Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 KASIM 2004 CUMARTESİ 14 KÜLTÜR kultur@ cumhuriyet.com.tr Aykın Fransız şarkıcı Brigitte Fontaine, yeni stüdyo albümü ile karşımızda BirtuhafEransızkadınıMURATBEŞER Fransız popu, 20 yıl önce rock- çılar arasında hafife alınan, hatta çoğunlukla alay edilen bir konuy- du. Bugünlerde ise hemen herke- sin arşivmde bir Serge Gainsbourg ya da Edith Piaf; hiç olmadı bir ta- ne Jane Biritin albümü var. Bun- lar işin artık ele ayağa düşmüş har- cıâlem markalan. Oysa bizim şim- di burada söz edeceğimiz kişi ise birinci sınıf bir aykın Fransız pop- çusu; Brigitte Fontaine. Gerçekleş- tirdiği akıldışı ortaklıklann yanı sı- ra minimal folk müziğinden, avant- funk'a kadar birçok türü alnının akıyla işleyen, hepsini o kendine has şiirsel ve anarşist bakış açısı içinde eriten kadının adı Brigitte Fontaine. Küçük bir dünya tlyatrosu 1966 yılındaki şimdi "osunık- tan" olarak hatırladığı 12 şekerli pop şarkısından oluşan "Douze Chansonsd'avantle Dehıge"u say- mazsak, Brigitte'in raüzikal kari- yeri 68 Paris olaylanyla birlikte, ar- zulu bir atağa kalktı. Maceracı gün- leri anlatan ürkütücü folk dene- mesi "Brigitte Fontaine Est.. Fol- le", Paris "undergroundu''nın kra- liçesinin şarkılannın ahşılmadık şiirsel, sanatsal, çok sık şaşırtıcı ol- duğunu gösteriyordu. Bu başan yarahcılığına engel ol- madı, çünkü o bir deli. Hakaret değil, övgü anlamındaki bu laka- bı herkes ona uygun görmüş; o da itiraz etmemişti. Ama yine de son- radan bu albüm üç noktası yoru- ma açık kalsın diye "Brigitte Fon- taine Est_" adıyla çıkmıştı. Dinle- yenler cümleyi "alışümadık, ku- sursuz, eşsiz"; ama aynı zamanda • Brigitte'in yeni albümü "Rue Saint-Louis-en-l 'II "deki parçalarda, onun iç dünyasının en karanlık yerlerinde dolaşan hüzün, öfke, nefret ve acı bir arada. 1968 'deki ilk solo albümünü müzikal anlamda şiddetli, parlak renkli taş baskılara benzetecek olursak, bu 11 parça için oldukça pastel diyebiliriz. deli olarak tamamladı. Brigitte, 1939yılındaMorlaix'da doğmuş ve büyümüş. Anne ve ba- bası amatör tiyatro oyunculany- mış ve çok gecikmeden küçük Bri- gitte'e bu virüs geçmiş. Içine kapanık kız okul sonrasın- da Paris'e taşınır ve hocası Julien Berteau'un yanında oyunculuğa başlar. Oyunculuk rüyası, kıskanç erkek arkadaşının karşı çıkmasıy- la bitse de Beuglants denen yerde şarkı söylemeyi başanr. Burada, daha sonra 40 yıl devam edecek olan sanatsal aşk ve nefretinin kay- nağı Jacques Higelin ile tanışır. Birlikte 1964 yılında Maman J'ai Peur'u sahnelerler. içinde şarkılar olan bir Happening çahşmaydı bu. 1967'de ılkplaklan "20 Chansons D'avant le Deluge" çıkar. Bngıtte içın kelime oyunlan ve rahatsız edici ya da büyüleyici sıçramalar yapan işler işte o zaman başlar. İçindekl ikincl ses Sonraki yıl "CommeâlaRadio" ile bambaşka bir şey denemesi sa- natçının tipik davranışlanndan bi- riydi. Özgür cazın öncü topluluk- lanndan Art Ensemble of Chica- go ile çalınmıştı albüm. Bu dönem Higelin'in askerlik arkadaşı Ares- ki Belkacem ile tanışan Brigitte, onunla etle kemik oldu; yanı sıra hem hayat, hem de sanat arkada- şı. 1969 yılı, davulcu ve şarkı ya- zan Areski ile uzun sürecek bir ortaklığın başladığının sinyalleri- ni verdı. "Tüm zamanlann en iyi kompozitöriidür o" diyor ve ekli- yor: "Mozart'tan sonra''. Areski, onun birçok şarkısının bestecisi ve içindeki ikinci sesidir. Art Ensemb- le of Chicago'nun yorulmak bilme- yen doğaçlamalannın albüme kat- kısı büyüktür. 