Katalog

S EKİM 2004 ÇARŞAMBA + CUMHURİYET SAYFA J l j J v U I M U1VJJ. ekonomi(S cumhuriyet.com.tr 13 Germanvvmgsin Türkiye'de 3. yıb • İstanbul Haber Servisi - AJman havayolu şirketi Germanvvıngs, Türkiye'de 3. yılınagırd]. Rezervasyonlannın yüzde 94'ünü internet üzerinden yapan ve 19 Euro'dan başlayan fıyatlanyla adıru duyuran Germamvings'in Üetişim Sonımlusu Andreas Engel, düzenlediği basın toplantısında Türkıye'deki uçuşlannı yüzde 90'ın üzennde doluluk oranıyla gerçekleştirdiklerini anlattı. Engel, Antalya için yoğun talep olması nedeniyle 2005 yılında bu uçuşa karar vereceklerini ifade etti. • ANKARA (AA)- Şekerbank, genel müdürlüğünü İstanbul'a taşıma işini yıl sonuna kadar tamamlayacak. Şekerbank Genel Müdür Yardımcısı Cahit Başer, genel müdürlüğün istanbul "a taşınması konusunda 2000 yıhndan önce genel kurul karan alındığını, ancak daha sonra yaşanan ekonomik kriz nedeniyle bunu ertelediklerini söyledi. Başer, Şekerbank Genel Müdürlüğü'nün bundan sonra Zincirlikuyu'daki Metrocity'nin 5 katında faaliyet göstereceğini, taşınma işinin yıl sonuna kadar tamamlanacağını belirtti. Petrol rekora doymuyor • LONTJRA(AA)- Uluslararası borsalarda petrol fıyatlan yeni bir rekor kırdı. New York Borsası'nda ABDhafıf petrolünün varili 50.68 dolara ulaştı. Londra Borsası'nda Brent ham petrolünün varili 68 sent yükselışle 46.87 dolardan satıhyor. New York ve Londra Borsası'nda geçen hafta ulaşılan en yüksek noktalar sırasıyla 50.47 ve 46.80 dolar seviyeleriydi. Son rekorlann ardından uluslararası borsalarda petrol fıyatlan yıl başından itibaren yaklaşık yüzde 55 değerlendi. İş Bankası'ndan liman şirketi • ANKARA (ANKA) - Iş Bankası'yla iştiraklerinden Izmir Demir Çelik, Nemrut Liman tşletmeleri AŞ'yi bölerek yeni bir liman şirketi daha kuruyor. İş Bankası ile tzmir Demir Çelik'ten borsaya gönderilen yazılara göre, Iş Bankası ve ÎDÇ. yeni kurulacak şirkete, diğer iştirakleri olan Nemrut Liman Işletmeleri AŞ'nin aktifinde kayıtlı 13.6 trilyon lıralık varlığın bir bölümünü ayni sermaye olarak koyacak. Türkiye'ye yeni kredi • VVASHINGTON/ ANKARA (AA) - Dünya Bankası'yla Türkıye arasındaki Anadolu Su Havzası Rehabılitasyon Projesi kredi anlaşması, dün Washington'da imzalandı. Dünya Bankası, proje çerçevesinde Türkiye'ye 20 milyon dolar kredi verecek. Projeye, Küresel Çevre Imkânı Vakfi'ndan 7 milyon dolarlık hibe sağlanacak. Anadolu ve Karadeniz bölgesinde, tanmsal kaynak azalmasını önleyip çevTesel zaran en aza indirerek bölgesel geliri arttırma ve sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi sağlanmasının amaçlandığı bildirildi. Küreselleşmenin derinleştirdiği gelir dağılımındaki uçurum, 46 yıl sonra da kapanmayacak Yıl 2050: ^oksullukhâlâ sorunEkonomi Servisi - Küresel ekonomi politikalan değişmez- se günde 2 dolar ve altında ge- lirle geçinmek zorunda olan dünya nüfusunun yansı için 2050 yılında da değişen bir şey olmayacak. Dünya Bankası "nın (DB) "YeniBinYıldanSorum- lu Büyüme" raporuna göre, 35 trilyon dolar olan dünya geliri- nin, 46 yıl sonra dört kat arta- rak 135 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Ancak dünya geli- rinin yüzde 20'sine sahip olan fakir ve gelişmekte olan ülkele- rin payının ancak iki kat artaca- ğı hesaplanıyor. Rapora göre, rakamsal olarak fakir ve gelişmekte olan ülkele- rin toplam