlenyle
mucadele edeceklen bır
sureç olacağı belırtıldı
SHP, ODP, DEHAP,
EMEP,SDPveOTPBa-
kırkoy ılçe orgutlen, ye-
rel seçımlerde bıriıkte
hareket etmek ıçın "De-
mokratik Guçbirliği"
oluşturdu SHP Bakır-
koy Ilçe Başkanı Doğu
Coşkunfirat. bu guç bır-
lığının sadece sol partı-
lerle sınırlı olmadığını,
bu ılkeler ıçensuıde ken-
dıne yer bulan herkese
açık olduğunu kaydettı
Meclis'te 'harçlara hayır' pankartı açan öğrencilerin adil yargılanmadıklanna karar verdi
'KaJemli Çete'yeAİHMumudu• TBMM'del996yıhnda
'harçlara hayır' pankartı açtıklan
ıçın haklannda 'yasadışı sılahlı
çete uyesı olmak' suçundan dava
açılan oğrencıler 48 yıl hapıs
cezası aldılar AIHM, 29 Ocak
2004 tanhlı karannda
oğrencıleruı adıl
yargılanmadıklanna karar verdı
MUSTAFAÇAKIR
ANKARA - A\Tupa Insan Haklan
Mahkemesı (AİHM) 1996 yılında
TBMM'de "harçlara hayır" pankartı
açan 9 oğrencıden 3'unun yaptıklan
başvuruyu sonuçlandırdı AİHM, ka-
muoyunda "KalemK Çete" olarak bı-
lınen davada oğrencılenn adıl yargılan-
madıklanna karar verdı Oğrencılenn
avukatı İHD Ankara Şube Başkanı En-
der Buyukçulha, hukumetın çıkardığı
AB uyum paketının oğrencılenn yenı-
den yargılanmalanna olanak tanıma-
dığını belırterek "\ncak paketin ana-
yasaya aykın olduğundan harekedeye-
niden yargüanma ısteyebiliriz" dedı
AİHM oğrencıler MetinMuratKal-
yoncugü, LTaş Doğu \Üı \ e \hmet Ba-
hadırAhıska nın avukatlan tarafından
K l m î c e z a e v i n e g î r d i k i m l y u r t d ı ş ı n a k a ç t ı
Sabıka kaydıyla dağılanyaşamlar
Oğrencılerden Metin Murat KalyoncugO, gozaltına
alındığı donemde Hacettepe Urmersıtesı
oğrencısıydı Cezaevınde ruruklu kalan Kalyoncugıl,
daha sonra unıversıteyı bıtırerek psıkolog oldu
Ancak hakkındakı ceza kararlanndan kaynaklı
sabıkası nedenıyle mesleğını yapamadı Evlı olan
Kalyoncugıl, halen Ankara'da bır kafede çalışıyor
Gozaltına alındığı donemde Hacettepe
Unıversıtesı'nde okuyan Ahmet Bahadır Ahıska, bır
sure cezaevınde kaldı Daha sonra unrversıteyı
bıtırerek tngılızce oğretmenı olan Ahıska da sabıkası
nedenıyle mesleğını yapamadı İstanbul'da yaşayan
Ahıska, kıtap çevınlen ıle yaşamını surdüruyor
Oğrencılerden Ulaş Dogu Ath da gozaltına
ahndığında Hacettepe Unrversıtesı oğrencısıydı Bır
sure cezavmde kalan Ath, ara tahhyesı sonrası ıkıncı
ceza karan venhnce yurtdışma çıkarak sıyası
sığınma ıstemınde bulundu Ath, yaşamını I
Hollanda'da surduruyor Yargılama sonunda ceza
alan dığej oğrencılenn ısımlen de şoyle Mahmut
Yıtanaz, Özgûr Tüfekçi, Ahmet Aşgın Doğan, Bülent
Karakaş, Deniz KartaL, Nurdan Bayşahan. \
yapılan başvuruda karannı açıkladı
AİHM'nın 29 Ocak 2004 tanhlı kara-
nnda oğrencılenn "bağunsız \ç yan-
SE" bır mahkemede yargılanmadıkla-
n bukapsamda A\rupalnsan Hakla-
n Sozleşmesı'nın 6 1 maddesınde ta-