1971 yılında "Bri- gitte'' albümü yayımlanır. Dağı- nık bir otobiyografi incelemesini andıran içeriği ve uzay çağı kapak resmiyle albüm; yavaş yavaş göz- den kaybolan hippi dönemine hoş- ça kal derken geleceği kucakla- mak adına şiddetli bir istek bann- dınr. 70'li yıllann başını ikisi çok mutlu geçirdiler. Sonra 1973 yılın- da TV'de yayımlanan bir prog- ramda Brigitte, medya kariyerini kendi elleriyle yok etti. Bu prog- ramdaki 'tehlikeli' sözleri nede- niyle, Fransa Başbakanı, Brigitte'in 10 yıl boyunca televizyonda her- hangi bir programa çıkmasını ya- sakladı. 75'te "Le Bonheur" isimli al- büm çıktı. Birlikte çok seyahat et- tiler, tiyatro sahnelediler ve 93 parça kaydettiler. Bu albümler unutulmaz değildi belki, ama önemli sayıda deneysel ve kendi- ne has değerli parçayı banndınyor- du. 70'lerin sonu ve 80'lerin baş- lan biraz tembel geçti Brigitte için. Ingiltere'de pek bilinmeyen bir isim değilken Stereolab'le kay- dettiği bir 45 'lik ve Sonic Youth'la verdiği Paris konseriyle tekrar gün ışığına çıktı. En sonunda 2002 yı- lında Noir Desir ve David Pajo gi- bi yeni kuşaktan dostlannın birer şarkıda gözüktüğü albümü "Keke- land" yayımlandı. Mlnlmallzmden efclektlsizme Brigitte'in yeni albümü "Rue Saint-Louis-en-l'le''deki parçalar- da. onun iç dünyasının en karan- lık yerlerinde dolaşan hüzün, öf- ke, nefret ve acı bir arada. 1968 'de- ki ilk solo albümünü müzikal an- lamda şiddetli, parlak renkli taş baskılara benzetecek olursak, bu 11 parça için oldukça pastel diyebili- riz. Daha önceki sert çizgiler eri- miş, yerine sonbahar renklerinde, bağımlılık yapan bir armoni gel- miş; ama aynı şekilde yine hasta- lık, çürümüşlük ve delilik yok de- [email protected] SANATA BAKIŞ SELMİ ANDAK Borusan Filarmoni Geçen haftaki köşemizde Atatürk'ün müzik evrimi doğruttusunda, uygar, evrensel, çokseslı müzik yolunda yapılmasını öngördüğü amaç, koşullar, etkinlikler ve diger ileri görüşler konusunu özetle belirtmiştik... İşte, Türkiye Cumhuriyeti'nde bu evrime uygun olarak yıllardan beri yaratılan bireysel, toplumsal, kurumsal çalışmalar platformunda örnek kuruluşlar arasında Borusan Kürtür ve Sanat Merkezi'nin ve işbirliğiyle Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın etkinliklerinin önemi, değeri büyüktür. Bu yararlı hizmet yolunda kurulan Borusan fstanbul Filarmoni Orkestrası'nın konserleri ve etkinlikleri Genel MüdürSami Caner'in olumlu ve bilinçli yönetimi ve yoğun çalışmalan He orkestranın Genel Müzik Direktörü ve Daimi Şefi Gürer Aykal'ın dünyaca tanınmış sanatçı kişiliği ile uluslararası bir seviyeye ulaşmış bulunuyor... 