gelirden aldıklan pa- yın artmasına karşın dünyanın gelir dağılımındaki adaletsiz- • Ekonomi politikalaraıda büyük bir değişim önermeden "Yoksulluğa acil çözüm" çağnsı yapan Dünya Bankası'nın projeksiyonlanna göre, 46 yıl sonra, şu an 35 trilyon dolar olan dünya geliri 2050 yılında dört kat artarak 135 trilyon dolara çıkacak. Ancak fakir ve gelişmekte olan ülkelerin aldığı pay sadece iki kat artacak. likte bir değişim ihtimali görül- müyor. Rapora göre bugün 6 müyar olan dünya nüfusunun 5 milyan fakir ve gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. 2050 yılında toplam nüfusun 9 milyara çıka- cağı ve bu ülkelerdeki nüfusun 3 milyar kişi artacağı da öngö- rülüyor. DB ve IMF'nin gelir dağılı- mı adaletinin girrikçe düzeldiğı yönündeki tespitlerine karşın. dünyanın gündeminden düşme- yen '•yoksullukve geür dağıhmı adaletsiztiğnır gözler önüne se- ren temel veriler şöyle: • Dünyanın en fakir 48 ülke- sinin toplam milli geliri, dünya- nın en zengin 3 kişisinin serve- tinden daha az. • Yaklaşık 1 milyar insan okuma-yazma bilmiyor. f/ 1960'larda dünya nüfusu- nun en zengin yüzde 20'lik ke- simi, en fakir yüzde 20'lik ke- sime göre 30 kat daha fazla pa- ra harcarken; 2000'li yülara ge- lindiğinde bu oran 75 kata ka- dar çıktı. • Gelişmekte olan ülkeler gelişmiş ülkelerden aldığı her 1 dolarlık borç için 13 dolarhk geri ödeme yapmak zonında. • 1.3 milyar kişinin temiz su kullanma olanağı bulunmuyor. \/ Dünya nüfusunun üçte bi- ri (2 milyar), elektrik enerjisi kullanmadan yaşıyor. •/ Açlık suıınnın 9 bin 393 dolara kadar çıküğı ABD'de, 36 milyon kişi açlık sınınrun da al- tında yaşarken 45 milyonun üzerinde insanın hiçbir sosyal güvencesi yok. James Wotfensohn 'günah' çıkartb Bu arada Washington'da ger- çekleştirilen G7 ülkeleri fınans bakanlan zirvesinde yoksul ül- kelerin IMF ve Dünya Banka- sı'na olan borçlannın silinmesi tartışmalanndan bir sonuç alı- namadı. DB Başkanı James Hblfensohn, dünyada istikrar ve banş sağlanabilmesi için yoksullukla mücadele çağnsın- da bulundu. DB'den yapılan açıklamaya göre, Wolfensohn, dünyanın daha güvenli hale ge- tirilmesi için yoksulluğun azal- tılmasını isteyerek şöyle dedi: "Önümüzdeki 25 yılda 2 mil- yar tdşi daha global nüfusa ka- ülacak Bunlardan yüzde 97'si, kaikınmakta olan ülkelerde ve çoğu yoksulluk içerisinde doğa- cak." Dünya Bankası Başkanı, kalkınmanın işe yaradığını be- lirterek sadece son 20 yılda dünyada yoksulluk içerisinde yaşayanlann oranının yan yan- ya azaldığım da iddia etti. Maaşlarda uçurum büyük Olke Ispanya Danimarka Üreticiden hi'ıküm protesto tZJVÜR (Cumhumet Ege Bürosu) - Hükümetin destekleme yapmaması nedeniyle Tariş'in pamuk ve üzüm birliklerinin avans alım fıyatlannı açıklamayı geciktirmesme üreticiler tepki gösterdi. Turgutlu'da yapılan mitingde ihracatçuun "eline düşmekten" yakınan üreticiler, "Uyan Atam, efendini şimdi köle yapmak istiyorlar", "Milletin efendisiyiz, IMF'nin kölesi değil" pankartlan açtılar. Manisa Ziraat Odası Başkanı Nuri Sorman ise geçen yıl üreticinin kilogramını 1 milyon 400 bin liraya sartığı üzümün, bugün 850 bin liraya kadar düştüğünü söyledi. Bu arada hükümetin tanm politikalan, Cumhuriyet Halk Partisi'nin Salihli'de düzenlediği mitingle protesto edildi. CHP. pamuk ve üzüm üreticikrh le beraber Salihli'de düzenlediği mitingte