nımlanan "adil yargılanma hakkuun"
ıhlal edıldığıne karar verdı Oğrencı-
lenn avukatı Insan Haklan Derneğı
Ankara Şubesı Başkanı Ender Buyuk-
çulha, mahkemenın oğrencılenn adıl
yargılanmadıklan tespıtını "\eterii ve
adil bir karşüık" olarak gorduğunu,
ayncı bır tazmınata hukmetmedığını
soyledı Mahkemenın son donem ver-
dığı kararlannda boyle bır standart uy-
guladığını dıle getıren Buvukçulha
"Mahkeme, adıl yargüanmanın yapıl-
madığı tespıtinı \eterli gonıyor" dedı
Hukumetın çıkardığı AB uyum pa-
ketı ıle yasanın yururluğe gırdığı tanh-
te AfHM'de suren davalann yenıden
yargılanma kapsamı dışında tutulduğu-
na ışaret eden Buyukçulha, oğrencıle-
nn bu haktan yararlanamayacaklannı
dıle getırdı Buyukçulha, ancak pake-
tın anayasaya aykın olduğundan hare-
ketie yenıden yargılama ıçın başvura-
bıleceklennı dıle getırdı Buyukçulha,
"Biz bu çocuklann suçsuz oİduklannı
hep dile getirdık. Bunun bir yargı or-
ganı taranndan tespit edilmesinin mo-
ral değeri çok onemti. Zaten toplum
vicdanuıda bu çocuklar beraat etmis-
ti. AİHM'in karan. vicdanlardakı bu
karan tescü etmiş oldu" dıye konuştu
Umversıte oğrencılen 1996 yılında
"parab eğjtim" uygulamalanna ve ozel-
lıîde unıversıte harçlanna yapılan zam-
lara karşı toplumsal muhalefet hareke-
tı başlatmışlardı BukapsamdaAnka-
ra'da oğrenım goren bırçok oğrencı bır
araya gelerek "Ankara Lnhersiteleri
Og^nci Koordinasyonu"nu oluştur-
muştu Oğrencıler29Şubat 1996 tan-
hınde TBMM Genel Kurulu'nda,
"harçlara hayır" yazılı pankart aça-
rak zamlan protesto etmışlerdı
Oğrencıler Ankara DGM'de açılan
davada, once Turk Ceza Yasasf nın
168 2 maddesınde tanımlanan, "yasa-
dçdahhceteuyeaounak" ve TCY'nın
264 maddesınde tanımlanan, "patia-
yıcı madde atmak ve bulundurmak"
suçlamasıyla toplam 96 yıl ağu- hapıs
cezasına çarptınlmıştı Ancak bu ce-
za, Yargıtay 9 Ceza Daıresı tarafindan
bozulmuştu tkıncı yargılama sonucu
TCY'nın 168/2 maddesı yenne Teror-
le Mucadele Yasası'nın 7 1 maddesı uy-
gulanmış ve oğrencıler toplam 48 yıl
hapıs cezası \e yaklaşık 8 mılyar ağır
para cezası almışlardı Mahkemenın
karan Yargıtay tarafından da onanmış-
fı Oğrencılerden bır bolumu yurtdı-
şına çıkmış dığerlen ıse 5 yıla yakın
bır sure cezaevınde kalmışlardı
1ĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN
Sav: Demokratik laik Cumhuriyetin koruyucusu olduğu için öldürüldü
Muammer Aksoy ödemle anüdı
Prof.Dr. MuammerAksov
AIVKARA / MALATYA (Cum-
huriyet) - Eskı Turk Hukuk Kurumu
Başkanı, Ataturkçu Duşunce Derne-
ğı nın kurucusu Prof Dr Muam-
mer Aksoj katledılışının 14 yılın-
da mezan başında duzen- ^—^—•
lenen torenle anıldı
Cebecı Mezarlığı'nda
duzenlenen torene Ak-
soy un eşı Ulku Aksov,
yakınlan, Ataturkçu Du-
şunce Derneğı, Turkıye
Barolar Bırlığı, Turk Hukuk Kuru-