1993 yılında kurulan Oda Orkestrası'nın verimli çalışmaları ve başanlı etkinlikleri üzerine temeli atılan Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası kurulduğu 1999 yılından günümüze, çoksesli müziği ülkemızde geniş kitlelere sevdirmeye ve benimsetmeye çalışıyor. Istanbul'da Kadıköy Halk Eğitim Merkezi'nde ve Harbiye'de Lütfi Kırdar Konser Salonu'nda konserler veren orkestra, bunun dışında Ankara'da Uluslararası Müzik Festivali'nde, Bulgaristan'da Rusçuk Müzik Festivali'nde, Güneydoğu Anadolu tumesinde, Kars Kurultayı, Kafkas Kürtürleri Festivali açılışında verdiği konsefierie ilgi çekti. GürerAykal'ın yönetimi ve orkestra elemanlannın başansı unutulamaz. Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası, 2004-2005 mevsimini çok başanlı bir konserle açtı. Şef GürerAykal yönetiminde, solist olarak konuk sanatçı Worfgang Boertecher (viyolonsel), ile başkemancı Şafak Tanyel'in katılımlarını içeren programda: Robert Schumann ın (1810-1856) Op. 129'la minör Viyolonsel Konçertosu, Cemal Reşit Rey'in (1904-1985) "100. doğum yılı anısına" orkestra içın senfonik rapsodili senfonik poem "Türkiye" ve Gustav Mahler ın (1860- 1911) "Totenfeier-Orkestra İçin Senfonik Bölüm" adlı eserleri bulunuyordu. Bu konserin önemi ve özelliğı, başta ölümsüz müzik ustalanmızdan bestecı Cemal Reşit Rey'in 100. doğum yılı (1904) nedeniyle "Türkiye" adıyla senfonik şiir (poem) türünde orkestra için senfonik rapsodiîer eserinin seslendirilmesi idi. ŞefGürerAykal bu bestenin tüm anlamını, rengini Cemal Reşit Rey'in özgün ve karakteristik kişiliğini, gerek melodik (ezgi), gerek teknik açıdan yansrtan bir ustalıkla yöneterek orkestraya seslendirtti... Ayrıca, yine şef Gürer Aykal programda final eseri olan Alman besteci Gustav Mahler'in "Totenfeier" adlı orkestra için senfonik bölüm yapıtını uluslararası karıyerde bir kişilik ve yorumlayış ile yönetti. Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası'nı otuşturan müzisyenlenn başanlı çalışmalannı içeren bu açılış konserinde Robert Schumann'ın "La minör Op. 129 Çello Konçertosu"nu, 1935 yılında Beriin'de doğan ve Berlin Filarmoni Orkestrası'nda ki görevinın dışında, dünya tumelerinde adını duyuran viyolonselist VVolfgang Boettcher, gösterişe kaçmayan, bilinçli ve sade bir yorumlayışla değerlendirdi. Kırmızıya çalan caz Piyanist Ercüment Vural ve gitarcı Önder Focan'ın ortak projesi "Kmmzıya Çahyor / Iike Red" albümü Aura Records etiketiyle piyasada. Ercüment Vural-Önder Focan Project'in ilk albümü "Kırmıaya Çahyor / Iike Red", bas- ta Alp Ersönmez (Quartet Muartet, Trio Mrio ve Kangroove), da\ıılda CengizBaysalve vur- malı çalgılarda Tunç Çakır ın katılımıyla ger- çekleştirilmiş. Adını, bir akrep burcu olan Vu- ral'ın, zaman içinde kırmızı yönlerinden an- nıp hayata karşı kırmızıya çalan bir duruş edin- dığını anlatan parçasından alan albüm, Latin, funk ve biraz da swing civannda dolaşan par- çalardan oluşuyor. Vural'ın ruhen içinde bulunduğu ortamın çok dışında olduğunu hissettiği bir dönemde