hükümetin potitikalannı protesto etti. Bakan Tüzmen'den destek sinyali 'Bilgi teknolojismden vergi ahımıaıiüdr Ekonomi Servisi - Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen. bilgi ve teknoloji sektörüne, devlet olarak daha fazla destek venlmesi gerektığıni vurgu- larken u Bu sektörde uğraşan insan- lann beynine vergi getirmemek la- znn" dedi. Türkiye Bilişim Der- neği tarafından düzen- lenen "2 l.LTusalBilişim KuruKayı'"nda konuşan Tüzmen, bilişim tekno- lojisinde, gelişmişlik se- viyeleri ne olursa olsun bü- tün toplumlan ve dolayısıyla Türkiye'yi doğrudan ilgilendiren köklü bir değişim ve dönüşüm yaşan- dığını söyiedi. Bu sektörde uğraşan insanlann vergisiz, rahat bir ortamda çalışabilirlerse bir şeyler üretebile- ceklerini kaydeden Tüzmen, "Bu in- sanlan ürküttüğünüz zaman, Kafifor- niya'daki Sffikon Vadisi'ndeya da Tay- van'daki, Endonezyadaki bilim park- lannda görüyoruz"* dedi. TLM Başkanı Oğuz Saücı da bilişi- min önemine dikkat çekerken, bu alandaki bürokrasiyı eleştirdi. Satı- cı, "Bügisayar ovunlanyla büyü- yen ve chat yapan çocuİdar, dev- let kurumlarryla inşkisinde ne- den beklediğini anlayamaya- caklar" dedi. Bılgi toplumu içm siyaset kesiminin kendisi- ni yenilemesi gerektığini anla- tan Satıcı, "Küresel rekabetin ateşleyicisi, bilişim alanındakigeüşme- kroiacakur.Bih^iminbirincirakibide- ğişinıedirenenkrve\Tnebilişinıinken- disidir. Ekktronik iş yoksa uluslarara- sı piyasalarda iş imkânı yakalamak mümkün ohnayacakür'' diye konuştu. Dünya basını genis yer verdi BEKO ve Arçelik Avrupa'yı fethetti FRANKFUKT (Cumhuriyet) - Be- ko ve Arçelik Avrupa pazannda hızla büyüyor. Financial Times (FT) gazete- si, son yıllarda Avrupa pazannda hızlı büyüme gösteren Arçelik'in perfor- mansını değerlendiren bir haber yayım- larken piyasadaki mal ve hizmetlerle il- gi düzenli testler hazırlayarak bu ra- porlann sonuçlanm aylık dergi halin- de yayımlayan "Stiftung VVarentest" de BEKO ürü- nü bulaşık makinelerini fi- yat-verimlilik bağlantısı içinde en iyi- lerden biri olarak gösterdi. FT'deki haberde Arçelik'in, önü- müzdeki beş yılda satışlannı birkat art- rırmayı ve Avrupa'daki varlığuıı güç- lendirmeyi amaçladığı belirtildi. FT'ye konuşan Arçelik Genel Müdürü Gün- düz Ozdemir de şirketin halen yüzde 1.5 düzeyinde bulunan Avrupa'nın 25 milyar Euro değerindeki beyaz eşya pa- zarındaki payını, özellikle sektörün en büyük dört şırketinin piyasa konumla- nnı hedefleyerek 2009 yılına kadar yüzde 5'e çıkarmayı planladığım söy- iedi. Stiftung Warentesf in raporuysa BE- KO damgah ev aletlerinin Almanya başta olmak üzere Avrupa pazanndaki yükselen satış eğrisinin te- sadüfolmadığını gösterdi. Fiyatla sunulan hizmetin ve- rimliliğı arasındaki ılişkinin yüksek ol- duğuna dikkat çekilen raporda, BEKO markalı bulaşık makınelerinin üstün- lüğünün. piyasanın en iyilerinin yansı kadar bir fiyatla satılmasından kaynak- landığına da dikkat çekildı. Ev aletle- rinin yıllık Almanya satışı 300 bine yaklaşan şirket, Avrupa pazannda da- ha da büyümeyi hedefliyor. Almanya Irlanda Yunanistan TÜRKİYE Devlet lisesi 15 yıllık 36 bin 500 40 bin 19 46 bin 4 5 9 ^ ^ - ^ 5 2 bin 839 31 bin 357 35 bin 297 36 bin 837 24 bin 668 "0 5 bin 440 37 bin 234 24 bin 686 5 bin 608 Çok çalışıp az kazanıyorlar Oğretmenin durumu içler acısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü. Türkiye'de "buruk" kutlandı. OECD raporlanna göre, Türkiye'de 15 yıllık bir öğretmen yılda 5 bin 608 dolar kazanırken aynı koşullardakı bir öğretmen Ahnanya'da 52 bin 839 dolar kazanıyor. Türkiye'deki 15 yıllık öğretmen 2000 model bir otomobil almak için 2 bin 200 saat çalışırken, Irlandalı meslektaşının 163 saat çalışması yetiyor. Eğitim-Sen Genel Başkam Alaaddin Dinçer ve beraberindeki sendika yöneticileri, Dünya Öğretmenler Günü öncesinde Milli Eğitım Bakanı Hüseyin Çelik'i ziyaret ederek isteklerini ilettiler. Ziyarette öğretmenlerin toplumsal statü, eğitimin niteliği, ekonomik, sosyal ve özlük haklar konusundaki isteklerini sıralayan Dinçer, Bakan Çelik'e bir de "5 Ekim Öncesi Oğrrtmenlerimiz Ylne Yoksulluk Kıskacında" başlıklı bir inceleme sundu. OECD raporlanndan derlenen incelemeye göre, Türkiye'de öğretmenler yılda 1816 saat çalışmak zorunda. Oysa meslektaşlan tspanya'da 1425, Irlanda'da 915, Yunanistan'da 1762 saat çalışıyor. Düşük maaşlarla çalışan öğretmenler, temel gereksınimlerini karşılamakta da zorlamyorlar. Orneğin, 15 yıllık bir Türk ilköğretim öğretmeni 6 bin 600 dolarlık 2000 model otomobilı almak için 2 bin 200 saat çalışırken Irlandalı bir öğretmen 165 saat çalışarak aynı otomobilı alabıliyor. RETİCtSIK1NT1L1 Kanserlipatates tarlalanna karantina NÎĞDE / ESKİŞEHtR (Cumhuriyet) - Niğde'de, patates kanseri görülen tarlalarda karantina uygulaması başlatıldı ve ekim yapılması yasaklandı. Hastalığın insan, hayvan ve diğer bitkiler için zararlı olmadığını, ancak patates üretimini olumsuz etkilediğini ifade eden Niğde Tanm Müdürü Mehmet Şen, hastalık bulunan tarlalardan sökülen patateslerin kısa sürede çürüdüğünü ve yüzde 60-70 oranında ürün kaybı yaşandığını belirtti. Eskişehir'de de patates ve soğan, bu yıl tarlada kaldı. Meyv'e ve Sebze Üreticileri Birliğı Başkanı Kemal Kaja, üretimin çok olması nedeniyle kuru soğanın tarladaki toptan fıyatının 100 bin lira, domatesin ise 150 bin liraya düştüğünü söyleyerek "Domates üretiminde de bu yil hastahklarla mücadele ettik. Yurtdışından getirilen tohumlar bozuk çıkü'" dedi. İLGÎ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK oztem.vıızaktoCTiınhuriyttcom.tr tstanbul Gömkkleri'nin 2003 CNR Tekstil Fuan'ndaki standı beğeniyle izlendi. FlS'nın ahş\eriş merkezi Bosna Hersek'in en büyük ahveriş merkezle ri arasında yer ahyor (küçük fotoğraf). istanbul Gömlekleri Bosna Hersek'teİstanbul Haber Servisi-40 yıla yakın bir zamandır tekstil sektöründe faaliyet gösteren İstanbul Gömlekleri, Giovan- ni Pico Della markasıyla ürettiği ürün- leri Bosna Hersek'te pazarlıyor. Rusya başta olmak üzere çok sayıda ülkeye ihracat yapan firmanın sahibi Alp Ünlü'nün verdiği bilgiye göre, uzun yıllardır birlikte çalışma yaplan Bosna Hersek'ten FIS adlı şirketle stratejik işbirliğine gidildi. istanbul Gömlek- leri, FlS'ın merkezinin bulunduğu Vitez'de showroom açacak ve ortak yatınm yapılacak. istanbul Gömlek- leri ile birlikte yatınm anlaşması imza- layan FIS, 20 yıl önce Bosna Hersek'te ilk kablo televizyon şirketi ve vıdeo mağazası olarak kuruldu. Evet! Bilişim ile toplumsal dönüşüm mümkün... Çünkü bilgi artık en temel, hatta en kü- resel rekabet alanı. Bu, ülkeler için olduğu kadar, şirketler ve bireyler için de geçerli. Gelece- ğe yönelik