mu, Mullayelıler Bırlığı, Ankara Ba-
rosu temsılcılen, CHP'lı mılletve-
kıllen ve Yenımahalle Beledıye Baş-
kanı Tuncay AJemdaroğlu katıldı
Torende İconuşan CHP Genel Sek-
reten OnderSav, aradan geçen 14
yılda Aksoy'u ozlemle ve saygıyla
andıklannı ıfade ettı Sa\, tetık çe-
ken pannaklara, bomba koyan elle-
re halen ulaşılamadığına dıkkat çe-
• CDP Genel Başkanı Ozden, Aksoy'un laık,
cumhunyetçı bır hukuk adamı olduğunu
belırterek "Cumhunyet karşıtlan uUce
yonetrmınde, ırtıca ıktıdar oldu" dıye konuştu
kerek "Muammer Aksoy, demok-
ratik laik Cumhurivetın koruyucu-
su olduğu için olduruldu" dedı
Cumhunyetçı Demokrası Partısı
(CDP) Genel Başkanı Yekta Gungor
Ozden, Aksoy'un laık, cumhunyet-
çı bır hukuk adamı olduğunu belır-
terek "Cumhuröet karşıtian ulke
> onetiminde, irtica iktidaroldu" dı-
ye konuştu Turk Hukuk Kurumu
Başkanı Talav Şenol da Aksoy'un
— ^ — laık Cumhunyet ıçın mu-
cadele veren onemlı bır
hukuk adamı olduğunu
anımsattı
Ankara Barosu Başka-
nı Senüh Guner ıse "Ye-
~ ~ " ^ ~ şil sermavenin işbirtikçi-
lerininçoğu Ataturk'unbu^ktığımi-
rasm üzerine basaraktum değer yar-
gılanna saldınyorlar. \taturk'un
avdınlanma devnmini ozumse>en
rüm hukukçular, teshm edilen bay-
rağıinançla taştyacak" dıye konuştu
usulsüzlük iddiası
Milli Eğitim
Vakfı'na dava
• Vakıfhesaplannda, oğrencı kredılennde
ve personel alımlannda çeşıtlı
usulsuzluklenn tespit edıldığı kaydedılen
bakanhk raporu uzenne sa\ cılığın dava
açtığı oğrenıldı
ANKARA (ANKA)- Mıllı Eğıtım Bakanlığı, Mıllı
Eğıtım Vakfi'na (MEV) yonelık hazırladığı denetım
raporuna dayalı olarak vakıf yonetıcılennın
gorev lennden almması talebıyle yargıya başvurdu
Ankara Cumhunyet Başsa\cılığı'nın rapordakı
kanıtlan yeterlı bulması uzenne de dava açıldığı
oğremldı Edınılen bılgılere gore, Mıllı Eğıtım
Bakanlığı Tefhş Kurulu Başkanlığı mufettışlennce
Mıllı Eğıtım Vakfi'na yonelık yaklaşık 4 aydır
surdurulen teftışler sonucunda hazırlanan rapor
tamamlandı Vakfın hesaplannı ve yonetım
kurulunun aldığı kararlan ınceleyen mufettışler,
kurumda usulsuzlukler yaşandığını belırledı Gelu-
gıder hesaplanmn bırbmm tutmadığı, oğrencılere
venlen kredıler ıle personel alımlannda
usulsuzlukler yapıldığı one surulen raporda, vakıf
yonetım kurulunun, kendılenne yonelık
"kayırmaya" dayalı kararlar aldığı da savunuldu
Kararlardan en ılgıncının, vakıf yonetunınde
bulunan kışılenn torunlannın \akfa aıt okullarda
parasız okutuhnası olduğu belırtıldı Ote yandan
vakıf yonetım kurulu uyelennden bazılannın satın
aldıklan evlenn yakınlannda oğretmenev len
mşaasına başlandığı da raporda usulsuzluk ıddıalan
arasında yer venlen olaylar bın Teftış Kurulu
Başkanlığı 'nın hazırlayarak Mıllı Eğıtım Bakaru
Hüseyin ÇeHk'e ılettığı raporda, vakıf yonetımının