yazdığı ve kod adı Marvin Gaye olan bestesi "Çok Uzaktayım", funk ve blues temalı "Big Pleasure", Latin caz "Hiç Sorma" adlı beste- leri ile gökkuşağının renkleri kadar göz alıcı ama bir o kadar mütevazı bir albüm. MÜZtK DÜNYASINDAN KISA KISA.. Seksi oyuncudan ilk albüm •The Undertones, geçen hafta ölen efsane Ingiliz radyocu John Peel'in anısına 'Teenage Kick' şarkısını yeniden yayımlıyor. • Seksi oyuncu ArieUe Dombasle, ilk albümü "Amor Amor" ile şarkıcılık kariyerinde de başanlı olacağının sinyallerini verdi. • Elektro ikilisi The Chemkal Brothers, üç yıllık aradan sonra 2005 yılı başlannda yeni bir stüdyo albümü çıkaracaklannı açıkladı. • Seksenlerin ünlü yardım konseri Band Aid'in üçüncü versiyonuna son kaülan isim, ünlü şarkıcı Damkn Hirst oldu. • Uzun yıllar Grup Yorum ile çalışan şarkıcı HOmi Yarayıa, ikinci solo çalışması "Sevdadan Yana"yı çıkardı. • Dış pazara, özellikle de Amerika'ya açılmayı planlayaıı Kenan Doğulu, tngilizce bir albüm hazırlıyor. • 73 yaşındaki Amerikah bariton saksofoncu Gil MeDe, evinde geçirdiği bir kalp krizi sonucu yaşama veda etti. • 68 dakikalık yeni Pat Metheny Group albümü "The Way Up", önümüzdeki yılın ilk aylannda piyasada olacak. • Şubat 2005 tarihinde yeni albümünü çıkaracak olan caz pıyanistı Jason Moran, 21 Nisan tarihinde Indigo'da olacak. Hang On Little Totato Pink Martini'den yeni albüm Lloyd, Hussain ve Harland ilk kez bir arada Iş Sanat'ta Billy Higgins 'a saygı konseri Kültür Servisi- Pop müziğe yepyeni bir so- luk getiren ve klasik, caz ve Latin müziğin- den esiotiler taşıyan Pink Marrini'nin 7 yıl önce çıkan 'Sympat- hique' albümü- büyük beğeni kazanmışn. Al- bümde yer alan 'Je Ne \feux PasTravafller' ve 'Amado Mio' kısa sü- rede tüm radyolann en favori parçalan arası- na girdi. Topluluğun 'Hang on Little Toma- to' adım verdiği ikinci albümü Sony Müzik Türkiye etiketiyle piya- saya kasım ayının or- talanndaçıkacak. Top- luluk Mart 2005'te konser vermek üzere yeniden ülkemize ge- lecek. Portland Oregon'da- ki Kung Fu Bakery stüdyolannda hazırla- nan albümde 14 şarkı yer alıyor. Albümde bu kez Ingilizcenin dışın- da, Fransızca, Japon- ca, Italyanca, Hırvat- ça ve Ispanyolca şarkı- lar yer alıyor. Toplu- lukilk kez 1984 son- baharında'TheDelRu- bio Triplets' organizas- yonunda sahneye çık- fi. O tarihten bu yana, havaalanı hangarlann- dan sanat galerilerine kadarbirçok ilginç me- kânda sahneye çıkan topluluğa, canlı şovla- nnda Queen Latifah, GusVanSantKimCo- les gibi konuk vokaller kanldı. Thomas M La- uderdale'in liderliğin- deki toplulukta vokal- leri ise New Yorklu China Forbes üstleni- yor. Klasik piyano ça- lan Lauderdale, bugü- ne dek çok önemli or- kestra ve tiyatrolarda çalışmış bir müzisyen. 10 kişilik topluluk, Gavin Bondy (trom- pet), Robert Taylor (trombon), Aaron Me- yer (keman), David Eby (çello), John Wa- ger (bas), Dan Faehn- le(gitar), MaureenLo- ve (arp), Doug Smith (perküsyon), Richard Rothfus (bongo-per- küsyon), Brian Davis (perküsyon) ve Drek Rieth'ten (perküsyon) oluşuyor. Kültür Servisi - Iş Sanat, gü- nümüzün saksofon efsanelerin- den Charles Lloyd'u, bütün dün- yada büyük yankı uyandıran ye- ni tasansı 'Which way is East / Hommage to Bfllj1 Higgins'in Av- rupa turnesi kapsammda, 11 Ka- sım Perşembe saat 20.00'de caz- severlerle buluşturuyor. 