stratejilerin altyapı- sında bilişim vazgeçilmez bir öğe. Bu doğrultuda hareket edenler kısa bir süre içinde kendi kategorilerindeki rakip- lerinin önüne geçiyorlar. Yani bir anlamda 'sınıf atlıyorlar'... Herkesin bildiği Irlanda, Hin- distan, Israil bunun çarpıcı ör- nekleri.. Dedik ya, bu yalnız ülkeler için değil, şirketler ve bireyler için de geçerli. Üniversiteden yeni mezun gençlerin kurduk- lan kuluçka şirketlerin birkaç yıl içinde büyüyüp dünya devle- riyle rekabet eder hale geldik- lerini de biliyoruz. Sorun koordlnasyonda Gelelim can alıcı soruya... Peki, bilişimle toplumsal dö- nüşüm nasıl gerçekleşecek? Şurası bir gerçek ki, bilgi ekonomisinin sürdürülebilir bir kalkınma ivmesi yaratabilmesi, her şeyden önce işin sahiple- nilmesi ile mümkün. Uzun yıl- lar sürse de bugün gelinen noktada, Türkiye'de gerek özel sektörde, gerekse kamuda, bi- lişimin önemi ve yaratacağı fır- Bilişimle Dönüşüm Mümkün mü? satlar konusunda herkes hem- fikir. e-devlet, e-belediye uy- gulamaları her geçen gün da- ha ivme kazanıyor, büyük şir- ketlerin hemen hepsi bilgi tek- nolojilerinden yararlanarak re- kabet güçlerini arttınyor. Buna en son örnek, bundan 18 yıl önce tamamen yerli sanayi ile nip yönlendirilmesinde. Küçük bir örnek verelim. Mil- li Eğitim Bakanlığı'nın bilgisa- yarlı eğitim projesi kapsamın- da bundan 2 yıl önce 35 milyon dolara kurduğu yaklaşık 3 bin bilgi teknolojisi sınıfı atıl du- rumda. Çünkü hem bu tekno- lojiyi kullanacak öğretmen bu- kurulan ve kısa sürede Orta- doğu ve Afrika pazarında lider konuma gelen telefon santral- ları üreticisi Karel'in Hindis- tan'da devlet ihalelerine girme- ye hak kazanması... Asıl sorun ise koordinasyon- da. Yani özel sektörün bilgisi- nin, yaratıcılığının ve gücünün devletin teşvikler ve belirleye- ceği ulusal stratejilerie besle- lunamıyor hem de yer darlığı sorunu aşılamıyor. Bilgisayar- lar ya okul depolarında bekle- tiliyor ve modelleri eskiyor ya da laboratuvariar yerine okul yöneticilerinin odasında veya büro hizmetlerinde kullanılıyor. DlE'nin son verilerine göre istihdam edilebilir nüfus içinde genç işsizlerin oranı yüzde 16.9. En azından eğitimli genç işsizleri ekonomiye kazandır- mak için çaba sarfetmek ge- rekmez mi? Bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) en önem- li etkilerinden biri, tele-çalışma, mobil çalışma gibi esnek çajış- ma modellerine yatkınlığı. Ör- neğin BlT'e uygun istihdam koşullan sağlamak gündeme gelemez mi? Yakın geçmişe ilişkin haber- leri şöyle bir tarıyorum. Micro- soft Türkiye'nin bir önerisine takılıyorum: "Seferberlikle ye- ni bir gelecek yaratılmalı" di- yor. Eğer bir farkındalık yaratı- labildiyse, ki artık yaratıldı, sı- ra ulusal bir seferberlikte değil mi şimdi? Türkiye Bilişim Derneği tara- fından 21.'si düzenlenen Ulu- sal Bilişim Kurultayı'nda ısrar- la vurgulanan, Türkiye'nin artık bir eşit noktasında olduğu. Bu eşik noktası aşılacak mı aşıla- may;acak mı? TÜBİTAK'ın koordinasyo- nunda yüzlerce uzmanın iki yı- lı aşkın çalışmalarının sonu- cunda ortaya çıkan Vizyon 2023, aslında tam bir yol hari- tası. Umarım kurultay süresin- ce Vizyon 2023'den yararlan- mak mümkün olabilmiştir. Yok- sa bu konuda kaybedilen her bir zaman dilimi Türkiye'yi kü- resel ekonomiden dışlayacak sürecin içine itecektir. Bundan hiç şüpheniz olrnasın... ?.