gorevden aluıması ve vakfın okullardan para
toplama ışlevıne son venlmesı onenldı Dava uzenne
açıklama yapan vakıf yonetıcılen de şunlan
kaydettı "MEV, Bakanlar Kurulu tarafindan vergi
muafiveti tanınan kamu hizmeti ifa eden, eğitim
hiznıetlerine katkılar nedenh le çok sayıda odul alan
bir vakıf. Diğer valaflar gibi periyodik denetim ve
tefüşleri çerçevesinde 2000,2001 ve 2002 işlemlerimiz
ve belgelerimiz Vakıflar Bölge Müdürhığü
muffettişlerince 2003 yıhnda denedendL Denetim
sonunda duzenlenen raporlarda eleştiri konusu
yapılan hususlann cevaplanması istendi Bu tefnşte
suç mahiyetinde bir unsur tespit edilmediği gibi suç
duyurusuna iBşkin bir bilgi de vakfa ulaşünhnadL
Tefüş raporu intikal etmemiştir. Savcıhğa iletüen
bilgiler ışığmda henüz ifademize başMirulmamışör."
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyet.com.tr
Doktor Mehmet Fuat Umay, 25
Mart 1923 tanhınde Sımplon Eksp-
resı ıle Istanbul'dan Parıs'e doğru
yola çıktı Bırpazargunubaşlayanbu
tren yolculugu, çarşamba gunune
kadar surdu Dr Mehmet Fuat, ora-
dan da Aquıtanıa gemısıne bınmek
uzere Cherbourg'a gıttı
Tam 81 yıl once henuz Cumhun-
yet ılan edılmeden Turkıye Buyuk Mıl-
let Meclısı uyesı bır donem Sağlık Ba-
kanlığı da yapan bır doktor mılletve-
kılı, ABD'ye bır gezıye çıktı Başba-
kan Recep Tayyip Erdoğan'ın her
dakıka ızledığımız gezısıyle karşılaş-
tınldığında ılgınç farklılıklar gozlemek
mumkun Dr Mehmet Fuat'ın gezı-
sının amacı, sureklı savaşlar yuzun-
den babalarını, annelerını kaybeden
Anadolu'dakı kımsesız çocuklara yar-
dımtoplamaktı Bu yardımı da Ame-
nka'ya daha once gıdıp yerleşmış
Turklerden toplamayı amaçlamıştı
Dr Mehmet Fuat, bu ılgınç gezı-
sını fotoğraflamış ve gunluk olarak
kaydetmıştı Bu gezının kıtabı 1925
yılında eskı Turkçe harflerle basılmış-
81 Yıl Once Amerika'ya Yolculuk
tı Cahrt Kayra, bu belgesel değe-
rındekı anı kıtabını gunumuz Turk-
çesıne çevırdı, krtap Turkıye Iş Ban-
kası Kultur Yayınlan tarafından geçen
aylarda basıldı
Doktor Mehmet Fuat Umay, 24
Şubat 1885 yılında, o zamankı adı
Kırk Kılıse olan Kırklarelı'nde doğ-
muştu 1910'da İstanbul Tıp Fakul-
tesı'nden mezun olduktan sonra Bal-
kan Savaşı sırasında bolgedekı as-
kerı hastanelerde gorev yaptı 1920-
1923 tarıhlennde Kurtuluş Savaşı'na
katıldı Savaş sonrası kımsesız çocuk-
lara para toplayabılmek amacıyla,
Atatürk'un de onayıyla, savaştan ya-
ra almadan çıkmış Amerıka ya gıttı
New York'a yaklaştıklannda yolcu-
larabırsoruformudağıtılmıştı Odo-
nemın sorularını Dr Mehmet Fuat
şoyle aktarıyordu "Duzenlı olarak
yol alıyorduk Yolculara basılı bır bel-
ge venldı Ingılızce sonılann yanıtla-
nyazılacaktı Bıryığınsoru vardı Ad
ve kımlık açMamasından sonra baş-
lıcalan Evlı mısınız'
7
Bekâr mısınız?