1966-69 yıllan arasında cazın en se\ilen topluluklanndan bi- rinin lıderi olan Charles Lloyd'a vurmalıda Zakir Hussain, da- vulda ise 25 yaşında olmasına karşın caz dünyasmm yıldızlan arasına giren Eric Harland eşlik edecek. Aralannda B.B. King, Cannonball Adderley, Michel Petrucciani'nin de bulunduğu birçok ustayla sahneye çıkan Lloyd, 1966'da Keith Jarrett, Jack de Johnerte ve Cecil McBee'den kurulu topluluğuyla Monterey Caz Festivali'ne dam- gasını \iordu. 1969'da, hayranlarına "Mü- zikle dünyayı degiştinneji hayal ediyordum ve tabii ki bunu ger- çekleştiremediın'' diyerek 30 ya- şında sahnelerden uzaklaşıp ken- dini transandantal meditasyona veren ve Big Sur'da, ormanda yaşamaya başlayan Lloyd, 80'le- rin sonunda Michel Petrucci- ani'nin ısranyla yeniden sahne- lere dönüyordu. Manevi borcunu ödüyor ' Yaraücı müzik' yapma konu- sunda büyük heyecan duyan Lloyd, 65 yaşında emekli olarak köşesine çekileceği konuşulma- sına karşın Geri Allen, John Abercrombie ve Zakir Hussa- in le olan çalışmalannı tüm hı- zıyla sürdürüyor. Charles Lloyd, 'Doğu HangiYanda / Billy Hig- gins'e Saygı' tasansı kapsamm- da Iş Sanat'ta gerçekleştireceği konsenyle 1956'dan 2001'deki ölümüne kadar 50 yıla yakın bir süre en yakın dostu olan caz da- vulcusu Billy Higgins"e manevi borcunu ödüyor. (212 3161083) GENİŞLETİLMİŞ ORTADOĞUVE KUZEYAFRİKA PROJESİ (GOP) SEMPOZYUMUistanbul. 8 • 10 Kssım 2004 The Marmara Otelı Yeni Pearl jam konser albümü Milyonlar tarafindan sevilen ve milyonlar tarafindan sevildiği için bir o kadar kişi tarafindan da nefret edilen rock toplulugu Pearl Jam, yeni bir konser albümü daha yayımladı. İki CD'de toplam 26 şarkı içeren "Iive At Benaroya HaD" adh albüm, BMG etiketi ile piyasada. Pearl Jam en ünlü şarkısı "Last Kiss"in ardından 2000 tarihlı "Binaural'' albümünü kaydetmişti. Yedinci albümleri "Riot Act" ise topluluğun yıllar boyunca çıkardıklan en güçlü albüm oldu. Grunge sahnelerinden çıkan en iyi isim olarak kabul ediJen topluluk, bu konserde gelmiş geçmiş en büyük rock şarkılannın da sahibi olduğunu bir kez daha ispatlıyor. Son yıllarda sevenlerini konser albümlerine boğan Pearl Jam'in yeni "Iive At Benarma Hafl" albümü, meraklılan ve koleksiyonerler için altın değerinde. Uluslararası alanda 35'i aşkın uzman GOP Sempozyumu'nda neleri tartışacak: - GOP'un Amacı ve Felsefesi - GOP'un Toplumsal ve Kültürel Açıdan Türkiye ve Bölge Ülkelerine Etkileri - GOP'un Bölge Ülkelerine Getirebileceği Yükümlülükler ve Yararlar - AB ve Asya Ülkeleri Açısından GOP - GOP'un Türkiye'ye getireceği Yükümlülükler ve Öneriler - GOP'un Ekonomik Açıdan Bölge Ülkeleri ve Türkiye'ye Etkileri Ayrtntılı bilgı içın www.istfest.org Sempozyuma giriş serbesttir. Boikut G«v#nç İSTANBUL^—İSJANBUL^H SANATPH 1/AKFlM