Kaç eşınız vaf> Amenka 'ya ılk kez mı
gıdıyorsunuz? Ne ıçın gıdıyorsunuz?
Hastalığınız var mı? Amenka 'da güç-
lukle karşılaşmamak ıçın yetermce
paranız varmıdır? (Goçmek maksa-
dıyla gıdenlerde trahom denen göz
hastalığı varsa, yanında ellı dolar ka-
dar para bulunmazsa, Amenka'da
tanıdığı yoksa kabul etmıyohar) Ame-
nka'da ne kadar kalacaksınız, gıbı
sorular "
Dr Mehmet Fuat, New York'ta kar-
şılanacaktı Gemıden ınmeden once
telgraflar almıştı O gunu de şoyle
anlatıyordu "Cuma gunu telsızle dört
telgraf almıştım Bın Taranto ımza-
sıyla ıdı kı, bunda Ingılızce bılıp bıl-
medığımı bıldırmem ıstenıyordu Ikın-
cı telgrafZekeriya (Sertel) Bey'den-
dı Vapurumuzun gecıkmesı nedenıy-
le programın uygulanmasının cu-
martesı gunune bırakıldığını söylüyor,
buna gore geceyı vapurda geçırme-
mı ıstıyortardı utekı ıkı telgraf Islam
temsılcılennden gelıyordu Bu telg-
raflar Amenka'da bulunan Türk ve
Muslumanlann heyecanlarını duyu-
ruyordu Adresını anlayamadığım
ıçın Taranto Efendı'yeyanıt vereme-
dım "
Sabiha Sertel, bu gezının başa-
rılı geçmesı ve kımsesız çocuklar ıçın
daha çok yardım toplanması amacıy-
la en fazla çalışanlardan bınsıydı "Sa-
bıha Hamm'ın bır anne kalbıyle ye-
tımlerımızın acılı, fecı durumlarını
kendısıne ozgu ıçten, duygulu, can-
lı sozlenyle anlatışı dınleyıcılenn duy-
gularını coşturdu "
Dr Mehmet Fuat ılk kez karşılaş-
tığı radyo-telsız telefona olan hay-
ranlığını dıle getınyordu "Gece, New
York'ta tıcaret yapmakta olan Ne-
sım Taranto Efendı'ye davetlı ıdım
Zekeriya (Sertel) Bey'le gıttık Ne-
sım Taranto Efendı, Haydarpaşa'da
oturan Taranto Efendi 'nın oğludur
Evınde ılk kez radyo-telsız- telefon ay-
gıtını gordüğumden bu geceyı bel-
leğımde saklıyorum Her gun gaze-
teler bellı sutunda her taraftakı kon-
ser, konferans, opera ve benzen şey-
len saatlenyle yazıyor, evınde rad-
yosu olanlar bu sutuna bakarak seç-
tığı konsen, aygıtını ona gore düzen-
leyerek pek güzel dınlıyohar Radyo
Amenka'da çokgelışmış, bırçokev-
de var"
Cahıt Kayra, bu gezıde ne kadar
para toplandığını saptamaya çalışan
onsozde şunları yazıyor "Dr Fuat
Bey bu gezıde 152 000 lıra bağış
toplamıştır O tanhtekı bır altın sık-
kenın fıyatı (Reşat) 8-10 lıra arasın-
dadır Buna gore bağışın 15-20 bın
altın sıkke olduğunu ve bunun bugu-
nun rayıcıyle ıkı buçuk trılyon lıranın
ustünde bır değere karşılık geldığı-
nı hesaplayabılırız "
Evet tam 81 yıl once bır Turk sı-
yasetçısı Amenka'ya ılgınç bır yol-
culuk yapmıştı Herşeybugunkuler-
den ne kadar farklıymış1